Christelijk Dagblad voor Zeeland
„V=VIKTORIA,
EERSTE BLAD
De grenswijziging
Middelburg-Koudekerke.
DAGKALËNDER.
DINSDAG 19 AUG. 1941
55e JAARGANG - No. 93
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
De verovering van NEcolaJew - De gevechten
bij Smolensk - De a.s. conferentie te Moskou.
De diplomatieke actie van Londen en Moskou.
DUITSCHLAND STRIJDT VOOR
EUHOhA.
Vereen. Staten niet dichter
bij deelneming aan oorlog.
Nederlandsohe P. K. naar
het Oostfront vertrokken.
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes
Postrekening 44455 - Telefoon 2438
Bijkanfoor Middelburg)
Firma Boekhandel J. J. FANOY
Lange Gisfsfreef 34 en Noordweg 155
Directeur-Hoofdredacteuri
A. DE LANGE te Goes
Abonnementsprijs f 2.73 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en plaatsen waar een agent is
aangesteld f 0.21
Losse nummers 6 cent
Familieberichten 33 cent per regel
Overige advertenliën 30 cent per regel
Ingezonden mededeellngen 60 cent per regel
Kleine odvertenliën f 0.55 bi| vooruitbetaling
Advertenliën onder letter of motto 10 ct. extra
Bl| contract belangrl|ke korfing
Met groote belangstelling zal kennis
genomen zijn van de voorgenomen wijzi
ging van de grenzen der gemeenten Mid
delburg, Koudekerke en Oost- en West-
Souburg. Maar niet minder van het prae-
advies, dat Burgemeester en Wethouders
van Middelburg hierover aan den ge
meenteraad uitbrachten en dat morgen
in de vergadering van dien Raad zal wor
den behandeld.
Wij willen beginnen met onze oprecht
gemeende waardeering uit te spreken
voor dit advies en wel om den geest, die
daaruit spreekt.
De situatie is toch deze, dat Middel
burg als het ware een uitbreiding van
gebied in den schoot wordt geworpen
waarom het niet heeft gevraagd. Het
verzocht alleen een grenswijziging met
Koudekerke, teneinde de beschikking te
verkrijgen over het benoodigde bouwter
rein voor arbeiderswoningen op 'tZand.
Hierover waren Burgemeester eu Wet.
houders van Middelburg in overleg ge
treden met Burg. en Weth. van Koude
kerke en tot volledige overeenstemming
gekomen.
Van meet af zat dus de bedoeling bij
het Dagelijksch Bestuur van Middelburg
voor om niets af te dwingen, maar door1
overleg tot een billijke en bevredigende
oplossing te komen.
Helaas verwierp de Gemeenteraad van
Koudekerke, ondanks de krachtige ver
dediging door den burgemeester dit
voorstel. De Raad van Middelburg ging
er mee accoord.
En nu komt de secretaris-generaal van
het Departement van Binnenlandsche Za
ken met een grenswijziging, die veel ver
der gaat en die voor Koudekerke bijna
een halveering van het zielental betee-
kent. Het gebied van Middelburg wordt
prachtig afgerond, maar Koudekerke zal
daarvoor moeten bloeden, zonder dat bet
daarvoor op dit oogenblik in grondge
bied eenige compensatie ontvangt.
Nu zouden er misschien gemeentebe
sturen zyn, die een dergelijke royale gift
dankbaar en zonder eenig bezwaar zou
den incasseeren, maar Burg. en Weth.
van Middelburg doen dan niet. Zy wijzen
in hun prae-advies op de belangen van
Koudekerke, die zeer ernstig zouden wor
den geschaad en op den plicht, dat aan
grenzende gemeenten elkaar als goede
buren in alles zooveel mogelijk moeten
helpen en steunen.
