Christelijk Dagblad voor Zeeland
EERSTE BLAD
„V=VIKTORIA,
DE PRIJSBEHEERSCHING.
DAGKALENDER.
ZATERDAG 20 SEPT. S941
55e JAARGANG - No, 121
Bureaux Lange Vorstslraal 70, Goes
Postrekening 44455 - Telefoon 2438
Bijkanfoor Middelburg!
Firma Boekhandel J. J. FANOY
Lange Gislslraal 34 en Noordweg 155
Abonnementsprijs f 2.73 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en plaatsen waar een agent is
aangesteld f 021
Losse nummers 6 cent
Directeur-Hoofdredacteun
A. DE LANGE te Goes
De vermindering van het
broodrantsoen.
4 Sowjet-legers omsingeld - Duitsohe troepen
zijn Kief binnengedrongen - Poltawa veroverd
- De Russische en Duitsche verliezen.
DUIT SCHL AND
STRIJDT VOOR
EUROPA.
Boter- en vetkaarten voortaan
19 dagen geldig»
Waarschuwing.
Ter dood veroordeeld wegens
begtmstigmg van den vijand.
Familieberichten 33 cent per regel
Overige edvertentiên 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel
Kleine advertentiën f 0.55 bi| vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto 10 et. extra
Bl| contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
HOE HET PUBLIEK KAN
MEEWERKEN.
Zooals bekend is in Mei j.l. de Dienst
van de Prysbeheersching in werking ge
treden. Nu deze dienst dus reeds enkele
maanden werkt en wy inmiddels zoo nu
en dan ook berichten hebben gelezen
vein successen, die in den stryd tegen de
prijsopdrijving zijn behaald, hebben wij
eens geïnformeerd bij den districtscom
mandant voor Zeeland van de prjjsbe-
heersching, hoe zijn dienst in onze pro
vincie werkt en welke ervaringen daar
bij zijn opgedaan.
De heer Lieneman stelde met groo-
ten nadruk op den voorgrond, dat deze
dienst er is in het belang vah het pu
bliek. De bedoeling is dit publiek in de
groote moeilijkheden van den oorlogstijd
te helpen en het voor economische ex
cessen te bewaren. Zoowel de belangen
van fabrikanten, grossiers, winkeliers
als verbruikers worden behartigd. Dit
wordt helaas wel eens uit het oog verlo
ren. Vandaar ook, dat de dienst van de
prysbeheersching wel eens klagen moet
over te geringe medewerking van de
zijde van het publiek. De dienst is er
niet voor één categorie, maar voor a 1 -
len, en wil het algemeen belang, de
geheele gemeenscha p, dienen.
Het spreekt vanzelf, dat in oorlogstijd
prijsstijging van sommige artikelen niet
te voorkomen is. Maar het mag geen
wilde prijsstijging worden. Het prijsop-
jagen moet de wereld uit. De prijzen
moeten op redelijke hoogte blijven en
elke prijsstijging moet gemotiveerd zijn.
Het mag niet zoo zijn, dat wie geld heeft
zyn huis kan vullen en dat de minder
gesitueerde tekort komt.
Helaas zijn er a-sociale elementen,
die dit niet inzien, die niet anders willen
dan him portemonnaie spekken en feite
lijk zich schuldig maken aan het beste
len van hun medemenschen. Liet men
deze elementen vrij baan, dan werd het
een onhoudbare toestand. Tegen hen
moet de "strijd krachtig worden gevoerd.
Welnu, dat- wordt hij ook. Waar de
dienst van de prijsbeheersching toeslaat,
daar slaat hij goed toe. Dit is reeds in
de achterliggende maanden gebleken.
De medewerking van het publiek kon
wel wat beter zijn, zoo deelde men ons
mede. Sommigen zeggen niet den verra
der te willen spelen, maar deze menta
liteit, aldus de heer Lieneman, is
geheel onjuist. Het is een nationale
plicht om schouder aan schouder te
staan en de a-sociale elementen, die
niet het algemeen, maar alleen hun
eigen financieel belang op het oog heb
ben, te bestrijden. Wordt boven den ma
ximumprijs gevraagd, dan dient men
hiervan aangif'e te doen.
De heer Lieneman deelde ons
sterke staaltjes mee van de woekerprij
zen, die gevraagd en betaald werden
voor brood, boter, rijwielbanden, wollen
stoffen, enz. Maar tal van overtreders
zijn reeds tegen de lamp geloopen. En
merkwaardig bijna elke zaak brengt de
rechercheurs weer op het spoor van an
dere. Er gaan meestal weer vertakkin
gen naar andere richtingen.
