Christelijk Dagblad voor Zeeland
„V=VIK TOR IA
EERSTE BLAD
Zedelijke verwildering.
DAGKALENDER.
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes
Postrekening 44455 - Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburgs
Firma Boekhandel J. J. FANOY
Lange Giststraat 34 en Noordweg 155
Di recteur-H oofd redacteur s
A. DE LANGE te Goes
Abonnementsprijs f 2.73 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en plaatsen waar een agent is
aangesteld f 021
Losse nummers 6 een'
Nieuwe Duitsche successen bij Leningrad erp
in den centralen sector - Convooien onder
Amerikaansche bescherming vertrokken -
Nieuwe Sjah van Iran beëedigd.
DUIT SCHLAND
STRIJDT VOOR
EUROPA,
Amerikaansche konvooien
vertrokken.
GELDIGE BONNEN VOOR
VOEDINGSMIDDELEN.
Zware tuchthuisstraffen
tegen communisten.
Nieuwe Sjah van Iran
beëedigd.
V R IJ D A G 19 SEP T, 1941
55e JAARGANG No, 120
Ferohieberichren 33 eenr ps' feces
Overige edvedentiën a0 cent oer 'ecet
Ingezonden mededeelingen 60 cent oer -egel
Kleine odvertenliën f 0.55 bi| vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto 10 cf. extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
De mededeelingen, die Mej. A. E.
Eykman, inspectrice bij de kinderpolitie
te Rotterdam, dezer dagen in het Week
blad der Ned. Herv. Kerk deed, stem
men tot diepen ernst en geven aanlei
ding tot groote ongerustheid.
Het gezinsleven wordt geheel ont
wricht, daar waar de vader in de werk
verschaffing of in 't buitenland werkt
en de moeder de gewone moeilijkheden,
vermeerderd met de beslommeringen
van de distributie, de duurte, enz. alleen
niet aan kan. Gewoonlijk komen eerst
de schulden, het geknoei met distribu
tiebonnen, de kleeding gaat achteruit,
daarna volgen moedeloosheid, prikkel
baarheid, ruzie, onverschilligheid, ver
vuiling en verwaarloozing. Er wordt
niet meer gelet op het schoolgaan der
kinderen. De ééne moeder zal in moede
loosheid met haar gezin mee afzakken,
de andere zal haar gezin alleen laten en
haar vermaak elders zoeken. De laatste
gaat er 's avonds op uit en laat de kin
deren alleen liggen. Zij vindt gemakke
lijk gezelschap om de avonden op een
„vroolijke" manier door te brengen. En
als de man thuiskomt van de werkver
schaffing of het buitenland, vindt hij
zijn gezin verwaarloosd, zijn vrouw weg-
geloopen uit angst voor ontdekking of
erger nog in het ziekenhuis opgenomen
en de kinderen bij vreemden uitbesteed.
Dergelijke symptomen, die vroeger
sporadisch voorkomen, zijn nu aan de
orde van den dag.
Ongekend was tot nu toe de onver
schilligheid, ja harteloosheid, die som
mige vrouwen ten opzichte van haar kin
deren aan den dag leggen. Als het zoo
ver met haar gekomen is, dat haar de
kinderen door de Kinderpolitie moeten
worden afgenomen, neemt zij zondereen
spier te vertrekken of met een zucht van
verlichting afscheid van de kinderen en
zegt hen voor 't laatst goeden dag.
De kinderen zijn uit het lood geslagen,
alle remmen op hun gedragingen zijn
weg. Bij de jongens uit zich dit in een
lust tot avonturen, zwerven en spijbelen.
De kinderen staan aan grootere verlei
dingen bloot dan ooit.
Het begrip van het mijn en dijn ver
vaagt. De feiten waarvoor de jongens
met de politie in aanraking komen, zijn
ernstiger dan voorheen, de diefstallen
op veel grooter schaal. Waar in de ja
ren vóór den oorlog de criminaliteit on
der de jongens toenam, wijzen de statis
tieken uit, dat zjj thans meer dan ver
dubbeld is.
