Christelijk Dagblad voor Zeeland „V=VIKTORIA Binnenland DAGKALENDER. ngs- dan elk. VEEFSTOEL" WOENSDAG 10 SEPT. 1941 55e JAARGANG - No. 112 Bureaux Lange Vorslslreal 70, Goes Poslrekening 44455 - Telefoon 2438 Bijkantoor Middelburg: Firma Boekhandel J. J. FANOY Lange Gislslraal 34 en Noordweg 155 Directeur-Hoofdredacteur: A. DE LANGE te Goes Abonnementsprijs f 273 per kwartaal Weekabonnementen voor Middelburg Goes en plaatsen waar een agent is aangesteld f 021 Losse nummers 6 cent Het arbeidersvraagstuk: een broedervraagstuk. Sikkel sohreef eens: „Het arbei dersvraagstuk, het loonvraagstuk, is een vraagstuk van leven, van monschehyk leven. Het is een zedelijk vraagstuk. Het is een vraagstuk van recht. Van het recht, dat een menseh heeft van zijn God, en waarin hq tegenover zijn even- mensch als naaste staat, van wien hij zijn eer en zijn recht mag vorderen, en die met hem voor één rechterstoel zal verschijnen". Indië's industrialisatie. Bommen op Petersburg en Moscou - Het Inge sloten Petersburg - Krachtige Duitsehe lucht aanvallen - Brltsohe en Noorsohe troepen op Spitsbergen geland. y kort gestaakt moeten worden en dit ver- DUITSCHLAND STRIJDT VOOR EUROPA. liee kan niet door andere Industriegebie den gecompenseerd worden. Landing van Britsche en Noorsche troepen op Spitsbergen. Distributie van vaste brandstoffen. Gedurende het tijdvak van 10 Sept. 1041 tot en met 30 April 1942, geven de met de woorden „een eenheid eerste pe riode", „een eenheid tweede periode", „een eenheid derde periode" en „een eenheid vierde periode" gemerkte bon nen van de periode-bonetellen voor vaste brandstoffen, recht op het koopen van een eenheid vaste brandstoffen, met uit zondering van fabrieksturf. Amerikaansch schip in Roode Zee tot zinken gebracht. Ik ben jong geweeat, ook ben lk oud geworden, maar heb niet gezien den rechtvaardige verlaten, noch rijn zaad zoekende brood. De Najaarsbeurs te Utrecht is geopend» I out ang ooit nds- SCHRIJVING TE 'ACHTEN, el, van de Ned. Herv. emeldinge, voor onbe- d, ingaande rooven BOUWLAND te Hein- aid Baalschen weg, in sveest bij dhr F. J. te 's-Heer Arends- aoet 2 soliede borgen pachtsom bij vooruit doen. ïgsbiljetten in te leve- President-Kerkvoogd, WABEKE Azoon te vóór of op 18 Sep- jen October a.s. MEID STER, leeftijd 40—60 illeen. Bericht of brie- nden aan MATTH. INGE te Yerseke. iTEERING wit pitriet- le prijzen. Luiermand en wiegenbedjes, ver- Voor de dames buste kraagjes, ceintuurs. Middelburg. ,,'s Gravenhage". 6.15 ppers. 6.30 Klaas van st. 7.00 Actueel half- sangkoor. 8.00 Gram. )lksgezondheid". 8.30 9.30 Gram. 9.45 ichten. 10.00—10.15 uitzending: „The ts in the Netherlands 301,5 M. versum I. 8.00 BNO.: 15 Gram. 10.00 Mor- Zang met pianobege- 40 Declamatie. 11.00 i Wouters en zijn or- Nieuws- en economi- 10 De Ramblers. 1.30 nmelkwartet en solis- jeugd. 2.30 Verkorte ifte Braut" (gram.)- lianomuziek en gram. ibellezing. 5.15 BNO.: che- en beursberich- >ncert en zang. 6.00 endriks en zijn orkest- ïrtje. 7.30 Gram. 7.45 S. B." (voorbereid 8.00 Utrechtsch Ste- oliste. 9.00 Boekbe- •echtsch Stedelijk or- 45 BNO.: Nieuwsbe- gsluiting (voorbereid o Stichting). 10.05— Le Cointre N.V., Goes- Femlllsberiehtsfi S3 eenl per Overige advertentiêr? 