Het Dagelijksch Bestuur van Middel
burg deelt de bezwaren tegen een grens
wijziging in twee etappes niet. Middel
burg heeft op dit oogenblik alleen be
lang bij de gronden voor den bouw van
arbeiderswoningen. Het is overbelast
met administratief werk en verlangt
werkelijk niet naar de soesah van een
grenswijziging op groote schaal. Koude
kerke daarentegen zou nu worden ge
halveerd en later, bij de nieuwe gemeen
telijke her-indeeling, wellicht weer wor
den uitgebreid. Daarom bepleiten Burg.
ei> Weth. onzer hoofdstad een uitstel
van de overname van het gebied van
Koudekerke en Souburg tot rustiger tij
den, als het vraagstuk der gemeente
lijke her-indeeling op Walcheren in zjjn
geheel kan worden opgelost.
Dit zijn, naar onze meening, krachtige
en nobele argumenten. Gaarne brengen
wij hulde aan het college voor deze
houding, die zeker ook te Koudekerke
zal worden gewaardeerd. Hier is geen
sprake van hebzucht en egoïsme, die zoo
dikwijls by grenswijzigingen in het spel
zyn.
Wy spreken ten slotte de hoop uit,
dat dit advies ook by hoogere colleges
en autoriteiten welwillend zal worden
ontvangen.
GESTERILISEERDE MELK.
's CxRAVENHAGE, 18 Aug. De ge
machtigde voor de pryzen maakt bekend,
dat de prys van gesteriliseerde melk en
melkproducten per liter een cent hoogtr
gesteld mag worden dan voor niet pe-
steriiiseerde melk en melkproducten in
flesschen.
Voor het geval, dat de verkooo ge
schiedt in flesschen met een anderen in
houdsmaat dan 1 liter, mogen ten hoog-
ste dienovereenkomstige prijzen worden
berekend. Bij het vaststellen van den
P> ijs der flesschen is afronding naar bo
ven tot op een halven cent toegestaan.
Op de etiketten van flesschen, welke
gesteriliseerde melk of melkproducten
bevatten, dient dit duidelijk aangegeven
re zijn.
Het opperbevel der Duitsche
weermacht maakt bekend:
In de Zuidelijke Oekraïne
wordt de achtervolging van den
verslagen en deels op de vlucht
geslagen vijand naar den beneden
loop van den Dnjepr voortgezet.
Ook aan de overige deelen van het
Oostelijk front leverden de opera
ties belangrijke success en op.
Nachteiyke aanvallen van de
luchtmacht waren met goede uit
werking gericht op militaire in
stallaties in Moskou, alsmede op
verschillende belangrijke spoor-
ïynen.
In den stryd tegen Engeland
hebben vry sterke afdeelingen van
de luchtmacht de ravitailleerings-
haven Hull met een groot aan
tal bommen van elk kaliber be
stookt. Voltreffers in de opslag
plaatsen aan de Humber en in
oorlogseconomische installaties der
stad veroorzaakten verscheiden
branden. Andere vliegtuigen ver
nietigden by de Schotsche
Oostkust een vrachtboot van
4000 B.R.T. en beschadigden een
andere koopvaardy'schip zwaar.
Britsche bommenwerpers wier
pen in den nacht van 17 op 18
Augustus op enkele plaatsen van
West- en Noordwest-
Duitschland een gering aan
tal brand- en brisantbommen neer.
De aanvallen leverden geen enkel
militair succes op. Nachtjagers
schoten twee Britsche bommenwer
pers neer.
WANT DUITSCHLAND WINT OP
ALLE FRONTEN VOOR EUROPA'
DE BETEEKENIS VAN
NICOLAJEW.
Ter aanvulling op het weermachtbe-
richt van gisteren verneemt het D. N. B.
nog van militaire zyde:
Als resultaat van de succesvolle door
braak van Duitsche en verbonden troe
pen aan de kust van de Zwarte Zee is
thans de belangrijke haven- en industrie
stad Nikolajew na hevige gevechten in
Duitsche handen gevallen, terwyl om de
andere havenstad Odessa nog gestreden
wordt. Pogingen van de Sowjets om uit
Odessa over zee te ontkomen, zijn door
het Duitsche luchtwapen door de vernie
tiging van transportschepen voor Odes-
sa verhinderd.
