Het kapitaal in den landbouw.
Christelijk Dagblad voor Zeeland
„V =VI K T G RIA
DAGKALENDER.
Binnenland
WOENSDAG 17 SEPT, 194t
55e JAARGANG No, 118
Bureaux Lange Vors!s!roe! 70, Goes
Poslrekening 44455 - Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburg»
Firma Boekhandel J. J. FANOY
Lange Gisisfraai 34 en Noordweg 155
Directeur-Hoofdredacteur»
A. DE LANGE te Goes
Abonnementsprijs f 273 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en plaatsen waar een agent is
aangesteld f 021
Losse nummers 6 cent
te Goes
fcNSTBODE
Achttien Sowjet-divisies vernietigd - Verdere
opmarsch der Duitsche troepen - Duitsche
marine in de Finsche golf - De Sjah van
Iran afgetreden.
DUITSCHLAND
STRIJDT VOOR
EUROPA.
Vermogenswaarden leden
Huis van Oranje-Nassau
verbeurd verklaard.
r I
Familieberichten 33 cent per reqei
Overige odvertentiên 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel
Kleine edvertentiën f 0.55 bif vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto 10 cf. extra
Bij contract belangrijke korting
ie
IT!
NETTE HUIS-
G.G., liefst bij
5in gezin, in Wal-
Beveland. Brieven
aan Bureau „De
UUR:
eau „De Zeeuw"
tAAGD
klein gezin, een
efst niet beneden
'st. kunnende wer-
melden bij: Mej.
le'inkenszand.
AT AND GEDIERTE,
fdoende, worden
m enz. van boven-
isecten gezuiverd.
Voorstad 83, Goes.
Het Nederl. Ka-
jl. 9.05 Causerie
ek in Nederland",
ntet (opn.) 9.30
uwsber. 10.00
„The Dutch
(Netherlands In-
,5 M.
itendgymnastiek.
htendgymnastiek
8.15 Gram. 10.00
met pianobegel.
Gram. 11.20 Or-
3Nieuws- en
odisten en solist
Voor de jeugd.
ch Kamerorkest.
BNONieuws-,
Amusementsor-
enschippers. 6.30
7.00 Actueel
iel. 7.45 In en om
oor de N. S. B.)*
Gram. 9.30 Boek-
vsber. 10.00 Dag-
ram.
üointre N.V., Goes.
De omvang van een zaak, welke men
drijven wil, hangt in niet geringe mate
af van het kapitaal, dat men ter be
schikking heeft. Zoo is het met alle za
ken en zoo is het ook in den landbouw.
Voor ieder landbouwbedrijf, ook het
kleinste, is een zeker bezit noodzakelijk,
al is het alleen in den vorm van gereed
schappen, mest en zaaizaad, indien men
althans den grond huren of pachten
kan. Bestaat het bedrijf geheel of groo-
tendeels uit grasland, dan heeft men bo
vendien vee noodig, dat reeds dadelijk
een aanmerkelijk kapitaal vertegenwoor
digt.
Het landbouwbedrijf is een eigenaar
dig bedrijf, doordat men daarin niet on
middellijk de vruchten van zijn arbeid
plukt. Wanneer een koopman 's morgens
b.v, een kar vol visch heeft gekocht en
die in den loop van den dag aan den
man brengt, heeft hij dienzelfden dag
ook een zekere winst gemaakt, welke
dienen kan voor zijn levensonderhoud.
In het landbouwbedrijf is dat niet zoo.
Daar moet men langer, soms veel lan
ger wachten, voor men het voordeel van
zijn werk trekt. Het is dus noodig, dat
men bovendien de middelen bezit om in
dien tusschentijd in zijn levensonder
houd te voorzien.
Voor een landbouwbedrijf heeft men
dus noodig: grond en bedrijfsgebouwen;
hulpmiddelen zooals vee, werktuigen,
meststoffen, veevoeder, zaaizaad en
pootgoed, en bovendien kasgeld. Het
grootste deel van dit kapitaal wordt
vertegenwoordigd door den grond en de
gebouwen.