30 cent e»»r regel Ingezonden mededeellngen 60 cent oer regel Kleine odverlentiên f 0.55 bi| vooruitbetaling Advertemtiën onder letter of motto 10 el. «xlra Bij Goolrael belaogrijke korting Mannen als Kuyper, Talma, Sikkel en anderen hebben het sociale vraagstuk al- .tijd gezien als een vraagstuk van recht, als een van zedelijkheid. En K u y p e r schreef reeds in 1872 „Immers het arbeidersvraagstuk is voor den Christen 't bij uitnemendheid maat schappelijke vraagstuk, omdat het zich bezig houdt met de verbetering van den toestand van hen, die, naar luid van Gods Woord, den arbeid beschouwen als een uitvloeisel eener Goddelijke ordon nantie, en dus als de levenstaak van alle schepselen, van hem zoowel, die kroon en purper draagt, als van den minder bedeelde, die in het eervolle kleed van den werkman geroepen is zijn brood te verdienen. Elk Christen is arbeider. Het arbeidersvraagstuk is het broedervraag stuk. EEN SCHEEPSWERF EN EEN AAN TAL FABRIEKEN IN AANBOUW. De industrialisatie van Ned.-Indië maakt snelle vorderingen. Hef grootste object is thans de bouw van een scheeps werf te S e m a r a n g. De beide droog dokmaatschappijen Soerabaja en Tand- jongpriok richtten de nieuwe maat schappij Semarang op, die ten doel heeft, schepen te bouwen tot een' ton nage van 10.000 ton. De nieuwe werf begint eind September met den bouw van 3 hellingen. In het midden van het volgende jaar zal de kiel worden gelegd voor het eer ste vrachtschip van 10.000 ton; de scheepsplaten zullen niet worden ge klonken, doch gelascht. De werf te Semarang zal voorloopig slechts de rompen bouwen, die dan door de droogdokmaatschappijen Soerabaja en Tandjongpriok, wellicht ook in Australië, zullen worden uitgerust. Nog een ander plan in de industria lisatie van Ned.-Indië is de bouw van een aluminiumsmelter^ op Sumatra, waar hét smelten van bauxiet zal plaats vinden, dat in Poelau Bintan in de Riouw Archipel wordt gewonnen. Het plan voor de oprichting van een fabriek voor net vervaardigen van alu- minimum gebruiksvoorwerpen te Djok- ja heeft men moeten laten varen, daar de aanschaffing van de noodige machi nes een onmogelijkheid bleek. De productie in de nieuwe lucifer- fabriek te Soerabaja begint volgende maand. De bouw van een katoenspinnerij te Tegal in de nabijheid van Cheribon maakt goede vorderingen. De Nederlandsche oliefabriek Mexolie besloot tot de oprichting van een nieu we fabriek te Pekalongan op Midden- Java. Te Batavia werd besloten tot den bouw van een fabriek voor vruchtensap. INDISCHE PETROLEUM. Door het gebruiken van buitenland- sche tankschepen op de routes van en naar de Philippijnen bestaat de moge lijkheid, dat het petroleumvervoer van Ned.-Indië naar de Ver. Staten wordt vergemakkelijkt. Volgens het zoo juist gesloten ver drag tusschen de Nederlandsche regee- ting en de Ver. Staten zullen de leve ranties naar de Philippijnen plaats vin den via de petroleumhaven Tarakan op Noord-Borneo. De jaarlijksche opbrengst van de petroleumvelden van Tarakan wordt op 735.000 ton berekend. Blijkens berichten uit Batavia is in den laatsten tijd, naar Europapress uit Sjanghai meldt, de petroleumexport van Nederlandsch-Indië naar Tsjoenking- China belangrijk toegenomen, welke toe nemingen in Japan sterk de aandacht heeft getrokken. „VERBODEN TE ROOKEN". „Verboden te rooken". Ieder, die reist, hent dit zinnetje, dat in elke „niet-roo- ken" coupé van onze treinen voorkomt. Toch schijnt het niet altijd succes te heb ben. Er zijn nu eenmaal eigenzinnige bookers. De Nederlandsche Spoorwegen hebben daarom een expressieve reclame plaat doen verschijnen, die te kennen geeft, dat men niet