DE ZEEUW
akkertjes
WELKE BONNEN DEZE WEEK?
TWEEDE BLAD
Het uitbreidingsplan
van Middelburg gereed
gekomen.
FEUILLETON
LEVENSGANG
1 Juli 1941
Dagblad „DE ZEEUW"
2 kg.
Uit de Provincie
VAN
DINSDAG I JULI 1941. Nr 51.
Reeds eerder heeft de Raad van Middel
burg partieele plannen voor uitbreiding
vastgesteld, om te voorkomen, dat onge-
wenschte bebouwing werd begonnen of
voortgezet, maar het maken van een
algeheel uitbreidingsplan werd steeds
verschoven doordat er geen tijd was het
af te werken. Door samenwerking van
de heeren Ir Roosenburg en jhr Ir de
Ranitz, die ook aan het streekplan Wal
cheren zulk een groot aandeel hebben,
met den directeur van gemeentewerken,
is thans het uitbreidingsplan gereed en
is het ter visie gelegd ten stadhuize.
Toegelicht door den heer Paul, den
wethouder van gemeentewerken, hebben
wij gelegenheid gehad van het plan aan
de hand mede van de ter inzage liggende
teekeningen, kennis te nemen.
Men achtte den tijd voor het maken
der plannen gekomen, nu eenerzijds het
nieuwe stratenplan voor de verwoeste
binnenstad om daarbij aansluitende plan
nen aan de buitenzijde der stad vraagt en
anderzijds het streekplan Walcheren in
een zoover gevorderd stadium van voor
bereiding gekomen is, dat met voldoen
de inzicht het uitbreidingsplan voor de
gemeente vastgesteld kan worden.
By de herverkaveling van het ver
woeste deel der binnenstad bleek, dat de
behoefte aan bouwterreinen buiten de
vesten in vrijwel alle klassen van wonin
gen in de toekomst grooter zal zijn dan
voor Mei 1940 verwacht kon worden.'
Daarnaast vroeg ook het verkeersvraag-
stuk om een oplossing. Wel zal door het
wederopbouwplan dit probleem in de
binnenstad grootendeels opgelost zijn,
doch dit neemt niet weg, dat het beter
is, dat het doorgaand verkeer in hoofd
zaak om de stad heen geleid wordt. Voor
al is daarbij gedacht aan het verkeer in
de richting OostkapelleDomburg.
Naast de verkrijging van bouwterrein en
het verkeersvraagstuk bleek het ook
noodig de algeheele bestemming van de
gronden buiten de vesten onder oogen te
zien, opdat ook buiten Middelburg een
zoo harmonisch mogelijk en bij de be
staande stad passend geheel zou ont
staan.
De bouwterreinen.
Bij de bepaling waar de voornaamste
bouwterreinen zouden komen te liggen
moest aan drie hoofdklassen worden ge
dacht en wel arbeiderswoningen, bouw
van kleine en groote middenstandswo
ningen, zoomede kleine heerenhuizen en
ten slotte enkele grootere .villa's.
Zooals reeds by het voorstel tot den
bouw van 143 woningen en'2 winkelhui
zen aan 'tZand naar voren is gebracht,
acht men die omgeving het best geschikt
voor den bouw van arbeiderswoningen,
al is ook gedacht aan het afwerken van
N i e u w-M i d d e 1 b u r g tot by den na
der te noemen randweg.
