Christelijk Dagblad voor Zeeland
EERSTE BLAD
HOOG HET GEZIN.
DAGKALENDER.
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes
Postrekening 44455 - Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburg!
Firma Boekhandel J. J. FANOY
lange Giststraat 34 en Noordweg 155
Abonnementsprijs f 2.73 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
@088 en plaatsen waar een agent is
aangesteld f 021
Losse nummers 6 cent
Directeur-Hoofdredacteur:
A. DE LANGE te Goes
De Duitsche troepen nemen Hapsal - Verloop
van den strijd om Revai en Wiborg - Felle
gevechten in den oentralen sector - Rede van
Roosevelt - De positie van. Japan.
DUITSCHLAND
STRIJDT VOOR
EUROPA.
Hoe Reval werd veroverd.
Verloop van den strijd
om Wiborg.
Twee jaren oorlog.
Nederland en de
opbouw van Europa.
DINSDAG 2 SEPT. 1941
55e JAARGANG - No. 105
familieberichten 33 cent par regel
Overige advertentiën 30 cent oer rege'
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel
Kleine advertentiën f 0.55 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto 10 et. extra
Bi| contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Het zijn in hoofdzaak wel droeve din
gen, die Mr H. de Bie te Rotterdam in
het Weekblad voor de Ned. Herv. Kerk
over de verhoudingen in de gezinnen
meedeelt.
Het gezin ia terecht genoemd de cel
van het volksleven. Welnu, als het daar
niet in orde is, als zich daar beangsti
gende verschijnselen voordoen, ziet het
er voor het heden en de toekomst niet
bemoedigend uit.
Mr de Bie heeft als kinderrechter, in
de z.g. verzoenkamer der Rechtbank,
maar ook in het bureau voor gezinsmoei
lijkheden te Rotterdam veel ervaring op
gedaan.
Men ziet er, zoo schrijft hij, oud en
jong, arm en rijk, nauwelijks gehuwden
en lange jaren reeds verbondenen, men
ziet er, wier liefde, als zij er ooit is ge
weest, volkomen dood is of overgebracht
op een ander. Soms is er diepe smart
van een, die nog wel van den ander
houdt, maar zijn liefde of haar liefde
wordt thans versmaad. Men ontmoet er
de vrouw, die door haar man verlaten
werd voor een ander, die nu profiteert
van zijn inkomen, terwijl zij, de moeder
van zijn kinderen, moet krabben en bij
ten om rond te komen van de met de
grootste moeite losgekregen uitkeering
van den vader, die van een behoorlijk
inkomen meestal toch niet twee gezinnen
kan onderhouden, zonder dat beide te
kort komen. De man, die uit het buiten
land terugkeert en zijn vrouw met een
ander aantreft, is ook geen zeldzame fi
guur.
Scheiding is de pest voor de kinderen,
zoo riep onlangs een vrouw uit, maar als
in het huwelijk een hel van tweespalt
gaapt, kan zij een zekere rust brengen,
die beter is dan de voor de opvoeding
van kinderen onduldbare onrust.
Mij ervaring is, dat in het gezin, waar
in de echtscheiding de vernieler was, de
moeilijkheden bij de opvoeding veel groo-
ter plegen te zijn dan in dat, waar de
dood een der ouders wegnam. De har
monie, die er was tusschen de ouders,
werkt na: de ontslapene spreekt, nadat
hij gestorven is. Wat echter aan de schei
ding voorafging, heeft de sfeer bedorven,
heeft in het hart der kinderen idealen
stukgeslagen, die onherstelbaar zijn.
Zoo ook nu zal het gedwongen weg-
zijn van vader of kinderen wel zwaar te
dragen zijn, maar het besef van als ge
zin bijeen te behooren nog versterken.