Wordt er in Zeeland veel op dit ge
bied gezondigd?, zoo vroegen we.
Ja, inderdaad, zoo luidde het ant
woord. Zeeland is te verdeelen in
Zeeuwsch-Vlaanderen, waar vooral de
smokkelhandel welig tiert en de eilan
den. Hier op de eilanden doen zich
de meeste en de grootste gevallen van
kettinghandel voor, veel meer dan het
publiek wellicht weet. Er wordt ontzag
lik veel verhandeld.
In bijna eiken winkel worden fouten
geconstateerd, soms te goeder trouw
begaan.
Het is wellicht goed in dit verband
,°P te merken, dat, wat bij overtredingen
in beslag genomen wordt, in Zeeland
blyft en dat goederen, die aan bederf
onderhevig zijn, direct in de normale
distributie worden gebracht.
Op onze vraag, of er in de afgeloopen
vijf maanden reeds vele processen-ver
baal zijn opgemaakt, werd geantwoord,
dat dit aantal ongeveer duizend
bedraagt.
De inspecteur-tuchtrechter voor Zuid-
Holland en Zeeland te 's-Gravenhage
straft tuchtrechtelijk. De hoofdstraf is
boete. Ook kan publicatie van het von
nis plaats hebben, terwijl het uitoefenen
van het bedrijf voor een bepaalden tijd
of voor goed kan worden verboden. Ook
kan terugbetaling van het teveel ont-
vangene worden opgelegd.
Is er sprake van een misdrijf, dan kan
de inspecteur bovendien vervolging door
den economischen rechter vorderen.
De grootste boete, die ln Zeeland tot
dusver is opgelegd, is f 50.000. Vermoe
delijk zullen nog een paar van deze
flinke bedragen volgen.
Groote partijen z(jn reeds in beslag
genomen zooals schoenen, textielwaren,
leer, rijwielbanden, levensmiddelen, enz.
Onlangs werden op Walcheren 300
boeren en slijters gestraft, die hun boter
te duur verkochten.
Het is gebleken, dat sommige perso
nen niet op één bepaald terrein operee-
ren, maar handel drijven op vrijwel elk
gebied.
Hoewel de straffen meestal zwaar
zijn, is er nog geen daling van het aan
tal overtredingen waar te nemen. Dit
wijst er, aldus de heer Lieneman, op,
dat de mentaliteit van het publiek nog
niet is, zooals die wezen moet.
Graag wil de dienst van de prijsbe
heersching hier opvoedend werken ook
door middel van de pers. Maar tegen
kwaadwilligen wordt doortastend opge
treden en het zal voor een overtreder
niet gemakkelijk vallen zich er uit te
redden. Dat hebbed velen reeds onder
vonden.
De aangekondigde vermindering van
het broodrantsoen gaat Maandag in. Op
de bonnen 36-4 brood zullen de gewone
4 rantsoenen verkrijgbaar zjn, doch voor
de overige bonnetjes 36 brood zal in
plaats van 1 rantsoen de volgende week
Yz rantsoen worden verstrekt.
Ten gevolge hiervan wordt de weke-
ljksche hoeveelheid brood: voor kinde
ren tot en met 3 jaar 900 gram, voor
kinderen van 4 tot en met 13 jaar 1800
gram, voor kinderen van 14 tot en met
20 jaar 2000 gram en voor volwassenen
1800 gram.
Daartegenover staat een verhooging
van het aardappelrantsoen met Yz kg.
Zoodat op bon 37 reserve 3.5 kg aard
appelen gekocht zal kunnen worden.
Het opperbevel der Duitsche
weermacht maakt in een extra
bericht bekend:
Binnen het bestek van de heden
bekendgemaakte omsingelingsope
raties is ook de aanval op de
Oekraïnsche hoofdstad Kief in
gezet.
Na een stoutmoedige doorbraak
door de uitgebreide, sterke forti
ficaties op den Westelijken oever
van den Dnjepr zijn onze troepèn
de stad binnengedrongen.
Op de citadel wappert sedert
hedenochtend de Rjksoorlogsvlag.
Het tweede extra-bericht meldt:
Duitsche troepen, die na den
overtocht over den Dnjepr bij
Krementsjoeg, den aanval ook
naar het Noordoosten voortzetten,
hebben Poltawa, op 120 K.M. ten
Zuidwesten van Charkof gelegen,
veroverd.
WANT DUITSCHLAND WINT OP
ALLE FRONTEN VOOR EUROPA"
Het opperbevel van de Duit
sche weermacht maakt bekend:
De concentrische aanvalsopera-
ties van de legergroepen van ge-
neraal-veldmaarschalk von Rund-
stedt en van generaal-veldmaar-
schalk von Bock hebben geleid tot
een nieuwen, geweldigen omsinge
lingsslag.