rooken mag in „niet- rooken" coupé's. Het opperbevel der Duitsehe weermacht maakt bekend: Zooals reeds in een speciaal be richt is bekend gemaakt, hebben snelle divisies van het Duitsehe leger, ten Oosten van Petersburg de Newa op een breed front be reikt. De stad Schlüsselburg aan het Ladogameer is stormender hand ingenomen. Daarmede is de Duitsch-Finsche ring om Peters burg gesloten. Gevechtsvliegtuigen hebben wa pen- en ravitailleeringsbedrijven in Petersburg gebombar deerd. Een tweede nachtelijke aanval van het luchtwapen was gericht op Moscou. Duikbooten hebben in het Noor den van den Atlantischen Oceaan vier koopvaarders, met een totaal van 21.500 ton, tot zin ken gebracht. Op het Britsche eiland heeft het luchtwapen in den nacht van 8 op 9 September militaire in stallaties gebombardeerd in het graafschap York en haveninstal laties van Great Yarmouth. Een aanval van Duitsehe ge vechtsvliegtuigen in den nacht van 7 op 8 September op vijande lijke schepen in de golf en op de reede van Suez heeft groot suc ces gehad. Een tankschip van 7000 brt. werd vernietigd, vijf andere groote koopvaarders werden zwaar beschadigd. De vijand is gisternacht naar W. - en Z.-W.- Duitschland gevlogen. Door het neerwerpen van bommen op woonwijken, voor al in Kassei, heeft de burger bevolking verliezen geleden aan dooden en gewonden. Luchtaf weergeschut schoot een der aan vallende Britsche bommenwerpers neer. Bij de uitvoering van convooi- diensten ter ravitailleering van de in het uiterste Noorden strijdende troepen ontmoette de artillerie- schoolboot „Brems e", groot 1400 ton, in Noord-Noor- sche. wateren tijdens slecht zicht plotseling Britsche zeestrijd krachten, bestaande uit een krui ser en twee torpedojagers. Ter bescherming van het convooi aan vaardde de „Bremse" den strijd tegen deze /superieure vijandelijke strijdkrachten en ging na een kort hard gevecht tengevolge van ver scheidene torpedotreffers verlo ren. Door het dappere optreden van de „Bremse" bereikten alle schepen van het convooi onge deerd hun plaats van bestemming. Een deel der bemanning is gered. WANT DUITSCHLAND WINT OP ALLE FRONTEN VOOR EUROPA" MOSCOU EN ST PETERSBURG AANGEVALLEN. (D. N. B.) In den nacht van 8 op 9 September hebben kleine formaties Duit sehe gevechtsvliegtuigen voor den oorlog belangrijke doelen in Moscou aange vallen. Een autofabriek kreeg verschei dene bomtreffers, Er ontstonden eenige branden. Een vrij groote groep gevechtsvliegtui gen deed met succes aanvallen op de ra- vitailleeringsinstallaties van de ingeslo ten stad Petersburg. DE RING OM ST PETERSBURG. Het D. N. B. verneemt, dat door de omsingeling van St Petersburg de Sow- jetscheepvaart over de Newa naar het Ladogameer en over het kanaal naar de Witte Zee onmogelijk is geworden. St Petersburg is na Moscou het be langrijkste centrum van metaalnijver heid, chemische en electro-technische in dustrie. Bovendien is de helft van de scheepsbouwnijverheid te St Petersburg gevestigd. De energievoorziening der stad is zeer geschaad door den Duitschen op- marsch en de Finsche successen bij de Swir. De productie zal dan ook binnen- NIEUWE LUCHTAANVALLEN OP ENGELAND. (D. N. B.) Naar van bevoegde zjjde wordt gemeld, heeft de Duitsehe lucht macht ook de laatste 72 uur overdag en 's nachts het Britsche eiland zóó doel treffend gebombardeerd, dat de Londen- sche berichtendienst zware verwoestin gen op spoorwegemplacementen aan de Schotsche