Christelijk Dagblad voor Zeeland
„V=VIKTORIA,
Binnenland
DAGKALENDER.
MAANDAG 6 OCT. 1941
56e JAARGANG - No. 5
Bureaux Lange Vorsfstraol 70, Goes
Postrekening 44455 - Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburg»
Firma Boekhandel J. J, FANOY
lange Gislslraal 34 en Noordweg 155
Directeur-Hoofdredacteur»
A. DE LANGE ie Goes
Abonnementsprijs f 2.73 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en plaatsen waar een agent U
aangesteld f 021
Losse nummers cent
Prijsvorming
en prijsbeheersching.
Gevechtshandelingen van groote beteekenis
aan den gang - Vergeefsche Sowjet-landings-
poging - Eiland Abruka bezet.
DUITSCHLAND
STRIJDT VOOR
EUROPA.
Militaire maatregelen in
N ederlandsch-Indië.
Familieberichten 33 cent per regel
Overige edverlentiên 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel
Kleine odvertentién fCL55 bij vooruitbetaling
Advertentiên onder letter of motto 10 ct. extra
Bt| «ontreet belangrijke korting
Dezer dagen heeft het hoofd van de
afdeeling prijsvorming van den dienst
van den Gemachtigde voor de prijzen,
Dr A. Winsemius, ons eenige Interessan
te mededeelingen gedaan over de taak
en werkwijze van dezen dienst, alsmede
over de tot nu toe bereikte resultaten.
Hij begon met de beteekenis uiteen te
zetten van een goede distributieregeling
zooals zij hier te lande ook werkelijk is.
De huidige bijzondere omstandigheden
stellen echter ook nog andere problemen.
Tot de omvangrijkste hiervan behoort
het probleem van de controle op 't prijs
peil. Het gaat hierbij om belangen van
de eerste orde. Wel en wee van het eco
nomisch leven in al zjjn geledingen, dus
zoowel van den consument als van het
bedrijfsleven zijn hier in het geding. Im
mers waren de prijzen en met name die
van de eerste levensbehoeften, z|j het
slechts korten tijd, vrijgelaten, dan zou
den deze ongetwijfeld zeer snel en schoks
gewijze gestegen zijn tot een hoogte,
waarbij het voor het overgroote deel der
bevolking niet meer mogelijk was ge
weest in de allereerste levensbehoeften
te voorzien.
Handhaving van de oude voor-oorlog-
sche prijzen zonder meer, bleek echter
in de geheel gewijzigde situatie ook niet
mogelijk. Op velerlei gebied waren, bv.
tengevolge van de veranderde grond-
stoffenpositie van ons land prijsstijgin
gen niet te vermijden.
Teneinde deze prijsstijgingen binnen
de grenzen van het redelijke en verant
woorde te houden, was het noodig een
systeem van prijsmaatregelen op te bou
wen, dat met al deze factoren rekening
houdt. Hierbij werken de rijksbureaux
onder controle van de betrokken depar
tementen samen en de Gemachtigde voor
de prijzen coördineert alle getroffen
maatregelen, opdat de belangen van de
verschillende groepen tegenover die van
het geheel op de juiste wijze worden af
gewogen.
De taak van den Gemachtigde voor de
prijzen heeft echter ook nog een andere
zijde. Hem werd tevens de berechting
van alle overtredingen der prysvoor-
schriften opgedragen en dat deze straf
fen niet gering zijn, zal onzen lezers be
kend zijn.
Het niet tegen te spreken feit, dat
sommige artikelen duurder zijn gewor
den zoo zeide Dr Winsemius is
goed beschouwd zeer redelijk. Dat hout
aanzienlijk in prijs is gestegen, moet al
leen gezien worden als een gevolg van
de gestegen transportkosten. De hoop is
iatusschen gerechtvaardigd, dat we er
in zullen slagen om reeds het volgend
jaar de houtpryzen al iets te kunnen ver
lagen.
Ten aanzien van de verhooging der
prijzen van verschillende land- en tuin
bouwproducten, merkte de heer Winse
mius op, dat deze prijsstijgingen voor
namelijk zijn te wijten aan het feit, dat
het prijsniveau op agrarisch gebied vóór j
10 Mei 1940 te laag was. De verhoogin
gen van de toeslagen aan de landbou
wers, welke noodig werden geacht, zijn
voor een deel in de verkoopprijzen van
hun producten tot uiting gebracht.
