Christelijk Dagblad voor Zeeland
„V=VIKTORIA,
EERSTE BLAD
Dankbaar leeren zijn.
DAGKALENDER.
DONDERDAG 4 SEPT. 1941
55e JAARGANG - No. 107
Maar kleinigheden
en toeh
Zware Sowjet-veriiezen in centralen sector -
Verdere Duitsohe opmarsoh aan de Estlandsohe
kust - De situatie In Iran - Verklaring van Konoje.
ten leden ln deze gevechten zware, bloe
dige verliezen. De Duitsohe opmarsoh
aan de Estlandsohe kust werd voortge-
DUITSCHLAND
STRIJDT VOOR
EUROPA.
zet.
Britsche scheepsverliezen
in twee oorlogsjaren.
Kort ziekteverlof voor
Von Papen.
(D. N. B.). De Duitsche ambassadeur
Von Papen is met zjjn echtgenoote naar
Duitschland vertrokken.
Naar wordt vernomen, zal h|j een me»
discke behandeling ondergaan wegens
een aandoening van ajja nieren, terwijl
hij tovens tandheelkundige hulp behoeft.
H*| zal een kort verlof tot herstel nemen.
Verklaring van Prins Konoje.
Want bij U is de fontein des levens; in
Uw llQht sion wij het licht.
Ps, 86 10.
Het derde oorlogsjaar
ingetreden.
Bureaux Lange Vorslslroat 70, Goes
Postrekening 44455 - Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburgi
Firma Boekhandel J. J. FANOY
Lange Gislslraal 34 en Noordweg 155
Abonnementsprijs f 2.73 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en plaatsen waar een agent is
aangesteld f 021
Losse nummers cent
Directeur-Hoofdredacteur»
A. DE LANGE te Goes
Familieberichten 33 een! ear regaS
Overige advertentlèn 30 cent oar reaal
Ingezonden mededeellngen 60 cent per mga!
Kleine odvertentlên f 0.55 bi| vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto 10 et. extra
Bi| contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Laten w|j het maar eerlp bekennen:
velen hadden in de jaren vóór den oor
log verleerd om dankbaar te zijn. Zij,
die voldoende eten en drinken, kleeding
en schoeisel hadden en dat waren er
toch velen genoten eiken dag van die
voorrechten, maar zonder er verder by
na te denken. Pas als ziekte of werkloos
heid in het gezin zich voordeed, werden
wij er aan herinnerd, dat al die stoffe
lijke gaven vergankelijk waren.
Wij wisten het wel, dat wij geen recht
hadden op die zegeningen en dat wij van
dag tot dag van God afhankelijk waren,
maar wij leefden daar zoo weinig by.
Wat vroeger als normaal gold, is nu
iets heel bijzonders geworden.
Een maaltyd met vleesch is een echt
Zondagsch maal geworden. Een boter
ham met boter en worst is een delica
tesse. Een doodgewoon koekje bij de
thee is een byzondere tractatie. Het
veertiendaagsche ei ontmoet stormach
tige bijval als het op tafel verschynt. En
hoe ryk voelen we ons met een heerlyk
wollen kleedingstuk of een paar stevige
leeren schoenen. Al die dingen, die wy
vroeger als zoo vanzelfsprekend be
schouwden, dat wij ze niet eens meer
opmerkten, krijgen ixi dezen tyd een zeer
bijzondere waarde.
Dat kè.n winst zyn.
Wy gevoelen ons nu kleiner tegenover
God, dieper van Hem afhankelijk.
Wy leeren het van g e n a d e te leven
en waarlyk kind te zijn. Ons geloof wordt
verdiept.
God zorgt immers voor ons? Zelf kun
nen wij het niet. Dat zien we nu wel in.
Leven als een kind bij zijn vader be-
teekent dankbaar te zijn voor alles wat
wij nog ontvangen. Deze tijd leert ons
leven bij de bede die onze Heef ons heeft
voorgehouden: „Geef ons heden ons da-
gelijksch brood".