De middenstandswijk is in hoofdzaak
ontworpen in aansluiting met de be
staande bebouwingen in het Park
van Nieuwenhove en langs den
Nadorstweg. Hierdoor wordt deze
Prikkelbaar en opgewonden
Neem 'n "AKKERTJE" - hel
werkt kalmeerend op Uw ge-
heele gestel btu- in korten tijdl
door
J. VAN DEN BOSCH.
40.) o—
Als de vier jaar om zijn, moet hij af
treden. Dat is verplicht gesteld. Dus is
hij ouderling af. Maar na een jaar vrij
geweest te zijn, staat hij weer op tal, om
met verpletterende meerderheid geko
zen te worden. Men mag hem graag lij
den; men weet, dat hij de rechte man
op de rechte plaats is. Hij, de eenvou
dige en toch gezeten winkelier, die zich
niet laat voorstaan op zijn vooraanstaan
de plaats; die zich ook niet te groot acht
om persoonlijk op zijn bakfiets „den
boer op te gaan", al doet hy dat niet
meer dan vijf dagen per week. De knecht
hij heeft een anderen is voor die
- taak zeer goed berekend. Mogelijk breekt
de tijd aan, dat hij dit deel van'zijn werk
kan laten rusten. Of zal hij er mee
wachten, tot bij leven en welzijn, de jon
ge Klaas oud genoeg is? Want die jon-
taant niet naar verder onderwijs.
Die lééft in en en met de zaak.
laatste bebouwing opgenomen in een af
gerond geheel. Terreinen voor den bouw
van middenstandswoningen liggen verder
in aansluiting aan deze wyk by den N a-
dorst tusschen den Nadorstweg en
den randweg en eveneens in een klein
gebied in aansluiting op het Park de
Griffioen. Dit laatste complex is
klein gehouden, omdat het niet gunstig
ligt ten opzichte van de verbindingswe
gen met de binnenstad.
Tusschen den Veerschen weg en het
ontworpen terrein voor kleinindustrie,
beoosten den Ouden Veerschen,
Weg, is nog eenig terrein voor het bou
wen van kleine middenstandswoningen
gereserveerd.
Achter den S e i s s 1 n g e 1 zijn
langs den randweg bouwterreinen voor
een aantal grootere villa's geprojecteerd;
deze sluiten dus aan by den nieuwen
uitvalsweg in de richting Domburg, die
weer aansluit op den nieuwen straat- en
brugaanleg van uit de Noordstraat bij
het nieuwe stadhuisterrein.
De verkeerswegen.
Het hoofdverkeerswegennet
wordt gevormd door den genoemden
randweg om de stad heen. Deze rand
weg begint bij de hooge brug over het
kanaal, welke voorkomt in het streek
plan voor Walcheren en zal komen te
liggen in het verlengde van den Nieuw-
landschen weg. De weg gaat dan eerst
door het terrein voor klein-industrie,
welk deel van den weg aan weerszijden
forsch beplant wordt. Vervolgens kruist
de randweg den Veerschen weg en gaat
in een vrijwel recht vak, langs de arbei-
derswyk aan de eene zijde en een ont
worpen park met zijn uitzichten op
Veere aan den anderen kant, naar de
middenstandswijk bij de Nadorst. v
Op den knik, dien de weg by den
Nadorstweg maakt, is een byzonder ge
bouw, w.o. verstaan wordt een kerk of
school of dergelyke, geprojecteerd. Voor-
by dezen knik gaat de weg wederom met
een forschen slag naar den Noordweg.
Halverwege dit laatste vak wordt een
uitzicht verkregen op de singels door
het Park van Nieuwenhove. Tusschen
dit wegvak en den singel liggen de ter
reinen voor kleine middenstandswonin
gen.
Nabij den Noordweg krijgt de weg
door middel van een gazon nog even
contact met den Noordsingel en het
Bolwerk. Vervolgens gaat de weg door
het zgn. „Gat van Ponse" naar den
nieuwen verkeersweg naar Domburg.
Aan de Zuidzijde wordt de weg hier be
geleid door de bestaande boomgroepen
van de villaterreinen langs den Seissin-
gel en aan de Noordzijde opent zich het
uitzicht op het weiland. De weg zelf
heeft hier een zeer breed profiel en een
groepsgewijze beplanting in aansluiting
aan de bestaande beplantingen. Ter
weerszijden van den weg liggen de ter
reinen voor groote villa's.
Wanneer de randweg den uitvalsweg
naar Domburg gekruist heeft, kruist
hij daarna den Seisweg en richt zich
vervolgens naar den Langevielesingel.
