Christelijk Dagblad voor Zeeland HET NATIONALE PLAN. EERSTE BLAD Drie Engelsche koopvaarders tot zinken gebracht. Luchtaanval cp AKexandrië. Antwoord aan Japan te Batavia overhandigd. DAGKALENDER. ZATERDAG 7 JUNI 1941 55e JAARGANG - No. 31 De spanning rond Syrië. Generaal Dentz spreekt de troepen in Syrië toe. Rooien van vroege Da spanning tusschen de Vereen. Staten en Duitschland is groeiende. Wederom Kabinetsraad in Vichy. Geen Duitsche aanval tegen Amerika. De toestand In Irak. Bureaux Lange Vorstslraal 70, Goes Postrekening 44455 - Telefoon 2438 Bijkantoor Mlddelburgt Firma Boekhandel J. J. FANOY Lange Giststraat 34 en Noordweg 155 Directeur-Hoofdredacteur: A. DE LANGE te Goes Abonnementsprijs f 2.73 per kwartaal Weekabonnementen voor Middelburg Goes en plaatsen waar een agent is aangesteld f 0.21 Losse nummers 6 cent Familieberichten 33 cent per regel Overige edvertentlën 30 cent per regel Ingezonden mededeellngen 60 cent per regel Kleine odvertentiên f 0.55 bi| vooruitbetaling Advertentiën onder letter of motto 10 ct. extra Bij contract belangrijke korting Dit nummer bestaat uit 2 bladen. Op 15 Mei 1941 is een hoogst belang rijke verordening van een aantal secre tarissen-generaal verschenen. Daarin wordt ingesteld een rijksdienst voor het nationale plan. Deze naam vereischt verduidelijking en toelichting. Het gaat in deze veror dening niet om onze nationale, staat kundige of economische huishouding, maar „om het toezicht op de ruimtelijke ordening der nationale belangen, het toezicht op de ruimtelijke ordening van de streekbelangen en gemeentelijke be langen en om het onderzoek, dat als basis voor deze ordening zal dienen". Eenvoudiger en minder in ambtelijken stijl gezegd dus om de ordening van het gebruik van den bodem van ons land, voor de juiste besteraming van de be paalde doelen er van voor het werk (landbouw en industrie), voor woonge legenheid, voor ontspanning (park, bosch, heide e.d.) en voor verkeer (we gen en wateren). Nu is deze verordening, strikt geno men, geen oorlogskindje. Integendeel ze is bekroning en sluitstuk van wat reeds in den loop der laatste dertig jaren is gegroeid. De Woningwet van 1901 heeft reeds voor de gemeenten een regeling voor de uitbreiding gesteld. Zij moesten een ge meentelijk uitbreidingsplan maken, dat orde schiep ten aanzien van de bebou wing der gemeentelijke gronden. Het gemeentelijke uitbreidingsplan vol gens de wet van 1901 ging echter niet verder dan het aanwijzen van de gron den, die in de naaste toekomst voor den aanleg van straten, grachten of pleinen waren bestemd. Het gebruik van de bouwterreinen en de wijze van bebou wing werden overgelaten aan den parti culier, die slechts gebonden was aan de bepalingen van de gemeentelijke bouw verordening. In 1921 werd het uitbreidingsplan een bestemmingsplan. Het was noodzakelijk gebleken, dat de overheid niet alleen het beloop van de straten bepaalde, maar dat alle bestemmingen in het uitbreidings gebied der gemeente met zorg werden overwogen en in een plan vastgelegd. In 1931 is het „streekplan" in de wet opgenomen. Dit is een bestemmingsplan, dat zich bezig, houdt' met de belangen, welke uitgaan boven die van de afzon derlijke gemeenten. In Zeeland kennen wij zoowel uitbrei dingsplannen als streekplannen. Als men wil zien, van hoe groot be lang een systematisch uitgewerkt uit breidingsplan voor een gemeente is, dan verwijzen wij o.a. naar Goes, waar de bouwplannen I, II en III getuigenis af leggen van het wijs beleid van het Ge meentebestuur en van den dienst van Gemeentewerken. Het is alleen maar on begrijpelijk, dat lang niet alle gemeente besturen in ons gewest dit goede voor beeld hebben gevolgd. Zelfs groote ge meenten bleven hier in gebreke. Ook het streekplan is hier niet onbe kend. Wij wijzen hiervoor naar West Zeeuwsch-Vlaanderen en naar Walcheren. Wel is van de practische uitvoering van laatstgenoemd plan nog niet veel kunnen komen, maar het is toch ontworpen en op papier gezet. De richtlijnen, waarlangs gewerkt kan en zal worden, zijn