Nicolajew aan de monding van de
Boeg is, naar het D. N. B. meldt, een
districtshoofdstad en telt 167.110 inwo
ners. Het is de stad met de meeste ny-
verheid en vooral scheepswerven aan de
Zwarte Zee. In de uitgestrekte havenge
bieden bevinden zich petroleumtanks,
graanpakhuizen, drijvende dokken en
koelhuizen, verscheidene marinewerven,
geschut- en munitiefabrieken, benevens
spoorwegwerkplaatsen. Het is een be
langrijke overslaghaven voor transport
en landbouwmachines. In de stad bevin
den zich textiel-, leder- en levensmidde-
lenfabrieken. Behalve verscheiden vlieg
velden bezit Nikolajew een vliegschocü,
infanterie-, artillerie- en vliegerkazernes.
De bevolking van Nikolajew heeft al
sinds weken onder groot gebrek aan le
vensmiddelen geleden, zoo werd den
Duitschen troepen by hun intocht gerap
porteerd. Zooals alle steden en dorpen in
dit gevechtsgebied, was ook Nikolalew
van allen toevoer afgesneden. Bovendien
hadden de wykende Sowjetformaties de
aanwezige voorraden in beslag genomen
en daarvan zooveel gebruikt, dat er voor
de burgerbevolking nog slechts melk als
voedsel overbleef.
Het communiqué, dat gisteren door
het Sowjet-commando is uitgegeven,
geeft, naar United Press meldt, toe, dat
sterke Duitsche strijdkrachten Nikola
jew en Kriwoi Rog veroverd hebben.
TWEE SOWJET-DIVISIES
VERNIETIGD.
(D. N. B.). Duitsche pantsertroepen
hebben van 15 tot 18 Augustus ten Zuid
oosten van Smolensk wijkende eenheden
van de Sowjets omsingeld. Tydens deze
driedaagsche achtervolgingsgevechten
hebben de Duitsche pantserstrydkrach-
ten 700 vrachtauto's der Sowjets, 90
stukken geschut, 25 stukken luchtdoel
geschut, 20 stukken anti-tankgeschut, 25
zware gepantserde gevechtswagens en 10
pantserverkenningswagens buitgemaakt
of vernietigd. Er werden meer dan 10.000
gevangenen gemaakt. Twee divisies der
Sowjets waren daarmede vernietigd.
R. K. GEESTELIJKEN
ONTVOERD.
De onderzoekingen in de vroegere Bal-
tische staten hebben, naar het D. N. B.
meldt, aan het licht gebracht, dat de
Sowjts 24 geestelijken hebben gearres-
teerd en ontvoerd, omdat ze geprobeerd
j hadden het Vaticaan inlichtingen te ver-
I schaffen over de positie der R. K. Kerk
in Litauen en Letland. By drie pogingen
om over de grens te komen werden vier
geesteiyken doodgeschoten, slechts één
wist te ontkomen. Of hy evenwel te Rome
is aangekomen staat nog niet vast.
DE BIJEENKOMST TE MOSKOU.
(S. P. T.). Officieele kringen in Lon
den leggen groote ingenomenheid aan
den dag over het prompte antwoord van
Stalin op de boodschap van Roosevelt en
Churchill, aldus schrijft de Londensche
correspondent van „Svenska Dagbladet".
Beaverbrook, die dé leider zal zijn van
de Britsche delegatie naar Moscou, zal
vermoedeiyk vergezeld worden niet al
leen door deskundigen van zijn eigen de
partement en van andere departementen,
die met de oorlogsproductie te maken
hebben, maar ook door vertegenwoordi
gers van leger, vloot en luchtmacht.
Hierdoor zou dè conferentie te Moscou
een soortgeiyk karakter dragen als de
besprekingen op den Atlantischen Oce
aan, aldus de Zweedsche correspondent.
De Sowjetregeering zal, zoo vermoedt
men te Londen, vertegenwoordigd wor
den door Stalin, Molotov en den volks
commissaris voor den buitenlandschen
handel Mikojan.