Vanaf het Park de Griffioen gaat de
randweg over den Langevielesingel naar
't Zand, steekt .daar den Koudekerkschen
weg over, gaat achter den Tramsingel
om, kruist de daar ontworpen stadswijk
en komt uit op den Nieuwen Vlissing-
schen weg.
In het plan is een verbinding opgeno
men in het verlengde van den voorma-
ligen Poelendalesingel direct naar den
Koudekerkschen weg. Dit is de verbin
ding vah Koudekerke naar Station en
Zuid-Beveland. Een tweede weg is ge
projecteerd van den Koudekerkschen
weg dwars door de nieuwe wyk by
'tZand naar de Langevielebuitenbrug,
aansluitende aan een doorbraak langs
het voormalige Militair Hospitaal naar
de Langevielebinnenbrug, welke laatste
verbinding bij het instellen van een „bij
zondere rooilijn" tot stand zal moeten
komen. Hiervoor zullen B. en W. nog
nadere plannen bij den gemeenteraad
indienen.
De woningbouw, enz.
Het gedeelte by 't Z a n d is ontworpen
als een woonwijk met een eigen karak
ter. Dit is bereikt doordat de verbin
ding van den Koudekerkschen weg naar
XI. NEERGANG.
Spreekwoorden zeggen vaak, meestal
altijd de waarheid. Ze zijn ontstaan uit
de ervaringen in het leven van jaren en
jaren. Dus heeft de zegswijzeEen on
geluk komt zelden alleen, beteekenis.
Er komt een dag Dorkje is dan
juist in de vierde klas van de H.B.S. in
Maasland, dat Klaas, met zijn bakfiets
vertoevend in de buurt van Nedervoort,
dus gelukkig niet zoo ver van huis, een
motorrijder over den weg ziet stuiven,
die hem natuurlijkerwijs inhaalt, maar
dan niet voorbij jaagt, doch stopt en hem
wenkt. Dan ziet Klaas pas goedde zoon
van mynheer Staagman, het school
hoofd.
Bakker, je doet goed, met om te
keeren en zoo gauw mogelijk naar huis
te gaan; ik heb een touw bij mij en zal
je wel trekken.
Wat is er? Ik ben net van huis,
een uurtje, wat
Met je vrouw is er iets niet in orde.
De dokter is er al by. Ik weet er verder
niets van. Kom maar gauw mee.
Klaas vraagt niet verder. Als de jon
geman toch niets weetHy haast
zich, te helpen het touw te bevestigen en
enkele minuten later fietst hy den weg
terug, nog geen uur geleden bereden.
Staagman rijdt zoo hard hij kan, al moet
hy letten op wat aan zijn motor vastzit,
i Vlak by huis stopt hy en maakt de bak-
de buitenbrug behandeld is als een lang
werpig plein, waaraan o.m. winkels zul-
len kunnen verryzen. By het punt, waar
deze weg den ontworpen randweg kruist
is aan de Zuidzyde een dwarspleintje
ontworpen, waaraan 2 byzondere gebou
wen zyn geprojecteerd en aan een kerk
je en een school werd gedacht. Deze
wyk strekt zich in Zuideiyke richting
uit tot aan de aangesloten lintbebouwing
langs den Nieuwen Vlissing-
schen weg. Waar de nieuwe randweg
van den N. Vlissingschen weg afbuigt,
begint tevens deze buitenwyk, waardoor
het stedelyk karakter daarvan al dade-
lyk geaccentueerd wordt. Teneinde het
uitzicht op Torenvliet van den Nieuwen
VlissingBchen weg af toch nog eenigs-
zins te behouden, is 'n onbebouwde groene
strook ontworpen, bestaande uit plant
soen, schoolwerktuinen en volkstuinen.
Hiernaast is een arbeiderstuindorp ont
worpen.