Iemand heeft eens gezegd, dat het ge
zin dreigde te worden tot een Sennhütte,
waarin 't vee van de bergweiden slechts
schuilt bij nacht en bij boos weer, maar
verder zoekt het zijn voedsel en vertier
buiten! Welnu, het is nu boos weer: laat
het gezin dan maar de hut zijn, waarin
jong en oud schuilen. Wanneer
daar de geest heerscht van Psalm
91 en in het gezin gezamenlijk bovenal
de schuilplaats des Allerhoogsten wordt
gezocht en gevonden, dan zal een
krachtige, jonge generatie naar buiten
treden, gelouterd door het lijden, ge
sterkt door het vuur van liefde en ge
loofsgemeenschap."
Zwaar is de taak van de ouders, moei
lijker nog dan voorheen hun roeping te
genover de kinderen.
Heerlijk zou het zijn, als in dezen tijd
het gezin gaaf en gezond bleef. Des te
meer moet het ons aangrijpen en bedroe
ven als iemand, zooals Mr de Bie, van
ernstige ziekteverschijnselen melding
moet maken.
Laten wij toch in het gezin elkanders
hoeders zijn. Allereerst de ouders voor
de kinderen, maar ook de kinderen onder
ling.
Een gezinsleven naar den regel der
Heilige Schrift is voor een volk altijd tot
rijken zegen.
B3ITSCHE LUCHTAANVALLEN.
CA.N.P.) In het afgeloopen week
einde vlogen slechts enkele Britsehe
v'iegtuigen boven ons land. De Duitsche
afweer trad dermate krachtig op, dat
de aanvallende vliegtuigen er niet in
s aagden om bommen op grootere plaat
sen neer te wernen. Wel vielen diverse
brisant- en brandbommen op onbebouwd
land of op Reinere p'aatsen. Noemens
waardige schade werd niet aangericht.
On één plaats werd een tuinhuis be
schadigd. Een aantal woonhuizen kreeg
Wat glasschade en op weer een andere
plaats moest een vijftal woonhuizen
ontriumd worden, omdat in de nabijheid
een blindganger neergekomen was.
Het opperbevel van de Duitsche
weermacht maakt bekend:
Formaties van het Duitsche
leger hebben sedert 26 Aug. op
den Dnjepr ten noorden van
Kiejev 27 Sowjetmonitors en
kanonneerbooten vernietigd.
In het verloop van de zuivering
van Estland werd de aan de west
kust gelegen havenplaats Hapsal
genomen.
Bij de op 28 Aug. geëindigde
gevechten om R e v a 1 werden
11.432 man gevangen genomen en
293 stukken geschut, 91 vecht-
wagens, twee pantsertreinen en
een groote hoeveelheid oorlogs-
materiëel buitgemaakt.
In de Pinsche Golf zetten
Duitsche zeestrijdkrachten de
mijnoperaties voort. Meer dan 60
brandende vijandelijke schepen
werden in het gebied van onze
mijnversperringen waargenomen.
In den Atlantischen
Oceaan boorde een duikboot
uit een krachtig beschermd con-
vooi na hardnekkige herhaalde
aanvallen vier vijandelijke han
delsschepen van in totaal 14.000
brt. in den grond.
Op het Britsehe eiland bombar
deerden vrij sterke formaties ge
vechtsvliegtuigen in den afgeloo
pen nacht de invoerhaven Huil.
Bomtreffers richtten zware ver
woestingen aan in dokinstallaties,
ravitailleeringsbedrijven en op
slagplaatsen der stad en veroor
zaakten verscheidene groote bran
den. Andere gevechtsvliegtuigen
bombardeerden opnieuw haven
installaties aan de Engelsche
Oostkust en vliegvelden in het
graafschap Lincolnshire. Zij
schoten twee bommenwerpers bo
ven Engeland neer.
In Noord-Afrika waren doel
treffende aanvallen van Duitsche
gevechtsvliegtuigen gisteravond
gericht op militaire installaties
der Britsehe vlootsteunpunten
Alexandrië en Port Said.
