Christelijk Dagblad voor Zeeland
HET NATIONALE PLAN.
EERSTE BLAD
Drie Engelsche koopvaarders tot
zinken gebracht.
Luchtaanval cp AKexandrië.
Antwoord aan Japan te
Batavia overhandigd.
DAGKALENDER.
ZATERDAG 7 JUNI 1941
55e JAARGANG - No. 31
De spanning rond Syrië.
Generaal Dentz spreekt de troepen
in Syrië toe.
Rooien van vroege
Da spanning tusschen de Vereen.
Staten en Duitschland is groeiende.
Wederom Kabinetsraad in Vichy.
Geen Duitsche aanval
tegen Amerika.
De toestand In Irak.
Bureaux Lange Vorstslraal 70, Goes
Postrekening 44455 - Telefoon 2438
Bijkantoor Mlddelburgt
Firma Boekhandel J. J. FANOY
Lange Giststraat 34 en Noordweg 155
Directeur-Hoofdredacteur:
A. DE LANGE te Goes
Abonnementsprijs f 2.73 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en plaatsen waar een agent is
aangesteld f 0.21
Losse nummers 6 cent
Familieberichten 33 cent per regel
Overige edvertentlën 30 cent per regel
Ingezonden mededeellngen 60 cent per regel
Kleine odvertentiên f 0.55 bi| vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto 10 ct. extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Op 15 Mei 1941 is een hoogst belang
rijke verordening van een aantal secre
tarissen-generaal verschenen. Daarin
wordt ingesteld een rijksdienst voor het
nationale plan.
Deze naam vereischt verduidelijking
en toelichting. Het gaat in deze veror
dening niet om onze nationale, staat
kundige of economische huishouding,
maar „om het toezicht op de ruimtelijke
ordening der nationale belangen, het
toezicht op de ruimtelijke ordening van
de streekbelangen en gemeentelijke be
langen en om het onderzoek, dat als
basis voor deze ordening zal dienen".
Eenvoudiger en minder in ambtelijken
stijl gezegd dus om de ordening van het
gebruik van den bodem van ons land,
voor de juiste besteraming van de be
paalde doelen er van voor het werk
(landbouw en industrie), voor woonge
legenheid, voor ontspanning (park,
bosch, heide e.d.) en voor verkeer (we
gen en wateren).
Nu is deze verordening, strikt geno
men, geen oorlogskindje. Integendeel ze
is bekroning en sluitstuk van wat reeds
in den loop der laatste dertig jaren is
gegroeid.
De Woningwet van 1901 heeft reeds
voor de gemeenten een regeling voor de
uitbreiding gesteld. Zij moesten een ge
meentelijk uitbreidingsplan maken, dat
orde schiep ten aanzien van de bebou
wing der gemeentelijke gronden.
Het gemeentelijke uitbreidingsplan vol
gens de wet van 1901 ging echter niet
verder dan het aanwijzen van de gron
den, die in de naaste toekomst voor den
aanleg van straten, grachten of pleinen
waren bestemd. Het gebruik van de
bouwterreinen en de wijze van bebou
wing werden overgelaten aan den parti
culier, die slechts gebonden was aan de
bepalingen van de gemeentelijke bouw
verordening.
In 1921 werd het uitbreidingsplan een
bestemmingsplan. Het was noodzakelijk
gebleken, dat de overheid niet alleen het
beloop van de straten bepaalde, maar dat
alle bestemmingen in het uitbreidings
gebied der gemeente met zorg werden
overwogen en in een plan vastgelegd.
In 1931 is het „streekplan" in de wet
opgenomen. Dit is een bestemmingsplan,
dat zich bezig, houdt' met de belangen,
welke uitgaan boven die van de afzon
derlijke gemeenten.
In Zeeland kennen wij zoowel uitbrei
dingsplannen als streekplannen.
