Christelijk Dagblad voor Zeeland
„V=VI K T 0 RIA
ONZE JONGE MENSCHEN.
DAGKALENDER.
Binnenland
DONDERDAG 11 SEPT. J94J
55e JAARGANG - No. 113
Bureaux Lange Vorstsireat 70, Goes
Postrekening 44455 - Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburg»
Firma Boekhandel J. J. FANOY
Lange Gisisiraai 34 en Noordweg 155
Directeur-Hoofdredacteur»
A. DE LANGE te Goes
Abonnementsprijs f 2.73 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en plaatsen waar een agent is
aangesteld f 021
Losse nummers 6 cent
Met ingang van 1 October
winkelsluiting om 6 uur.
De strijd in het Oosten - Deel der Sowjet-vloot
in Finsche golf opgesloten - Suez-zöne weer
gebombardeerd - Verliezen van de Britsche
luchtmacht.
DlIITSCHLAND
STRIJDT VOOR
EUROPA.
Toestand in Sowjet'Rusland
uiterst ernstig.
De geheime raad van Japan
vergaderde.
Iran aanvaardt alle
voorwaarden.
De Engelschen weer van
Spitsbergen vertrokken
Staat en cultuur.
Proces tegen communistische
functionarissen.
Winkels, die van
10 tot 6 uur open moeten zijn.
I
Familieberichten 33 cent per regel
Overige edvertentlën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel
Kleine advertentiën f 0.55 bi| vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto 10 ct. extra
Bij contract belangrijke korting
Het was ook dit voorjaar en dezen
zomer heerlijk om de bijeenkomsten on
zer Christelijke jeugdorganisaties bjj te
wonen. Wat een bezieling, wat een ge
loofskracht viel daar waar te nemen.
Van matheid en inzinking viel niets te
bemerken. Men gaf zich ook niet over
aan uitbundigheid, maar, zich ten volle
bewust van de verantwoordelijkheid, die
wachtte, wilde men met geestdrift de
taak voor de toekomst aanvaarden,
daarbij van God de kracht afsmeekend
om ze te volbrengen.
God heeft ons rijk gezegend in onze
knapen-, meisjes- en jongelingsvereeni-
gingen.
Op 1 Januari 1940 bedroeg het totale
ledental der jeugdbeweging 746.747.
Daarvan waren
221,385 lid van een prot.-chr. organi
satie
361.887 lid van een r.-k. organisa
tie; en
163.475 lid van een andersoortige or
ganisatie.
Wekelijks worden onze Chr. jonge
menschen bekwaamd voor de roeping, die
hen straks wacht. Hier worden krach
ten gekweekt, die later, zoo God wil,
Hem in het volle leven willen dienen.
Naast de ervaring, de bezonnenheid
en de bedachtzaamheid der ouderen zijn
het enthousiasme en het idealisme van
de jeugd noodig.
Daarom past ons groote dankbaarheid,
dat zoovele jonge menschen zich voor
hun levenstaak oefenen willen. Rijke
vruchten heeft de trouwe arbeid van de
jeugd meermalen afgeworpen.
Wijlen Ds Vonkenberg heeft er eens
In een rede op gewezen dezer dagen
werd er in „Pro Ecclesia" nog aan her
innerd dat God voor Zijn zaak op
aarde Zich bij voorkeur van jonge men
schen bediende: De prille Samuël in
plaats van EliDavid, de jongste en ge
ringste der broederen; de discipelen, die
Christus koos; Timotheus, wiens jeugd
Paulus in bescherming moest nemen;
Luther, de jonge monnik; Cakgijn die
op vijf en twintig jarigen leeixqd zijn
Institutie gereed had.
Ook in dezen t\jd bevestigt God Zijn
Verbond van kind tot kind tot sterking
van ons geloof.
In de Staatscourant is opgenomen
een besluit van den secretaris-generaal
van het departement van Handel, Nij
verheid en Scheepvaart, waarbij wijzi
ging is gebracht in de thans van kracht
zijnde wettelijke regeling inzake de win
kelsluiting.
In hoofdzaak zal dit besluit inhouden,
dat het sluitingstijdstip der winkels op
de werkdagen wordt vervroegd en wel
gedurende het winterhalfjaar (aanvan
gende 1 October) voor de eerste vijf
werkdagen tot 18 uur en voor den Zater
dag tot 19 uur en gedurende het zo
merhalfjaar (aanvangende 1 April) voor
de eerste vijf werkdagen tot 19 uur en
voor den Zaterdag tot 20 uur.