In het vervolg van zijn uiteenzettin
gen betoogde Dr Winsemius, dat de tij
delijke boterschaarschte, welke zich in
den vorigen winter in Zeeland mani
festeerde, uitsluitend in onze provincie is
voorgekomen. Het tekort was een ge
volg van de omstandigheid, dat Zeeland
des winters weinig boter produceert. De
aanvoer uit andere deelen des lands
heeft eenigen tijd gestagneerd, maar er
zijn maatregelen genomen om herhaling
te voorkomen.
Na er op gewezen te hebben, dat de
winkelstand er thans beter aan toe is
dan vóór 10 Mei 1940, dat er ondanks
prijsbeheersching betere bedrijfsuitkom-
sten zijn dan in het verleden, waarbij
spr. een uitzondering maakte ten aanzien
van de slagers, voor welke categorie van
neringdoenden binnenkort echter maat
regelen worden genomen, betoogde Dr
Winsemius, dat de levensstandaard thans
ongeveer een vast niveau heeft bereikt.
Eenige producten zullen echter nog
een kleine verhooging in prijs moeten
ondergaan. Zoo o.m. het brood, het
geen eert gevolg is van de verhooging
van den richtprijs voor tarwe.
Onvoorziene omstandigheden voorbe
houden, zal men een groote prijsstijging
over het geheel genomen evenwel niet
behoeven te vreezen.
Zelfs is het niet onmogelijk, dat de
kosten van het levensonderhoud in de
toekomst weer iets zullen dalen, n.m.l.
wanneer de prijzen zullen dalen van die
artikelen, welke de afdeeling prijsbe
heersching door gebrek aan tijd nog niet
voldoende heeft onderzocht. In dit ver-
band wees spr. op de kosten voor de
schoenreparaties.
Na vervolgens uiteen gezet te hebben,
dat de verankering der huishuren in het
verleden een waardevolle bijdrage heeft
geleverd tot bet behoud van den levens
standaard en dat de huiseigenaar in de
tegenwoordige tijdsomstandigheden hee-
lemaal geen reden .tot klagen beeft, be
sloot Dr Winsemius zijn mededeelingen
met te wijzen op de beteekenis van de
prijsbeheersching. Z|j moet beschouwd
worden als een sluitstuk op de prijsvor
ming. Wordt de beheersching der prijzen
niet met kracht doorgevoerd, dan heeft
prijsvorming geen zin. In 1941, dus van
Januari tot nu, zjjn voor ongeveer f 4.5
millioen boeten opgelegd. Spr. verzocht
ons met klem, ook de huisvrouwen te
waarschuwen, dat zfl zich eveneens aan
straffen blootstellen, wanneer zjj mede
helpen aan een overtreding. Koopers ma
ken prysopdryvers en ook koopers zul
len in de toekomst zwaar worden ge
straft. Huismoeders, die zoo nu en dan
een pondje boter clandestien koopen, zijn
dus gewaarschuwd. Laat ons allen de
overheid in den strijd tegen het gevaar
van overtreding en wanorde steunen.
BROOD EN GEBAK.
Om misverstand te voorkomen, wordt
er de aandacht op gevestigd, dat, zooals
ook uit de l|jst van geldige bonnen voor
voedingsmiddelen van Vrijdag 3 October
blijkt, de kleine bonnen van de brood
kaart uitsluitend recht geven op het
koopen van een half rantsoen brood of
gebak, zoodat op deze bonnen geen
bloem kan worden gekocht.
PETROLEUM VOOR KOKEN.
De secretaris-generaal van het depar
tement van Handel, Nijverheid en
Scheepvaart maakt bekend, dat het
noodzakelijk is gebleken, de periode,
waarin de nieuw aan te wijzen bon voor
petroleum voor kookdoeleinden geldig
zal zijn, van acht op twaalf weken te
brengen.
Derhalve geeft gedurende het tijdvak
van 6 October tot en met 27 December
a.s. elke der met „14" genummerde bon
nen van de bonkaarten „M" en „O"
recht op het koopen van twee liter pe
troleum voor kookdoeleinden.
Het opperbevel van de Duitsche
weermacht maakt bekend:
Aan het Oostelijk front zijn ge
vechtshandelingen van groote be
teekenis aan den gang.
Het luchtwapen heeft in de
Zwarte Zee een troepentransport
schip van ongeveer 20.000 ton tot
zinken gebracht en belangrijke
militaire inrichtingen te Mos
kou en Leningrad aangeval
len. Er werden verscheiden zware
branden waargenomen.
Eenheden van de Duitsche ma
rine gingen in samenwerking met
de Finsche marine voort met het
leggen van versperringen in de
Finsche Golf.
Duikbooten hebben op den At-
lantischen Oceaan vier vijande
lijke koopvaardijschepen, waaron
der een groot tankschip, van te
zamen 28.000 ton tot zinken ge
bracht.