De middenstandswyk by den Nadorst
weg wordt doorkruist door den rand
weg en komt dan in een beter verband
tot het bestaande en ontworpen stads
plan. Het complex by den Nadorstweg
en Nieuw-Middelburg wordt ingesloten
door twee ontspanningsgebieden en wel
aan de Westzijde door een nieuw sport
terrein op het voormalige oefenterrein
en aan de Oostzijde door een park met
volkstuinen en een speelweide.
De werkgebieden liggen op het ont
worpen industrieterrein aan weerszijden
van den randweg tusschen kanaal en
Veerschen weg. Aan het verlengde der
Meidoornlaan is een klein centrum
ontworpen, waar winkels toegelaten zyn.
Evenals op het Zand is gedacht aan
kleinere consumptiewinkels.
Aan de ontspanning is alle aandacht
geschonken, zooals reeds uit het ver
melde blijkt. Behalve het als wedstryd-
terrein gedachte sportterrein aan de Na
dorst, is ook een oefenterrein by den
Domburgschen Watergang gedacht.
Het terrein tusschen het administra
tiegebouw der PZEM en het gemaal „de
Boreel" is gereserveerd voor een Zwem
bad, dat zijn water vermoedelijk uit
het kanaal zal krijgen. Op de terreinen,
die niet voor een min of meer gesloten
bebouwing bestemd zijn, is uitsluitend
een agrarische, bebouwing toegelaten.
Al is het thans nog minder gemak
kelijk dan anders om de toekomstige
behoefte aan woningen op langen .ter
mijn te schatten, toch kan worden ge
meld, dat zijn ontworpen ongeveer 770
arbeiderswoningen, 550 middenstands
woningen, 28 villa's en 18 winkels, ter
wijl voor ten hoogste 80 panden „ge
mengde bebouwing" is voorgeschreven.
B. en W. zijn van meening, dat deze
getallen voor een ruirfi aantal Jaren vol
doende zijn. ij
Teneinde ongewensphte bebouwing bui
ten de grenzen van het uitbreidingsplan-
in-onderdeelen Middelburg 1941 A te
voorkomen, is het noodzakelyk een Plan-
in-hoofdzaak voor het geheele gebied
der gemeente vast te stellen. In dit Plan-
in-hoofdzaak zal tevens aangegeven wor
den, waar eventueele noodige verdere
ontsluiting van bouw- of industrieterrei
nen kan plaats hebben. Daar de vast
stelling van het Plan-in-onderdeelen
1941 A grooten spoed vereischt, zal de
voorbereiding van het Plan-in-hoofdzaak
eerst daarna ter hand worden genomen.
Om dezelfde reden is een regeling van
de bebouwing aan de Oostzijde van het
Kanaal (achter station en Hooge Brug)
uitgesteld, doch voorloopig zal nieuwe
bebouwing aldaar zoo weinig mogelyk
worden toegelaten, omdat deze wyk zeer
ongunstig ligt ten opzichte van het
stadscentrum en heel moeilijk betrokken
kan worden in de verschillende publieke
voorzieningen, als gas, waterleiding, rio-
leering e.d.
Aan de sportbeoefenaars kan nog wor
den gemeld, dat het in de bedoeling ligt
het huidige sportveld in de bebouwing
te doen vallen.
Ten opzichte van 'tZand mag niet
onvermeld blijven, dat het daarop slaan
de deel van het plan geen rechtskracht
kan krijgen, zoolang dit grondgebied aan
Koudekerke behoort en het uitbreidings-
fiets los. In de bebouwde kom mag zóó
niet gereden worden. En dan holt Klaas
naar huis, waar hij alles in rep en roer
vindt. De kinderen zijn nog niet naar
school, want hy is vroeg weggereden.
Dirkje komt met een betraand gezicht
hem tegemoetmoeder deed zoo raar aan
tafel, we dachten dat zy sterven ging. Ja,
de dokter is er en ook een dokter uit de
stad
Klaas vindt Sjaan op den divan, hij
gend naar adem en met gesloten oogen.