De statistieken van vóór den oorlog
toonen aan, dat het aantal meisjes, dat
wegens wangedrag met de Kinderpolitie
in aanraking kwam, het hoogste was op
17- a 18-jarigen leeftijd. Thans zijn het
vooral de meisjes van 1416 jaar, die
moreel ten gronde dreigen te gaan. Men
hoeft slechts 's avonds naar de parken
of de café's in de volksbuurten te gaan
om de waarheid hiervan bevestigd te
zien.
Gij zult dan zelf aanschouwen hoe
jong de meisjes zjjn, die in de buurt van
café's in de portieken staan te wachten
totdat iemand haar mee naar binnen
neemt, of de meisjes, die met de manne
lijke bezoekers uit het café komen en in'
de duisternis verdwijnen.
Mocht het vroeger een hooge uitzon
dering heeten, dat de meisjes zich aan
drank te buiten gingen, thans is dit
schering eri inslag, ook bij heel jonge.
Het loopt op het bureau af en aan van
ouders, die komen klagen over het wan
gedrag van hun dochtersvelen ook, om
dat de_ meisjes 's nachts niet thuisgeko
men zijn en het duurt vaak dagen, ja
weken, voordat de politie de meisjes
vindt, die de ouderlijke woning ontloo-
pen zijn.
De schaamteloosheid en onbeschaamd
heid van dit soort meisjes is ook iets
nieuws. Zij zijn over het algemeen on- J
verschillig en cynisch en hebben een
houding van „jullie maken mij toch
niets". Er is haast geen zachte plek te
vinden om deze meisjes te benaderen.
Hoe moet onze houding als Christenen
tegenover dit alles zijn Als het zoo door
gaat, dreigt de zedelijke verwildering
van ons volk een lawine te worden, die
niet meer te stuiten is. Wij kunnen ons
er niet mee afmaken met te zeggen, dat
de nuchtere Nederlander na afloop van
den oorlog zijn evenwicht wel weer te
rughal vinden. Het kwaad is reeds te
diep geworteld. Het oogenblik is geko
men, dat er een groote daad van het
Christendom moet uitgaan. Als wij een
Christelijk land willen zijn, zal dat in
dien zin moeten zijn, dat wij vele Christe
nen hebben, die zich van hun taak en
opdracht bewust zijn en bereid zjjn sa
men op de bres te staan voor ons volks
heil.
Allereerst zullen van den kansel en
op alle manieren, die de kerk ten dienste
staan, practische raadgevingen gegeven
moeten worden. De ouders moeten van
daaruit gewezen worden op x de verlei
dingen waaraan hun kinderen in dezen
tfld bloot staan. Zij moeten worden aan
gespoord hun kinderen binnenshuis te
houden en de sfeer in huis moet zóó zijn,
dat de kinderen liever thuis blijven en
hun vrienden meebrengen, dan dat zij
hun heil op straat zoeken. De ouders
moeten zich meer dan ooit bezinnen voor
Wien en waartoe zij hun kinderen wil
len grootbrengen en zich bewust zijn van
hun verantwoordelijkheid om hun kin
deren klaar te maken voor den strijd des
levens.
In de groote steden, zouden, evenals
wij in Rotterdam reeds hebben, bureaux
voor huwelijks- en gezinsmoeilijkheden
opgericht moeten worden.
Er is een groote behoefte aan goede
gezinsvoogdessen, en aan sociale wer
kers op allerlei gebied.
Laat iedereen, die daarvoor geschikt
is, tijd vinden om te helpen.
Het opperbevel van de Duit
sche weermacht maakt bekend:
In de Oekraïne maken de aan-
valsoperaties ten Oosten van den
Dnjepr onweerstaanbaar vorde
ringen. In den strijd om de ver
dedigingswerken van Leningrad
werden groote successen behaald.
Onderdeelen van één enkele divi
sie infanterie hebben alleen 119
kazematten bestormd.