In den strijd tegen Groot-Brit-
tannië brachten gevechtsvliegtui
gen ten Oosten van Great Yar
mouth drie koopvaardijschepen
van de zamen 28.000 ton tot zin
ken. Zij beschadigden bovendien in
dezelfde wateren, alsmede in het
Kanaal van St. George vier
groote koopvaardijschepen zóó
ernstig, dat nieuwe verliezen aan
scheepsruimte als zeker kunnen
worden aangenomen. De luchtaan
vallen waren voorts gericht op
vliegvelden in Oost-Enge-
1 an d.
Britsche bommenwerpers ver
woestten in den nacht van 3 op
4 October te Rotterdam twee
kerken, brachten een Nederlandsch
hospitaalschip tot zinken en ver
oorzaakten verliezen/ onder de
burgerbevolking.
Gevechtshandelingen van den
vijand boven het gebied van het
Duitsche Rijk vonden niet plaats.
De Britsche luchtmacht verloor
in den tijd van 24 Augustus tot
30 September 476 vliegtuigen.
In denzelfden tijd gingen in den
str|jd tegen Groot-Brittannië in
totaal 40 eigen vliegtuigen ver
loren.
WANT DUITSCHLAND WEST OP
ALLE FRONTEN VOOB EUROPA"
Gisteren werd gemeld:
De aanvalsoperaties in het Oos
ten vorderen gunstig. In het Zui
den van de Oekraïne hebben infan
teriedivisies by gevechten om sterk
opgebouwde en taai verdedigde
Sowjetstellingen in het gebied van
Perekop en bij de zuivering van
het schiereiland bezuiden de
Dnjeprmonding en van eenige klei
ne eilanden in de Zwarte Zee in den
tijd van 24 tot 29 September ruim
12.000 gevangenen binnengebracht
en 34 tanks, 179 kanonnen en 472
machinegeweren buitgemaakt.
Vanuit Oesel hebben pioniers
met stormbooten in stoutmoedi-
gen aanval het eiland Abruka
bezet en de bezetting gevangen
genomen. In Oost-Karelië hebben
de Finsche troepen hun operaties
met succes voortgezet.
Luchtaanvallen zijn in den afge-
loopen nacht gericht, op een be
langrijke wapenfabriek ten Zuid-
Oosten van T s j a r k o f en op mi
litaire installaties in Moskou
en Leningrad.
Aan de Oost- en Zuid-Oostkust
van Engeland hebben ge
vechtsvliegtuigen in den afgeloo-
pen nacht voor den oorlog be
langrijke installaties gebombar
deerd.
In Noord-Afrika hebben Duit
sche duikbommenwerpers losplaat
sen in de haven van T o b r o e k
en Mersa Matroeh met suc
ces aangevallen. Tijdens luchtge
vechten zijn twee Britsche jagers
neergeschoten.
Er zijn geen vijandelijke toestel
len naar het rijksgebied gevlogen.
LANDINGSPOGING DER
SOWJETS VERIJDELD.
(D. N. B.) Op 3 October hebben de
Sowjets na krachtige voorbereiding door
de artillerie een vergeefsche landingspo
ging ondernomen aan de kust van de
Finsche Golf bij Strelja.
Daarbij werden 2000 Sowjetsoldaten
gedood. Voorts werden drie Sowjetmo-
torbooten tot zinken gebracht en werd
een Sowjet-koopvaardijschip in brand
geschoten.
BOLSJEWISTISCHE HAVENS
BESCHOTEN.
(D. N. B.) De voor Leningrad opge
stelde zware Duitsche artillerie heeft
ook op 3 October weer met succes de
bolsjewistische havens Oranien-
baum en Kroonstad beschoten.
Verscheidene van de daar liggende
Sowjetschepen werden door het vuur van
de Duitsche artillerie beschadigd.
DOODVONNISSEN IN
HET PROTECTORAAT.
(D. N. B.) De standrechtbank te
Praag en te Briinn hebben eenige per
sonen ter dood veroordeeld wegens voor
bereiding tot hoogverraad, economische
I sabotage en ongeoorloofd bezit van wa
penen. Onder de gevonnisten bevindt
j zich een voormalig kolonel van het Ce-
j chische leger. De vonnissen zijn reeds
i voltrokken.
NA DE REDE VAN HITLER.
(D. N. B.) De rede die Hitier Vrijdag
uitgesproken heeft, heeft alle groote
problemen zoo grondig behandeld en het
vertrouwen van het Duitsche volk en zijn
leiding in de overwinning zoo duidelijk
tot uitdrukking gebracht, dat het inne
men van een standpunt te dien aanzien
volgens de meening van politieke krin
gen in de Duitsche hoofdstad overbo
dig is.