Over haar heen buigen twee dokters, die
elkaar dan. vragend aanzien. Zij kunnen
Klaas ook niet op de hoogte brengen.
Vermoedelijk houdt het verband
met het hart. Zekerheid hebben we nog
niet. Absolute rust. Vandaag komen we
terug. Mocht de aanval zich herhalen,
dan natuurlyk onmiddellijk waarschu
wen. Neen, heusch niet, we kunnen nog
niets zeggen. Het is nog een raadsel. De
aanval behoeft zich volstrekt niet te her
halen.
Dokters zyn ook maar menschen. Ze
zouden graag meer willen zeggen, maar
ze kunnen het niet. Naar hun voorloopige
meening is het hart goed, al werkt het nu
niet geheel normaal. Mankeert er iets
aan het bloed soms Een bloeduitstor
ting in de hersenen is het in elk geval
niet.
Het beste is, dat jullie naar school
gaan, zegt Klaas even later tot de kin-
i deren. Moeder moet absolute rust heb-
ARTIKEL
Aardappelen
Bloem
Boter of margarine
Brandstoffen
Brood of gebak
Eieren
Gort of gortmout of
grutten
Havermout, havervlok
ken, gort of grutten...
Kaas
Thee of kofflesurrogaat
Macaroni of vermicelli
of spaghetti
Maizena, griesmeel, pud
dingpoeder, sago,
aardappelmeel, stijf
sel
Melk
Peulvruchten
Petroleum
Rijst (-emeel, gries,
-ebloem) of grutten-
meel
Scheerzeep
Suiker
Vleesch
Vleeschwaren
Zeep
BON
22
23
03 KF van
kaarten
M en N
J 01, 02, 03
K 01, 02,
03, 04
L 01 tot en
met 11
23
89
99
45
44
68, 78
69, 79
46
54
55
23
57
11
43
K (textiel)
56
20
20
38
K bruine
textielkaart
A (alle tex-
tielkaarten)
DUUR
t/m. 6 Juli
t/m. 13 Juli
t/m. 16 Juli
t/m. 10 Juli
t/m. 31 Juli
t/m. 31 December
t/m. 31 December
t/m. 6 Juli
t/m. 6 Juli
t/m. 6 Juli
t/m. 10 Augustus
t/m. 10 Augustus
t/m. 29 Juni
(13 Juli)
t/m. 13 Juli
t/m. 20 Juli
t/m. 10 Augustus
t/m. 10 Augustus
t/m. 6 Juli
t/m. 6 Juli
t/m. 10 Augustus
t/m. 18 Juli
t/m. 31 Aug.
t/m. 6 Juli
t/m. 1 Juli
t/m. 1 Juli
t/m. 3 Aug.
HOEVEELHEID
50 gr. roggebrood of 50 gr.
ander brood of rantsoen
gebak of 35 gr. meel of
bloem.
Boterkaart: 250 gr. boter;
Vetkaart: 250 gr. boter of
margarine.
Een eenheid vaste brand
stoffen.
1 eenh. vaste brandstof
1 eenh. vaste brandstof
200 gr. roggebrood of 200
gr. ander brood of 2 rant
soenen gebak of 140 gr.
meel of bloem.
een ei.
250 gram
250 gram
100 gram.
250 gr. kofflesurrogaat of
40 gr. thee.
100 gram.
100 gram.
1% liter.
500 gram.
Voor de keuken 2 liter.
(Kaarten M en O).
250 gram.
50 gr. scheerzeep, tube of
pot.
1 kilogram.
50 gr. vleesch of rant
soen vleeschwaren of
rantsoen verduurzaamd
gevogelte.
y2 rantsoen vleeschwaren.
150 gr, toiletzeep o'f 120 gr.
huish.zeep of 150 gr zachte
zeep of 300 gr. zachte
zeeppasta of 250 gr. zeep
poeder.
Zomerjapon.