Als men wil zien, van hoe groot be
lang een systematisch uitgewerkt uit
breidingsplan voor een gemeente is, dan
verwijzen wij o.a. naar Goes, waar de
bouwplannen I, II en III getuigenis af
leggen van het wijs beleid van het Ge
meentebestuur en van den dienst van
Gemeentewerken. Het is alleen maar on
begrijpelijk, dat lang niet alle gemeente
besturen in ons gewest dit goede voor
beeld hebben gevolgd. Zelfs groote ge
meenten bleven hier in gebreke.
Ook het streekplan is hier niet onbe
kend. Wij wijzen hiervoor naar West
Zeeuwsch-Vlaanderen en
naar Walcheren. Wel is van de
practische uitvoering van laatstgenoemd
plan nog niet veel kunnen komen, maar
het is toch ontworpen en op papier gezet.
De richtlijnen, waarlangs gewerkt kan
en zal worden, zijn getrokken.
Gedep. Staten van onze provincie zijn
zelfs dezen winter zoo voortvarend ge
weest om in de verschillende deelen van
ons gewest streek- of kerncommissies
in te stellen, die zeker stimuleerend zul
len kunnen optreden.
De behoefte aan een nationaal plan
is al lang gevoeld. De Staatscommissie
voor de herziening van de Woningwet,
die in April 1940 haar rapport uitbracht
heeft reeds met nadruk op de noodzake
lijkheid van zulk een Nationaal Plan ge
wezen.
Immers de verschillende streekplan
organisaties werken geheel zelfstandig,
los van elkaar, ook wel eens tegen el
kaar in, waardoor, zooals vanzelf spreekt
wel eens verschil van opvatting ontstaat.
Ook zijn er algemeene belangen, die bo
ven de plaatselijke en streekbelangen uit
gaan, die vóór alles in het oog gehouden
dienen te worden.
Het was dan ook de bedoeling, dat de
door de Staatscommissie ontworpen
Woningwet vóór den zomer van 1941
kracht van wet zou verkrijgen. Ware dit
geschied, dan zouden ook de bepalingen
betreffende het Nationle Plan vanzelf in
werking zijn getreden.
Nu een algemeene herziening van de
Woningwet wel niet spoedig te verwach- i
ten is, is het zeker goed, dat althans het
nationale plan is ingevoerd. Zoo hebben
we nu een logisch ineensluitend systeem
gekregen: het nationle plan, dat de groo
te lijnen aangeeft, het streekplan, dat
deze uitwerkt voor een bepaalde streek,
die een zekere eenheid vormt en ten slot
te het gemeentelijke uitbreidingsplan,
dat alles regelt, wat van plaatselijk be
lang is.
De nieuwe rijksdienst zal geen gemak
kelijke taak hebben. De zaak waar het
om gaat, betreft niet minder dan zes
departementen. Er zal, om te beginnen,
zwaar gestudeerd moeten worden. Daar
voor is het nu wellicht wel een geschik
te tijd, nu het zich laat aanzien, dat er
wegens schaarschte aan verschillende
bouwmaterialen toch niet in een snel
tempo gebouwd kan worden.
De mogelijkheid is dus aanwezig, dat,
als straks weer meer normale tijden aan
breken, het nationale plan in hoofdtrek
ken gereed zal zijn.
Dit is ook noodzakelijk. Nederland met
zijn bijna 9 miljoen inwoners is reeds
dicht bevolkt en nog elk jaar komen
daar ongeveer 100.000 bij. Wij moeten
dus zuinig met den bodem omspringen.
Wij moeten voortgaan met ontginning
en drooglegging, maar anderzijds moet
er toch ook weer terrein voor recreatie
overblijven. De industriè en het verkeer
moeten zich kunnen ontwikkelen. Er
moet voldoende bouwterrein zijn. De wo
ningen moeten maar niet luk-raak wor
den neergezet, enz.
Deze rijksdienst kan veel van wat ver
knoeid en bedorven is, niet meer her
stellen, maar kan toch voor de toekomst
onder Gods zegen zeer vruchtbaar werk
tot stand brengen.
