Christelijk Dagblad voor Zeeland
„V=VihTURIA,
„De school aan de oudors".
DAGKALENDER.
DONDERDAG 18 SEVT. 1941
55e JAARGANG - No, 119
Bureaux Lange Vorsisirael 70, Goes
Postrekening 44455 - Telefoon 2438
Bi|kentoor Middelburgs
Plrme Boekhandel J. J. FANOY
lange Gislslraat 34 en Noordweg 155
Directeur-Hoofdredacteur!
A. DE LANGE te Goes
Abonnementsprijs f 2.73 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en plaatsen waar een agent is
aangesteld f 021
Losse nummers 6 cent
De operaties in het Oosten nemen enormen
omvang aan - Nieuwe faze van den strijd
ingetreden - Kairo gebombardeerd - De toe
stand in Iran.
DIIIT SCHL AND
STRIJDT VOOR
EUROPA.
Slag bij Leningrad neemt in
hevigheid toe.
Vermindering van het
broodrantsoen.
(A. N. P=) Van deskundige zijde
vernemen wfl, dat de ongunstige weers
omstandigheden, die de oogstopbrengst
gedrukt hebben, de voedselvoorziening
voor den komenden winter in ons land
niet gemakkelijker maken.
Nieuwe textielkaarten
tegen 1 November*
Fam'Üeberkhtert S3 een« per run*!
OvsHge advnnentiSp .O een' onr
Ingezonden mededeelingen 60 c^nt oer 'eqe!
Kleine odverfentiên f 0.55 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto 10 et. extra
Bij contract belangrijke korting
In de laatst gehouden algeméene ver
gadering van het Geref. Schoolverband
sprak Prof. Dr J. Waterink over boven
staand onderwerp. De heer J. v. d. Waals
dit referaat besprekende, is in „De Ge
ref. School" van oordeel, dat het van het
grootste belang is, dat de ouders een
sterken band aan hun school gevoelen,
dat ze de school van harte liefhebben,
dat ze er alles, ook het geldelijk offer,
voor over hebben, als het gevraagd
wordt en dat ze zich beraden over de
middelen, waardoor de band aan de
school versterkt kan worden.
Dat de ouders niet alleen in staat ge
acht werden, maar ook in staat bleken,
zelf voor de school hunner kinderen te
zorgen, getuigt, volgens Prof. Waterink,
van het hooge peil, waarop de Neder-
landsche cultuur stond en staat. Wat een
volkskracht wordt er in openbaar, dat
onze vaderen eigen scholen hebben ge
sticht. In een tijd, waarin hun schouders
den zeer zwaren last van het stichten en
onderhoud hadden te dragen.
Een school stichten en besturen, wat
een moeizaam werk voor de vaak eenvou
dige bestuursleden. Voor de mannen, die
reeds een zware dagtaak in de werk
plaats of op den akker achter den rug
'hebben, wanneer ze ter bestuursverga
dering opgaan om te beraadslagen over
wat voor de scfiool dienstig is.
Zeker, de besturen van den tegenwoor-
digen tijd hebben niet meer de drukken
de lasten van de financieele zorgen als
hun voorgangers van voor 1889, althans
niet in dezelfde mate, nu de kosten der
school in hoofdzaak gedragen worden
door rijk en gemeente. Hoewel het nog
groote zorg vereischt om goede orde te
houden in de verrekening der financiën
met beide instanties. Maar er is meer te
doen dan over de gelden te handelen. Er
moet gesproken en beslist over 't leerplan,
over de leermiddelen, over de richting
van het onderwijs, over de methode,
over de orde en de tucht in de school;
er moet toezicht zijn op het schoolwerk.
Heeft het bestuur er toezicht op te
houden, dat het onderwijs beantwoordt
aan het gestelde doel, de ouders hebben
er zich van te vergewissen, dat dit in
derdaad geschiedt. En de vergadering
der schoolvereeniging biedt daartoe de
gelegenheid. Maar die moet dan ook
trouw bezocht worden. De ouders mogen
de zaken niet aan het bestuur overlaten.
