Christelijk Dagblad voor Zeeland
Talma's sociale arbeid".
Hef verloop van de operaties.
Vichy waarschuwt Engeland.
DAGKALENDER.
ZATERDAG 14 JUNI 1941
55e JAARGANG - No. 37
Krachtig optreden ten bate
van voedselvoorziening.
Med.-lndië en Japan.
Slaolie of raapolie.
Straf voor
springstofaanslag.
Wat de legerberichten melden.
De gezant Cripps pleegt
overleg met Eden.
Bureaux Lange Vorslstraal 70, Goes
Postrekening 44455 - Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburg!
Firma Boekhandel J. J. FANOY
Lange Giststraaf 34 en Noordweg 155
Abonnementsprijs f 2.73 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en plaatsen waar een agent is
aangesteld f 0.21
Losse nummers 6 cent
Directeur-Hoofdredacteur:
A. DE LANGE te Goes
Familieberichten 33 cent per regel
Overige edverlentlén 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel
Kleine odvertentiën f 0.55 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto 10 ct. extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
II
„EEN HELD IN VOLLE
WAPENRUSTING".
Enkele weken geleden promoveerde
aan de Vrije Universiteit te Amsterdam
tot doctor in de rechtswetenschappen
de heer J. M. Vellinga, op een proef
schrift: „Talma's sociale arbeid".
Wy beginnen met onze blijdschap er
over uit te spreken, dat aan dezen stoe-
ren werker, die als predikant, Kamerlid,
Minister en verdediger der Christelijk
sociale beginselen zoo hard en intensief
heeft gearbeid, een proefschrift is
gewijd, en dat een jong jurist zich aan
de bestudeering van Talma's arbeid, die
voor ons land en volk van zoo groote
beteekenis is geworden, heeft willen
zetten.
Wij hadden wei het boek van Smeenk
„Een held. in voM wapenrusting", een
werk, dat veel 'geert, maar toch niet op
volledigheid aanspraak kan maken.
Nu willen wij direct opmerken, dat ook
het proef schift van Dr Vellinga geen
volledige levensbeschrijving geeft. Het
beantwoordt aan den titel: „Talma's
sociale arbeid". Meer mag men er
redelijkerwijze niet van verwachten.
Het eerste deel van het boek handelt
over: „Talma en de sociale beweging",
het tweede over: „Talma en de sociale
wetgeving", waarbij afzonderlijk zijn
werk voor de sociale verzekering is be
sproken.
Vooral dit tweede deel is van belang,
omdat speciaal hierin stof, die weinig
bekend was, is verwerkt.
In het voorwoord wijst de schrijver er
op, dat het 12 Juli van dit jaar 25 jaar
geleden zal zijn, dat Talma is heenge
gaan.
„Allicht zullen velen dan aan hem te
rugdenken", zoo schrijft hij. „In krant
en tijdschrift zal van hem gewaagd wor
den. Eer en lof zullen hem niet onthou
den worden. Het meest eeren wij Talma
echter door studie te maken van zijn
arbeid. Talma's strijd is niet verou
derd. Talma past in onzen tijd. Zijn
werk dient het onze te zgn. Zijn arbeid
behooren wij ons daarom eigen te ma
ken".
Talma heeft voor de Christelijk soci
ale beweging dikwijls onder zeer veel
smaad en verdachtmaking ontzaglijk
veel gedaan. Hij heeft de principieele
lijnen getrokken, waarlangs kan worden
voortgewerkt. Maar hij was ook een
man van de daad. Hij heeft, toen hij
daarvoor de gelegenheid ontving, ge
tracht in de practijk om te zetten, wat
hij principieel noodzakelijk achtte, ook
al kreeg hij veel tegenstand te verduren.
Hij heeft de basis der beginselen ge
legd voor den socialen arbeid. Het heeft
hem nooit verdroten, om duidelijk te ma
ken, dat de waarde van den arbeid beter
moet worden begrepen en dat er in het
maatschappelijk leven een nauwe samen
werking moet zijn tusschen patroon en
arbeiders.