Britsehe vliegtuigen vlogen in
den afgeloopen nacht naar West-
Duitschland. In woonwijken,
o.a. te Keulen, ontstond door
het werpen van bommen schade
aan gebouwen. Aanvalspogingen
van enkele vijandelijke vliegtuigen
in Noord- en Noordoost-Duitsch-
land bleven zonder resultaat.
Nachtjagers en luchtdoelartillerie
schoten zeven Britsehe bommen
werpers neer.
WANT DUITSCHLAND WINT OP
ALLE FRONTEN VOOR EUROPA"
HEVIGE GEVECHTEN OM ELKE
STRAAT EN ELK HUIS.
(D.N.B.) Reeds op 24 Augustus meld
de het bericht van het opperbevel der
weermacht, dat de in het Estlandsche
gebied strijdende Duitsche troepen tot
een coneentrischen aanval op Reval wa
ren overgegaan. De stad Reval zelf was
door de bosjewisten wegens haar groote
beteekenis als steunpunt voor de Oost-
zeevloot der Sovjets door zwaar ver
sterkte kazematlinies en veldstellingen
in gereedheid gebracht. Ten einde den
Duitschen aanval af te slaan, gooiden
de Sowjets al hun pantserwagens, waar
over zij in dit gebied beschikten, zonder
eenige reserve in acht te nemen, in den
strijd. In een dikwijls bloedige worste
ling en in gevechten van man tegen
man doorbraken de Duitschë troepen de
linies der Sowjets en vernietigden de
pantserwagens.
Van zee uit mengden eenheden van de
Sowjet-marine met haar artillerie zich
in den strijd te land. De bij deze ge
vechten zwaar beschadigde zware krui
ser „Kirof", verscheidene torpedoboot-
jagers en torpedobooten, een kanonneer
boot en verschillende gewapende koop
vaardijschepen vuurden ononderbroken
op het aanvalsgebied der Duitsche troe
pen. Vanaf het ten Noordwesten van
Reval liggende schiereiland Viinsi meng
den acht zware Sowjet-batterijen en uit
het gebied van Nomme negen andere
batterijen zich in den strijd.
In een ononderbroken aanval wist de
Duitsche artillerie de Sowjet-batterijen
tot zwijgen te brengen. Formaties van
het Duitsche luchtwapen en de marine
vernietigden in samenwerking met de
artillerie van het leger een deel van de
op de reede van Reval liggende Sowjet-
oorlogsschepen. Reeds op 26 Augustus
kon de vernietiging van een Sowjet-krui-
ser en twee kleine oorlogsschepen ge
rapporteerd worden, welke door voltref
fers der artillerie in brand geschoten
waren. Op 28 Augustus werd een schip
van 6000 ton, dat de haven van Reval
trachtte te verlaten, tot zinken gebracht.
In den loop van 27 Augustus bestorm
den Duitsche infanteristen de hoogte 48,
ten Westen van Kobe, welke de haven
van Reval beheerschte en stelden zich
zoodoende in het bezit van een punt, dat
voor het verloop van den strijd om Reval
van beslissende beteekenis was. Ten
Noorden van de spoorlijn naar Peters
burg oprukkend, drongen nog nog op
denzelfden dag Duitsche infanteristen
het Zuidelijke deel van Reval binnen.
Terwijl op 28 Augustus het artillerieduel
in onverminderde hevigheid voortduur
de, drongen formaties infanterie al strij
dende verder naar het stadscentrum op.
Nadat om ieder huis, om iedere straat,
hevig gevochten was, was de stad op
28 Augustus om 14.45 u. stevig in Duit
sche handen. De strfld om de havenwer
ken werd voortgezet. Op 29 Augustus
des voormiddags was de laatste Sowjet-
tegenstand in het havengebied gebroken.
Stad en haven van Reval waren defini
tief door de Duitsche troepen ingeno
men.