kust, aan de militaire installa ties langs Tyne en Humber en in de ha venbedrijven aan de Britsche Oostkust benevens op de vliegvelden van 't eiland moet erkennen. De Duitschers hebben voorts bommen laten vallen op Britsche vrachtbooten. Ten O. van Sunderland werden een koop vaarder van 3000 ton, in de wateren rond om Engeland, 4 vrachtbooten van 30.000 ton, aan de Britsche Oostkust, benevens bij de Faer Oer eilanden, drie koopvaar dijschepen van 12.000 ton, in de haven van Suez 4 schepen van 25.000 ton, dus in drie dagen 70.000 ton scheepsruimte tot zinken gebracht. De Britsche installaties en bedrijven in Afrika werden eveneens zwaar getroffen. Te I s m a i 1 i a, op de vlootbasis Suez teAboe Soerir enteAlexan- d r i deden de Duitschers luchtaanval len met bommen van zwaar kaliber. De Britsche bommenwerpers hebben daarentegen bij hun aanvallen op het Kanaal en hun beide tochten naar Duitschland, benevens bij hun aan valspogingen op Noorwegen zware verliezen geleden. De Britten verloren binnen 48 uur 43 vliegtuigen. HET ITALIAANSCHE LEGERBERICHT. Het Italiaansche weermachtbericht van gisteren meldt: Duitsehe en Italiaansche formaties van 't luchtwapen hebben inTobroek, Mersa Matroe, Djarabaeb en Sidi el Barani met succes munitieopslagplaatsen, artilleriestellin gen, militaire installaties, troepenonder komens en geparkeerde vrachtauto's ge bombardeerd. Vijandelijke vliegtuigen hebben weer boven Palermo gevlogen en eenige 'bommen geworpen, die bijna alle in zee vielen. Er ontstond geringe schade; de aanval eischte geen slachtoffers. De ver liezen onder de bevolking van Palermo, ontstaan door den vijandelijken aanval in den voorafgaanden nacht, zijn geste gen tot 27 dooden en 58 gewonden. Het stoomschip Esperia is door een vijandelijke duikboot in het Middendeel van de Middellandsche Zee tot zinken ge bracht. In den afgeloopen nacht hebben forma ties van het Italiaansche luchtwapen de zee- en luchtsteunpunten van het eiland Malta aangevallen. Er ontstonden branden en groote schade werd veroor zaakt. f (D. N. B.) Korten tijd geleden zijn, naar uit een Reuter-bericht blijkt, Brit sche en Canadeesche troepen op Spits bergen aan land gezet. Na de landing der troepen, die voor het meerendeel uit Canadeezen bestonden, werd de bevol king, in hoofdzaak mijnwerkers met hun gezinnen, genoodzaakt om naar Enge land te gaan. Naar verklaard wordt, zullen zij daar worden ingeschakeld in de oorlogsindustrie der geallieerden. In bevoegde Duitsehe kringen, zoo meldt Un. Press, verklaart men naar aanleiding van deze landing: „Wij wenschen hun daarginds in het Noorden in den komenden winter veel plezier." Men verklaarde, dat de landing waarschijnlijk ter wille van het prestige is ondernomen en voegde er aan toe: „dat brengt hen een stap dichter bij de Noordpool". „Men kan er zeker van zijn," zoo werd verder verklaard, „dat, als Spitsbergen van eenige militaire beteekenis was ge weest, wij het reeds lang zouden hebben bezet. De eenigen die schade lijden zijn de Noren, daar zij de kolenleveranties van Spitsbergen zullen verliezen. Het zal interessant zijn te zien, of de kolen van Spitsbergen naar de Noorsche haven Tromsö of naar Engeland zullen gaan. De bewering, dat door de bezetting van Spitsbergen de kolenpositie van Duitsch land in gevaar wordt gebracht, wordt in bevoegde Duitsehe kringen, zoo meldt Deze periode-bonstellen zijn uitgereikt aan de verbruikers in de groepen B, C en D, alsmede aan particuliere verbrui kers, die een extra-toewijzing hebben verkregen voor verwarming van ruim ten voor bijzondere doeleinden als kan toren, winkels enz.