Hij heeft het fundament gelegd voor
de collectieve arbeidsovereenkomst en
heeft aangetoond, dat werkgever en
werknemer gelijkberechtigde partijen
zijn, als het er om gaat onderhandelin
gen te voeren over loonen en arbeids
voorwaarden.
In het sociale vraagstuk plaatste Tal
ma steeds weer op den voorgrondg e e n
barmhartigheid, maar recht
vaardigheid.
Hij ijverde krachtig voor de vrijheid
van den arbeidenden stand. In een bro
chure, waarover destijds veel is te doen
geweest, heeft hij daaromtrent zijn denk
beelden uiteengezet. Het ging hierbij om
de vraag, welke positie de arbeider in
het maatschappelijk leven inneemt.
Is hij een vrije arbeider of als een
slaaf gebonden? En hoe is de verhou
ding van patroon en arbeider? Heeft de
patroon gezag, waarom de arbeider hem
gehoorzaam moet zijn, of moet men spre
ken van leiding waarnaar de arbeider
zich heeft te schikken? Talma conclu
deerde het laatste.
Zijn opvatting was, dat de arbeider en
de patroon, naar ons geldend recht, twee
vrije mannen zijn, tusschen wie een over
eenkomst bestaat, waarbij de arbeider
zich verbindt arbeid te verrichten en de
patroon zich verbindt loon te betalen.
De arbeider moet in volle vrijheid over
zy'n arbeidsvoorwaarden kunnen onder
handelen en hij heeft daartoe het recht.
Zjjn sociale strijd is rechtsstrijd.
Dit alles vindt men in den breede door
Dr Vellinga uitgewerkt. Vandaar, dat
zijn proefschrift van zoo groote betee
kenis is.
De historie heeft inmiddels bewezen, 1
dat Talma's opvatting over vrijwel de
geheele linie als juist is erkend. In den
strjjd voor hun vrijheid hebben de arbei
ders gezegevierd.
Wilde men van Marxistische zijde aan
vankelijk niet weten van onderhandelin
gen en een collectief contract met de
werkgevers, de vijanden van de arbei
ders, later heeft men ook daar zijn hou
ding moeten herzien.
De lezing van het boek van Dr Vellin
ga stemt ons tot dank aan God, Die ons
een man als de baanbreker Talma
schonk.
Maar het wijst ons ook op onze roe
ping om voort te bouwen op het gelegde
fundament. Die roeping komt tot ons
allen, onverschillig of we werkgever dan
wel werknemer zijn.
Het A. N. P. meldt: Dat niet wordt
geschroomd, krachtig op te treden, wan
neer maatregelen, in het belang der
voedselvoorziening genomen, worden
overtreden, bewijst het volgende:
Op een boerderij in Gelderland bleek
men zich van die maatregelen weinig
aan te trekken. Toen de eigenaar een
gevorderd paard niet vrijwillig wensch-
te te leveren, namen de marechaussee
het, drie weken geleden, in beslag. En
toen de runderen, die ingevolge de ver
plichte veelevering moesten worden ge
leverd, evenmin werden afgestaan, voer
den tenslotte controleurs van den Cen-
tralen Crisis-Controledienst drie dieren
van het bedrijf weg.
Inmiddels bleken nog meer zaken niet
in orde, zoodat genoemde controleurs
besloten, het geheele bedrijf aan een uit
gebreide controle te onderwerpen.
Zoodra men het erf had betreden, ver
zocht men inzage van de administratie.
Dit weigerden de bewoners, maar toen
werd opgetreden moesten zij er spoedig
mee voor den dag komen. Het werd hun
toen duidelijk, dat het pleit verloren was
en, teneinde den ambtenaren de vrije
hand te laten, verlieten zij het bedrijf.
Bij het onderzoek werden 25 varkens,
welke niet aanwezig mochten zijn, aan
getroffen. Al deze dieren werden in be
slag genomen en naar een slachthuis
overgebracht. Tevens werd een hoeveel
heid van ongeveer 700 kg graan, die niet
in voorraad mocht worden gehouden, in
beslag genomen.