De correspondent van „Dagens Nyhe-
ter" verneemt, dat de conferentie zich
zal beperken tot de leveranties aan de
Sowjet-Unie en dat er geen politieke of
andere kwesties zullen worden aange
roerd.
Volgens berichten uit de Japansche
pers wordt het niet uitgesloten geacht,
dat ook maarschalk Tsjang Kai Sjek aan
de conferentie te Moscou zal deelnemen.
ONDERAARDSCH PALEIS
ONDER HET KREML,
(S. P. T.). Volgens den persdienst van
de Sowjet-Unie heeft men in Stachanov-
tempo een onderaardsehen schuilkelder
gebouwd. De a.s. driemogendheden-con-
ferentie zal worden gehouden in deze als
paleis ingerichte schuilkelder, die den
naam „Stalin-paleis" zal dragen. Deze
kelder, die bom- en gasvry is, wordt door
de Sowjets „de veiligste schuilkelder ter
wereld genoemd.
Het is door de recente Duitsche lucht
aanvallen gebleken, dat het Kreml geen
afdoende bescherming biedt.
CHURCHILL BEZOEKT
IJSLAND.
Churchill heeft op zyn terugreis van
de conferentie met Ropsevelt, naar Reu
ter in een speciaal bericht mededeelt,
een bezoek gebracht aan IJsland. De
Britsche en Amerikaansche troepen heb
ben voor hem gedefileerd en Churchill
heeft een toespraak gehouden.
ENGELSCHE DUIKBOOT
TOT ZINKEN GEBRACHT.
Een correspondent van het agentschap
Stefani in een basis in het Oosten van
de Middellandsche Zee deelt mede, dat
een Italiaansche torpedoboot een vyan-
deiyke duikboot tot zinken heeft ge
bracht in het Zuidoosten van de Middel
landsche Zee.
TEGEN HET COMMUNISME
IN ONBEZET FRANKRIJK.
(D. N. B.). De Fransche regeering be
reidt zeer scherpe maatregelen voor ter
onderdrukking van de communistische
bedrijvigheid in de onbezette zone. De
strafmaatregelen tegen communistische
elementen zullen aanzienlijk worden ver
zwaard. Men spreekt zelfs van de dood
straf voor byzonder ernstige gevallen.
UIT HET ITALIAANSCHE
WEERMACHTBERICHT.
In Noord-Afrika heeft de Duitsch-Ita-
liaansche luchtmacht nieuwe successen
behaald. Duitsche toestellen hebben op
slagplaatsen en havenwerken van To-
broek aangevallen en branden teweeg
gebracht. Italiaansche vliegtuigen heb
ben installaties teMersa Matroeh
met succes gebombardeerd.
Britsche vliegtuigen hebben aanvallen
gedaan op B e n g h a z i en op een voor
uitgeschoven vliegveld.
In Oost-Afrika heeft de vyand nieuwe
luchtaanvallen ondernomen op G o n d a r
en de vooruitgeschoven stellingen in de
zen sector.
(United Press.) Onmiddeliy'k na aan
komst van de „Potomac" te Rockland
(Maine) heeft president Roosevelt een
persconferentie gehouden. Roosevelt ver
klaarde daarby, dat de eerste positieve
stap tot verwezenlijking van de resulta
ten zijner conferentie met Churchill
waarschy'niyk zyn verzoek aan het Con
gres zal zyn om opnieuw eenige milliar-
den dollar voor de uitvoering van de
leen- en pachtwet beschikbaar te stellen.
Roosevelt deelde verder mede, dat een
volkomen EngelschAmerikaansche
overeenstemming met betrekking tot al
le wereldvraagstukken was bereikt.
Roosevelt deed uitkomen, welke groo
te voordeelen de conferentie heeft opge
leverd door de uitwisseling van berich
ten.
Het D. N. B. voegt hieraan toe, dat
Roosevelt verklaarde, dat hij en Chur
chill het over alle problemen der oor
logssituatie eens waren, doch dat de
conferentie op den Atlantischen Oceaan
de Vereenigde Staten naar zyn meening
niet nader tot een deelneming aan den
oorlog heeft gebracht. In ontwijkende
antwoorden duidde Roosevelt aan, dat
geen nieuwe maatregelen zyn ontworpen.