In aansluiting op den slag bij
Gomel waren sterke strijdkrach
ten opgerukt naar den boven- en
benedenloop van den Desna om
in hardnekkige gevechten den
overgang over de rivier te forcee-
ren. Van hieruit werd de aanval
naar het Zuiden voortgezet om
een verbinding tot stand te bren
gen met een groep strijdkrachten,
welke den Dnjepr aan weerszijden
van Krementsjoeg onder de moei
lijkste omstandigheden over een
breedte van 120 kilometer had
overwonnen en in den strijd was
geworpen voor een aanval naar
het Noorden. Sedert 13 September
is de vereeniging van deze strjd-
krachten 200 kilometer ten Oos
ten van Kief voltooid.
Zoodoende is de ring om vier
Sovjet-armeeën gesloten. Haar
vernietiging is in vollen gang.
Gevechtsvliegtuigen hebben in
den nacht van 18 op 19 Septem
ber Moskou, alsmede de stad
en de haven van Odessa met
goede uitwerking aangevallen. Er
ontstonden talrijke branden.
Aan de Britsche Oost
kust bombardeerden gevechts
vliegtuigen verschillende belang
rijke militaire inrichtingen.
Bj pogingen van den vjand om
gistermiddag naar Nederland
en de bezette gebieden aan het
Kanaal te vliegen werden twintig
Britsche vliegtuigen, waaronder
vier bommenwerpers, omlaag ge
schoten. De vijand heeft noch over
dag, noch des nachts militaire
acties boven het Duitsche gebied
ondernomen.
De verliezen, die de Sov
jet-weermacht tot dus
verre heeft geleden aan
gevangenen, hebben het
cijfer van 1.8 millioen
overschreden. Hun aan
tal dooden is overeen
komstig de ervaring min
stens even zoo hoog, waar
schijnlijk hooger. Daar
tegenover tracht de vijandelijke
propaganda het effect van deze
Duitsche successen, welke zij niet
meer 'kan betwisten, te verzwak
ken door te beweren, dat de Duit
sche verliezen alleen aan dooden
IV2 A 2 millioen man bedragen.
In feite bedragen onze
verliezen volgens juiste
vaststelling in het tijd-
vak van 22 Juni tot 31
Augustus 1941 bij het le
ger, met inbegrip van de
Waffen-S.S. 84.354 doo
den, 292.690 gewonden,
18.921 vermisten; bij het
luchtwapen: 1.542 doo
den, 3.980 gewonden,
1.378 vermisten.
Het Duitsche luchtwapen ver
loor in den veldtocht in het Oosten
tot 31 Augustus slechts een deel
van de maandelijksche productie,
n.l. 725 vliegtuigen.
DE NIEUWE RING OM
4 SOWJETLEGERS.
(D. N. B.) De beteekenis van de ope
raties, die zich thans voltrekken in het
gebied van den benedenloop van den
Dnjepr en de Djesna is nog niet te over
zien, aldus het D. N. B.
Zooveel staat echter wel vast, dat de
Duitsche troepen een ring om vier Sow-
jet-armeeën gevormd hebben en dat ge
rekend kan worden op de vernietiging
van deze armeeën.
De tot dusver te overziene resultaten
Van deze operaties zijn:
le. De volledige omsingeling van Kief.
2e. De te verwachten vernietiging van
vier legercorpsen van de legergroep
Boedjenny.
3e. Een aanzienlijke verkorting van het
front tusschen de legercorpsen van ge
neraal-veldmaarschalk Von RundStedt
en generaal-veldmaarschalk Von Bock.
SOWJETSCHEPEN IN ZWARTE
ZEE GEBOMBARDEERD.
(D. N. B.). Duitsche gevechtsvliegtui
gen hebben 18 September hun succes
volle aanvallen op eenheden van de Sow-
jet-oorlogs- en koopvaardyvloten in de
Zwarte Zee voortgezet. Een luchtafweer-
kruiser en een kleiner oorlogsschip lie
pen door bomtreffers zware beschadigin
gen op. Drie Sowjet-koopvaardyschepen
van tezamen 10.000 brt. werden even
eens zwaar getroffen.
In de Zuidelijke Oekraine hebben de
Duitsche gevechtsvliegtuigen belangrijke
treinen met goed succes gebombardeerd
en voltreffers op een pantsertrein ge
plaatst.