Het opperbevel der Duitsche weer
macht maakt bekend:
Het luchtwapen zet den strijd tegen de
Britsche ravitailleeringsscheepvaart met
goed succes voort. Gisternacht hebben
gevechtsvliegtuigen voor de Schotsche
Oostkust uit krachtig beschermde vijan
delijke convooien drie koopvaardijsche
pen met een totalen inhoud van 15.800
brt. tot zinken gebracht en vier andere
groote schepen zwaar beschadigd.
In het gebied van de Mi d d e 11 a n d-
s c h e Zee hebben formaties van het
Duitsche luchtwapen in den nacht van
4 op 5 Juni een bijzonder geslaagden
aanval gedaan op het Engelsche vloot-
steunpunt Alexandrië. Door bomtreffers
in de buurt van de Britsche olieopslag
plaatsen ontstond een groote brand, die
door de bemanningen nog langen tijd na
het vertrek kon worden waargenomen.
In Noord-Afrika bestookte de
Duitsch-Italiaansche artillerie Britsche
geschutstellingen, munitieopslagplaatsen
en installaties voor den watertoevoer bij
Tobrpek met goede uitwerking.
De vijand heeft overdag noch des
nachts gevechtshandelingen boven het
Duitsche rijksgebied verricht.
In zijn weermachtsbericht nr 364
maakt het Italiaansche opperbevel het
volgende bekend:
Gedurende den nacht van 6 Juni heeft
de Italiaansche luchtmacht de vesting
Gibraltar alsmede de vliegvelden
van Halifar en Micabba op het eiland
Malta gebombardeerd.
Een Italiaansche torpedoboot in het
centrale bekken van de Middellandsche
Zee, heeft een vijandelijke duikboot tot
zinken gebracht. Gedurende den nacht
van 5 Juni hebben vijandelijke vliegtui
gen bommen laten vallen op het eiland
Rhodus in de Dodekanesus.
In Noor d-A f r i k a werd aan het
front van S o 11 o e m een vijandelijke
aanvalspoging verijdeld. Onze bijzonder
actieve artillerie heeft schepen, die in de
haven van Tobroek gemeerd lagen, ge
bombardeerd. Luchtformaties bestook
ten opnieuw de verdedigingswerken van
Tobroek met bommen. Een Hurri
cane-machine werd door onze jagers
neergehaald. Vijandelijke vliegtuigen lie
ten bommen vallen op Benghasi en
Derna. In het gebied van Bar dia
heeft men een groep Engelsche soldaten
onder bevel van een officier gevangen
genomen, die met een motorboot van het
eiland Kreta waren gevlucht.
In O o s t-A f r i k a bombardeerde de
vijandelijke artillerie intensief, maar met
gering resultaat, onze stellingen langs
de rivier Omo in den sector Abalti (Gal-
la en Sidamo).
NIEUWE AANVAL OP BEIROET.
Het A. N. P. meldt uit Beiroet
Britsche bommenwerpers hebben een
nieuwen aanval gedaan op de haven van
Beiroet, waardoor de anti-Britsche stem
ming onder de bevolking zeer is toege
nomen.
Britsche gevechtsvliegtuigen hebben
Woensdag het Fransche militaire kamp
te Kassimiyet in het zuidelijke deel van
den Libanon aangevallen.
Naar het A. N. P. uit Vichy meldt,
heerscht volgens de laatste uit Beiroet
aangekomen berichten voor de Syrische
kust eert druk verkeer van de Britsche
vloot, dat den schijn wekt, alsof er een
vlootcordon voor de kust wordt gelegd
en tegelijkertijd landingsmaatregelen on
dernomen worden.
Men merkt hierbij op, dat de kruisen
de eenheden schijnen te steunen op een
bijzonder sterke luchtafweer en met het
oog hierop zijn uitgezocht.
ïn berichten uit Damascus wordt ge
meld, dat de in Transjordanië wonende
Syriërs van de Transjordaansche regee
ring bevel hebben gekregen onmiddellijk
het land te verlaten. Vele Syriërs zouden
zelfs gearresteerd zjjn.