getrokken. Gedep. Staten van onze provincie zijn zelfs dezen winter zoo voortvarend ge weest om in de verschillende deelen van ons gewest streek- of kerncommissies in te stellen, die zeker stimuleerend zul len kunnen optreden. De behoefte aan een nationaal plan is al lang gevoeld. De Staatscommissie voor de herziening van de Woningwet, die in April 1940 haar rapport uitbracht heeft reeds met nadruk op de noodzake lijkheid van zulk een Nationaal Plan ge wezen. Immers de verschillende streekplan organisaties werken geheel zelfstandig, los van elkaar, ook wel eens tegen el kaar in, waardoor, zooals vanzelf spreekt wel eens verschil van opvatting ontstaat. Ook zijn er algemeene belangen, die bo ven de plaatselijke en streekbelangen uit gaan, die vóór alles in het oog gehouden dienen te worden. Het was dan ook de bedoeling, dat de door de Staatscommissie ontworpen Woningwet vóór den zomer van 1941 kracht van wet zou verkrijgen. Ware dit geschied, dan zouden ook de bepalingen betreffende het Nationle Plan vanzelf in werking zijn getreden. Nu een algemeene herziening van de Woningwet wel niet spoedig te verwach- i ten is, is het zeker goed, dat althans het nationale plan is ingevoerd. Zoo hebben we nu een logisch ineensluitend systeem gekregen: het nationle plan, dat de groo te lijnen aangeeft, het streekplan, dat deze uitwerkt voor een bepaalde streek, die een zekere eenheid vormt en ten slot te het gemeentelijke uitbreidingsplan, dat alles regelt, wat van plaatselijk be lang is. De nieuwe rijksdienst zal geen gemak kelijke taak hebben. De zaak waar het om gaat, betreft niet minder dan zes departementen. Er zal, om te beginnen, zwaar gestudeerd moeten worden. Daar voor is het nu wellicht wel een geschik te tijd, nu het zich laat aanzien, dat er wegens schaarschte aan verschillende bouwmaterialen toch niet in een snel tempo gebouwd kan worden. De mogelijkheid is dus aanwezig, dat, als straks weer meer normale tijden aan breken, het nationale plan in hoofdtrek ken gereed zal zijn. Dit is ook noodzakelijk. Nederland met zijn bijna 9 miljoen inwoners is reeds dicht bevolkt en nog elk jaar komen daar ongeveer 100.000 bij. Wij moeten dus zuinig met den bodem omspringen. Wij moeten voortgaan met ontginning en drooglegging, maar anderzijds moet er toch ook weer terrein voor recreatie overblijven. De industriè en het verkeer moeten zich kunnen ontwikkelen. Er moet voldoende bouwterrein zijn. De wo ningen moeten maar niet luk-raak wor den neergezet, enz. Deze rijksdienst kan veel van wat ver knoeid en bedorven is, niet meer her stellen, maar kan toch voor de toekomst onder Gods zegen zeer vruchtbaar werk tot stand brengen. Het opperbevel der Duitsche weer macht maakt bekend: Het luchtwapen zet den strijd tegen de Britsche ravitailleeringsscheepvaart met goed succes voort. Gisternacht hebben gevechtsvliegtuigen voor de Schotsche Oostkust uit krachtig beschermde vijan delijke convooien drie koopvaardijsche pen met een totalen inhoud van 15.800 brt. tot zinken gebracht en vier andere groote schepen zwaar beschadigd. In het gebied van de Mi d d e 11 a n d- s c h e Zee hebben formaties van het Duitsche luchtwapen in den nacht van 4 op 5 Juni een bijzonder geslaagden aanval gedaan op het Engelsche vloot- steunpunt Alexandrië. Door bomtreffers in de buurt van de Britsche olieopslag plaatsen ontstond een groote brand, die door de bemanningen nog langen tijd na het vertrek kon worden waargenomen. In Noord-Afrika bestookte de Duitsch-Italiaansche artillerie Britsche geschutstellingen, munitieopslagplaatsen en installaties voor den watertoevoer bij Tobrpek met goede uitwerking. De vijand heeft overdag noch des nachts gevechtshandelingen boven het Duitsche rijksgebied verricht. In zijn weermachtsbericht nr 364 maakt het Italiaansche opperbevel het volgende bekend: Gedurende den nacht van 6 Juni heeft de Italiaansche luchtmacht de vesting Gibraltar alsmede de vliegvelden van Halifar en Micabba op het eiland Malta gebombardeerd. Een Italiaansche torpedoboot in het centrale bekken