(D. N. B.) De gevechten, die met
de inneming van Wiborg door de Finnen
zijn geëindigd, hebben het volgende ver
loop gehad
Door een snel oprukken in Noordooste
lijke richting slaagden de Finsche troe
pen er in, reeds op 22 Aug. den straat
weg WiborgRautu te passeeren. Op 24
Augustus werd de aanval onder hevige
gevechten voortgezet en de bres in de
Sowjetstellingen vergroot. In weerwil
van den buitengewoon heftigen tegen
stand werd op 25 Aug. de insluiting van
Wiborg voltooid.
Op denzelfden dag staken de Pinsche
ten stoottroepen talrijke kleine eilanden
den anderen oever van de baai van Wi
borg, waar zij het schiereiland Lihanie-
ve bezetten. Bij de gevechten van den
26en werd de ring om de stad zooveel
nauwer aangehaald, dat de drie spoor
lijnen naar St. Petersburg en Kivennapu
werden onderbroken. Op dien dag bezet
ten stoottroepen talrijke kleine eilanden
in de baai. Steeds weer trachtten de in
gesloten Sowjets den ijzeren ring te ver
breken. Al hun aanvallen mislukten on
der zware verliezen voor de bolsjewis
ten.
Op 28 Augustus maakten de Pinsche
troepen op Lihanieve zich meester van
den straatweg die van Wiborg langs de
kust naar het Zuiden loopt. Zij bezetten
de plaatsen Koislahti en Alasommee.
De Noordrand van 't meer ten Noord
westen van Haykki werd door de Finnen
bereikt. Daardoor hadden de bolsjewis
ten de laatste mogelijkheid om te ont
komen verloren. Hun vernietiging en de
inneming van Wiborg stonden vast.
Nog in den avond van den 28en be
reikten Finsche stoottroepen de eerste
huizen in het Noordwesten der stad. Op
den 29en drongen zij verder binnen en
namen het Noordwestelijke deel in taaie
straat- en huisgevechten. Op dezen en
den volgenden dag werd in bloedigen
strijd de eene wijke na de andere ver
overd en van bolsjewisten gezuiverd. In
den namiddag van den 30en Augustus
was de Karelische hoofdstad hecht in
Finsche handen.
GROOTSTE DEEL VAN WI
BORG MET DEN GROND GE
LIJK GEMAAKT.
(United Press). De eerste groepen
vluchtelingen, die anderhalf jaar geleden
Wiborg verlieten, keeren thans in de
BONAANWIJZING ZEEP.
In de bonaanwijzing voor zeep is onder
het hoofd „toilet- en huishoudzeep" in
de lijst van zeepsoorten, op het koopen
waarvan de nieuw aangewezen bon 113
recht geeft, tusschen „hetzij 200 gram
zachte zeep (samenstelling van vóór 1
Januari 1941") en „hetzij 100 gram
zachte zeep (samenstelling van na 31
Augustus 1941") weggevallen: „hetzij
150 gram zachte zeep (samenstelling
van na 1 Januari 1941").
stad terug. Zg zijn vergezeld van stede
lijke politiebeambten, artsen en ambte
naren.
Volgens berichten van corresponden
ten aan het Finsche front zullen deze
vluchtelingen kunnen constateeren, dat
weliswaar hêt oude slot nog bestaat,
maar dat het grootste deel van de stad
met den grond is gelijkgemaakt, met in
begrip van het station, het raadhuis en
een aantal openbare gebouwen in het
centrum der stad.
De meeste winkels hebben hun waren
door de Sowjets zien wegvoeren, die ze
op vrachtauto's naar Petersburg brach
ten. De Finsche troepen in dit gebied
worden ten deele in beslag genomen door
het blusschen der branden en het zoeken
naar de vele, door de Sowjets gelegde
landmanen.