Wie 's avonds na zonsondergang door
onze steden en dorpen gaat, constateert
vrijwel overal, dat door de lange lichte
zomeravonden, de menschen vergeten
hebben, dat er verduisteringsplicht be
staat.
Er blijft een licht branden in een ach
terkamer, waar men in een kast in een
donkere hoek iets moest opbergen. Het
licht straalt een uur later door de voor
kamerramen breed-uit op straat.
Het was een gezellig avondje. Reeds
om 8 uur namen de schemerlampjes de
naargeestige regensfeer van buiten weg.
Al pratend werd het tijdstip van zons
ondergang vergeten en 't licht scheen in
de donkerte ongehinderd naar buiten.
'tWas warm geweest binnen. Tot laai
in den avond was men achter goed ver
duisterde ramen bijeen geweest. Nie
mand had echter gedacht aan het groote
openstaande tuimelraam, waardoor fel
licht naar buiten scheen, als een vuur
baak.
Gasten werden uitgelaten. Eveu maar
knipte de vriendelijke gastheer in zijn
gang licht aan, meenend den bezoekers
een dienst te bewijzen. Even maar gufde
een breede lichtbaan over den weg, die
allen verblindde.
Hun slaapkamer verduisteren ze niet,
daar had je practisch geen licht noodig.
De dunne overgordijnen sluiten was ge
noeg. 's Nachts is er „luchtalarm". Ze
staan op enontsteken licht, dat
door de dunne gordijnen overvloedig
zichtbaar in de duisternis dringt.
Een lange rij van vergissingen, van
nalatigheid van handelingen leidt over
al tot ernstige ondoordachte verduiste-
nngsovertredingen.
Al deze tekortkomingen leveren voor
hun omgeving een ernstig gevaar op.
Vergeet men dit?
Dan wordt het, nu het donker weer
vroeger invalt, thans de tijd om rich
voor het ontsteken van licht, eerst te
overtuigen, dat ramen en deuren licht
dicht gesloten zijn.
Het „eerst-even-licht", een verschijn
sel, dat zoo vaak wordt geconstateerd,
voordat men de lichtafsluiting aan
brengt, is juist door de felheid van het
vry uitstralend licht in die oogenblik-
ken een ernstige gevaarsfactor voor de
geheele omgeving.
Waarschuwt elkaar, als goede buren,
wanneer er „per ongeluk" licht zou
branden. De politie heeft strenge or
ders. Zij waarschuwt niet meer. Eiken
avond vermeldt uw krant, wanneer ge
moet aanvangen te verduisteren. Ver
geet dit dan niet. Een gewaarschuwd
mensch geldt voor twee.
Het opperbevel der Duitsche
weermacht deelt mede:
„Aan het geheele Oostelijke
front zijn succesvolle gevechts
handelingen aan den gang."
In den afgeloopen nacht hebben
gevechtsvliegtuigen havenwerken
aan de Britsche Oostkust
en vliegvelden in de Midlands
gebombardeerd. Aan het Kanaal
aan de Nederlandsche en
aan de Noorsche kust hebben
lichte vlootstrijdkrachten overdag
zeven Britsche vliegtuigen neer
geschoten, jagers en afweer
geschut vier en marinegeschut een.
In Noord-Afrika hebben Duit
sche en Italiaansche duikbommen
werpers by een aanval op T o -
broek op 1 September zware
bomtreffers geplaatst op Britsche
artilleriestellingen en troepen
kampen.
In den afgeloopen nacht ver
schenen vijandelijke vliegtuigen
boven Noord- en Midden-
Duitschland, alsmede boven
het Rijn-Maingebied. De aanval
van een afdeeling bommenwerpers
op Berlijn kwam ten gevolge van
het krachtige afweervuur niet tot
volledige uitwerking.