In de vruchtbaarste landbouw- en
weidestreken kan men rekenen dat
grond en gebouwen per ha. 'een waarde
vertegenwoordigen van f 2000f 2500,
soms zelfs meer. In de zandstreken be
draagt deze waarde ongeveer f 1000
f1500 en evepeens soms meer. De rest
van het noodige kapitaal kan geschat
worden, al naar de grootte van den vee
stapel, op f 250f 350 per ha.
Alleen aan bedrijfskapitaal is voor
een bedrijfje van 5 ha. tusschen f1250
en f1750 noodig, dat de kleine boer
zelf moet bezitten, om dit als pacht
bedrijf te kunnen exploiteeren. Heeft
hij dit bedrag niet, dan zal hij bij ge
bruikmaking van crediet daarvan nog
rente moeten betalen, waardoor zyn ar
beidsinkomen nog minder wordt.
Om schuldvrij eigenaar te kunnen zijn,
moet de man over een kapitaal van
f6250 k f14250 beschikken. In dat ge
val wordt zijn inkomen .uit eigen arbeid
verhoogd met het bedrag, dat hij an
ders als pacht zou moeten betalen.
Uit deze cijfers blijkt wel, aldus
schrijft „De Nederlander", dat een groot
kapitaal in den landbouw slechts een
matige opbrengst levert. In normale
tijden kan men in een gemengd bedrijf
op ten hoogste f 100 arbeidsloon rekenen
per ha., terwijl de ondernemerswinst
op niet meer dan f 50.in doorsnee
kan worden geschat. Is men eigenaar,
dan komt hier nog f 50 tot f 100 pacht
waarde by, zoodat de pachter-arbeider
op niet meer dan f 150, de eigenaar
arbeider op f 200 a f 250 rekenen kan.
Bij een bedrijfje van 5 ha. wordt het
inkomen dus resp. f 750 en f 1250,
waarbij men moet bedenken, dat in het
laatste geval een kapitaal van meer
dan f 10.000 in de zaak zit, waarvan
nog de lasten moeten worden betaald.
Het is nu de vraag of deze ongunstige
verhouding .ook veroorzaakt wordt door
dat de grondprijzen te hoog zijn. Het
is uiterst moeilijk hierop een afdoend
antwoord te geven; het gaat hier im
mers niet om de grondprijzen als zoo
danig doch om de verhouding van deze
tot die der producten. Men zou ook kun
nen zeggen, dat de productieprijzen te
laag zijn.
De grondprijzen hangen evenals an
dere bij een vrije markt af van vraag
en aanboddeze vrije markt is er thans
niet, wat in verband met de huidige
omstandigheden ook juist is. Doch men
moet hierbij niet vergeten, dat het „ma
ken" van cultuurgrond ook het vast
leggen van belangrijke kapitalen mede
brengt.
De uitgaven, die noodig zijn om een
stuk woesten grond, heidegrond, te ver
anderen in cultuurgrond en om dezen
cultuurgrond door zijn eerste moeilijke
jaren heen te helpen tot hij werkelijk
behoorlijk produceert, bedragen zeker
meer dan f 1000.per ha., waarbij dan
nog komt de waarde van den woesten
grond. De uitgaven voor het tot stand
brengen van inpolderingen van buiten-
dijkschen grond of b.v. die van de in
dijking en droogmaking, benevens het
in cultuur brengen der Zuiderzeegron-
den, bewegen zich in 't algemeen tus
schen f 2000 en f 3000 per ha. Zóó ge
zien zijn dus de grondprijzen weer niet
te hoog.
Het opperbevel van de Duit
sche weermacht maakt bekend:
In de Oekraïne hebben forma
ties van het Duitsche leger, op
doeltreffende wijze ondersteund
door de luchtmacht, in dappere
aanvallen op de belangrijkste
plaatsen bruggehoofden over den
benedenloop van den Dnjepr ge
vormd. Nadat de bruggehoofden
in gevechten, welke verscheidene
dagen hebben geduurd, tegen ver
bitterde, sterke vijandelijke aan
vallen, die deels ondersteund wer
den door pantserwagens, in bezit
gehouden en uitgebreid konden
worden, zijn thans de Duitsche
divises van daar over een breed
front zegevierend verder naar het
Oosten opgerukt.
In het gebied ten Zuiden van het
llmen-meer zijn de laatste weken
sterke vijandelijke strijdkrachten
door troepen van hpt Duitsche
leger op beslissende wijze ver
slagen.