Even krachtig werd opgetreden in het
geval van een veehouder Tn Zuid-Hol
land, in wiens veeboekje zeer sterk bleek
te zijn geknoeid, waardoor hij in sterke
mate de verdenking op zich had geladen
zich aan frauduleuze slachtingen :e heb
ben schuldig gemaakt Om dit in de toe
komst onmogelijk te maken, besloot men
tot vordering over te gaan Hierop heeft
de Provinciale Voedselcommissaris voor
Zuid-Holland alle varkens, in het ge
heel 117 stuks, namens de Nederlandsche
Veehouderij-Centrale overgenomen.
Door de intrekking van de varkens
toewijzing is dezen veehouder de moge
lijkheid ontnomen in de toekomst var
kens te houden
JOSJIZAWA VERTREKT 29 JUNI
UIT BATAVIA.
Het D.N.B. meldt uit Tokio:
De woordvoerder van het departement
van voorlichting heeft gisteren in de
persconferentie verklaard dat de regee
ring definitieve instructies gezonden
heeft aan den leider van de Japansche
delegatie te Batavia.
Het antwoord, zoo verklaarde hij, is
opgesteld met inachtneming zoowel van
de houding van Nederlandsch-Indië te
genover Japan als van den internatio
nalen toestand.
De Jomioeri Sjimboen bevat een on
derhoud met Josjizawa, waarin deze
verklaart, dat er met Nederlandsch-In
dië geen compromis meer mogelijk is.
Hij acht het derhalve niet noodig, zich
voor zijn vertrek naar Tokio waar
van de datum zou zijn bepaald op 29
Juni a.s. met de autoriteiten van Ne
derlandsch-Indië in verbinding te stel
len. Gezien de starre houding van Ba
tavia, wordt de toestand steeds moei-
ljker.
Domei meldt uit Tokio:
Sommige vooraanstaande dagbladen
dringen er bij de regeering op aan een
krachtig standpunt in te nemen tegen
over de Nederlandsch-Indische kwestie.
Ook te Berlijn is men, volgens de
„N. R. C." van meening, dat de oecono-
mische onderhandelingen tusschen Ne-
derlandsch-Tndië en Japan, gezien den
huidigen staat van zaken tot misluk
king zijn gedoemd. Uiteraard heeft men
in Duitschland groote belangstelling
voor deze onderhandelingen, daar het
hier een partner van het driemogend-
hedenpact betreft.
De gevolgen van een eventueel af
breken van de onderhandelingen kan
men nog niet overzien, doch men neemt
aan dat Japan eerst dan de laatste con
sequenties zal trekken, wanneer de al-
gemeene situatie in het Verre Oosten is
opgehelderd, d.w.z. wanneer de defini
tieve houding van Amerika in het hui
dige conflict vast staat.
De secretaris-generaal van het de
partement van Landbouw en Visscherij
maakt het volgende bekend:
In verband met het feit, dat de win
keliers nog niet op alle, destijds bj hen
ingeleverde bonnen no. 17 van de boter
en vetkaart slaolie of raapolie hebben
kunnen afleveren, worden zj tot en met
31 Juli a.s. in de gelegenheid gesteld,
alsnog deze olie aan hun klanten af
te leveren.
De aandacht wordt er op gevestigd,
dat de olie uitsluitend mag worden af
geleverd aan degenen, die gedurende
het tijdvak van 12 Mei tot en met 17
Mei j.l. bon 17 van de boter- of vetkaart
bij hun winkeliers hebben ingeleverd.
De geldigheidsduur van dezen bon
blijft ongewijzigd, zoodat na 14 Juni a.s.
op dezen bon geen boter of margarine
meer mag worden gekocht.
HEVIGE BRITSCHE AANVAL.