In het zeegebied van de Krim,
voor het eiland Oesel, in het
Ladogameer, aan de monding van
de Wolchow en in de Witte Zee
heeft de luchtmacht drie trans
portschepen, totaal metende 3000
B.R.T., tot zinken gebracht en
zestien andere schepen zoo zwaar
beschadigd, dat aangenomen kan
worden, dat een groot deel van
deze scheepsruimte verloren is
gegaan. Bovendien werden een
torpedobootjager, twee duikboo-
ten en vier motortorpedobooten
der Sowjets vernietigd.
Motortorpedobooten hebben voor
de Engelsche kust een Britsch
konvooi aangevallen en vier vij
andelijke koopvaarders met een
totalen inhoud van 25.000 B.R.T.
tot zinken gebracht. Na een ge
slaagd gevecht met de Britsche
torpedobootjagers keerden alle
booten onbeschadigd terug.
Gevechtsvliegtuigen hebben gis
ternacht havenwerken in Zuid
oost-Engel and gebombar
deerd. Bij pogingen om gisteren
de bezette gebieden aan het K a-
n a a 1 aan te vallen, verloor de
Britsche luchtmacht 18 vliegtui
gen. Drie eigen vliegtuigen wor
den vermist.
Een gering aantal Britsche
bommenwerpers heeft gisternacht
storingsaanvallen op Zuid-
west-Duitschland onder
nomen.
WANT DUITSCHLAND WINT OP
ALLE FRONTEN VOOR EUROPA"
VAN HET OOSTELIJK FRONT.
(D. N. B.). De strijd om de verster
kingen van Leningrad is Woensdag on
der hardnekkigen tegenstand van de
Sowjets met succes voortgezet. Op ver
scheidene plaatsen poogden de Sowjets
door tegenaanvallen, die door de zware
pantserwagens werden gesteund, den
Duitschen opmarsch te stuiten. Deson
danks gelukte het den Duitschen troe
pen nieuwe terreinwinst te behalen.
Ook aan het Finsche front hebben de
verbonden Duitsche en Finsche troepen
nieuwe terreinwinst behaald. Een Sow-
jetgevechtsgroep werd ingesloten en
staat op het punt te worden vernietigd.
Tevens werd bij deze gevechten oorlogs
materiaal buitgemaakt of vernietigd.
De Duitsche troepen bij Leningrad
hebben, naar een oorlogscorrespondent
meldt, een telegram opgevangen, dat uit
de ingesloten stad naar Moscou was ge
zonden en dat luidt: „Wij hebben geen
brood noch andere levensmiddelen meer.
Waarvan moeten wij leven? Het volk
kan niet langer honger bjden, het houdt
het niet uit". Het antwoord uit Moscou
luidde: „Wjj zullen zien brood en levens
middelen te sturen".
Voorposten van een Duitsche divisie
infanterie zijn Dinsdag in den centralen
sector diep in de formaties der Sowjets
doorgedrongen. Deze boden slechts wei
nig verzet, dat snel kon worden gebro
ken. Een Sowjet-aanval werd met zware,
bloedige verliezen voor dei Sowjets afge
slagen.
Naar het B. N. B. verneemt, hebben
de Duitsche luchtmacht en het afweer
geschut gisteren 69 Sowjetvliegtuigen
vernield. Vier Duitsche vliegtuigen wor
den vermist.
Gisternacht hebben Duitsche vliegtui
gen met goed gevolg militaire doelen te
Moskou en Odessa aangevallen.
SCHEPEN BESTOOKT.
(D. N. B.). Duitsche gevechtsvliegtui
gen en Stuka's hebben weer aanvallen
ondernomen op oorlogs- en koopvaardij
schepen der Sowjets binnen het bereik
van de Zwarte Zeekust. Hierbij werden
een transportschip van 10.000 brt., een
koopvaarder van 5000 brt., en een koop
vaarder van 1000 brt. tot zinken ge
bracht. Een ander transportschip van
6000 brt. werd door zware bomtreffers
beschadigd en bleef stil liggen. Twee
koopvaarders van 1000 brt. werden ook
door bommen betroffen en leden daar
door zware schade. Een kruiser van de
Leningrad-klasse werd op succesvolle
w^jze toet bommen bestookt.