(D. N. B.) In verband met het
feit, dat twee jaar geleden de gevechts
handelingen een aanvang namen, wordt
aan het D. N. B. van militaire zjjde het
volgende medegedeeld:
De ineenstorting van Polen binnen
den kortst mogelqken termijn, deed een
volkomen veranderden toestand in heel
Oost-Europa ontstaan, welke, zooals be
kend, door de Sowjets werd uitgebuit, om
gebieden van Oost-Polen, de Baltische
landen en het Roemeensche Bessarabië
te bezetten en te onderdrukken. In haar
drang naar de Oostzee viel de Sowjet-
Unie eind November 1939 ook Finland
aan en ontrukte aan dit land belangrijke
gebieden in Karelië, met de hoofdstad
Wiborg, dat de Finnen, zooals bekend,
heroverd hebben. De Sowjet-Unie had
dus op ondubbelzinnige wijze gebruik ge
maakt van het gewapende conflict der
groote mogendheden van Centraal en
West-Europa om haar eigen positie ten
koste van de kleine nabuurlanden te ver
stevigen.
De tegenzet, welke de Duitsche weer
macht eind Juli van dit jaar heeft ge
nomen, heeft inmiddels geleid tot de her
overing der randgebieden, die de sowjets
in de jaren 1939 en 1940 wederrechtelijk
hadden ingelijfd. Bovendien staat de
•Sowjet-Unie thans met de Duitsche weer
macht en haar bondgenooten in een fei
len strqd om haar eigen bestaan.
Reeds heeft zij haar geheele positie in
de Oostzee zoo goed als verloren. Tever
geefs probeeren de Sowjets in de Oekrai-
ne de verloren gegane industriegebieden
ten Westen van den Dnjepr te veroveren.
Onophoudelijke pogingen van de Sowjets
om aan de kust van de Zwarte Zee en
den westelijken oever van den beneden
loop van den Dnjepr te landen, werden
met zware verliezen voor hen verijdeld.
„DlPLO" OVER ONTMOE
TING FUHRER—DUCE.
As vastbesloten vrijheid en
eendracht van Europa te be
werkstelligen.
BERLIJN, 31 Aug. (D.N.B.) De
„Deutsche diplomatisch-politische Kor-
respondenz" schrijft: „De samenkomst
van de leiders der As-mogendheden juist
op de plaats, waar de verdedigers der
Europeesche beschaving den beslissen-
den slag tegen het bolsjewisme strijden,
is voor alle volken die den strijd hunke
rend gadeslaan, van de grootste symbo
lische en historische beteekenis. Bestrij
ding en vernietiging van het bolsjewis
me, dat was van het begin af de strijd
kreet der twee bewegingen.
Het spreekt vanzelf, dat de beraadsla
gingen der twee leiders zich niet heb
ben beperkt tot dit even strategische
als politieke oorlogsdoel. De As-mogend
heden wenschen een samenleving in een
dracht, welstand en veiligheid, niet door
een tweede Versailles, maar door ver
zoening. Hiertegenover staat het pro
gram van Roosevelt en Churchill, dat
zelfs al zou het uitvoerbaar zijn,
al onmiddellijk wordt omvergeworpen,
doordat het bolsjewisme tot deelgenoot
is gemaakt.
De As-mogendheden zijn vast beslo
ten, dat zij niet zullen rusten voordat in
weerwil van alle vijanden en afgunsti-
gen de onafhankelijkheid, vrijheid en
eendracht der Europeesche volken zijn
bewerkstelligd.
(Voor vervolg zie pag. 2.) 1
DINSDAG 2 SEPTEMBER 1941.
O Heere! Uw goedertierenheid is tot
in de hemelen; Uw waarheid tot de bo
venste wolken toe.
Ta. 36 6.
Zon
op onder
6.51 20.27
Maan
op onder
18.38 3.03
5 Sept.Volle maan.
13 Sept.: Laatste kwartier.
De gezant Werner Daitz uit Berlijn,
president van den „Führerrat der Ge-
sellschaft für Europaische Wirtschafts-
planung und Grossraumwirtschaft",
heeft te Amsterdam gesproken over
„Nederland en de opbouw van het nieu
we Europa".