Slechts enkele vliegtuigen be
reikten de binnenstad. Door bom
men op woonwijken leed de burger
bevolking geringe verliezen aan
dooden en gewonden. Zes Britsche
bommenwerpers werden door het
afweergeschut neergeschoten.
WANT DUITSCHLAND WINT OP
ALLE FRONTEN VOOR EUROPA"
DUITSCHE SUCCESSEN IN
DEN CENTRALEN SECTOR.
(D. N. B.). Bij de gevechten van Dins
dag in den centralen sector van het Oos
telijke front, zyn sterke strijdkrachten
der Sowjets met zware verliezen aan hun
kant in de pan gehakt. Vooral het pant
serwapen der Sowjets heeft weer zware
verliezen moeten incasseeren.
De Duitsche troepen vernietigden in
dezen stijd veertig Sowjet-pantserwagens
waaronder elf van het zwaarste type en
een amphibiepantserwagen van 40 ton.
Bovendien werden 2250 gevangenen ge
maakt en twee pantser-verkenningswa-
gens, tal van voertuigen en oorlogsma-
terieel buitgemaakt.
Duitsche infanterie en pantserafdee-
lingen veroverden voorts op 2 September
in weerwil van. den verbitterden tegen
stand der Sowjets een boschryk gebied,
eveneens in den middelsten sector van
het front. In goede samenwerking tus-
schen de Duitsche infanteristen en de
pantserwagens werden de Bolsjewisten
uit het bosch verdreven. By deze gevech
ten maakten de Duitsche troepen 2500
gevangenen.
Ook op andere plaatsen aan het Oos
telijke front ondernamen de Duitsche
troepen op 2 September wederom byzon-
der geslaagde operaties. In alle sectoren
Leden de bolsjewisten groote bloedige
verliezen.
Formaties van het Duitsche luchtwa-
pen hebben in het gebied tusschen den
Dnjepr en de Krim ravitailleeringscolon-
nes en troepenconcentraties van de Sov
jets vernietigd.
De spoorlijnen Krementsboeg-Loebny,
Konotop-Lgow en Koersk-Orel, werden
op tal van plaatsen door bomtreffers
verbroken. Verscheidene treinen werden
tot ontsporing gebracht.
AAN ESTLANDS KUST.
Bij de gevechten aan de kust van Est
land hebben de Bolsjewisten op 2 Sep
tember geprobeerd den Duitschen op-
marsch tegen te houden. Om den Duit
schen aanval te keeren, gebruikten de
Sowjets batterijen van de kustartillerie
en van zee uit grepen Sowjet-oorlogs-
schepen met him scheepsgeschut in den
strijd te land in. Door een grootscheep-
schen aanval werd het verzet van de
Sowjets echter gebroken. De bolsjewis-
BIJNA 200 SOWJETSCHEPEN TOT
ZINKEN GEBRACHT IN DE
FINSCHE GOLF.
(D. N. B.). Officieel wordt medege
deeld:
De geweldige omvang van het drama,
dat zich eind Augustus in de Finsche
Golf heeft afgespeeld, zal men wel nooit
met zekerheid kunnen vaststellen.
Het aantal tot zinken gebrachte en be
schadigde vijandelijke schepen bedraagt
bijna 200. Ongeveer een week lang zijn
de brandende scheepsresten en ronddrij
vende booten, vlotten en lijken bewijzen
geweest voor de ontzettende vernietiging
welke de zeestrydkrachten der Sowjets
en zeetransporten geleden hebben, en
welke door de Duitsche en Finsche zee-
en luchtstrijdkrachten, alsmede door de
mynversperringen veroorzaakt werden.
Als laatste gebeurtenis kan gemeld
worden de torpedeering van een trans
portschip van 2000 ton in de zeestraat
van Koivisto, een artillerievoltreffer op
drie schepen, het buitmaken van een
driemaster en van twee groote pramen,
die met munitie en ander materiaal, o.a.
met optische instrumenten en machines
vol geladen waren.