„De kring van de school," zegt Prof.
Waterink, „waarin van souvereiniteit
sprake kan zijn, is de totaliteit, die
omsloten wordt door de lijn, die loopt
van den eenvoudigsten ouder, die lid is
van de schoolvereeniging, via het be
stuur en het schoolpersoneel tot het
jongste en domste kind op school." Over
de heele linie moet gewerkt in hartelijk
samengaan, in groot vertrouwen, in op
rechte onderlinge waardeering van elk
der bijzondere kringen in den grooten
kiting.
Wat bindt zoo'n goede samenwerking
aaneen. Met wat hartelijke toewijding
kan het bestuur zich aan zijn taak ge
ven. En hoe weten de onderwijzers zich
zoo gedragen door het vertrouwen en de
liefde der ouders en van het bestuur.
Waarlijk, de volkskracht, die in het vrije
onderwijs tot uiting kwam, kan niet ge
makkelijk overschat worden.
De school aan de ouders. Dat bindt
samen. Ouders, bestuur, onderwijzers.
Het bestuur heeft er naar te streven
de ouders zooveel mogelijk te doen me
deleven. Dat kan door ouderavonden,
waar alle schoolgroepen elkaar ontmoe
ten. Waar geïnformeerd en van gedach
ten gewisseld kan worden. Dat kan door
de tentoonstelling van gemaakt werk.
De ervaring heeft bewezen, dat de ouders
dat op hoogen prijs stellen. Het zou ook
kunnen door het doen bijwonen van een
openbare les, al zijn daaraan bezwaren
verbonden.
Laat ook de band van het bestuur en
het personeel versterkt worden. Is het
overal regel, dat het hoofd der school
de bestuursvergaderingen als advisee-
rend lid bijwoont, bijzondere omstandig
heden uitgezonderd? Maar aan te beve
len ia ook, dat het bestuur zeker ten min
ste eenmaal per jaar het heele perso
neel tot zijn vergadering uitnoodigt om
samen te handelen over den geest van
het onderwijs.
En laten de onderwijzers er'naar stre
ven de liefde van de ouders te verwer
ven. Laten ze contact zoeken met de
ouders. Door systematisch huisbezoek.
Door bezoek aan zieke leerlingen en bij
belangrijke gebeurtenissen in het gezin.
Maar laten dan ook anderzijds de
ouders zich bevlijtigen, om aan de onder
wijzers en onderwijzeressen hunner kin
deren achting en liefde toe te dragen.
Saambinding van allen, die in het
schoolleven betrokken zijn, hoe dringend
hebben we dat noodig. Toenadering
eischt der tijden nood.
Onze genadige en getrouwe God wake
over de planting Zijner hand, over de
vrjje, christelijke school in Nederland.
Wij hopen zeer, dat deze behartigens
waardige woorden ter harte zullen wor
den genomen door besturen, onderwij
zers en ouders. De band van de ouders
met de school mag zeker niet verslappen,
waarom dan ook een bestuur, dat nala
tig is in het beleggen van een schoolver
gadering en ouderavond, maar evenzeer
die ouders, die deze zonder wettige reden
verzuimen bij te wonen, ernstig in gebre
ke moeten worden gesteld.
GENEESKUNDIGE DIENST
ZELFSTANDIG.
De Staatscourant van 17 September
bevat een besluit van den secretaris
generaal van het Departement van So
ciale Zaken, waarbij wordt bepaald, dat
met ingang van 16 September 1941 de
„geneeskundige dienst" als nieuwe zelf
standige dienst wordt geplaatst onder
het Departement van Sociale Zaken
(afdeeling Volksgezondheid) en gesteld
onder toezicht van den geneeskundig
hoofdinspecteur van de Volksgezond
heid.
Het opperbevel der Duitsche
weermacht maakt bekend:
In het Oosten ontwikkelen de
aanvalsacties zich tot een opera
tie van den grootsten omvang.