De gevechten in den Zuidelijken sector
EXTRA RANTSOENEN VOOR PER
SONEN VAN 14 T. M. 20 JAAR.
In de week van 21 tot en met 27 Sep
tember a.s. geven de met „36—4 rant
soenen" gemerkte bonnen van de brood
kaart elk recht op het koopen van 400
gram brood of vier rantsoenen gebak
en de met „36 brood" gemerkte bonnen
elk op het koopen van 50 gram brood
of een half rantsoen gebak.
Bij de uitreiking der aardappelkaar-
tenl in de komende wekert zullen aan per
sonen van 14 tot en met 20 Jaar bonnert,
rechtgevende op 28 rantsoenen brood',
worden verstrekt, welke hoeveelheid
dienlt als extra rantsoen voor het tijdvak
van 21 September tot enl met 27 Decem
ber a.s.
In de week van 21 tot en met 27
September a.s. geven de met „37 reser
ve" gemerkte bonnen van de bonkaart
diversen recht op het koopen van 3Yz
kg aardappelen.
Na afloop van #en geldigheidsduur
van d© thans geldigs bonnen var» de bo«
ter- en vetkaarter* zullen twee bonnen
van deze kaarten worden aangewezen,
op elk waarvan gedurende een tijdvak
van 19 dagen) 250 gr. boter kan worden
verkregen.
Bovendien zal binnenkort een bon' wor
den uitgereikt, waarop personen van1 14
tot en met 20 Jaar eert half rantsoen bo
tter of vet kunnen verkrijgen, welke hoe
veelheid dienlt als extra rantsoen voor
het tijdVak van 24 September tot en met
28 December a.s.
Het liet zich al eenigen trjd aanzien,
dat het broodrantsoen niet op dezelfde
hoogte als tot nu toe kon worden ge
handhaafd, daar de grondstoffen ervoor
niet in voldoende mate aanwezig waren
en goede vervangingsmiddelen niet zyn
gevonden. Men heeft zich dus gedwon
gen gezien, dit rantsoen te verlagen en
wel van 2000 gram per week per per
soon op 1800 gram.
Daar, ten gevolge van de halveering
van de waarde van de enkelvoudige bon
nen de huidige E-kaarten voor personen
van 14 tot en met 20 jaar slechts recht
zullen geven op 200 gram per week en
het in de bedoeling ligt, den ouden toe
slag van 400 gram per week voor deze
groep te handhaven, zullen er per week
twee rantsoenen extra worden verstrekt.
Gedurende veertien weken zijn dit 28
rantsoenen, waarvoor de bonnen, gelijk
bóven is medegedeeld, bij de uitreiking
der aardappelkaarten zullen worden ver
strekt.
Tegenover de verlaging van het brood
rantsoen staat een verhooging van het
aardappelrantsoen, en wel van 3 kg tot
3.5 kg per week.
De vooruitzichten ten aanzien van den
voederpositie maken een voorzichtige
hanteering van de vettoewijzingen ge-
wenscht. Men heeft zich daarom ge
dwongen gezien het vetrantsoen te ver
lagen en wel door de perioden, waarin
de aangewezen bonnen geldig zyn, te
verlengen. Werden voorheen twee bon
nen in 17 dagen of 18 dagen aangewe
zen, de regeling is thans zóó, dat alle
19 dagen twee bonnen worden aangewe
zen, op elk waarvan men 250 gram boter
kan verkrijgen.
Om echter de daling van de beschik
bare hoeveelheid in het bijzonder voor
jeugdige personen zoo gering mogelijk
te maken, heeft men besloten in de pe
riode van 24 September tot en met 28
December a.s. een half rantsoen vet
extra toe te wijzen aan personen van 14
tot en met 20 jaar.'
van het Oostelijk front blijven succesvol
verloopen.
Een divisie forceerde den overgang
overgang over een rivier. In herhaalde
aanvallen trachtten de Sowjets het door
de Duitschers gevormde bruggenhoofd te
vernielen. Alle Bolsjewistische aanvallen
werden met zware verliezen afgeslagen.
Het bruggehoofd werd uitgebreid.
DUITSCHE BOMMEN OP SUEZ.
Naar het D. N. B. verneemt, hebben
Duitsche vliegtuigen aanvallen op de
reede van Suez gedaan. Peteroleumraf-
finaderijen werden getroffen, waardoor
brand ontstond. Te Port Said en in de
havenwerken van Alexandrië werden
eenige belangrijke militaire objecten ge
troffen.
PARACHUTES MET PERSO
NEN EN MATERIAAL IN
BULGARIJE GEDAALD.