Te Damascus zijn, naar A. N. P. ver
neemt, verscheiden Arabische vluchtelin
gen uit Palestina en Transjordanië aan
gekomen. Uit hun verklaringen blijkt,
dat er thans in Palestina arrestaties op
groote schaal ^worden verricht, met het
doel alle onzekere elementen in geval van
een Britschen aanval op Syrië achter slot
en grendel te brengen. Het aantal Ara
bieren, dat in de laatste dagen in con
centratiekampen is opgesloten, beloopt
in de duizenden. Tal van notabelen zijn
eveneens gearresteerd.
Het A. N. P. verneemt van goedinge-
lichte kringen te Berlijn: Het feit, dat
de Britsche propaganda zich verder in
sterkere mate met Syrië bezighoudt,
heeft te Berlijn de aandacht, die daar
mede in overeenstemming is.
Een opvallende gelijkenis 'vertoont voor
waarnemers te Berlfjn de thans door de
Engelschen gevoerde propaganda ten
aanzien van Syrië met de Londensche be-
richtenpolitiek, kort voor den overval
der Engelschen op Oran en Dakar.
De hooge commissaris in Syrië, gene
raal Dentz, heeft, naar Ofi uit Beiroet
meldt, voor de Frunsche troepen in den
Levant een toespraak gehouden, waarin
h(j o.a. het volgende verklaarde:
„Men heeft gezegd, dat Frankrijk Sy
rië in den steek laat. Dit is onjuist. Men
heeft gezegd, dat Duitsche regimenten
de Fransche regimenten hebben afgelost
en dat de Fransche regimenten zich te
rugtrekken. Dit is onjuist, en gij weet
het wel- Thans, evenmin als vroeger, zqn
er Duitsche troepen in Syrië en den Li
banon. Men heeft gezegd, dat Duitsche
troepen in Lattaquieh aan land zijn ge
zet. Dit is onjuist. Men heeft gezegd, dat
een afdeeling van 600 soldaten met een
hospitaalschip in Beiroet is aangekomen.
Dit is onjuist en gij weet het precies zoo
als ik. Wat bltjft er van deze leugens
over? Niets.
De regeering heeft bevloten haar poli
tiek tegenover Duitschland te verande
ren. Waarom? Omdat zij wil, dat het
door de blokkade uitgehongerde, door de
demarcatielijn verscheurde en door de
gevangenschap van honderdduizenden
zijner zonen in zijn toekomst getroffen
Frankrijk kan leven.
Wat verwacht de regeering van de
nieuwe politiek? ZIJ verwaoht heel een
voudig, dat Frankrijk In den komenden
winter niet van honger, koude en ellende
sterft. Het Is allereerst noodlg, dat
Frankrijk leeft. Dit is de werkelijkheid.
Wat verlangt men daarvoor van ons?
Verlangt men, dat wij de wapens tegen
den een of ander zullen opnemen Neen.
Verlangt men van ons, dat wij iemand te
hulp roepen? Neen. Men verlangt heel
eenvoudig van ons dit eischt de maar
schalk dat wij het bezit van de ge
bieden, die ons toebehooren of die ons
zjjn toevertrouwd, handhaven. Het bevel
is duidelijk. Onze bezittingen verdedigen,
verdedigen met onze eigen strijdkrach
ten. Wanneer het noodig is, zullen uwe
vuisten het geweer en het stuurwiel van
den tankwagen omklemmen en zult gij
in de vliegtuigen stappen en de vlag
laten wapperen, de vlag, die naast de
Libaneesche vlag en naast de Syrische
vlag wappert".
VAN JAPANSCHE ZIJDE OPHEL
DERING GEVRAAGD,
Een Donderdagavond .door de „Uni
ted Press" uit Batavia ontvangen be
richt meldde, dat toen de spanning tus-
Bchen Japan en Nederlandsch-Indië haar
hoogtepunt zou hebben bereikt, nadat
de Japansche delegatie binnen 24 uur
antwoord had geëischt op de door haar
gedane voorstellen. Van de zijde van
Ned.-Indië zou zijn verklaard, dat dit
z(jn standpunt niet kon wijzigen, terwijl
de Japanners daartegenover zouden heb
ben gezegd, dat zij, indien de onder
handelingen thans geen bevredigende
wending zouden nemen, de kwestie aan
hun regeering zouden overdragen.