Onderzeebooten brachten in het
noordelijk deel van den A11 a n t i-
schen Oceaan zes vijandelijke
koopvaarders met tezamen 27.000
b.r.t. tot zinken.
In het zeegebied om Enge
land werden twee groote koop
vaarders bij duikaanvallen door
twee gevechtsvliegtuigen zwaar
beschadigd. Verdere aanvallen uit
de lucht richtten zich tegen haven
werken aan de Zuid-Oost
kust van het eiland, alsmede
tegen verscheidene vliegvelden.
In Noord-Afrika vielen
Duitsche gevechtsvliegtuigen op
15 September concentraties van
Engelsche auto's aan de L i -
bysch Egyptische grens
aan, en vernielden ze door be
schieting met wapens aan boord.
Bij een aanval van Duitsche ge
vechtsvliegtuigen op het vliegveld
Heliopolis bij K a r o in den
nacht van 15 op 16 September
ontstonden in vliegtuighangars
en munitie-opslagplaatsen groote
branden en ontploffingen.
De vijand wierp gisternacht
met zwakke strijdkrachten een
gering aantal brisant- en brand
bommen op eenige plaatsen in
Zuid-West-Duit schiland;
in woonbuurten ontstond schade
aan gebouwen. De marineartille
rie schoot twee, en luchtdoelartil
lerie één Engelschen bommenwer
per neer.
WANT DUITSCHLAND WINT OP
ALLE FRONTEN VOOR EUROPA"
MOSCOU (United Press.) Berichten
van het front van Leningrad melden, dat
de slag, welke dag en nacht voortwoedt,
voortdurend in hevigheid toeneemt. Aan
beide zijden nemen honderdduizenden
soldaten aan de gevechten deel. De sche
pen der Oostzeevloot ondersteunen de
Sowjet-troepen te land, terwijl alle ma
trozen en mariniers, die op de schepen
gemist kunnen worden, aan den strijd te
land deelnemen. Duizenden leden van de
volksgarde, die enkele weken geleden
nog in de fabrieken werkten, bevinden
zich thans eveneens aan het front.
DE STRIJD BIJ DEN DNJEPR.
•BERLIJN, 17 Sept. (D. N. B.). Bij de
gevechten om den overtocht over den
Dnjepr is het Duitschen pantserwagens
naar het D. N. B. van militaire zijde ver
neemt, gelukt, tezamen met vluchtende
Bolsjewisten over een 1200 meter lange
noodbrug over den Dnjepr op te rukken
en op die wijze het eerste bruggenhoofd
aan den Oostelijken oever van den
Dnjepr te vormen. Ondanks de hardnek
kige tegenaanvallen der Sowjets, die en
kele dagen aanhielden, konden de Duit
sche troepen onder zware verliezen der
Sowjets het bruggenhoofd behouden en
verder uitbouwen.
Op andere plaatsen aan den Dnjepr
drongen eveneens Duitsche troepen tot
den Oostelijken oever van den Dnjepr
door en leden de volledig verraste Bols
jewisten ook in deze gevechten zware
bloedige verliezen.
In gevechten, die verscheidene dagen
duurden, verloren de Sowjets bij pant-
seraanvallen op een lichte Duitsche1 di
visie 127 pantserwagens. In zware ge
vechten werden 16.000 gevangenen ge
maakt.
NIEUW STADIUM IN DEN
OORLOG INGETREDEN.
In aansluiting op het. weermachtsbe-
richt van hden verneemt het D.N.B. het
volgende:
Een nieuwe fase in de succesvolle ge-
i vechten tegen de Sowjets is ingetreden,
nu de Duitsche Zuidelijke vleugel weer
den strijd heeft opgenomen en een ener-
gieken aanval tot over den Dnjepr heeft
ingezet. Achter dezen belangrijken rivier
sector waande de Sowjetverdediging zich
voorloopig veilig, te meer daar het aan
houdende slechte weer der laatste weken
de bewegingsmogelijkheid der Duitsche
eenheden buitengewoon bemoeilijkte.