Omtrent zyn persoonlyke besprekin
gen met Qhurchill, die langer dan een
dag hebben geduurd, verklaarde Roose
velt, dat men inlichtingen heeft uitge
wisseld over heden en toekomst. Voorts
heeft men de kwestie besproken, hoe de
wenschen van de Sowjets kunnen worden
betrokken in het bestaande program. De
Sowjet-Unie krygt geen hulp op grond
van de wet op de hulpverleening aan
Engeland, maar zal contant betalen.
Aangezien de Sowjets volgens de mee
ning van Roosevelt den winter nog zul
len doorstaan, hebben zy voor den veld
tocht van den volgenden zomer al het b ei-
schikbare materieel noodig.
Op een vraag van een journalist be
vestigde Roosevelt, dat Churchill niet
naar Amerika zal komen, evenmin als hij
zelf voor den eerstvolgenden tijd plannen
heeft voor een bezoek aan Engeland.
DIPLOMATIEKE ACTIE VAN
LONDEN EN MOSCOU IN
NABURIG OOSTEN.
De Berlynsche correspondent van het
Alg. Handelsblad meldt:
Donkere wolken! blijven ook nu nog
den horizon in het Verre Oosten verduis
teren; het dreigende onweer heeft zich
echter niet ontladen en schijnt zelfs voor
loop ig te zijn overgedreven.
Intusschen pakken zich aan het andere
einde van het uitgestrekte Aziatische
vasteland donkere wolken samen en
sinds eenige dagen richt zich te Berlyn
de algemeene belangstelling niet alleen
op het Oostelyk front, maar ook op de
levendige diplomatieke activiteit, welke
de tegenstanders der spilmogendheden in
het Naburige Oosten ontplooien.
Terwyi dé Duitsche aanval tot voor
eenigen tyd kennelijk gericht was tegen
St Petersburg, Moscou en Kiejew, speelt
zich thans tusschen Kiejew en Nikolajew
een bliksemoorlog in optima forma af,
die den Sowjetmaarschalk Boedjenni
voor problemen stelt, waar hy in geen
enkel opzicht tegen opgewassen blykt te
zyn.
Intusschen verneemt men in verband
met deze verwikkeling uit Londen de
zonderlingste geluiden. Zoo raadt nie
mand minder dan de bekende militaire
deskundige Liddel Hart, maarschalk
Boedjenni in allen ernst aan het Weste-
lyk deel der Oekraïne, met inbegrip van
de havens Odessa en Nikolajew eenvou
dig op te geven, daar het werkelyk vitale
front van de Sowjet-Unie pas aan den
rand van het Donetz-bekken zal liggen.
In Berlynsche politieke kringen wordt
de beteekenis van het Donetzbekken
geenszins onderschat. Desniettemin op
pert men de veronderstelling, dat dit zoo
nadrukkelyk gepropageerde Donetzfront
in verband met het Indische Oceaan
front, dat thans de leidende gedachte in
de Britsche strategie is, voor Engeland
(en Amerika) wel eens op zyn minst van
even vitaal belang zou kunnen zyn als
voor de Sowjets.
In dit licht bekykt men dan ook de
intense actie der diplomatieke vertegen-
DINSDAG 19 AUGUSTUS 1941.
De Heere schouwt uit den hemel en
ziet alle menschenkinderen.
Psalm 33 13.