Gisteren meldde Domei uit Batavia:
Vernomen wordt, dat Jenkitsji Josji-
zawa, de leider van de Japansche dele
gatie voor de handelsbesprekingen en
H. J. van Mook, directeur van het Ne-
derlandsch-Indische departement van
economische zaken vanmorgen om tien
uur zijn bijeengekomen.
In een telefonisch interview van de
„Nisji Nisji Sjimboan" met den leider
der Japansche delegatie ln Batavia, Jos-
jizawa, heeft deze volgens een D.N.B.-
bericht uit Tokio, verklaard, dat de on
derhandelingen met Van Mook en den
chef van de handelsafdeeling Van Hoog
straten, anderhalf uur hebben geduurd.
Het antwoord van Nederlandsch-ln-
dië was op talrijke punten niet bevre
digend geweest, zoodat van Japansche
zijde ophelderingen werden gevraagd.
Mocht men Japans goeden wil en op
rechtheid niet begrijpen, dan blijft al
leen het vertrek van de Japansche de
legatie over.
ZATERDAG 7 JUNI.
Als mij bange was, riep ik den HEERE
aan, en riep tot mijn God; Hij hoorde
mijn stem uit zijn paleis, en mijn geroep
voor zijn aangezicht kwam in zijn ooren.
Psalm 18 7.
Zon. Maan.
op onder op onder
5.19 21.59 19.16 4.16
9 Juni: Volle maan.
16 Juni: Laatste kwartier.
ZONDAG 8 JUNI.
HEERE, ik heb lief de woning van uw
huis en de plaats des tabernakels uwer
eer.
Psalm 26 8.
Zon
op onder
5.18 21.59
Maan
op onder
20.32 4.55
aardappelen verbaden.
De Seoretaris-Generaal van het de
partement van Landbouw en VissoherIJ
heeft bepaald, dat het rooien van vroe
ge aardappelen is verboden.
Het verbod geldt niet, indien het rooi
en geschiedt op of na een door de Cen
trale vast te stellen datum of van het
verbod ontheffing is verleend door of
vanwege de Stichting Nederlandsche
Groenten- en Fruitcentrale, gevestigd te
's-Gravenhage, en de voorwaarden, zoo
noodig aan deze ontheffing te verbinden,
zijn nagekomen, of indien het betreft
aardappelen, geteeld onder glas.
Dit besluit treedt heden in werking.
Te Berlijn is door een officieele
woordvoerder verklaard, dat de betrek
kingen tusschen Engeland en de regee
ring van Vichy, de laatste 48 uur slech
ter geworden zijn. Maar ook groeit de
spanning tusschen de Vereenigde Sta
ten en Duitschland.
De Diplo, die nauwe betrekkingen met
de Wilhelmstrasse onderhoudt doet een
ernstig beroep op de Amerikaansche mi
nisters zich eindelijk eens met hun eigen
zaken te bemoeien. Het blijkt steeds
duidelijker, dat Amerika niet alleen
niets doet om een oorlog met Duitsch
land te vermijden, maar dat het zelfs
op een conflict aanstuurt. Terwijl ook
heden nog, de spanning in het Naburige
Oosten toeneemt en men reeds kan con-
stateeren dat het Duitsche luchtwapen
een nieuw offensief voorbereidt, moet
men steeds rekening houden met groote
gebeurtenissen in andere werelddeelen.
In buitenlandsche kringen is de situatie
gistermiddag „onoverzichtelijk" ge
noemd. Maar tevens is de gedachte uit
gesproken, dat de naaste toekomst
groote ophelderingen zal brengen.
Onder voorzitterschap van den plaats-
vervangenden premier, admiraal Darlan,
is gisterochtend te Vichy een kabinets
raad gehouden.
Naar in welingelichte kringen ver
luidt, aldus het D.N.B., hadden de be
raadslagingen in de eerste plaats betrek
king op de situatie in Syrië. Voorts
neemt men aan, dat de kabinetsraad de
jongste persverklaringen van den Ame-
rikaanschen minister van buitenlandsche
zaken, Cordell Hull, over Frankrijk heeft
behandeld.