Omtrent het verloop van de militaire
operaties in Syrië op 12 Juni maakt het
Fransche opperbevel aldaar, volgens een
D.N.B.-bericht uit Vichy, bekend, dat
aan de kust sterke Britsche strijdkrach
ten de Fransche stellingen onder vuur
hebben genomen. In het gebied van
Merdzj Ajoem is een aanval van vijande
lijke pantserstrijdkrachten op het Lita-
ni-dal afgeslagen.
In de streek van Damascus heeft de
tegenstander ten Oosten van den weg
van Soeaida naar Kissoejè een hevigen
aanval ondernomen. In den nacht van
10 op 11 Juni heeft het Fransche lucht-
wapen in het gebied van Sanamaja en
aan de kust vijandelijke formaties zon
der eigen verliezen doeltreffend met
bommen bestookt.
Engelsche vliegtuigen hebben opnieuw
de haven van Beiroet gebombardeerd,
naar het agentschap Ofi meldt.
DRUK IS TOEGENOMEN.
In het communiqué van het Fransche
ministerie van oorlog over de situatie
in Syrië wordt verklaard, dat de druk
van den tegenstander de laatste 24 uur
in alle sectoren van het front is toe
genomen.
Aan de kust kon hj tot in de nabij
heid van Soeaida oprukken, waar de
Fransche strjdkrachten ondanks de
hevigste bombardementen zoowel van
de land- als de zeezjde blijven stand
houden. Bij Merdzj Ajoem kon de tegen
stander in een Fransche voorpostenstel
ling vasten voet krijgen. Ten oosten van
den Hermon zijn felle gevechten gaande.
„VERLOOP DER ACTIES VOOR
FRANKRIJK GUNSTIG".
Van welingelichte zijde verneemt het
A.N.P. te Berlijn:
Gemeten naar de omstandigheden,
waaronder de Fransche defensie in Sy
rië op gang is gebracht, acht men in
politieke kringen hier het verloop tot
dusver van de acties voor Frankrijk
gunstig.
De vraag of de Franschen op den duur
zullen zijn opgewassen tegen het aan
stormen van de Engelschen, laat men
hier open. Men noemt het echter op
merkelijk, dat de Fransche tegenstand
er een van 100 is. Een eventueele
overwinning van de Engelschen in Syrië
is volgens de opvatting in politieke krin
gen te Berlijn zonder beteekenis voor
den afloop van den oorlog.
VICHY WAARSCHUWT LONDEN
VICHY. (United Press.) Naar ver
luidt heeft Frankrijk in een nieuw for
meel protest tegen den Engelschen aan
val op Syrië bij Engeland indirect de
waarschuwing uitgesproken, dat Frank
rijk gedwongen zal zjn, zijn samenwer
king met Duitschland uit te breiden en
te versterken, indien de Engelsche in
vasie in Syrië niet wordt gestaakt.
In de nota wordt opnieuw geconsta
teerd, dat zich geen Duitsche soldaten
in Syrië bevinden.
Het A. N. P. meldt:
De laatste dagen is in het bestek van
een anti-Duitsch streven in Amsterdam-
Zuid een misdadige springstofaanslag
gepleegd op een dienstinstantie van de
Duitsche weermacht, waarbij persoon-
ljke en materieele schade is ontstaan.
De uitvoering van den aanslag doet
een nauwkeurige bekendheid met de
plaatseljke omstandigheden veronder
stellen. Het onderzoek van de Duitsche
„Sicherheitspolizei" heeft uitgewezen,
dat de verantwoordelijkheid voor den
misdadigen aanslag rust op de in Am
sterdam-Zuid wonende Joden in het
bijzonder op de uit Duitschland hier
heen gekomen Joodsche emigranten
die sedert maanden een systematische
en voortdurend toenemende anti-Duit-
sche activiteit hebben ontwikkeld.
Op grond hiervan heeft de „General-
Kommissar für des Sicherheitswesen"
krachtens de Verordening 33/40 van den
Rijkscommsisaris op het intrekken van
vermogens, bevel gegeven tot inbeslag
neming van het stamvermogen („Grund-
vermögen") van een aantal Joden.