Negen vijandeiyke divisies wer
den volkomen vernietigd. Negen
andere divisies werden met de
bloedigste verliezen voor den vy-
and verslagen. Meer dan 53.000
gevangenen vielen in onze handen.
320 pantserwagens, 695 stukken
geschut van allerlei aard, alsmede
een groote hoeveelheid oorlogs-
materiëel werden buitgemaakt of
vernield.
De luchtmacht vernietigde" ten
Westen van de Hebriden een tank
schip van 7300 B.R.T. In het zee
gebied rondom Engeland werden
uit konvooien twee groote koop
vaarders, waaronder een trans
portschip, in brand geworpen.
In Noord-Afrika hebben
Duitsche troepen aan het front
van Solloem een succesvollen
verkenningsaanval met pantser
wagens uitgevoerd. Bij T o b r o e k
werd na harden strijd een be
langrijke heuvel genomen.
Pogingen van Britsche vliegtui
gen om overdag de Duitsche
Bocht en de Nederland-
sche kust aan te vallen, bleven
zonder uitwerking. Jagers scho
ten twee vijandelijke vliegtuigen
neer.
Britsche vliegtuigen hebben gis
ternacht op verschillende plaat
sen in Noordwest-Duitse fa-
land bommen geworpen. De bur
gerbevolking leed, vooral inHam-
b u r g, eenige verliezen aan doo-
den en gewonden. Nachtjagers en
luchtdoelartillerie schoten negen
der aanvallende bommenwerpers
neer.
WANT DUITSCHLAND WINT OP
ALLE FRONTEN VOOR EUROPA"
DUITSCHE MARINE IN OOSTELIJK
DEEL DER FINSCHE GOLF.
(D. N. B.) Af deelingen van de Duit
sche marine zijn, na den met groote ver
liezen gepaard gaanden terugtocht der
bolsjewistische zeestrijdkrachten uit het
gebied by Reval, in ononderbroken aan
vallen in het Oostelijke deel der Finsche
Golf binnen gedrongen. Overdag en des
nachts werden onder moeilijke omstan
digheden van zee en weer en ondanks
krachtige luchtaanvallen der Bolsjewis
ten met succes mijnen gelegd.
Intusschen werd binnen het bestek van
de verovering der Estlandsche kust de
kustverdediging door het leger verder
uitgebreid en werden nieuwe batteryen
opgesteld.
DUITSCHE TROEPEN IN STEPPE
NOORDELIJK VAN DE KRIM.
Uit berichten van Duitsche oorlogs
correspondenten biykt, dat de Duitsche
troepen door hun overtocht over den
Dnjepr uitgangspunten hebben gekregen
voor nieuwe aanvalsacties in de richting
van het Donetsbekken, dat bekend is
door zijn geweldige industrieën en zijn
groote bodemrijkdommen.
Ook de benedenloop van den Dnjepr is
overschreden dor Duitsche troepen, die
inmiddels in harden strijd diep in de
Nogai-steppe ten noorden van het schier
eiland de Krim zijn doorgedrongen.
De zich hier afteekenende doorbraak
door de Dnjepr-linie vormt naar de mee-
ning van Londensche militaire kringen
een zeer ernstige bedreiging van de in-
dustrieele voorziening der Sowjets.
In bevoegde kringen te Londen ver
bergt men niet de vrees, 'dat de aanval
der Duitschers op twee plaatsen ten
Oosten van den Dnjepr gevaar oplevert.
Men is van meening, dat hierdoor het
geheele gebied van Kieev zal veranderen
in een van alle zijden aangevallen, sterk
in gevaar gebrachte uitstulping van het
front. Men wijst er tevens op, dat den
Duitschen aanvallenden afdeelingen tot
de rivier de Don geen natuurlijke hin
dernissen in den weg staan.
SNEL VERTREK NAAR MOSCOU
VAN MISSIE DER VER. STATEN.
(D. N. B.) Naar Associated Press uit
Londen meldt, is de Amerikaansche mis
sie voor Moscou bij haar aankomst op
het Londensche vliegveld verwelkomd
door den Britschen minister van Buiten-
landsche Zaken, Eden, den Sowjet-am-
bassadeur, Maisky, en lord Beaverbrook.