Van de door de rede naar voren ge
brachte kwesties verdient, naar men in
Berlijn meent, in het bijzonder het so
ciale probleem genoemd te worden, daar
juist op dit oogenblik de leider der Ver-
eenigde Staten oproept voor het Winter-
hulpwerk.
Op een vraag uit bultenlandache pers
kringen of Turkse eenlgerlel maatrege
len genomen keert in zake den door den
Fllhrer In zfln rede van Vrijdag opnieuw
aangehaalden elsch van Molotow van
steunpunten aan de Dardanellen, heeft
men te Berlijn verklaard, dat deze eisch
van Molotow voor de Turksche regeering
ternauwernood iets nieuws kon zijn, daar
de rjjksregeering reeds in haar memo
randum van den 22sten Juni het thema
heeft aangeroerd en de Turksche regee
ring ook overigens wel gelegenheid zou
hebben gehad inlichtingen over dit feit
in te winnen.
MR W. M. VAN LANSCHOT f
Te Vught ia Zaterdag, 72 jaren oud,
overleden de heer Mr W. M. van Lan-
echot, lid van de Eerste Earner.
Mr van Lanschot heeft van 1902
1908 de functie van griffier der Staten
van Noord-Brabant vervuld.
Op 9 December 1913 werd h$ benoemd
tot president van den Krijgsraad te Den
Bosch.
Aan den arbeid van den Volkenbond
heeft hij een werkzaam aandeel geno-
mtm
VOOR STRAF IN DONKER.
De burgemeester van Hilversum heeft
bepaald, dat inwoners, die de voorschrif
ten ter zake van de verduistering niet
afdoende in acht nemen, voor den tfld
van ten minste één wéék van stroom
toevoer zullen worden uitgesloten.
VERBEURDVERKLARING
VOOR VERNIETIGING.
De secretaris-generaal van het depar
tement van Justitie heeft bepaald, dat
in gevallen, waarin by veroordeeling we
gens een strafbaar feit de vernietiging
of onbruikbaarmaking van bepaalde
voorwerpen in gevolge eenig wettelijk
voorschrift zou worden bevolen, deze in
stede daarvan worden verbeurd ver
klaard, indien zij voor de volkshuishou
ding van belang zjjn.
ZILVEREN JUBILEUM
W. C. F. SCHEPS.
Onze medewerker, de heer W. C. F.
Scheps, journalist te 's Gravenhage, viert
1 Nov. a.s. zjjn zilveren journalistiek ju
bileum. De heer Scheps is o.m. een voor
aanstaand figuur in de Ned. drankbe
strijding, waarin hij een groot aantal
functies bekleedt.
DUITSCH SPORTFEEST TE
AMSTERDAM.
In het Olympisch Stadion te Amster
dam is een massale sportdemonstratie
op initiatief van den Rijkscommissaris
dr Seyss Inquart door de Duitsche dienst-
post gehouden.
Zaterdagmiddag werden de Duitsche
athleten, die op uitnoodiging van den
Rijkscommissaris naar Nederland zyn
gekomen, te Den Haag officieel door den
Rijkscommissaris ontvangen.
In een persoonlijk woord dankte de
Rijkscommissaris in het bijzonder Dr
Jensth voor zyn overkomst en de orga
nisatoren van dit sportfeest.
LICHTEN AAN BIJ ZONS
ONDERGANG.
De Alg. Automobiel Club schrijft:
De Hooge Raad stelt zich op het
standpunt, dat door de verordening van
den Rijkscommissaris de bepalingen
van de Motor- en Rijwielwet in zake de
tijdstippen van ontsteken en dooven der
voertuigverlichting zijn vervallen. Dit
beteekent dus, dat men voortaan straf
baar is, indien men met een voertuig
(ook een rijwiel) zonder licht rijdt tus-
schen zonsondergang en zonsopkomst.
BEZOLDIGING V.M. ZEE- EN
LANDMACHT.
Het hoofd van het afwikkelingsbureau
van het departement van Defensie heeft
bepaald, dat te rekenen van 1 December
1940 de bij besluit van 23 September
1933 (Staatsblad no. 486) vastgestel
de normen tijdelijk met 6 pCt. worden
verhoogd.