Zon
op onder
6.28 20.59
22 Aug. Nieuwe maan.
29 Aug. Eerste kwartier.
Maan
op onder
2.55 18.43
„De zestiende Augustus 1941 zal in
de geschiedenis van de Nederlandsche
journalistiek een wel zeer gedenkwaar
dige dag zijn. Voor de eerste maal ver
trekt een volkomen op militaire leest
geschoeide journalisten-eenheid, voor
zien van de meest moderne technische
hulpmiddelen, om de gebeurtenissen van
den oorlog in beeld, wooi;d en letter vast
te leggen. Deze bewapende journalisten
eenheid, welke ons Duitsche broedervolk
propaganda-compagnie noemt, of kort
weg P.K., heeft een tweeledige taak. In
de eerste plaats is zy een volksvoorlich-
tende, in de tweede plaats is zy die van
den geschiedschrijver, die zelfs met de
wapenen in de hand de geweldige ge
beurtenissen, die in dezen tijd plaats
vinden, beleeft" zoo sprak Zaterdag
middag de secretaris-generaal van het
departement van Volksvoorlichting en
Kunsten prof. drT. Goedewagen,
in het gebouw van dit departement toen
hy met een hartelyke toespraak af
scheid nam van de Nederlandsche jour
nalisten, film- en radioverslaggevers en
alle andere medewerkers van deze eerste
Nederlandsche P.K.
De eerste Nederlandsche P.K., die
thans staat aangetreden, is samenge
steld uit een 50-tal mannen. Daar zijn
onder hen een drietal medewerkers van
mijn departement, de heeren Hulstijn,
Kelderman en Verheul. Verder telt de
P.K. 8 journalisten, die ook ideologisch
by het departement behooren. Wat de
beeldberichtgeving betreft, gaan met de
P.K. 4 foto-verslaggevers en 2 filmope
rateurs mee. De radio-reportage heeft
de beschikking over 4 technici, terwyl
verder, en zeker niet in de laatste plaats
te noemen een aantal mannen zich be
schikbaar gesteld heeft als chauffeur,
mecanicien, fourier, kok, tezamen vor
mende een militaire eenheid, die te velde
geheel zelfstandig kan optreden. De lei
ding van deze expeditie is opgedragen
aan Wouter Hulstijn.
Weest dapper en draagt wyd uit, dat
de Nederlandsche stam in den Germaan-
schen Broederbond niet de slechtste is.
Dit moet een afscheid zijn met weinig
woorden, want gij zijt, dat hebt gij reeds
getoond, mannen van de daad. Een be
houden terugkeer zy u gewenscht."
Na afloop van deze rede verhieven de
aanwezigen zich van hun zetels en
brachten den nationaal-socialistischen
groet.
Luitenant-generaal H. A. S e y f -
f a r d t merkte vervolgens op, dat dit de
derde maal is, dat hij van een groep af
scheid neemt. Hij wekte de deelnemers
op zich als Nederlanders; als militaire
Nederlanders te gedragen.
Ook deze toespraak werd door luid
hou-zee-geroep gevolgd.
De voorzitter van het Verbond van
Nederlandsche journalisten, de heer P.
van Megchelen, zeide er trotschop
te zyn, dat ook Nederlandsche journa
listen naar het Oostfront gaan. Gy be
hoort tot de menschen, die straks de lei
ding in het nieuwe Nederland zullen
krygen. Ik hoop op uw behouden terug
keer. Mocht dat niet in vervulling gaan
ten opzichte van sommigen, dan zullen
wy hen in hooge eer gedenken."
woordigers van Engeland en de Sowjet-
Unie in Teheran. Het feit, dat deze actie
wordt ondersteund door Britsche troe
penconcentraties in Irak is voor de Duit
sche pers aanleiding om te spreken van
op de regeering van Iran gepleegde chan
tage. In Duitsche politieke kringen prijst
men de absolute neutraliteit, die de re
geering van den Sjah tydens het huidige
conflict heeft gevolgd.
De Iraksche regeering wil met alle
middelen de onschendbaarheid van haar
territorium en haar volledige souverei-
niteit handhaven.
Men verliest te Berlijn niet uit het oog,
dat Iran en trouwens ook Afghanistan
de brug vormen tusschen Britsch-Indië
en de rijkste olievelden en kolenbekkens
der Sowjet-Unie. En het is in verband
hiermede, dat zonder etenige ongerust
heid met met de grootste belangstelling
de vorming van het front aan den Indi-
schen Oceaan wordt gevolgd.