van de Middellandsche Zee, heeft een vijandelijke duikboot tot zinken gebracht. Gedurende den nacht van 5 Juni hebben vijandelijke vliegtui gen bommen laten vallen op het eiland Rhodus in de Dodekanesus. In Noor d-A f r i k a werd aan het front van S o 11 o e m een vijandelijke aanvalspoging verijdeld. Onze bijzonder actieve artillerie heeft schepen, die in de haven van Tobroek gemeerd lagen, ge bombardeerd. Luchtformaties bestook ten opnieuw de verdedigingswerken van Tobroek met bommen. Een Hurri cane-machine werd door onze jagers neergehaald. Vijandelijke vliegtuigen lie ten bommen vallen op Benghasi en Derna. In het gebied van Bar dia heeft men een groep Engelsche soldaten onder bevel van een officier gevangen genomen, die met een motorboot van het eiland Kreta waren gevlucht. In O o s t-A f r i k a bombardeerde de vijandelijke artillerie intensief, maar met gering resultaat, onze stellingen langs de rivier Omo in den sector Abalti (Gal- la en Sidamo). NIEUWE AANVAL OP BEIROET. Het A. N. P. meldt uit Beiroet Britsche bommenwerpers hebben een nieuwen aanval gedaan op de haven van Beiroet, waardoor de anti-Britsche stem ming onder de bevolking zeer is toege nomen. Britsche gevechtsvliegtuigen hebben Woensdag het Fransche militaire kamp te Kassimiyet in het zuidelijke deel van den Libanon aangevallen. Naar het A. N. P. uit Vichy meldt, heerscht volgens de laatste uit Beiroet aangekomen berichten voor de Syrische kust eert druk verkeer van de Britsche vloot, dat den schijn wekt, alsof er een vlootcordon voor de kust wordt gelegd en tegelijkertijd landingsmaatregelen on dernomen worden. Men merkt hierbij op, dat de kruisen de eenheden schijnen te steunen op een bijzonder sterke luchtafweer en met het oog hierop zijn uitgezocht. ïn berichten uit Damascus wordt ge meld, dat de in Transjordanië wonende Syriërs van de Transjordaansche regee ring bevel hebben gekregen onmiddellijk het land te verlaten. Vele Syriërs zouden zelfs gearresteerd zjjn. Te Damascus zijn, naar A. N. P. ver neemt, verscheiden Arabische vluchtelin gen uit Palestina en Transjordanië aan gekomen. Uit hun verklaringen blijkt, dat er thans in Palestina arrestaties op groote schaal ^worden verricht, met het doel alle onzekere elementen in geval van een Britschen aanval op Syrië achter slot en grendel te brengen. Het aantal Ara bieren, dat in de laatste dagen in con centratiekampen is opgesloten, beloopt in de duizenden. Tal van notabelen zijn eveneens gearresteerd. Het A. N. P. verneemt van goedinge- lichte kringen te Berlijn: Het feit, dat de Britsche propaganda zich verder in sterkere mate met Syrië bezighoudt, heeft te Berlijn de aandacht, die daar mede in overeenstemming is. Een opvallende gelijkenis 'vertoont voor waarnemers te Berlfjn de thans door de Engelschen gevoerde propaganda ten aanzien van Syrië met de Londensche be- richtenpolitiek, kort voor den overval der Engelschen op Oran en Dakar. De hooge commissaris in Syrië, gene raal Dentz, heeft, naar Ofi uit Beiroet meldt, voor de Frunsche troepen in den Levant een toespraak gehouden, waarin h(j o.a. het volgende verklaarde: „Men heeft gezegd, dat Frankrijk Sy rië in den steek laat. Dit is onjuist. Men heeft gezegd, dat Duitsche regimenten de Fransche regimenten hebben afgelost en dat de Fransche regimenten zich te rugtrekken. Dit is onjuist, en gij weet het wel- Thans, evenmin als vroeger, zqn er Duitsche troepen in Syrië en den Li banon. Men heeft gezegd, dat Duitsche troepen in Lattaquieh aan land zijn ge zet. Dit is onjuist. Men heeft gezegd, dat een afdeeling van 600 soldaten met een hospitaalschip in Beiroet is aangekomen. Dit is onjuist en gij weet het precies zoo als ik. Wat bltjft er van deze leugens over? Niets. De regeering heeft bevloten haar poli tiek tegenover Duitschland te verande ren. Waarom? Omdat zij wil, dat het door de blokkade uitgehongerde, door de demarcatielijn verscheurde en door de gevangenschap van honderdduizenden zijner zonen in zijn toekomst getroffen Frankrijk kan leven. Wat verwacht de regeering