< voor zoover de hun toegewezen hoeveelheden ten minste twaalf eenheden bedragen. S. P. T., belachelijk genoemd. Engeland noemt Spitsbergen een goed steunpunt voor de marine en het lucht wapen. IJsland is dat ook, zegt men in Duitschland en aangezien Spitsbergen slechts iets dichter bfl Noorwegen ligt, dan IJsland, beschouwt men het gevaar hetwelk Engeland's jongste bezetting voor Duitschland kan opleveren niet groot. (S. P. T.) In Berlijn is bekend ge maakt, dat een Amerikaansch koopvaar dijschip in de Roode Zee door een vliegtuig van onbekende nationaliteit in den grond is geboord. De bemanning kon worden gered. In de Wilhelmstrasse ziet men ïn dit bericht niets bijzonders en wijst men op 'tfeit, dat de Roode Zee reeds lang tot oorlogsgebied Is verklaard. Natuurlijk wordt er geschoten in de buurt van Suez, zoo werd verklaard, en alle schepen, die zich in de nabijheid wa gen, moeten op de waarschijnlijkheid re kenen, dat zjj getroffen worden. JAPANSCHE AMBASSADEUR TE LONDEN KEERT NIET TERUG. (S. P. T.) Sigemitsu, de Japansche ambassadeur te Londen, die op 't oogen- blik in Tokio vertoeft, zal niet meer naar Londen terugkeeren. VERKLARING VAN KONOJE VERWACHT. Officieel wordt te Tokio bekend ge maakt, dat de keizer vandaag de leden van den geheimen raad zal ontvangen, waarop minister-president Konoje een belangrijke verklaring zal afleggen. In politieke kringen gelooft men, volgens United Press, dat deze verklaring den inhoud van Konoje's boodschap aan Roo sevelt bekend zal maken. Naar officieel te Tokio wordt meege deeld, zal Japan drie passagiersschepen naar verschillende deelen van het Brit sche Rijk zenden om de aldaar woonach tige Japanners naar het vaderland te rug te brengen. ARBEIDSCONTRACTANTEN ONDER DE ZIEKTEWET. In de Staatscourant van gisteren is opgenomen een besluit van den secre taris-generaal van sociale zaken, waar bij dé Ziektewet wordt gewijzigd. Onder andere is thans bepaald, dat voor de toepassing van de Ziektewet de z.g. arbeidscontractanten in dienst van publiekrechtelijke lichamen met arbei ders in ondernemingen worden gelijk gesteld. VERLENGING VAN PACHT OVEREENKOMSTEN. In de Staatscourant is gepubliceerd het besluit van de secretarissen-generaal van justitie en van landbouw en vis- scherij betreffende pachtovereenkom sten, welke reeds vóór 1 Januari 1936 van kracht waren. Dit besluit geeft den pachter het recht om na afloop van den overeengekomen paehttermijn aan de pachtkamer een verlenging van de overeenkomst te vragen voor den tijd van twee jaar. Tengevolge van dit besluit is het mogelijk geworden, dat de pachter na afloop van de overeenkomst nog op het gepachte blijft en zijn bedrijf voortzet. De pachtrechter kan daartoe onder be paalde voorwaarden de pachtovereen komst verlengen en indien zulks noo- dig is daarin wijzigingen aanbrengen. Het verzoek daartoe moet van den pach ter zelf uitgaan en wel binnen een maand na het verstrijken van den over eengekomen termjjn. WOENSDAG 10 SEPT„ 1941. Pa, W 25, Zon op onder 7.05 20.08 Maan op onder 22.13 12.01 13 Sept. Laatste kwartier. 