WIBORG GAAT WEER
OPBOUWEN.
(D. N. B.). De burgemeester van Wi-
borg heeft aan de pers meegedeeld, dat
reeds voorbereidselen worden getroffen
voor den herbouw van Wiborg. Doordat
de buitenwijken voor het grootste deel
verwoest zijn en ook het centrum veel
schade heeft geleden, zullen niet even
veel menschen als vroeger zich weer in
de stad kunnen vestigen. Wanneer de
licht-beschadigde huizen hersteld zyn,
zullen ongeveer 15.000 personen naar
Wiborg kunnen terug keeren.
Er zullen nieuwe radiostations en een
studio gebouwd moeten worden. De ha
ven van Wiborg is over het algemeen
nog bruikbaar. Zoodra de wereldsituatie
zulks mogelijk maakt, kan het handels
verkeer hervat worden.
(D. N. B.). De Londensche correspon
dent van de „New York Times", Graig
Thomson, meldt, dat de scheepsverlie
zen der geallieerden en Engelschen ia de
eerste twee oorlogsjaren den aanbouw
van nieuwe schepen aanzienlijk hebben
overschreden.
Het valt te betwijfelen, aldus de cor
respondent, of de nieuwe aanbouw ook
maar de helft van de totale verliezen
bedraagt.
Hij betwijfelt, of het zelfs met hulp
van de Vereen. Staten mogelijk zal zijn,
binnen afzienbaren tyd den stand te ver
effenen. Omtrent de arbeidsomstandig
heden aan de Clyde meldt Thompson,
dat dit gebied iederen nacht door het
Duitsche luchtwapen is aangevallen.
Een enorme opslagplaats van hout
heeft daar dagenlang gebrand en
Duitsche bommenwerpers hebben van
den brand gebruikt gemaakt om het om
liggende terrein te bombardeeren. Er is
wel geen gebied in Engeland, dat zóó
grondig gebombardeerd is als dit haven
gebied.
ITALIAANSCH
WEERMACHTSBERICHT.
Het 456ste communiqué van het Itali
aansche hoofdkwartier meldt:
De actie der luchtmacht tegen de Brit
sche steunpunten en stellingen heeft
nieuwe resultaten opgeleverd. By den
massalen aanval op T o b r o e k, waar
van het weermachtsbericht van gisteren
melding maakte, zijn ook stellingen van
luchtafweergeschut en veldartillerie als
mede tentenkampen gebombardeerd. Tal
rijke branden en ontploffingen werden
waargenomen. In het gebied van D j a -
r a b o e b hebben onze vliegtuigen vij
andelijke autocolonnes, die troepen ver
voerden, verstrooid en met machinege
weervuur bestookt.
In den afgeloopen nacht zijn de vlieg
velden van Malta gebombardeerd.
Vijandelijke vliegtuigen hebben bom
men op Benghazi geworpen en een
kolonie inCyrenaica zonder succes
met machinegeweervuur bestookt. Ande
re aanvallen zyn gedaan op plaatsen in
de nabijheid van Catania en Ra-
g u s a. De schade was onbeteekenend.
In Oost-Afrika blijven onze
troepen den vyand in bedwang houden.
Zy brengen hem gevoelige verliezen toe.
SOWJETS TRACHTEN IRAN
TE BOLSJEWISEEREN.
(A. N. P.). De Sowjettroepen hebben
in alle plaatsen van Iran, welke zy bezet
hebben, terstond plaatselijke Sowjets ge
vormd en probeeren aldus het land te
Bolsjewiseeren.
De bolsjewistische commissarissen, die
met deze taak belast zijn, komen gelijk
met de troepen aan. Bovendien zijn er
ook politieke uit Iran by, die him toe
vlucht gezocht hadden in de Sowjet-Unie.
Zij bezetten terstond de belangrijkste
politieke posten, teneinde den schijn te
wekken, alsof alles geschiedt volgens den
wensch van de Iraansche bevolking.