D. N. B. In den nacht van 13 op
14 September heeft een vreemd vlieg
tuig in het Zuiden der Dobroedsja eeni
ge parachutes met personen en materiaal
uitgeworpen. Plaatselijke politie en een
kleine afdeeling militairen hebben de om
geving afgezet, waar de parachutisten
ZATERDAG 20 SEPT. 1941.
Geloofd zjj de Heere, de God Israëls,
van eeuwigheid en tot ln eeuwigheid!
Amen, ja amen.
Pi., -ii 14.
Zon
op onder
7.22 19.45
Maan
op onder
6.14 19.27
21 Sept. Niöuwe maan.
27 Sept. Eerste kwartier.
ZONDAG 21 SEPT. 1941.
JuichJ aarde, juich alom den Heer!
Dient God met blijdschap, geeft Hem
eer,
Komt, nadert voor Zjjn aangezicht,
Zingt Hem een vroolyk lofgedicht.
Ps. 100:1.
Zon
op onder
7.2319.42
Maan
op onder
7.32 19.56
Vandaag Nieuwe maan.
27 Sept. Eerste kw,
(A.N.P.). In den nacht van 15 op 16
September is een Nederlandsch burger,
die, zonder daartoe de bevoegdheid te
hebben, een militaire inrichting in da
omgeving van Amsterdam naderde, door
een wachtpost doodgeschoten, daar hjj
op sommatie niet bleef staan.
Dit voorval bewijst weer eens duide
lijk, hoe gevaarlijk het is, wanneer men,
zonder daartoe verlof te hebben, mili
taire inrichtingen nadert. Het zij tevens
een dringende waarschuwing voor hen,
die meenen op lichtzinnige wijze mili
taire verbodsbepalingen te kunnen ne-
geeren.
(A.N.P.). Het Kriegsgericht heeft vyf
Nederlanders, die hulp verleend hadden
aan Esgelsche vliegers, die na een nood
landing hadden trachten te ontkomen,
wegens begunstiging van den vijand ter
dood veroorde^d. Het vonnis is voltrok
ken door middel van den kogel.
Naar aanleiding van het bovenstaande
wordt de bevolking er opnieuw op gewe
zen, dat in dergelijke gevallen ook in
de toekomst de hardste straffen zullen
worden opgelegd.
naar beueden w aren gesprongen. Na een
vuurgevecht werden de parachutisten
gedood. Aan Bulgaarsche zijde werd een
luitenant van het garnizoen van Dobritsj
en het hoofd der politie van het district
Dobritsj gedood. Verder werden nog en
kelen gewond.
Het neergeworpen materiaal bestond
uit aanzienlijke hoeveelheden ontplofbare
stoffen, helsche machines, machinege
weren, autamatische geweren, enz. On-
omstootelyk is geconstateerd, dat het
van Sowjet-afkomst was.
Verder wordt in de mededeeling ver
klaard, dat de vorige maand aan de kust
van de Zwarte Zee eenige personen, die
door een duikboot uit Sowjet-Rusland
waren aangevoerd, in rubberbooten aan
land waren gezet, ten einde daden van
sabotage te plegen. Daarbij werden wa
pens en materiaal gevonden.
RAAD DER GEALLIEERDEN
WELDRA TE LONDEN BIJEEN
(S.P.T.) Onder voorzitterschap van
Eden, den Engelschen minister van bui-
tenlandsche zaken, zal volgende week
de „raad der geallieerden" wederom bij
eenkomen. Waarschijnlijk zal voor de
eerste maal ook de Sowjetunie op deze
zitting vertegenwoordigd zyn.
Welingelichte kringen vermoeden, dat
oeconomische problemen voor de periode
na den oorlog zullen worden besproken.
NIEUWE INDEELING VAN
FRANKRIJK.
(D.N.B.) De twee commissies, die
zich bezighouden met de uitwerking
van de nieuwe Fransche grondwet, heb
ben haar werkzaamheden zoo goed als
geëindigd, aldus meldt „Les nouveaux
Temps". Volgens dit blad zal Frankrijk
in 19 provincies worden ingedeeld.
Politiek zal het volk door twee orga
nen worden vertegenwoordigd, n.l. den
„Grooten Raad" die uit 200 onafzetbare
en door het hoofd van den staat be
noemde leden bestaat en de Kamer, die
zal bestaan uit 300 vertegenwoordigers
der gezinnen, der beroepsorganisatiès en
van het legioen. Deze twee volksverte
genwoordigingen zullen ieder jaar een
maal in een Nationale Vergadering bij
eenkomen om een boodschap van het
hoofd van den staat in ontvangst te
nemen. Tot hun taak behoort o.a. be-