Kort daarop had de leider der missie,
Harriman, een conferentie miet Chur
chill, na afloop waarvan Harriman ver
klaarde, dat hij zich zoo snel mogelijk
naar Moscou wilde begeven.
Naar Associated Press verder meldt,
moet de urgentie van het vertrek van
Harriman verklaard worden door de be
richten uit de Sowjet-Unie, volgens wel
ke het Sowjet-leger in de Oekraïne zich
in een uiterst gevaarlyke positie bevindt.
De Bolsjewisten wenschen in alleryl
iedere mogelijke materieele hulp.
OFFENSIEF OP EGYPTISCH
GEBIED,
Het Italiaansche hoofdkwartier meldt:
Gemechaniseerde Duitsche afdeelingen
hebben met medewerking van de lucht
macht van de as op 14 en 15 September
een krachtig offensief ondernomen op
Egyptisch gebied ten Oosten van
Solloem, waarbij de Engelsche troe
pen werden gedwongen zich terug te
trekken. Duitsche en Italiaansche jacht
vliegtuigen hebben de vyandelijke lucht
macht aangevallen, waarbij zy in totaal
12 vijandeiyke toestellen neerschoten.
Van onze toestellen zijn er 10 niet te
rug gekeerd. Andere toestellen werden
getroffen en hadden eenige gewonden
aan boord.
Andere eenheden van de luchtmacht
hernieuwden des nachts het bombarde
ment op T o b r o e k en op het gebied
van Mersa Matroe. Inrichtingen
en opslagplaatsen, alsmede concentraties
gemechaniseerde strijdmiddelén en
spoorlijnen werden getroffen. Er ontston
den vele branden. Vijandelijke vliegtui
gen bombardeerden Benghasi, doch
zonder eenig resultaat.
BRITSCHE BOMMEN OP HAVRE.
(D. N. B.) Gisternacht hebben Brit
sche gevechtsvliegtuigen een groot aan
tal brisant- en brandbommen op woon-
wyken van Havre laten vallen, waar
door aanzienlijke schade werd aange
richt. De aanval had geen enkel militair
resultaat, doch 20 woonhuizen werden
verwoest. Tien Franschen kwamen om
het leven, 9 werden gewond.
KONINKLIJKE GIFTEN VOOR
BELGISCHE WINTERHULP,
(A. N. P.) De koning van België heeft
één millioen francs en de koningin-moe
der 200.000 francs voor het winterhulp-
werk beschikbaar gesteld.
SJAH VAN IRAN AFGETREDEN.
(D. N. B.) De zender van Teheran heeft
gisteren medegedeeld. „De Sjah is
hedenochtend afgetreden".
Het Iransche Parlement is gisteren by-
een geweest. De minister-president, Foe-
roeghi, legde in deze zitting de volgende
belangrijke verklaring af, zoo meldt het
agentschap „Pafs":
„Ik heb den afgevaardigden en het
volk van Iran de belangrijke mededeeling
te doen, dat Zijne Keizerlijke Majesteit
Reza Sjah Pahlavi om gezondheidsrede
nen afstand van den troon heeft gedaan
ten gunste van zyn zoon, den kroonprins,
als zijn rechtmatigen opvolger.
Deze heeft de macht overeenkomstig
de wet en de constitutie in handen geno
men".
De minister-president wekte het par
lement op Woensdag weer byeen te ko
men, opdat de nieuwe souverein de door
de wet voorgeschreven formaliteiten kan
vervullen voor het parlement.
In bevoegde Britsche kringen te Lon
den wordt het aftreden van den Sjah
Het Rykscommissariaat deelt mede
Wilhelmina van Oranje-Nassau houdt,
zonder iets geleerd té hebben uit den
loop der gebeurtenissen, halsstarrig vast
aan het bolsjewistisch-kapitalistische
front en plaatst zichzelf daarmede bui
ten de gemeenschap van het nieuwe Eu
ropa. Zij richt tot het staatshoofd en de
weermacht van het Groot-Duitsche Ryk
verbazingwekkende scheldwoorden. Zy
spoort uit de verte de Nederlanders op
onverantwoordelijke wijze aan tot het
plegen van daden van geweld tegen de
bezettende macht, welke slechts de hard
ste repressailles ten gevolge zouden heb
ben.