In Turkije heeft het optreden van de
Sowjets de grootste bezorgdheid ver
wekt.
ENGELSCHEN EN BOLSJEWISTEN
VOEREN EEN ZENUWENOORLOG.
(D. N. B.). Engeland en de Sowjet-
Unie voeren tegen Iran een soort zenu
wenoorlog, doordat zij aan Iran de z.g.
vredesvoorwaarden blijkbaar nog altijd
niet hebben voorgelegd.
De toestand in Teheran is intusschen
weer normaal geworden. Het grootste
deel dergenen, die de stad verlaten had
den, is terug gekomen. De winkels zyn
weer open, het bedrijfsleven gaat zyn
gewonen gang weer. Naar de bladen ver
der berichten, worden de onderhandelin
gen met de Britsche en Sowjet-vertegen-
woordigers voortgezet. Binnen twee da
gen zouden de resultaten bekendgemaakt
worden.
(Domei). De Japansche premier,
Prins Konoje, heeft aan een rondetafel
conferentie van vertegenwoordigers der
regeering en van de oorlogsindustrieën
het sinds 30 Juli JX bewaarde stilzwijgen
verbroken en o.a. het volgende ver
klaard:
„Japan staat voor1 de ernstigste crisis
sinds! het begin van) zijn geschiedenis. De
eenige manier om den noodtoestand1 te
boven te komen is gelegen) in een) zee
doeltreffend mogelijke totaüe mobilisatie
der economische krachten van het land.
Het doel van deze1 ronde-tafefconfererttie
is, om de Japansche economische hulp
bronnen tot het uiterste te ontwikkelen".
Vervolgens werd het woord gevoerd
door den minister van handel, vice-admi-
raal Seizo Sakonji. Deze zeide, dat hij de
wrijving betreurde, welke bestaat tus
schen de organen van de economische
controle en de organen, waarop de eco
nomische controle wordt uitgeoefend. Hij
legde den nadruk op de noodzaak om
particuliere winstmotieven onderge
schikt te maken aan de verwezenlijking
van de nationale doelstellingen krach
tens de nieuwe economische structuur.
Wat Japans grondstoffenvoorziening
betreft, meldt Domei verder, dat de Mij.
tot exploitatie der Zuidzeegebieden heeft
besloten de aluminumproductie op het
eiland Palau, dat onder Japansch man
daat staat, te vergrooten met het oog
op de stopzetting der leveranties, die
vroeger uit Griekenland en van 't eiland
Billiton kwamen.
DISTRIBUTIE VAN STRAATKLIN
KERS, METSELSTEENEN EN
DAKPANNEN.
In verband met een ter zake door den
directeur- van het Rijksbureau voor
Bouwmaterialen getroffen regeling zul
len in het algemeen geen metselstee-
nen, straatklinkers of dakpannen meer
worden afgeleverd zonder overlegging
van een machtiging tot aankoop, af te
geven door den algemeen gemachtigde
voor den wederopbouw en voor de bouw
nijverheid.
Aanvragen tot het verkrijgen van bo
venbedoelde machtigingen moeten in
tweevoud worden ingezonden aan den
algemeen gemachtigde voor den weder
opbouw en voor de bouwnijverheid, Ca-
rel van Bylandtlaan 30, 's Gravenhage,
onder gebruikmaking der daarvoor be
stemde en bij de fabrikanten en handela
ren aanwezige formulieren.
Op andere wijze ingediende of onvol
ledige aanvragen kunnen niet in behan
deling worden genomen.
DONDERDAG 4 SEPTEMBER 1941.
Zon
op onder
6.54 20.23
Maan
op onder
19.44 5.22
5 Sept.Volle maen.
13 Sept.: Laatste kwartier.
Het was gisteren 3 September
twee jaren geleden, dat het schokkende
bericht door de wereld ging: Engeland
en Frankrijk beschouwen zich in oorlog
met het Duitsche Ryk.