Met deze regeling wordt voor alles
aansluiting aan de verduisteringsvoor
schriften beoogd. Voor het venten zal
een gelijke regeling komen te gelden. In-
tusschen blijven thans bestaande afwij
kingen van de Winkelsluitingswet, op
grond van plaatselijke bijzondere om
standigheden vastgesteld, onverminderd
van kracht.
Voorts geeft het besluit genoemden
secretaris-generaal de bevoegdheid te
bepalen, dat door hem aan te wijzen
groepen van winkels op werkdagen gedu
rende door hem vast te stellen tijdvak
ken voor het publiek geopend moe
ten zijn.
De bedoeling van deze laatste bepa-
hng is, den consument den waarborg te
geven, dat hij in de voor hem belang
rijkste winkels op de daarvoor meest ge
schikte tijdstippen tot het doen van in-
koopen terecht zal kunnen.
Va n bedoelde bevoegd
heid zal wordengebruik
gemaakt om een verplich
te openstelling van 10 tot
18 uur in te voeren voor
de belangrijkste catego
rieën ievensmiddelenwin-
kelsen voor de kleeding
en rjjwielzaken.
Deze categorieën winkels mogen ech
ter buiten den verplichten verkoop-
tijd nog, voor zoover zulks in het alge
meen is toegestaan, voor het publiek
geopend zijn, derhalve des morgens
voor 10 uur en des avonds voor zoo
ver mogelijk na 18 uur.
Het opperbevel van de Duitsche
weermacht maakt bekend:
In het Oosten voortdurende
aanvalssucc essen.
In Noord-Afrika hebben
Duitsche gevechtsvliegtuigen in
den nacht van 8 op 9 September
een aanval gedaan op het vlieg
veld Aboe Soeair, aan het
Suezkanaal. In hangars en
benzineopslagplaatsen ontstonden
felle branden. Op het Groote
Bittermeer kreeg een vracht
schip een bomtreffer. In de G o 1 f
van Suez werd nog een koop
vaarder zwaar beschadigd.
Andere succesvolle luchtaanval
len waren gericht op haveninstal'
laties in To broek en op Brit
sche vliegvelden en spoorwegin
stallaties in Noord-Egypte.
In den afgeloopen nacht heeft
een krachtige formatie Duitsche
gevechtsvliegtuigen het vliegveld
I s m a i 1 i a aangevallen.
Gevechtshandelingen van den
vijand boven het Rijksgebied heb
ben overdag noch des nachts
plaats gevonden.
WANT DUITSCHLAND WINT OP
ALLE FRONTEN VOOR EUROPA"
LUCHTAANVALLEN OP ODES-
SA, MOSCOU EN PETERSBURG.
(D. N. B.) In den nacht van Dins
dag op Woensdag heeft de Duitsche
luchtmacht aanvallen gedaan op Odes-
sa, Moscou, St. Petersburg en andere
steden in de Sowjet-Unie.
Voorts werden in alle sectoren van het
Oostelijk front bolsjewistische stellin
gen, vliegvelden en verkeersverbindin
gen aangevallen. Vele branden en explo
sies bewezen de trefkracht der Duitsche
aanvallen.
GEVECHT VAN DRIE DAGEN
AAN DE DNJEPR.
,(D. N. B.) Tijdens de gevechten, wel
ke in de tweede helft van Augustus aan
den benedenloop van den Dnjepr zijn ge
voerd, heeft een Duitsch pantsercorps
den bolsjewisten aanzienlijke verliezen
toegebracht. De Sowjets probeerden te
vergeefs met alle krachten een brugge-
hoofd op den Westelijken oever van den
Dnjepr te houden.
Met uiterste verbetenheid boden zij
aan de oprukkende Duitschers verzet. De
tegenstand der bolsjewisten werd door
het pantaercorps in een gevecht, dat drie
dagen duurde, gebroken.
DEEL DER SOWJETVLOOT
INGESLOTÈN.
(D. N. B.) In aansluiting op het
weermachtsbericht verneemt het D. N.
B. van militaire zijde, dat ten gevolge
van de omsingeling van Petersburg ook
de lichte schepen der bolsjewistische
Oostzeevloot niet meer naar de Witte
Zee kunnen ontkomen.
Deze Oostzeevloot bestaat uit twee
oude slagschepen drie slagschepen
zijn in aanbouw tenminste 6 kruisers
tot 10.000 ton, ongeveer 30 torpedoboot-
jagers, waarvan bijna de helft bescha
digd is, een twaalftal torpedobooten, on
geveer 100 duikbooten, verscheidene
mijnleggers, ongeveer 50 mijnvegers en
een groot aantal motor-torpedo- en mo
torbooten.