AANVALLEN AAN HET FRONT
VAN TOBROEK AFGESLAGEN,
In zijn weermachtsbericht No. 471
maakt het Italiaansche opperbevel het
volgende bekend:
Aan het front van Tobroekin
Cyrenaiea zijn aanvallen van vijandelijke
afdeelingen afgeslagen. Duitsche vlieg
tuigen hebben de vesting Tobroek ge
bombardeerd, Waarbij automobielen en
barakken getroffen werden. Ook gister
nacht zijn Tripolis en Bengha-
s i het doel van vijandelijke luchtaan
vallen geweest. Er vielen eenige slacht
offers en er werd lichte schade aange
richt. De bevolking van deze beide ste
den, die bijzonder het doel zijn van de
j aanvallen der vijandelijke luchtmacht,
onderscheidt zich door haar rustige en
waardige houding.
Gisteren hebben Engelsche vliegtui
gen bommen laten vallen en met machi
negeweren geschoten op Licata (Agri-
gento), waardoor een tiental personen
gedood werd en onbeteekenende schade
werd aangericht.
ENGELSCH OFFENSIEF IN
ABESSINIE VERWACHT,
(United Press.) Goed ingelicht krin
gen verklaren, dat in verband met het
feit, dat de regentijd in Noord-West>
Abessinië spoedig zal beginnen, een veld
tocht tegen de nog te velde staande Ita
liaansche strijdkrachten zal worden on
dernomen. Men gelooft, dat zich nóg on
geveer 15.000 man Italianen en inheem-
sche troepen in het gebied van Gondar
bevinden, die onder bevel van generaal
Nasi staan. Het offensief tegen deze
troepen zal door Britsche en Britsch-
Indisehe troepen, alsmede door afdeelin
gen van het Soedaneesche verdedigings
corps worden ondernomen.
S. P. T. meldt uit Washington:
In deni nacht van Woensdag op Don
derdag zijn voor de eerste maal konvooi
en! onder sterke bescherming der1 Ame
rikaansche vloot uit Amerikaansche ha
vens over dienl Atlantische» Oceaan naar
Engeland1 vertrokken!.
Volgens den corr. van Schweiz. Press
Telegraph te Lissabon neemt men daar
aan, dat de regeering der Vereenigde
Staten ook het scheepvaartverkeer tus-
schen Lissabon en New York door Ame
rikaansche oorlogsschepen zal doen be
schermen.
(D. N. B.) De minister van marine
Knox heeft verklaard, dat de Ameri
kaansche vloot „alle methoden" zal ge
bruiken om een veilige aankomst van
het materieel voor de hulpverleening aan
Engeland te waarborgen. Het convoyee-
21 Sept tot en met 27 Sept 1941.
36-4 brood 4 rants, brood of gebak.
36 brood rants, brood of gebak.
36 vleesch rants, vleesch of vl.-
waren.
36 vl.waren 1 rants., vleesch of vl.-
waren.
36 melk I 1% Litermelk.
37 reserve Sy2 kg. aardappelen.
7 Sept tot en met 4 Oct 1941.
114 algem.
115 algem.
116 algem.
34-35-36-37
bloem
1 kg. suiker.
250 gr. koffiesurrogaat
500 gr. jam of stroop.
rants, bloem, brood of
gebak.
250 gr. rijst.
250 gr. havermout.
250 gr. havermout.
250 gr. gort.
100 gr. vermicelli of maï
zena.
C rijst
C haverm.
117 algem.
118 algem.
119 algem.
34-35-36-37
kaas 100 gram kaas.
7 Sept tot en met 24 Sept. 1941.
34-35 boter 250 gr. boter.