Een ontroering ging door allen op
(dien Zondag, toen wij dat vernamen,
Twee jaar lang is dus de wereld in
rouw en leed gedompeld en is het eco
nomische leven zoo goed als overal ont
wricht.
Wie geen hart van steen heeft, lydt
mee met de ellende, die over de wereld is
gekomen, waardoor zooveel, dat met
zorg en liefde was opgebouwd is verbro
ken en verstoord en bidt God, dat het
Hem moge behagen spoedig den vrede
op de aarde te herstellen. De vurige
wensch leeft in ons hart, dat wij nu het
laatste oorlogsjaar zyn ingetreden en
dat spoedig de opbouw moge kunnen be
ginnen.
Waar wij nu nog midden in de verwar
ring van den oorlog verkeeren en daar
door nog te weinig afstand kunnen ne
men, is zeker nu nog niet het geschikte
moment aangebroken om historie te
schrijven.
Toch gaan als het ware de gebeurte
nissen van de laatste twee jaren als in
een film aan onzen geest voorbij. Er is
in dien tijd ontzaglijk veel gebeurd.
Het is, ook door Nederlandsche staats
lieden, herhaaldelijk gezegd1918 bracht
geen vrede: In de verdragen, waarmede
de oorlog van 19141918 eindigde, zat
de kiem van een nieuwen oorlog.
Men heeft echter voor deze waarheid
de oogeu gesloten. De gevolgen daarvan
zien wij nu.
Daarom zal ieder, uie haakt naar een
werkelijken vrede, hopen en bidden, dat
by het einde van dezen oorlog de fout
van 1918—1919 zich niet zal herhalen,
maar dat ondei Gods zegen een periode
van waarachtigen vrede zal aan
breken.
De oorzaak van dezen oorlog ligt
dus in de twintig jaren tusschen 1919 en
1939. De directe aanleiding
was de kwestie-Dantzig, waardoor het
conflict Duitschland-Polen ontstond, ge
volgd (aangezien Polen een garantie van
Londen en Parijs had) door den oorlog
tusschen Duitschland met Engeland en
Frankrijk.
In 17 dagen werd Polen verslagen. In
het voorjaar van 1940 Volgde de strijd
in Noorwegen, die eindigde met een ont
ruiming van het Noorsche land door de
Engelschen.
Toen kwam de groote stryd in het
Westen, waarin ook ons land betrokken
werd. Het resultaat hiervan was een ca
pitulatie van het Nederlandsche en Bel
gische leger, een ineenstorting van
Frankrijk en de terugtocht der Britsche
troepen.
Intusschen was ook Italië aan de zyde
van Duitschland gaan meestrijden. De
botsing tusschen Italië en Engeland had
vooral in Noord-Afrika, later ook in
Griekenland plaats, dat evenals Joego
slavië ook in den strijd betrokken werd.
Ook van den Balkan moesten de Britsche
troepen terugtrekken. Zy boekten alleen
buiten Europa, in Oost-Afrika, Syrië,
Irak en Iran successen.
Thans is gezwegen nog van den ge
weldigen oorlog ter zee en in de lucht
een enorme stryd gaande tegen de Bols
jewisten, waaraan ook tal van andere
Europeesche volken deelnemen. Ook in
dezen strijd kon Duitschland reeds vele
groote wapensuccessen boeken.
Niemand weet, hoe lang deze oorlog
nog duren zal. Moge het kort zijn, op
dat het vredeswerk spoedig kan begin
nen, en in vervulling gaan, wat een Itali-
aansch blad dezer dagen als ideaal schil
derde
„een economische solidariteit cn de
vrijheid der naties op den grondslag van
een nieuwe rechtsorde in de wereld en
een rechtvaardiger verdeeling van de
rijkdommen der aarde".
Ongetwijfeld wil ook Nederland aan
den opbouw van een waarachtigen vrede
gaarne en van harte meewerken en daar
voor reeds nu doen, wat mogelijk is.