De Oostzeevloot is thans opeengedron
gen in een klein gebied in de Finsche
Golf. Weliswaar beschikt zij daar nog
over de basis Kroonstad, doch zij'wordt
in haar vrijheid van beweging zeer be
lemmerd door het wegvallen van de ver
bindingen over land en door de heer
schappij van Duitsch-Finsehe marine en
luchtmacht in de Finsche Golf.
(D. N. B.) United Press meldt uit
Londen, dat Stalin tijdens zijn jongste
onderhoud met den Britschen ambassa
deur, Sir Stafford Cripps, verklaringen
heeft afgelegd met de strekking, dat de
situatie in de U.S.S.R. uitermate ernstig
is. H\j drong er bjj Cripps op aan de
Amerikaansche en de Engelsche leveran
ties van oorlogstuig uit te breiden en te
bespoedigen.
Deze verklaring over den ernstigen
toestand heeft volgens genoemd persbu
reau diepen indruk gemaakt in Britsche
regeeringskringen.
GROOTE VERLIEZEN VOOR
DE BRITSCHE LUCHTMACHT
(D. N. B.) Van militaire zijde ver
neemt het D. N. B., dat de Britsche
luchtmacht van 22 Juni tot 9 September
meer dan 1200 vliegtuigen heeft verlo
ren.
Naar thans bekend gemaakt wordt,
beeft de Duitsche luchtdoelartillerie in
den nacht van Zondag op Maandag van
de Britsche bommenwerpers, die Berlijn
naderden, er nog een neergeschoten. Met
j inbegrip van den boven Zweden veron
gelukten bommenwerper heeft de aanval
op de Duitsche hoofdstad den Engel-
schen dus ten minste 21 bommenwer
pers gekocht, waaronder tal van vier
motorige.
ITALIAANSCH WEERMACHTS
BERICHT.
In Noord-Afrika bedrijvigheid der
artillerie aan de fronten van S o 11 o e m
en To broek, waarbij gemotoriseerde
strijdmiddelen van den vijand werden
vernield. Onze bommenwerpers hebben
doeltreffend doelen op den grond ge
raakt in de gebieden van Tobroek
enMersaMatroeh.
Britsche vliegtuigen hebben aanval
len gedaan op Reggio (Calabrië) en
Messina. Geen enkel slachtoffer on
der de bevolking.
Onze bombardementsvliegtuigen heb
ben haveninstallaties gebombardeerd
van Famagosta op Cyprus en olie-instal
laties in Haifa; branden en groote ex
plosies werden waargenomen.
GENERAAL DENTZ TE MARSEILLE.
Het convooi, met aan boord de laat
ste Fransche soldaten en burgers uit
Syrië, met aan het hoofd generaal
Dentz, is gistermiddag in Marseille
aangekomen.
Onder groote geestdrift dfer bevolking
is generaal Dentz met groote militaire
eerbewijzen ontvangen.
Gistermorgen is de geheime raad van
Japan te Tokio bijeengekomen. De mi
nister van Buitenlandsche Zaken, Tojo-
da, heeft verklaard, dat hij zoowel b(j
het kabinet als bij den geheimen raad
rapport heeft uitgebracht over de „laat
ste ontwikkelingen", nadat hij bespre
kingen met de Amerikaanschen ambas
sadeur Grew had gevoerd. Officiéél
wordt dienaangaande nog verklaard, dat
binnenkort „belangrijke kennisgevingen"
verwacht kunnen worden.
Het kabinet heeft een verderen stap
ter mobiliseering van de industrie voor
de verdediging ondernomen, ten einde
de fabricage van bewapeningsmateriëel
te bespoedigen. Als reden voor dezen
maatregel wordt „de scherpe keer, die
onlangs in de internationale situatie
heeft plaats gevonden", opgegeven.
Volgens D.N.B. is vice-admiraal Kata-
giri, die tot nog toe opperbevelhebber
van de Japansche vloot in de Chineesche
wateren was, tot chef van den marine-
vliegdienst benoemd.
(D.N.B. De Britsche berichtendienst
meldt uit Teheran, dat de regeering van
Iran alle Engelsch-Bolsjewistische
eischen heeft aanvaard.
(D.N.B.) Volgens een bericht van
United Press zou de demarcatielijn der
Sowjettroepen ongeveer 100 km ten
noorden van de hoofdstad in de rich
ting van Kaswin en vandaar naar het
zuiden langs de grens van Irak loopen.
De Britsche troepen zouden het Zuide
lijke deel van het land bezetten. De
centrale deelen van Iran zouden niet
worden bezet. De olievelden zouden on
der Engelsche controle vallen. De Sow
jets zouden alle vliegvelden, wegen en
andere verkeersinrichtingen controlee
ren.