In opdracht van den Rijkscommissaris
voor het bezette Nederlandsehe gebied
heeft dientengevolge de commissaris-
generaal voor de Veiligheid op grond
van artikel 1 der Verordening nr 33/1940
omtrent het verbeurdverklaren van het
vermogen van personen, die een anti-
Duitscho of tegen het Duitsche Rijk ge
richt streven bevorderen, bepaald, dat
die vermogenswaarden van de levende
leden van het Huis van Oranje-Nassau
worden verbeurd verklaard, welke zich
in het bezette Nederlandsehe gebied be
vinden.
De verbeurdverklaring wordt door
hare openbaarmaking van kracht (arti
kel 4, alinea 1 van de Verordening nr
33/1940).
De verbeurdverklaarde vermogens
waarden zullen krachtens artikel 4 ali
nea 2 van de genoemde verordening voor
doeleinden ten algemeenen nutte in het
bezette Nederlandsehe gebied worden
gebruikt, voor zoover deze waarden niet
voor den duur van den oorlog voor de
bezettende macht noodig zyn.
met onverholen voldoening begroet.
De Moseousche radio berichtte sedert
verscheidene dagen ernstige verwijten
tegen de huidige regeering van Iran en
inzonderheid tegen het Iransche leger.
Deze worden beschuldigd van sabotage
der wapenstilstandsvoorwaarden. De ar
beiders en boeren van Iran worden
voorts opgewekt tegen het huidige stel
sel op te staan, en een nieuwe revolutio
naire regeering te vormen. De Sowjetti-
seering van het bestuur van de groote en
kleine plaatsen rond Tebris, die door de
Sowjet-troepen zyn bezet, is reeds in vol
len gang.
OPSTAND IN IRAN.
(D.N.B.) Volgens het Hongaarsche
persbureau „M.T.I." zijn in Sofia berich
ten uit Teheran ontvangen, volgens
welke in Iran plotseling een revolutie is
uitgebroken. In verschillende deelen
van Iran zijn volgens dit bericht talrijke
Koerdische troepen uitgerust met de mo
dernste wapens, machinegeweren, ka
nonnen en handgranaten, tegen de En
gelsche bezettingstroepen in actie ge
komen. Vier districten zouden zich reeds
in handen van de opstandige troepen
bevinden.
BRITTEN EN SOWJETS RUK
KEN OP NAAR TEHERAN.
(D.N.B.) De Britsche Nieuwsdienst
meldt uit Teheran, dat de Engelsche en
Sowjet-strijdkrachten besloten hebben
Teheran te bezetten en dat zij reeds
naar de hoofdstad oprukken. Volgens
Reuter heeft het Britsche gezantschap
te Teheran in dit verband medegedeeld,
dat de Sowjets reeds het plaatsje
,'Kratsj, dat 45 km van Teheran ligt, heb
ben bezet. De Britten, aldus voegt „Uni
ted Press" hieraan toe, rukken met een
colonne vechtwagens uit het Zuiden op.
In Britsche kringen te Teheran ver
luidt volgens „United Press", dat de
Britsche en de Sowjettroepen Teheran
zelf niet zullen bezetten. De militairen
zullen in kazernes buiten de stad wor
den ondergebracht, totdat een defini
tieve regeling is getroffen.
„ROOSEVELT ZOEKT OVERAL IN
CIDENTEN", ZEGT BERLIJN.
(United Press.) Het departement van
buitenlandsche zaken der Vereenigde
Staten heeft geweigerd een nauwkeuri
ger definitie te geven van de gebieden,
welke volgens de nieuwe interpretatie
der Neutraliteitswet weer voor de koop
vaardij der Vereenigde Staten open
staan.
Men gelooft echter, dat Aden, Egypte,
Malakka, de Strait Settlements, Britsch-
Borneo, Britsch-Oost-Afrika, Britsch-
Somaliland en de Engelsch-Egyptische
Soedan vrij zullen zyn.
Volgens het D. N. B. constateert de
„New York Times", dat van nu af oor-
logsmaterieel met Amerikaansche sche
pen kan worden vervoerd naar Britsche 1
WOENSDAG 17 SEPT 1941.