34-35 vet 250 gr. boter met reductie.
De volgende bonnen zijn na Zaterdag
20 September niet meer geldig.
35 brood brood of gebak.
35 vleesch vleesch of vleeschwaren.
35 vl.waren vleesch of vleeschwaren.
35 melk I melk I.
36 reserve aardappelen.
33 eieren eieren.
De bonnen, welke met ingang van den
Zondag zijn geldig verklaard, met uit
zondering van die voor vleesch of
vleeschwaren, mogen reeds op den daar
aan voorafgaanden Zaterdag worden ge
bruikt.
Het koopen van vleesch of vleeschwa
ren bij den kleinhandel op Maandag of
Dinsdag is niet geoorloofd.
BROOD- EN AARDAPPELRANTSOEN
GEWIJZIGD.
Zooals men uit de aanwijzing van de
nieuwe bonnen ziet, ondergaat het brood-
en aardappelrantsoen met ingang van
a.s. week wijziging.
Op bon 36-brood zal n.l. niet,
zooals tot dusver de gewoon
te was, één, maar y2 rantsoen
brood of gebak worden ver
strekt, terwijl Ojp bon 37 re
serve "in plaats van 3 nu Sy2 k.g.
aardappelen beschikbaar
worden gesteld.
BURGEMEESTERS.
Bij besluit van den secretaris-gene
raal van het departement van binnen-
landsche zaken is de voorloopig ver
lengde ambtsperiode van den burge
meester der gemeente Geertruiden-
berg, J. L. F. M. Bianchi, geëindigd.
Bij besluit van den secretaris-gene
raal van departement van binnenland-
sche zaken is Mr J. Dijckmeester, met
ingang van 24 October 1941 opnieuw
tot burgemeester van de gemeente Zut-
phen benoemd.
ren door slagschepen is slechts een der
vele gebruikte methoden.
Voor het eerst gaf de minister te ver
staan, dat de schepen en vliegtuigen der
Vereenigde Staten op het Noordelijke
deel van den Atlantischen Oceaan zullen
worden gebruikt. Op een vraag, of de
Amerikaansche bescherming slechts zal
worden verleend tot een bepaald punt
voor IJsland en of de schepen dan aan
de Britsche vloot zullen worden over
gegeven, antwoordde Knox, dat het on
verstandig en indiscreet zou zjjn, nadere
bijzonderheden mee te deelen.
■Voorts maakte Knox bekend, dat voor
bereidingen worden getroffen voor net-
versperringen aan de ingangen van de
groote Amerikaansche havens, alsmede
voor mjjnversperringen ter bescherming
van de inrichtingen te land der Ameri
kaansche marine.
Knox heeft volgens de „United Press"
op de persconferentie toegegeven, dat
door zjjn ministerie de mogelijkheid be
studeerd wordt, koopvaardijschepen te
bewapenen. Zijn ministerie beschikt over
voldoende geoefende kanonniers, om
voor het geval de koopvaardijschepen
worden bewapend, het geschut ook te
kunnen bemannen.
De New Yorksche bladen wijden veel
aandacht aan de verklaring van Knox
over het instellen van konvooien naar
IJsland.
De „Associated Press" schrijft, dat de
Amerikaansche regeering aan de reeds
lang slepende debatten in het congres
voor of tegen het convooistelsel een ein
de heeft gemaakt door eenvoudig con-
vooien te vormen.
VRIJDAG 19 SEPT. 1941.
Laat in U vroolijk en verblijd zjjn
allen, die U zoeken; laat de liefhebbers
uws heils gedurlgljjk zeggen: De Heere
zjj groot gemaakte
Pso 40 17.
Zon
op onder
7.20 19.47
Maan
op onder
4.58 18.59
21 Sept. Nieuwe maan,
27 Sept. Eerste kwartier.
Ih, het-proces tegen communisten uit
Amsterdam heeft het Deutsche Oberge-
richt te 's-Gravenhage gisteren vonnis
geveld; 22 beklaagden werden veroor
deeld tot tuchthuisstraffen tot 12 jaar.