Hoewel de Dnjepr in zijn benedenloop
12 km breed is, zijn de Duitsche troe
pen er toch in geslaagd hem op die plaat
sen te bedwingen, welke voor de voort
zetting der operaties van belang zijn.
Een doorslaand succes van den nieu
wen Duitschen aanval ten Oosten van de
bruggehoofden kan het geheele Dnjepr-
front der Sowjets in gevaar brengen.
Ten Oosten van den Dnjepr liggen de
belangrijke industriegebieden van Char-
kov en het Donetzbekken, beide op on
geveer 200 km afstand van den Dnjepr-
bocht. De volgende groote natuurlijke
verdedigingslinie ligt echter achte de Do-
netz, dus ten Oosten van de genoemde
industriegebieden.
HET ITALIAANSCHE
WEERMACHTSBERICHT.
In zijn weermachtsbericht no. 470
maakt het Italiaansche opperbevel het
volgende bekend:
Aan het front van Noord-Afrika en
in den sector van Gondar plaatselijke
actie van onze vooruitgeschoven deta
chementen, die verkenningen onderna-
1 men en vijandelijke afdeelingen verdre
ven. Doeltreffende actie van onze artil
lerie tegen verdedigingswerken aan het
front van Tobroek.
De Britsche luchtmacht ondernam
nieuwe aanvallen op de steden Tripolis
en Benghasi. Er vielen geen slachtoffers.
De materieele schade was gering.
Italiaansche en Duitsche vliegtuigen
vielen vijandelijke gemotoriseerde colon
nes aan in de zone van Dzjarabub. Tal
rijke vijandelijke automobielen werden
getroffen en zwaar beschadigd.
FINSCH LEGERBERICHT.
(D. N. B.). Officieel wordt medege
deeld: Op 16 September hebben onze
luchtstrijdkrachten vijandelijke opslag
plaatsen en arsenalen, alsmede colonnes
vrachtauto's in Oost-Karelië met succes
i gebombardeerd en onder vuur genomen.
Verscheidene auto's werden in brand ge
schoten. Het luchtafweergeschut heeft
op de Karelische landengte en in Oost-
Karelië twee vijandelijke jachtvliegtui
gen en vier bombardementsvliegtuigen
neergeschoten.
BRITSCHE PERS EISCHT
EEN AANVAL OP ROME.
(United Press.) In verband met den
gemelden luchtaanval op Kairo, die in
den nacht van Maandag op Dinsdag zou
hebben plaats gehad, eischt de Britsche
pers, dat de regeering haar dreigement
„om Rome systematisch uit de lucht te
bombardeeren", ten uitvoer brengt.
In April verklaarde men namelijk in
Downing Street: „Met het oog op de
Duitsche dreigementen om Athene en
Kairo te bombardeeren, wil de regeering
verklaren, dat, indien een dezer steden
mocht worden aangevallen, een systema
tisch bombardement van Rome zal wor
den uitgevoerd".
In officieele kringen zwijgt men er
over, of Engeland thans dit dreigement
in daden zal omzetten.
Ofschoon het aantal slachtoffers te
Kairo er ep wijst, dat de aanvallers hun
MEER AARDAPPELEN, DOCH
MINDER BOTER.
Reeds in normale tijden zijn wij van
invoer van elders afhankelijk. Ons land
is op één na het dichtstbevolkte land van
Europa. België heeft 4,6 inwoner per
H.A. cultuurgrond, Nederland 3,7 en het
is onmogelijk een volk van 9 millioen zie
len te voeden van de opbrengst van den
hier beschikbaren cultuurgrond. Steeds
moest een aanzienlijk deel van het be-
noodigde worden ingevoerd. En is de
oogstopbrengst gelijk thans het geval is,
niet al te gunstig, dan stijgt de' noodza
kelijkheid van invoer in dezelfde mate.
Nu is het bekend, dat Engeland zich van
het wel of wee der burgerbevolking van
zijn voormalige bondgenooten zeer wei-
j nig aantrekt. Het heeft den voedseltoe-
I voer naar alle door de As-mogendheden
bezette landen zonder meer stopgezet.