Tegelijkertijd zijn talrijke Joden in
het bijzonder Joden die uit Duitschland
zijn geëmigreerd gearresteerd. Zij
worden naar een arbeidskamp gebracht.
D.N.B. deelt uit Vichy mede, dat de
tweede Fransche protestnota, die de
Fransche ambassadeur te Madrid, Pietri,
aan Sir Samuel Hoare heeft overhan
digd, in den meest beslisten vorm is
gesteld.
Naar Reuter meldt heeft de Britsche
regeering het Fransche protest van de
hand gewezen en Vichy uitgenoodigd
den Franschen troepen in Syrië instruc
tie te geven den tegenstand tegen de
Britsche maatregelen op te geven.
DE ITALIAANSCHE DIPLOMATEN
VERLATEN SYRIË.
De correspondent van United Press te
Alexandrette seint:
De Italiaansche consul-generaal te
Beiroet is met Italiaansche diplomaten
aangekomen. Naar verluidt zullen alle
Italiaansche diplomatieke ambtenaren
uit Syrië worden terug geroepen. Ze gaan
naar Istamboel om zich vandaar naar
Italië te begeven.
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht deelt mede:
In den handelsoorlog tegen Groot-
Brittannië heeft de luchtmacht opnieuw
successen geboekt. Gevechtsvliegtuigen
hebben inhetSt George-kanaal
vier bewapende vijandelijke koopvaardij
schepen van in totaal 28.000 ton tot zin
ken gebracht en in hetzelfde zeegebied
en aan de Schotsche Oostkust vier ande
re groote vrachtschepen beschadigd.
Lichte gevechtsvliegtuigen hebben
verscheidene vliegvelden inZuid- en
Midden-Engeland met goed re
sultaat aangevallen en daarbij twee
Britsche vliegtuigen neergeschoten.
In het gebied van de Middellandsche
Zee had een aanval van het Duitsche
lucthwapen op H a i f a bijzonder succes.
InN oord-Af rika geen b jzon-
dere gevechtshandelingen.
By pogingen van den vijand om Noor
wegen binnen te vliegen, schoten ja
gers twee Britsche gevechtsvliegtuigen
omlaag.
De vijand liet gisternacht op verschei
dene plaatsen in West-Duitsch-
1 a n d brisant- en brandbommen vallen,
waardoor verscheidene burgers werden
gedood of gewond. Eenige woonhuizen
werden verwoest of beschadigd. Bran
den konden door den veiligheids- en den
hulpdienst en door den luchtbescher
mingsdienst spoedig worden gebluscht.
Nachtjagers en luchtdoelartillerie heb
ben vier van de aanvallende vliegtuigen
omlaag geschoten.
In den tjd van 9 tot 12 Juni heeft de
vijand bij elkaar 37 vliegtuigen verloren.
In hetzelfde tijdvak gingen 7 eigen vlieg
tuigen verloren.
Het Italiaansche weermachtsbericht
meldt:
Onze jagers hebben Donderdag bij
felle luchtaanvallen boven Malta acht
Hurricanes neergeschoten.
In de Egeische Zee hebben Engelsche
vliegtuigen het eiland R h o d o s ge
bombardeerd.
InNoord-Afrika, aan het front
van T o b r o e k activiteit der weder-
zijdsche artillerie. Formaties van onze
duikbommenwerpers hebben stellingen,
luchtdoelbatterijen, barakkenkampen en
troepen by Tobroek herhaaldelijk gebom
bardeerd.
Vijandelijke vliegtuigen hebben we
derom eenige bommen geworpen op
ZATERDAG 14 JUNI.
De vreeze des Heeren is rein, bestaan
de tot in eeuwigheid; de rechten des
Heeren zijn waarheid, samen zijn zij
rechtvaardig.
Zij zyn begeeriyker dan goud, ja dan
veel fjjn goud; en zoeter dan honing
en koningzeem.
Psalm 19 10 en 11.