Spr. betoogde, dat de politieke en
economische nieuwe ordening der Euro
peesche volkerengemeenschap en haar
natuurlijke levensruimte van Gibraltar
tot den Oeral en van de Noordkaap
tot aan de Noord-Afrikaansche kust
geen gebeurtenis voor Europa alleen is.
In de andere groote levensruimten over
de geheele wereld naderen gelijke ge
beurtenissen reeds haar voltooiing of
Jworstelen nog in het eerste begin. Men
behoeft slechts naar Oost-Azië te zien,
hoe daar ook de Oost-Aziatische vol
kerengemeenschap op het punt staat
een nieuwe ordening door te voeren.
En ook in de levensruimte van de In
dischMaleische volkerengemeenschap
z\jn er teekenen, die wijzen op den wil
tot eenzelfde nieuwe ordening.
De grondwet der rassen is de laat
ste vierhonderd jaren geweld aange
daan, doordat de Europeanen geloofden,
by de ontdekking van de beide Ameri-
ka's en Australië, de nieuwe wereld-
deelen tot een overzeesch Europa te
kunnen maken. Waar men echter niet
op gerekend heeft, is, dat in de laatste
eeuw de wet der veraarding in werking
is getreden. Politiek gezien hebben eerst
Noord-Amerika en daarna Zuid-Ameri-
ka zich onafhankelijk gemaakt van
Europa en thans beleven wij ook de
economische zelfstandigheidsverklaring.
De Noord- en Zuid-Amerikaansche
levensruimten zijn tot vollen wasdom
gekomen en hebben hun zelfbeschik
kingsrecht opgeëischt.
De Nederlanders behoeven bij een
nieuwe ordening van Europa niet te
vreezen, dat zij slechter af zullen zgn
dan in den zoogenaamden bloeitijd van
het liberalisme. Integendeel! Juist de
Europeesche groot-ruimte-economie, die
het economische zelfbeschikkingsrecht
van de Europeesche volkerengemeen
schap vernieuwt en tot uitdrukking
brengt dat zelfde zelfbeschikkings
recht, dat Noord-Amerika, Zuid-Ame-
rika, Oost-Azië en Indië voor zich op-
eischen zal Nederland een nieuwen
bloeitijd brengen.
Dat bij een nieuwen bouw van de
Nederlandsche economie-structuur ver
andering het noodzakelijke gevolg moet
zijn, is begrijpelijk. Want op een of
andere manier kan men de 73 procent
Nederlanders, die over een zeer gering
inkomen beschikken en van den legen-
darischen rijkmakenden overzeeschen
handel weinig geprofiteerd hebben, niet
helpen. Ook voor de bedrijfseconomie
en de industrie zullen zekere structuur
veranderingen noodzakelijk worden om
den doorsnee-levensstandaard der arbei
ders te kunnen verhoogen.
De zeer belangrijke DuitscJüe opdrach
ten voor Nederland zijn reeds de eerste
kenteekenen van een practisehe weder-
zijdsche hulpverleening der continentale
.arbeidsgemeenschap en volkseconomie.
Het bevorderen van overzeeschen han
del en verkeer kan natuurlijk eerst na
den vrede met succes geschieden. Hier
zal de Europeesche grootruimte-econo-
mie vanzelfsprekend aan de medewer
kende volkeren op de eerste plaats op
drachten geven, zoodat ook deze sector
van de Nederlandsche economie een
grooteren bloeitijd te gemoet gaat. Dat
het nu gebruikelijke Europeesche han
delssysteem reeds goed functioneert,
wordt bewezen door het feit, dat de
Duitsche handel op dit oogenblik op
hetzelfde peil staat als in het jaar 1938,
dus vóór het uitbreken van den oorlog.
Er is geen enkele reden om aan te
nemen, dat de buitenlandsche handel
van andere volkeren, niet eveneens min
stens op dezelfde hoogte van het voor-
oorlógsche tijdperk kan komen. Waar
schijnlijk zal deze daar zelfs hoog boven
uitkomen.