Gy, o Heere, myn God! hebt uwe won
deren en uwe gedachten aan ons vele ge
maakt.
Pst 40 s 6 a.
Zon
op onder
7.17 19.52
Maan
op onder
2.39 17.55
21 Sept. Nieuwe maan.
27 Sept. Eerste kwartier.
havens, zooals Hongkong en naar Birma
en Suez. Iersche havens kunnen niet
worden aangedaan, evenmin als Middel-
landsche-Zee-havens, die in de oorlogs
zone liggen.
(United Press.) Bevoegde Duitsche
kringen verklaarden naar aanleiding
van de toestemming voor handelssche
pen der Vereenigde Staten om enkele
Britsche havens aan te doen, die zij tot
dusverre volgens de Neutraliteitswet
niet mochten aanloonen:
„Evenals men schepen van de Ver
eenigde Staten de Roode Zee instuurde,
beteekent deze maatregel niets meer
dan een nieuwe gelegenheid om inciden
ten te scheppen."
De „Deutsche Allgemeine Zeitung"
schrijft, dat Roosevelt incidenten zoekt*
op alle wereldzeeën.
PRIJZEN VAN SCHOENREPARATIES
De Staatscourant bevat een beschik
king betreffende de pryzen. van schoen
reparaties. Hierby wordt bepaald, dat de
hoogste pryzen, waartegen schoenher
stellers reparaties mogen verrichten,
worden vastgesteld door den directeur
van het Rijksbureau voor huiden en le
der, met inachtneming van de richtlijnen
die de secretaris-generaal van Handel,
Nijverheid en Scheepvaart in overleg
met den gemachtigde voor de pryzen,
zal vaststellen.
Er zal nog wel eenigen tijd overheen
gaan voor de prijzen definitief zijn vast
gesteld, dit in verband met allerlei moei-
lykheden, die overwonnen moeten wor
den. Voorloopig zal dus het publiek van
deze pryzenbesehi kking nog weinig mer
ken.
DATA VOOR- EN NAJAARS-
BEURS 1942 VASTGESTELD.
In de onder voorzitterschap van Dr
F. H. Fenterner van Vlissingen gehou
den ledenvergadering van de vereeniging
tot het houden van jaarbeurzen in Ne
derland werden het jaarverslag en de
jaarstukken goedgekeurd.
Als datum der Voorjaarsbeurs 1942
werd vastgesteld 10 tot en met 19 Maart
en als datum der Najaarsbeurs, waar
aan wederom een agrarische afdeeling
verbonden zal worden, 8 tot en met 17
September.
TOEPASSING ZIEKTEWET EN KIN
DERBIJSLAGWET PERSONEEL
VASTE KERN LUCHTBESCHER
MINGSDIENST.
In April 1941 heeft de secretaris-ge
neraal van het departement van binnen-
landsche zaken aan de gemeentebestu
ren bericht, zulks in overeenstemming
met de zienswijze van de vereeniging
van raden van arbeid, dat het personeel
behoorende tot de vaste kern van den
luchtbeschermingsdienst, viel onder de
werking van de ziektewet en de kinder
bijslagwet.
Inmiddels is gebleken, dat de centrale
raad van beroep een andere meening is
toegedaan. Genoemde secretaris-gene
raal kan echter niet in deze opvatting
van den centralen raad van beroep be
rusten en het ligt dan ook in het voor
nemen van diens ambtgenoot van so
ciale zaken de totstandkoming van een
wijziging van de twee genoemde wetten
met ingang van 1 Januari 1942 te bevor
deren in dien zin, dat bedoelde wetten
van toepassing zullen zijn op alle arbei
ders in dienst van een publiekrechtelijk
lichaam.
Aldus zullen de gerezen bezwaren
worden opgelost. Deze moeilijkheid zou
dan nog blijven bestaan vou het jaai
1941. De raden van arbeid zijn echter,
ten einde deze bezwaren op te heffen,
bereid de verzekeringen, ondanks de be
treffende beslissing van den centralen
raad van beroep te handhaven, 'mits de
gemeenten de verschuldigde premiën
blijven voldoen.
De secretaris-generaal van binnenland-
sche zaken heeft van een en ander me
dedeeling gedaan aan de burgemeesters,
zulks met het verzoek bedoelde premiën
te blyven betalen.