Zon. Maan.
op onder op onder
5.16 22.04 11.08
16 Juni: Laatste kwartier.
24 Juni: Nieuwe maan.
ZONDAG 15 JUNI.
Wat de menschen u ontvreemen,
Laat den Zondag u niet nemen.
'tls een eenig kostelijk goed.
Zondagsarbeid werkt God tegen.
Zondagsviering brengt een zegen,
Over wat ge een week lang doet.
Zon
op onder
5.16 22.04
Maan
op onder
1.14 12.17
16 Juni: Laatste kwartier.
24 Juni: Nieuwe maan.
Benghasi en naburige plaatsen. In
Oost -Af rika is in den ochtend
van 11 Juni een Engelsch-Indische vloot
formatie voor A s s a b verschenen, heeft
de reeds door onze troepen ontruimde
stad gebombardeerd en haar bezet.
In de zone van G o n d a r pogingen
tot aanvallen op onze stellingen van
W o 11 s j e. Zij werden volledig te niet
gedaan en de vijand leed verliezen van
honderden manschappen. Andere vijan
delijke detachementen, gesteund door
bommen en machinegeweervuur, hebben
met talrijke strijdkrachten ons garni
zoen van Debra-Tabor aangeval
len. Zy werden afgeslagen, na tegenaan
vallen achtervolgd en door onze jagers
met machinegeweervuur bestookt. In het
gebied van Galla en Sidama
worden de bewegingen van onze troepen
voortgezet, waarbij zij den vijand aan
zienlijke verliezen toebrengen.
ENGELAND VERLOOR IN MEI 57
VLIEGTUIGEN.
BERLIJN. (D.N.B.) In de maand Mei
hebben Duitsche jachtvliegtuigen aan
het luchtfront boven Engeland in den
strijd tegen Britsche jagers 57 overwin
ningen behaald.
Hierbij werden 41 Spitfire en 16 Hurri
cane toestellen neergeschoten.
De verliezen aan Duitsche jachtvlieg
tuigen aan het Britsche front bedroegen
in dezelfde maand 17 vliegtuigen.
IN MEI 5400 PERSONEN DOOR
LUCHTAANVALLEN GEDOOD.
BERLIJN. (D.N.B.) Naar de Londen-
sche berichtendienst meldt, zijn in En
geland gedurende de maand Mei 5400
personen door luchtaanvallen gedood;
5200 menschen werden gewond.
NIET NAAR MOSKOU TERUG?
,(S.P.T.) De Britsche ambassadeur te
Moskou, Cripps, heeft een bespreking
gehad met den Britschen minister van
buitenlandsche zaken, Eden.
Men neemt aan, dat Cripps ook Chur
chill zal bezoeken.
Het D.N.B. meldt uit Stockholm: On
der het opschrift„Cr ipps keert
niet naar Moskou teru g",
publiceert „Svenska Dagbladet" een
commentaar van de „Times" op de Lon-
densche reis van Sir Stafford Cripps,
den Britschen ambassadeur te Moskou.
Cripps, zoo schrijft de „Times',' is inder
tijd naar Moskou gestuurd als een der
flinkste en bekwaamste vertegenwoordi
gers der openbare meening op den lin
kervleugel van het Engelsche politieke
leven, in de hoop, dat zijn benoeming
een betere verstandhouding tusschen En
geland en de Sowjet-Unie zou meebren
gen. Deze hoop is niet in vervulling ge
gaan. Cripps heeft het vertrouwen van
den Russischen volkscommissaris van
buitenlandsche zaken niet weten te ver
werven. Men kan zich afvragen, of de
buitengewone capaciteiten van Cripps
niet beter in eigen land gebruikt kunnen
worden. Engeland heeft immers drin
gend alle beschikbare talenten noodig.
DÉ SOVJET-UNIE EN TURKIJE.
Het D.N.B. meldt uit Stamboel:
Winogradow, de Sovjet-ambassadeur
in Turkije, is in Stamboel aangekomen.
Hg gaat over de Zwarte Zee naar Mos
kou om rapport uit te brengen.