Van het uitspreken van nog zwaar
dere straffen heeft men alleen afgezien,
omdat de beklaagden geen leidende func
tionarissen weren en hum daden gepleegd
zjjn vóór 22 Juni 1941, den dag waarop
de oorlog met de Sowjet-Uni© begon.
Wie na den 22en Juni 1941 communis
tische actie voert, heeft, zooals reeds is
bekend gemaakt, de doodstraf te wach^
ten,
(U. P.) De nieuwe Sjah van Iran
'heeft in het parlement den eed op de
grondwet op den Koran afgelegd.
De Sjah verklaarde in een rede, dat
„thans alles tot tevredenheid is geregeld.
Ik hoop het schip van staat in veilige ha
ven te kunnen sturen." Hij eischte
voorts, dat de burgerlijke ambtenaren
hem trouw zouden blijven; zoo niet, dan
zouden zjj worden gestraft.
De geheele ceremonie duurde niet lan
ger dan tien minuten.
In de radio van Iran werd bekend ge
maakt, dat de vorige Sjah is afgetreden
omdat hij een oud man is en te vermoeid
om de regeeringszaken te bljjven behar
tigen, meldt U. P. verder.
Te Teheran is het rustig. De straten
zjjn vol menschen en er heerscht een ze
nuwachtige atmosfeer. En zijn tot nu
toe geen demonstraties geweest.
(S. P. T„) Uit Teheran wordt ge
meld, dat de kroning van den jongen
Sjah van Iran voorloopig nog niet zal
plaats hebben.
Naar Reuter uit Teheran meldt, heeft
de nieuwe Sjah in zijn na het afleggen
van den eed gehouden korte rede samen
werking van zijn regeering beloofd met
Groot-Brittannië en de Sowjets.
Verder verklaarde hij, dat de regee
ring voornemens is in samenwerking met
het parlement hervormingen in te voe
ren en gaf hij te kennen vastbesloten te
zijn in overleg met het parlement te re-
geeren.
SOWJETS ZIJN TEHERAN
BINNENGERUKT.
(D. N. B.) De Sow jet-omroep heeft
medegedeeld, dat de Sowjettroepen
Woensdag 17 September de Iraansche
hoofdstad Teheran zjjn binnengerukt.
De chef van de Iraansche politie is
volgens een bericht van Reuter van zjjn
functie ontheven.
Ten aanzien van de Duitsche burgers
in Iran is te Berlijn bekend gemaakt,
dat behalve de vrouwen en kinderen
thans ook de mannen boven de 45 jaar
in Teheran zijn achtergebleven. Het zou
in het voornemen der bezetters liggen de
gevangenen naar Siberië en Britsch-In-
dië te transporteeren.
STAAT VAN BELEG TE
KANTON.
(S. P. T.) Te Kanton hebben acht
bomaanslagen plaats gehad. In verband
hiermede is de staat van beleg afge
kondigd.
Hoeveel menschen bjj de aanslagen het
leven hebben verloren, kon nog niet wor
den nagegaan. Alleen in een bioscoop,
waar een der bommen ontplofte, werden
20 Japanners gedood. Ook voor het ge
bouw, waar het hoofdkwartier der ma
rine. is gevestigd, ontplofte een zware
bom. Het gebouw werd zwaar bescha
digd en twee er voor staande auto's,
waarin zich marine-officieren bevonden,
werden totaal vernield.
Het D. N. B. meldt bet volgende: Als
gevolg van een bomaanslag zjjn te Nan
king twee Japanners en vier Chineezen
gedood en veertig personen gewond. De
onbekende daders wisten te ontsnappen.
Te Sjanghai is een vuurgevecht gele
verd tusschen terroristen en manschap
pen van de Japansche marine-landings
brigade. Alle bioscopen en vele plaatsen
van vermaak zjjn gesloten.