IN EN BIJ KAUKASUS 300.000
MAN DER SOWJETS.
(D.N.B.) Het blad Sora meldt uit
Ankara, dat volgens verklaringen van
een Amerikaanschen journalist in den
Kaukasus en ten zuiden daarvan ruim
300.000 man Sowjettroepen zijn gecon
centreerd. De Sowjetambassadeur in An
kara zou den minister van buitenland
sche zaken Saragoglu hebben mede
gedeeld, dat de troepen zijn samenge
trokken ter beveiliging van de olie-
gebieden. Deze verklaring wordt echter
in Ankara met reserve beoordeeld.
Schweiz Press Telegraph meldt uit
Londen
De Britsche troepen hebben, nadat
zij de kolenmijnen en den radiozender
onbruikbaar hebben gemaakt Spitsber
gen weer verlaten. De voorraden heb
ben zij meegenomen.
De radiozender werd door de Duit
schers voor weerberichten gebruikt. Na
de medeneming van de op Spitsbergen
wonende bevolking is de expeditie naar
Engeland teruggekeerd.
„Op Spitsbergen bevindt zich nu
niets meer", aldus wordt in militaire
kringen te Londen gezegd.
DONDERDAG 11 SEPT. 1941.
Let op den vrome, en zie naar den op
rechte, want het einde van dien man zal
vrede zjjn.
P% Sï s 37.
Prof. Dr Goedewaagen, secretaris-gene
raal van het departement van Volks
voorlichting en Kunsten, heeft te En
schede een rede gehouden over „gilden
en gouwen". In deze rede heeft hij aller
eerst de verhouding tusschen staat en
cultuur geschetst.
De staat heeft een plicht en een taak
te vervullen tegenover de cultuur en om
gekeerd heeft de cultuur een verplich
ting tegenover den eersten dienaar des
volks: den staat.
De staat zal zich niet louter meer door
finaucieele en politieke maatregelen met
de cultuur bemoeien, maar zich ook
rechtstreeks stuwend en leidend op cul
tuurterrein begeven.
Om overheid en cultuurleven tot elkaar
te brengen zal er straks een tusschenor-
ganisatie worden geschapen. Deze orga
nisatie wordt een Cultuurkamer met zes
gilden, n.l. voor de pers, voor de film,
voor de muziek, voor het theater, voor de
beeldende kunsten en voor de letteren.
Het departement krijgt een cultuur-poli
tieke taak en geeft dus leiding aan het
geheel. De Cultuurkamer en vooral de
gilden krijgen tot taak het maatschappe
lijk bestaan der cultuurwerkers te behar
tigen. De Cultuurkamer heeft publiek
rechtelijke bevoegdheid. Het lidmaat
schap zal verplicht wezen en gebonden
worden aan vakbekwaamheid en volk-
sche betrouwbaarheid. De Cultuurkamer
adviseert de overheid.
Naast de verticale landelijke gilden-
groepeeringen zal nog een horizontale
gouwindeeling tot stand komen. Er ko
men gewestelijke kringen onder een ge
westelijken cultuurleider.
Voor het Duitsche Obergericht te
's-Gravenhage wordt een proces gevoerd
tegen 22 leidende functionarissen van de
illegale C.P.N. (Communistische Partij
Nederland). Allen zijn aangeklaagd we
gens hoogverraad. Zij hebben o.a. in
Februari en Maart van dit Jaar aan
gespoord tot een algemeene staking.
Aangezien alle strafbare handelingen
zijn gepleegd vóór 22 Juni 1941, dus
vóór het tijdstip, waarop het Duitsche
Rijk in oorlog is met de Sovjet-Unie,
worden zij niet beschouwd als begunsti
ging van den vijand en wordt het pro
ces niet gevoerd voor de militaire recht
bank.
NEDERLANDSCH SCHIP TOT
ZINKEN GEBRACHT?
(D.N.B.) Volgens de „Associated
Press" maken New-Yorksche scheep
vaartkringen bekend, dat het van Ba
tavia naar New-York varende Ned.-
Indische passagiersschip „Kotonopan",
groot 7322 B. R. T., over tijd is.
Men neemt aan, dat het schip door
optreden van den vijand tot zinken is
gebracht.
Het motorschip Kota Nopan van den
Rotterdamschen Lloyd te Rotterdam,
7322 ton bruto en 4563 ton netto, werd
in 1931 bij de Kon. Maatschappij De
Schelde te Vlissingen gebouwd.