van de nieuwe politiek? ZIJ verwaoht heel een voudig, dat Frankrijk In den komenden winter niet van honger, koude en ellende sterft. Het Is allereerst noodlg, dat Frankrijk leeft. Dit is de werkelijkheid. Wat verlangt men daarvoor van ons? Verlangt men, dat wij de wapens tegen den een of ander zullen opnemen Neen. Verlangt men van ons, dat wij iemand te hulp roepen? Neen. Men verlangt heel eenvoudig van ons dit eischt de maar schalk dat wij het bezit van de ge bieden, die ons toebehooren of die ons zjjn toevertrouwd, handhaven. Het bevel is duidelijk. Onze bezittingen verdedigen, verdedigen met onze eigen strijdkrach ten. Wanneer het noodig is, zullen uwe vuisten het geweer en het stuurwiel van den tankwagen omklemmen en zult gij in de vliegtuigen stappen en de vlag laten wapperen, de vlag, die naast de Libaneesche vlag en naast de Syrische vlag wappert". VAN JAPANSCHE ZIJDE OPHEL DERING GEVRAAGD, Een Donderdagavond .door de „Uni ted Press" uit Batavia ontvangen be richt meldde, dat toen de spanning tus- Bchen Japan en Nederlandsch-Indië haar hoogtepunt zou hebben bereikt, nadat de Japansche delegatie binnen 24 uur antwoord had geëischt op de door haar gedane voorstellen. Van de zijde van Ned.-Indië zou zijn verklaard, dat dit z(jn standpunt niet kon wijzigen, terwijl de Japanners daartegenover zouden heb ben gezegd, dat zij, indien de onder handelingen thans geen bevredigende wending zouden nemen, de kwestie aan hun regeering zouden overdragen. Gisteren meldde Domei uit Batavia: Vernomen wordt, dat Jenkitsji Josji- zawa, de leider van de Japansche dele gatie voor de handelsbesprekingen en H. J. van Mook, directeur van het Ne- derlandsch-Indische departement van economische zaken vanmorgen om tien uur zijn bijeengekomen. In een telefonisch interview van de „Nisji Nisji Sjimboan" met den leider der Japansche delegatie ln Batavia, Jos- jizawa, heeft deze volgens een D.N.B.- bericht uit Tokio, verklaard, dat de on derhandelingen met Van Mook en den chef van de handelsafdeeling Van Hoog straten, anderhalf uur hebben geduurd. Het antwoord van Nederlandsch-ln- dië was op talrijke punten niet bevre digend geweest, zoodat van Japansche zijde ophelderingen werden gevraagd. Mocht men Japans goeden wil en op rechtheid niet begrijpen, dan blijft al leen het vertrek van de Japansche de legatie over. ZATERDAG 7 JUNI. Als mij bange was, riep ik den HEERE aan, en riep tot mijn God; Hij hoorde mijn stem uit zijn paleis, en mijn geroep voor zijn aangezicht kwam in zijn ooren. Psalm 18 7. Zon. Maan. op onder op onder 5.19 21.59 19.16 4.16 9 Juni: Volle maan. 16 Juni: Laatste kwartier. ZONDAG 8 JUNI. HEERE, ik heb lief de woning van uw huis en de plaats des tabernakels uwer eer. Psalm 26 8. Zon op onder 5.18 21.59 Maan op onder 20.32 4.55 aardappelen verbaden. De Seoretaris-Generaal van het de partement van Landbouw en VissoherIJ heeft bepaald, dat het rooien van vroe ge aardappelen is verboden. Het verbod geldt niet, indien het rooi en geschiedt op of na een door de Cen trale vast te stellen datum of van het verbod ontheffing is verleend door of vanwege de Stichting Nederlandsche Groenten- en Fruitcentrale, gevestigd te 's-Gravenhage, en de voorwaarden, zoo noodig aan deze ontheffing te verbinden, zijn nagekomen, of indien het betreft aardappelen, geteeld onder glas. Dit besluit treedt heden in werking. Te Berlijn is door een officieele woordvoerder verklaard, dat de betrek kingen tusschen Engeland en de regee ring van Vichy, de laatste 48 uur slech ter geworden zijn. Maar ook groeit de spanning tusschen de Vereenigde Sta ten en Duitschland. De Diplo, die nauwe betrekkingen met de Wilhelmstrasse onderhoudt doet een ernstig beroep op de Amerikaansche mi nisters zich eindelijk eens met hun eigen zaken te bemoeien. Het blijkt steeds duidelijker, dat Amerika niet alleen niets doet om een oorlog met Duitsch land te vermijden, maar dat het zelfs op een conflict aanstuurt. Terwijl ook heden nog, de spanning in het Naburige Oosten toeneemt en men reeds kan con- stateeren dat