Ook verluidt in welingelichte kringen,
dat behalve de algemeen gedelegeerde
van de Fransche regeering in Afrika, ge
neraal Weygand, de resident-generaal
van Tunis en de gouverneur-generaal
van Fransch West-Afrika, ook de gou
verneur-generaal van Algerije en de re
sident-generaal van Marokko te Vichy
ontboden zijn. Reeds hieruit kan men,
zoo wordt verklaard, den aard en de
draagwijdte van de thans gehouden re-
geeringsbesprekingen afleiden.
Naar verluidt heeft het Fransche ka
binet verschillende aangelegenheden be
treffende Afrika besproken.
GEZANT TE MOSCOU NAAR
LONDEN ONTBODEN.
Gistermiddag is te Londen officieel
medegedeeld, dat de minister van Bui
tenlandsche Zaken, Eden, den Britschen
ambassadeur te Moscou, Cripps, ver
zocht heeft, zoo snel mogelijk naar Lon
den te komen, om daar eenige dagen
met de Britsche regeering te beraad
slagen.
(D.N.B.) De „New York Times"
maakt melding van het onderhoud, dat
Hitier op 23 Mei heeft gehad met den
Amerikaanschen journalist Cudahy.
Cudahy, aldus dit bericht, heeft den
Fiihrer gezegd, dat de oppositie tegen
Duitschland in de Vereenigde Staten in
hoofdzaak berust op de vrees, dat de
veiligheid van het Westelijk halfrond be
dreigd wordt door een Duitschen aan
val.
Hitier lachte daarom, en zeide, dat
het denkbeeld van een inval op het
Westelijk halfrond even fantastisch is
als dat van een invasie op de maan. Hij
zeide een te hooge opvatting van het
verstand van de Amerikanen te hebben
om te kunnen geloöven, dat een Ameri
kaan, die nadenkt, werkelijk iets derge
lijks zou kunnen vreezen. Hij was er van
overtuigd, dat de invals-praatjes tegen
beter weten in in omloop waren gebracht
door oorlogsdrijvers, die een oorlog een
winstgevende aangelegenheid achten.
De gezamenlijke scheepsruimte van
Engeland, de Vereenigde Staten en
Duitschland zou volkomen ontoereikend
zijn om een millioenenleger, dat noodig
zou zijn voor de verovering van het Wes
telijk Halfrond, over te brengen. Als de
aanval op Kreta reeds moeilijk scheen,
is een aanval over een open zeegebied
van 2500 mijl iets, dat men zich niet kan
voorstellen.
AMERIKAANSCHE HANDELSVLOOT
ONDER DIRECTE CONTROLE VAN
WASHINGTON.
(S.P.T.) Als gvolg van.de afkondiging
van den nationalen noodtoestand is
Donderdag de scheepvaartwet van 1916,
die den verkoop van Amerikaansche
schepen of werven verbiedt, wederom
van kracht geworden. Voor verkoop is
aldus ln de toekomst een speciale ver
gunning der scheepvaart-autoriteiten
noodig. Tevens komt door deze wet de
geheele Amerikaansche handelsvloot als
mede de scheepsbouwindustrie onder di
recte contróle van den staat.
(D.N.B.) Over den toestand in Irak
zijn te Vichy via Beiroet berichten ont
vangen, waarin wordt verklaard, dat bij
Mosoel op het oogenblik verbitterde ge
vechten aan den gang zijn. Bijzonder
heden zijn echter niet bekend.
Een in Damascus aangekomen Irak-
sche afgevaardigde heeft medegedeeld,
dat de Engelsche aanval op Bagdad, die
tot de overgave leidde, werd uitgevoerd
door tweehonderd Britsche tanks. On
geveer 5000 Irakkers werden gedood.
Met het oog op de toenemende on
lusten in Bagdad is de staat van beleg,
die eerst alleen voor de stad gold, ook
tot de naburige plaatsen uitgebreid. In