21 Sept. Nieuwe maan. De Jaarbeurs te Utrecht is gisteren geopend; de vijf en veertigste van de reeks, in het jaar waarin het instituut een kwarteeuw bestaat. De omstandig heden gedoogen niet deze feiten feeste lijk in het openbaar te herdenken, maar wel heeft de directeur, Dr J. Milius, in een persbijeenkomst, voor de opening, een uitvoerige rede gehouden, waarin hjj de beteekenis en den groei van de Jaar beurs als intermediair schetste. Deze beurs, zeide hij, is de derde in dezen oorlogstijd; zij heeft thans slechts één doel: voortwerken, rustig haar plicht doen, voortgaan voorbereidingen te tref fen voor Nederlands nieuwe toekomst met als devies: „volhouden en doorzetten". Op deze najaarsbeurs is het bedrijfs leven in grooten getale present. De 45e jaarbeurs slaat naar de opper vlakte gemeten alle tot nu toe, sinds het ingebruiknemen van het eerste jaar beursgebouw gehouden jaarbeurzen. De jaarbeurs krijgt, behalve als markt voor economische voorlichting meer en meer beteekenis als centrum van econo mische voortrekkers, wat in sterke mate haar waarde verhoogt voor deelnemer en bezoeker. Dr Milius besprak afzoa&elp; de agrarische afdeeting. Behalve zuiver zakelijke, commer- cieele factoren, welke de agrarische jaar beurs kenmerken, is er nog een andere van moreelen en ook practischen aard. Het toetreden van het agrarische be drijfsleven tot de jaarbeursbemiddeling heeft het groote voordeel, dat in ruimer kring niet alleen de beteekenis van den landbouw voor de. samenleving meer en beter aan het licht treedt, doch ook, dat een besef van den samenhang van het geheele bedrijfsleven: nijverheid, handel en landbouw zich baanbreekt. De Duitsehe officieele inzending heeft ditmaal een aanzienlijk grooter opper vlak ingenomen en wel de geheele bega ne grond-ruimte van het derde Jaar beursgebouw. De inzending zal voornamelijk aan den landbouw zijn gewijd. De Belgische deelneming is ook dit maal weder op de tweede verdieping in haar gebruikelijke stands gehuisvest. Nadat de journalisten de jaarbeurs hadden bezichtigd, hebben zij zich aan een maaltijd vereenigd, waar Dr F. H, Fentener van Vlissingen een korte rede heeft gehouden. Aanvankelijk was de jaarbeurs, aldus spr., het intermediair tusschen kooper en verkooper. Meer en meer kwam echter het geven van inlichtingen en het ver strekken van adviezen naar voren. Spe ciaal op het gebied van land- en tuin bouw kan de producent thans profitee- ren van een uitgebreide en zeer deskun dige inlichtingendienst. Vroeger deed steeds hardnekkig het verhaal de ronde, dat de hoer maar het liefst de wijze van produceeren van zijn vader, zijn grootvader en liefst van zijn bet-overgrootvader volgde. Maar de wer kelijkheid is geheel anders. Het hoofddoel van de jaarbeurs moet blijven het doen van zaken, maar daar naast is een centrale voorlichting ook ïn normale tijden uitermate gewenscht. Voorts voerde tijdens den maaltijd het woord Drs Goedhuys, die namens de Ne derlandsche pers sprak. DE LUFTHANSA IN OORLOGSTIJD. De „Deutsche Zeitung in den Nieder- landen" deelt een en ander mee over het zomervliegplan van de Lufthansa. Dit plan waarborgt een uitgesproken Europeesch luchtverkeer. De 32 steden, waarop gevlogen wordt, bewijzen het internationale karakter van dit lucht verkeer. Onder deze steden bevinden zich vele hoofdsteden. Naast Berlijn Weenen en Dantzig, zijn in het plan opgenomen Rome, Venetië, Sofia, Bar celona, Lissabon, Stockholm, Kopenha gen, Praag, Athene en Boedapest. Zij zijn over twaalf landen verdeeld en on geveer 70 procent van de vliegroutes

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1941 | | pagina 1