het Duitsche luchtwapen een nieuw offensief voorbereidt, moet men steeds rekening houden met groote gebeurtenissen in andere werelddeelen. In buitenlandsche kringen is de situatie gistermiddag „onoverzichtelijk" ge noemd. Maar tevens is de gedachte uit gesproken, dat de naaste toekomst groote ophelderingen zal brengen. Onder voorzitterschap van den plaats- vervangenden premier, admiraal Darlan, is gisterochtend te Vichy een kabinets raad gehouden. Naar in welingelichte kringen ver luidt, aldus het D.N.B., hadden de be raadslagingen in de eerste plaats betrek king op de situatie in Syrië. Voorts neemt men aan, dat de kabinetsraad de jongste persverklaringen van den Ame- rikaanschen minister van buitenlandsche zaken, Cordell Hull, over Frankrijk heeft behandeld. Ook verluidt in welingelichte kringen, dat behalve de algemeen gedelegeerde van de Fransche regeering in Afrika, ge neraal Weygand, de resident-generaal van Tunis en de gouverneur-generaal van Fransch West-Afrika, ook de gou verneur-generaal van Algerije en de re sident-generaal van Marokko te Vichy ontboden zijn. Reeds hieruit kan men, zoo wordt verklaard, den aard en de draagwijdte van de thans gehouden re- geeringsbesprekingen afleiden. Naar verluidt heeft het Fransche ka binet verschillende aangelegenheden be treffende Afrika besproken. GEZANT TE MOSCOU NAAR LONDEN ONTBODEN. Gistermiddag is te Londen officieel medegedeeld, dat de minister van Bui tenlandsche Zaken, Eden, den Britschen ambassadeur te Moscou, Cripps, ver zocht heeft, zoo snel mogelijk naar Lon den te komen, om daar eenige dagen met de Britsche regeering te beraad slagen. (D.N.B.) De „New York Times" maakt melding van het onderhoud, dat Hitier op 23 Mei heeft gehad met den Amerikaanschen journalist Cudahy. Cudahy, aldus dit bericht, heeft den Fiihrer gezegd, dat de oppositie tegen Duitschland in de Vereenigde Staten in hoofdzaak berust op de vrees, dat de veiligheid van het Westelijk halfrond be dreigd wordt door een Duitschen aan val. Hitier lachte daarom, en zeide, dat het denkbeeld van een inval op het Westelijk halfrond even fantastisch is als dat van een invasie op de maan. Hij zeide een te hooge opvatting van het verstand van de Amerikanen te hebben om te kunnen geloöven, dat een Ameri kaan, die nadenkt, werkelijk iets derge lijks zou kunnen vreezen. Hij was er van overtuigd, dat de invals-praatjes tegen beter weten in in omloop waren gebracht door oorlogsdrijvers, die een oorlog een winstgevende aangelegenheid achten. De gezamenlijke scheepsruimte van Engeland, de Vereenigde Staten en Duitschland zou volkomen ontoereikend zijn om een millioenenleger, dat noodig zou zijn voor de verovering van het Wes telijk Halfrond, over te brengen. Als de aanval op Kreta reeds moeilijk scheen, is een aanval over een open zeegebied van 2500 mijl iets, dat men zich niet kan voorstellen. AMERIKAANSCHE HANDELSVLOOT ONDER DIRECTE CONTROLE VAN WASHINGTON. (S.P.T.) Als gvolg van.de afkondiging van den nationalen noodtoestand is Donderdag de scheepvaartwet van 1916, die den verkoop van Amerikaansche schepen of werven verbiedt, wederom van kracht geworden. Voor verkoop is aldus ln de toekomst een speciale ver gunning der scheepvaart-autoriteiten noodig. Tevens komt door deze wet de geheele Amerikaansche handelsvloot als mede de scheepsbouwindustrie onder di recte contróle van den staat. (D.N.B.) Over den toestand in Irak zijn te Vichy via Beiroet berichten ont vangen, waarin wordt verklaard, dat bij Mosoel op het oogenblik verbitterde ge vechten aan den gang zijn. Bijzonder heden zijn echter niet bekend. Een in Damascus aangekomen Irak- sche afgevaardigde heeft medegedeeld, dat de Engelsche aanval op Bagdad, die tot de overgave leidde, werd uitgevoerd door tweehonderd Britsche tanks. On geveer 5000 Irakkers werden gedood. Met het oog op de toenemende on lusten in Bagdad is de staat van beleg, die eerst alleen voor de stad gold, ook tot de naburige plaatsen uitgebreid. In

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1941 | | pagina 1