HET BESTUUR DER GEMEENTEN.
Als gevolg van de totstandkoming van
de achtste verordening van den rijks
commissaris voor het bezette Nederland-
sche gebied betreffende bijzondere maar
regelen op administratief rechtelijk ge-
Zon
op onder
7.07 20.06
Maan
op onder
22.42 13.01
13 Sept. Laatste kwartier.
21 Sept. Nieuwe maan.
bied, hebben nu feitelijk alle gemeenten
een regeeringscommissaris. Deze wordt
♦echter voortaan burgemeester genoemd,
ook in de plaatsen waar een speciale re
geeringscommissaris was aangesteld.
De secretaris-generaal van handel, nij
verheid en scheepvaart heeft het vol
gende bepaald:
1. Winkels, waar uitsluitend of in
hoofdzaak ten verkoop in voorraad zijn:
a. één of meer der navolgende waren:
brood, banket, suikerwerk, chocolade, al
dan niet te zamen met consumptieijs;
b. waren, welke te zamen tot ten min
ste vier der in artikel 1 van het Vesti-
gingsbesluit Kruideniersbedrijf 1939 ge
noemde groepen van waren behooren;
c. melk en zuivelproducten, al dan niet
te zamen met consumptie-ijs
d. groenten en aardappelen en/of
fruit;
e. vleesch entaf vleeschwaren;
f. heeren- en/of dameskleeding;
g. rijwielen, rjjwielonderdeelen, rjj-
wieltoebehooren of rijwielbanden,
moeten op werkdagen van 10 uur des
voormiddags tot 8 uur des namiddags
voor het publiek geopend zijn.
2, Voor zoover de verkoop van waren,
als in het vorig lid genoemd, krachtens
eenig wettelijk voorschrift verboden is,
vindt het bepaalde in dat lid geen toe
passing.
Deze beschikking treedt in werking
met ingang van 15 dezer.
HUURFE1L VAN NIEUWE HUIZEN
WORDT H0OGER.
ZocaSs men weet, worden de huurprij
zen vastgehouden op het peil van 9 Mei
1940, op grond van het huurprijsbesluit.
Dit besluit is echter niet van toepassing
op huizen, die eerst na 27 December 1940
gereed zijn gekomen. Bij het bepalen van
den huurprijs van nieuw gebouwde hui
zen zullen de eigenaren in de eerste
plaats rekening houden met de bouwkos
ten. Daar deze sinds den genoemden da
tum gestegen zijn is het mogelijk dat
hierdoor de huren hooger worden dan
die, welke voor soortgelijke huizen op 9
Mei 1940 golden. Op zichzelf behoeft dit
nog niet tot onbillijkheden te leiden. De
gemachtigde voor de prijzen deelt echter
mede, dat hem gevallen bekend zijn,
waarin de huren van nieuwe huizen ex
cessief hoog zijn gesteld. Hiertegen zal
in het vervolg worden opgetreden en wel
op grond van de bepalingen van 't prjjs-
vormingsbesluit.
Het maken van een hooger rendement
dan voor nieuwen bouw redelijk is, kan
niet in overeenstemming worden geacht
met het algemeen belang.
CONTROLE OP GROENTE- EN
FRUITPRIJZEN.
Sinds eenige weken wordt de controle
op de prijzen van groente en fruit uitge
voerd aan de hand van de prijslijsten,
welke de Gemachtigde voor de Prijzen
heeft vastgesteld. Gebleken is, dat de
prijsovertredingen zoowel in den groot
als in den kleinhandel voorkomen. In
het ressort Amsterdam kwamen onge
veer 40 verbalen tegen grossiers binnen.
De detaillisten zijn uiteraard in belang
rijk grooter aantal in overtreding ge
weest; te Amsterdam zijn reeds meer
dan honderd vonnissen gewezen.
Het resultaat van deze actie is, voor
zoover dit nu reeds kan worden overzien,
bevredigend. In vele plaatsen zijn de
prijzen scherp gedaald.
Rij ksverzekeringsban k.
Met ingang van 1 December 1941 is
aan D. N. v. G e 1 d e r e n te Middelburg
op zijn verzoek eervol ontslag verleend
als controleerend geneeskundige bij de
Rijksverzekeringsbank.
De heer van Gelderen is 18 November
1876 geboren en zal dus bij het neerleg
gen van zijn taak den pensioengerech
tigden leeftijd hebben bereikt. Hij kwam
29 Augustus 1918 uit Lekkerkerk, waar
hij als arts gevestigd was, in zijn hui
dige functie naar Middelburg.
Als zoodanig is hij dus 23 jaar werk
zaam.