Zoodoende slaat de ongunst van het
weer en de verminderong van de oogst
opbrengst op de distributiemogelijkhe
den terug en dwingt tot eenige beperkin
gen. Het broodrantsoen zal, daar de
graanoogst vrijwel overal lager geweest
is dan normaal, eenige vermindering on
dergaan. Ook de vetpositie van ons land
wordt er, gezien het feit, dat het kracht
voer voor het vee inkrimpt, niet beter
op en een kleine vermindering der rant
soenen behoort niet tot de onmogelijkhe
den.
Inmiddels wordt al het mogelijke ge
daan. Wij verklappen geen geheim, wan
neer wij zeggen, dat de Duitsche autori
teiten hier te lande zich zeer vee1, in
spanning getroosten, ook bij de autori
teiten te Berlijn, om de voedselpositie
van Nederland zoo gunstig mogelijk te
maken en aan de Nederlandsehe distri
butie-autoriteiten allen mogelijken steun
bieden.
De Nederlandsehe distributie-autori
teiten gevoelen diep leed over elke beper
king, die zij aan de bevolking moeten op
leggen en zouden liever blijde-klanken
doen hooren. Doch voorzichtig en voor
uitziend beleid is nu eenmaal eiseh en
dit beleid zai te meer succes hebben,
naarmate de bevolking de autoriteiten
sterker steunt en alleszins helpt om het
saboteeren der distributie door den
sluikhandel tegen te gaan.
Inmiddels behoeft ook dit stukje niet
enkel somberheid te ademen. Het aard
appelrantsoen wordt verhoogd. Wat wij
in granen tekort komen, hebben wij des
te ruimer in aardappelen mogen oogs-
tem Het zijn voorloopig in hoofdzaak
veenaardappelen, die een maximale op
brengst gaven en het eerst op moeten.
En dit zijn niet de mooiste aardappelen,
maar daarna komen de mooiere.
doelen dicht bij het centrum der stad
hebben gezocht, wijzen waarnemers er
op, dat het communiqué meldde, dat „het
gebied van Kairo" was aangevallen.
Er zijn naar men zegt, in den laatsten
tijd vliegtuigen voor zware en langduri
ge aanvallen op Rome gereed gehouden.
TEHERAN DOOR BRITTEN EN
SOWJETS INGESLOTEN.
(D. N. B.) Volgens een bericht uit
Londen hebben de Britsche en de Sowjet-
strijdkrachten de stad Teheran volledig
ingesloten. Gisterochtend hebben zich,
volgens hetzelfde bericht officieren van
den Britschen en den Sowjet-staf naar
de stad begeven.
Naar United Press meldt, waren de
Britsche troepen gistermiddag om onge
veer twee uur in de Zuidelijke voorste
den van Teheran aangekomen. De bevol
king toont een gelaten kalmte. Naar ver
luidt blijven de Sowjet- en Britsche troe
pen, aldus United Press, voorloopig nog
buiten Teheran staan.
Uit Istanboel meldt D. N. B., dat de
Iraansche minister-president gisteren
volgens radio Teheran in de bijzon
dere bijeenkomst van het parlement o.a.
verklaarde
Daar de Engelsche én Bolsjewistische
troepen deelen van ons land bezet heb
ben, zijn wij in een zeer moeilijke positie
geraakt. Ons is door de Engelschen en
Sowjets beloofd, dat zij geen druk op
ons zullen uitoefenen. Thans echter ruk
ken de Sowjet-troepen naar Teheran op.
Wij hebben dienovereenkomstige mili
taire maatregelen genomen, ten einde
dezen opmarsch tegen te houden.
DONDERDAG 18 PEPT. 1941.
Gij, o Heere! zult uw barmhartighe
den van my niet onthoudenlaat uw wel
dadigheid en uw trouw mij gedurig!ijk
behoeden,
Ps. 40 12.
Zon
op onder
7.18 19.49
Maan
op onder
3.47 18.40
Z1 Sept. Nieuwe maan.