VERVANGING BIJ HUWELIJK
OVER TE LEGGEN STUKKEN
In het Verordeningsblad is opgeno
men een beschikking van den sec/etaris-
generaal van het departement van Justi
tie, waarbij het volgende wordt bepaald
Indien ten gevolge van de bijzondere
omstandigheden, welke zich sedert 10
Mei 1940 hebben voorgedaan, niet de
beschikking kan worden verkregen over
aan den ambtenaar van den Burgerlij
ken Stand voor de voltrekking des hu
welijks over te leggen stukken, kunnen
MAANDAG 6 OCT. 1941.
Offert Godo dank, en betaalt den Al
lerhoogste uwe geloften.
Pb. 50 14.
Zon Maan
op onder op onder
7.48 19.08 19.40 8.44
13 Oei. Laatste kwartier.
20 Oct. Nieuwe maan.
b|j rechterlijke beschikking andere stuk
ken of verklaringen ter vervanging ge
noegzaam worden verklaard.
De beschikking wordt by met rede
nen omkleed verzoekschrift gevraagd
aan de rechtbank, binnen welker arron
dissement het huwelijk was te voltrek
ken. Tegen de beschikking staat hoo-
gere voorziening niet open.
In de huwelijksakte zal van de be
schikking melding worden gemaakt.
KEURING VOOR DEN NEDER-
LANDSCHEN ARBEIDSDIENST.
Voor vrijwillige dienstneming- bij den
Nederlandschen arbeidsdienst zal op
verschillende data en plaatsen gelegen
heid zyn voor keuring voor vrijwillige
dienstneming.
Ieder, die aan de volgende voorwaar
den voldoet, kan zich naar de dichtst-
bjjgelegen keuringsplaats begeven en
zich aanmelden by den voorzitter van
den keuringsraad.
Reiskosten voor de heen- en terugreis
worden vergoed.
Gegadigden moeten aan de volgende
voorwaarden voldoen:
a. Niet jonger zyn dan 17 en niet
ouder zijn dan 23 jaar.
b. Ongehuwd zijn.
c. Gezond zijn.
De keuring heeft o.a. plaats op Dins
dag 7 en Woensdag 8 October te Rot
terdam, Oranjeboomstr. 109.
Donderdag 9 en Vrijdag 10 October,
te Breda, Leuvenaarstraat 97.
Ieder die wordt goedgekeurd en ove
rigens aan de te stellen eischen voldoet,
wordt op 3 November 1941 opgeroepen
om gedurende SVz maand in den Neder
landschen Arbeidsdienst te dienen.
Na beëindiging van den diensttijd van
5Va maand kan de vrijwilliger bij ge
bleken geschiktheid, in aanmerking ko
men voor een van de drie volgende
groepen:
a. opleiding tot kader;
b. vrijwillig nadienen gedurende na
der te bepalen tyd;
c. na eervol ontslag voorkeur bij ar
beidsbemiddeling in Nederland.
(S. P. T.). Onder den titel: „Oorlogs
voorbereidingen in Nederlandsch-Indië''
publiceert de „Deutsche Allgemeine Zei-
tung" een telegram van haar by zonde
ren correspondent in Azië.
In het artikel wordt onder meer ver
klaard, dat in Bangkok steeds meer be
richten binnenkomen over een in
tensieve oorlogsvoorbe
reiding in Nederlandsch-
Indië. In alle steden worden haastig
schuilkelders ingericht. In Batavia
bouwt men zelfs schuilplaatsen, die een
onderkomen bieden aan 20.000 personen.
In de munitiefabrieken van Ban
doeng wordt koortsachtig gewerkt,
terwyl in holen in de hergen geheime
munitiedepots worden ingericht.
De Ver. Staten krijgen dagelijks op
drachten voor de levering van bommen-
werpers en vrachtauto's. De kusten der
eilanden worden doorloopend door water
vliegtuigen bewaakt. In de rimboe zyn
meer dan 50 zorgvuldig gecamoufleerde
vliegvelden aangelegd. In geheel Ned.-
Indië constateert men een uitbreiding
van het luchtwapen, hetgeen de beste
afweer wordt geacht tegen een vijande
lijke invasiepoging.
Aan den anderen kant wordt het land
leger steeds meer gemotoriseerd. Men
besteed aandacht aan het feit, dat, het
van groot nut is, indien een groot aan
tal troepen zoo snel mogelijk op bepaal
de bedreigde plaatsen kan worden sa
mengetrokken. Ook worden zooveel mo
gelijk inlanders tot militair chauffeur
opgeleid, terwijl de autoriteiten alle aan
dacht besteden aan het aanleggen van
zeer groote hoeveelheden levensmiddelen,
voornamelijk rijst.
Ten slotte, zoo bericht de „D. A. Z.",
zouden parachutisten worden opgeleid,
die over een geheime techniek beschik
ken, in verband met het tropische kli
maat.