Badcostuum of zwem
broek.
plan, dat die gemeente vaststelde, niet
buiten werking is gesteld.
In verband met het bovenstaande wy-
zen wij er eigenaars van gronden, die
in den weg zullen kunnen vallen, er op,
dat zij bij bezichtiging der plannen den
weg zullen aantreffen tusschen zwarte
stippen of wel aangegeven door de ge
meentegrens. Bij de ter visie ligging der
kaarten wordt het ontwerp-besluit ter
zake ook in extenso ter lezing gelegd,
ben. Hoe stiller in huis, hoe beter. We
kunnen dan vanmiddag eens zien, wat we
doen moeten.
Ze gaan. Met looden schoenen. En
Klaas gaat naar de kamer waar Sjaan
nog steeds op den divan ligt. Heeft de
dokter verordonneerd: vandaag laten
liggen in elk geval; elke beweging zou
funest kunnen werken.
Er breken moeilijke dagen aan. De
aanval herhaalt zich vier dagen later,
midden in den nacht. Klaas denkt dan,
dat hij zijn Sjaan verliezen gaat en hij
vouwt krampachtig de handen: Heere,
Heere, dat niet, als het kan. De dokters
zijn er weer, in het holst van den nacht
door hem opgebeld. Ze staan nog voor
hetzelfde raadsel.
Dokter Van Trienen, de huisarts, heeft
Klaas de -laatste dagen van alles ge
vraagd, maar hij kan naar waarheid ant
woorden: er is niets bijzonders geweest,
by zijn weten. Neen, geen enkele emotie.
Zooiets moet het toch zijn, meent
de dokter. Het hart lykt me goed toe.
Overspannen soms? Heeft uw vrouw te
hard gewerkt in den winkel of de huis
houding
Alwéér moet Klaas bescheid geven,
dat er een vergissing zyn moet. Van be
paald hard "werken is geen sprake ge
weest. Ze komen er niet uit. De aanval
gaat voorby. Sjaan wordt zich weer
klaar bewust van haar toestand. Zy kan,
evenals de vorige dagen, met Klaas pra-
een en ander gedurende de geheele
maand Juli, op kamer 26, tijdens de uren
van openstelling der gemeente-secretarie.
Tot adjunct-commies der directe
belastingen is met ingang van 1 Juli
1941 benoemd de heer A. K. Louws te
Middelburg.
ten, al mag zy niet veel zeggen.
In huis moet de grootste stilte worden
betracht. De kinderen zyn voor een deel
bij opa Tuininga, de anderen bij tante
Adriana. Bijna gedachteloos doet Klaas
zyn werk in den winkel. Gelukkig dat
hij een winkeljuffrouw heeft, die voor
haar taak ten vplle is berekend, terwijl
de knecht voorbeeldig den boer opgaat,
want Klaas wil geen minuut langer van
huis zijn dan strikt noodzakelyk is. Da
genlang zweeft de engel des doods bo
ven de woning
Sjaan zegt bet KlaasIk geloofde, dat
ik sterven ging. Het is zwaar jongen,
maar ik voor mij was bereid. Alleen van
jullie was en ben ik nog niet los.
Hij streelt haar hand, heur haar; hy
drukt een zaehten kus op haar voorhoofd
en zegt: Ik heb het ook gedacht, maar
misschien wil de Heere je nog sparen;
het wordt niet minder.
Neen, minder wordt het niet met
Sjaan. De aanval herhaalt zich niet voor
de derde maal. Maar zij ziet er uit als
een geest. Alle fleur is opeens verdwe
nen. Nóg weten de dokters niet, wat ze
ervan moeten denken. Het besluit valt
zoo gauw het kan ter opservatie naar
het ziekenhuis; er dient een nauwkeurig
onderzoek te worden ingesteld.
De morgen breekt aan, dat de zieken
auto voor de deur staat om Sjaan te
brengen naar het R. K. ziekenhuis, twee
straten verder. (Wordt vervolgd.)