27 Sept. Eerste kwartier.
Naar van officieele zijde wordt mede
gedeeld, kan de uitreiking van de nieuwe
textielkaart tegen 1 November a.s. te
gemoet worden gezien.
Uitvoerige mededeelingen over de
nieuwe dfstributieregeling van kleeding
en huishoudgoederen zullen tijdig wor
den verstrekt.
WAAROM DE SJAH VAN IRAN
AFTRAD.
Het Bulgaarsche blad „Sora" geeft in
een eigen verslag uit Ankara de motie
ven weer, welke den sjah van Iran heb
ben bewogen afstand te doen van den
troon.
Het oprukken van de Britsche en
Sovjet-troepen in Iran en het staken van
den tegenstand door Iran hebben den
sjah aanleiding gegeven, zoo schrijft het
blad, enkele maatregelen te nemen,
waarmede de nieuwe regeering van Iran
het niet eens was,, In den nacht van
Zondag op Maandag heeft de nieuwe
regeering van Iran een beslissing geno
men, welke neerkwam op een volledige
beperking van de grondwettelijke rech
ten van den sjah.
In verband hiermede heeft sjah Riza
Khan Pahlevi besloten ten gunste van
den troonopvolger afstand te doen.
TAYLOR'S BESPREKINGEN MET
DEN PAUS.
(D. N. B.) V'an officieele Vaticaan-
zijde weigert men mededeelingen te doen
over de beide besprekingen, die de ver
tegenwoordiger van president Roosevelt
b|j het Vaticaan, Myron Taylor, de laat
ste dagen met den paus heeft gehad.
De in de buitenlandsche pers ver
spreide geruchten, volgens welke Taylor
den paus een uitvoerig schrijven van
Roosevelt zou hebben overhandigd,
waarin Roosevelt verlangde, dat het Va
ticaan zich ondubbelzinnig tegen de bei
de fascistische mogendheden zou uit
spreken, worden door toonaangevende
Amerikaansche zijde krachtig tegenge
sproken, evenals het gerucht, dat Roo
sevelt om bemiddeling van het Vaticaan
zou hebben verzocht tusschen de Ver-
eenigde Staten en Japan.
De indruk wordt hier sterker, dat de
anti-bolsjewistische houding van het Va
ticaan door Washington als een stoor
nis wordt beschouwd en dat men den
paus heeft voorgesteld, zijn houding t.o.
V. de Sowjet-Unie te herzien.
Men verklaart eenstemmig dat het Va
ticaan een afwijzende houding heeft aan
genomen tegenover de wenschen van
Washington.
BOODSCHAP VAN TSJIANG
KAI-SJEK AAN ROOSEVELT.
TOKIO, 17 Sept. (S. P. T.). De „Asa-
hi Sjimboen" verneemt uit Hongkong,
dat generaal Tsjiang Kai-sjek een bood
schap tot den president der Ver. Staten
heeft gericht.
In deze boodschap schildert Tsjiang-
Kai-sjek het belang van den Chineeschen
tegenstand tegen Japan. China als een
soort veiligheidsblok tusschen de Asmo-
gendheden en democratieën te beschou
wen.
Tsjiang Kai-sjek wenscht dan ook van
den inhoud der besprekingen tusschen
Amerika en Japan op de hoogte te wor
den gehouden.
ONJPLOFFING OP ZWEEDSCHE
TORPEDOJAGERS.
STOCKHOLM. (D.N.B.) Naar het
Zweedsche Telegraafagentschap meldt,
heeft zich vanochtend op een formatie
Zweedsche torpedojagers in het Sche-
rengebied van Stockholm een hevige ont
ploffing voorgedaan, waardoor drie tor
pedojagers zwaar beschadigd werden.
De Zweedsche omroep meldt, dat de
drie torpedojagers Klas Uggla, Klas
Horn en Goeteborg zijn gezonken.
Men neemt aan, dat een munitie-ont
ploffing de oorzaak is van het ongeluk.
Voor zoover bekend zijn 31 man ge
dood en 11 gewond.
