De
grondeigenaar:
Werkveri uimi
aars en de
uiming.
DE REDE VAN ROOSEVELT.
Britsche troepen op Kreta
teruggetrokken.
Christelijk Dagblad voor Zeeland
EERSTE BL
Bonaanwijzing extra ei.
DAGKALENDER.
De Broodbon
WOENSDAG 28
55e JAARGANG
MEI 1941
- No. 23
De nationale noodtoestand afgekondigd.
De Britsche vlootverliezen.
Engelsche convoolen met succes
aangevallen.
Het Itallaansche weermachtsberlcht
De spanning In het Verre Oosten
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes
Postrekening 4445S Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Glststraait 34 en
Noordweg 188.
Directeur-Hoofdredacteur: A. DB LANGE
te Goes.
Abonnemenfitprij* 2,73 per kwarïM)
Weekabonnementen voor Middeiburg
Goes en plaatsen, waar een agent is aan
gesteld f 0.21.
Losse nummers 6 cent
Familieberichten 33 cent per regel
Overige advertentiSn 3C cent per regel
Ingezonden mededeehngen 60 cent per regei
Kleine Advertentlëm f 0.55 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Zooals wij reeds publiceerden, is het
ideaal van den dienst der werkverrui
ming allen, die werken kunnen, aan werk
te helpen en daardoor de volkswelvaart
te bevorderen. Doch dit ideaal is nog
lang niet bereikt.
Met name op Walcheren en Tholen en
in Oost-Zeeeuwsch-Vlaanderen zoeken
nog vele handen werk.
Doch het is niet enkel een belang der
arbeiders, dat hier loonende arbeid
komt, het uitvoeren van cultuurtechni
sche werken komt de gemeenschap ten
goede. Het is in het voordeel van de
grondbezitters en van de bebouwers.
Voor partiou 1 ieren is er ruim
schoots gelegenheid hun eigendommen
in behandeling te nemen. Het inpolderen
van buitendgksche gronden zal wel ge
reserveerd blijven voor groote lichamen,
doch het ophoogen van lage, moerassige
gronden, het opvullen van kreeken, het
rooien van bosschen of houtopstanden is
voor particulieren zeer wel te doen. Zoo
is b.v. te Kloetinge een boom
gaard aangelegd op een terrein waar
eerst het houtgewas opgeruimd moest
worden. Het egaliseeren van bouw-, wei-
of tuingrond, het woelen van perceelen,
waardoor de goede klei bovenkomt, het
bezanden van andere, tengevolge waar
van de structuur van de te zware klei
verbetert, het doorspitten of draineeren
van landerijen zijn vaak dringend nood
zakelijk.
Velen, vooral op Walcheren en Tholen,
zien echter op tegen de kosten van b.v.
egalisatie en drainage.
In O. Zeeuwsch-Vlaanderen zouden ve
len groot voordeel boeken, als zij konden
besluiten hun laaggelegen moerassige
gronden en kreeken te laten ophoogen
met grond van het daarnaast gelegen
bouwland, dat veel te hoog is en door de
verlaging aanmerkelijk in waarde zou
stijgen.
De al te voorzichtigen willen eerst
eens zien, welk voordeel een meer voor
uitziende buurman heeft van ben der
gelijk werk. Zij zien tegen de kosten op,
zijn bang, de zeggenschap over hun
eigendom te veel uit handen te geven.
Hoe is nu de regeling?
De Nederl. Heidemaatschappij heeft
de leiding bij deze werken. Zij heeft bij de
„ontginners" allerwege groote achting
verworven, Dit lichaam is een vereeni-
ging, die belangeloos werkt, en
geen N.V., die winst wil maken. Onder
leiding van het hoofdbureau te Arnhem
streeft zij voortdurend naar verbetering
van ons landbouwkundig apparaat.
Daartoe is het land in districten ver
deeld. Het district West-Noord-Brabant
en Zeeland staat onder den hoofdopzich
ter, den heer Verhagen te Breda, spe
ciaal voor Zeeland geassisteerd door den
heer Groot Obbink te Goes. Deze geeft
ieder, die voornemens is cultuur-tech-
.nische werken uit te voeren gratis
advies en ontwerpt belangeloos plan
nen, zonder dat de aanvrager zich hier
door bindt. Zelfs wanneer het zoover is,
dat de Rijksdienst voor de Werkverrui
ming (voor Zeeland gevestigd aan de
Loskade te Middelburg) subsidie heeft
toegezegd, dan is men nog niet ver
plicht tot uitvoering over te gaan. Is
het werk tenslotte in uitvoering, dan
heeft de eigenaar steeds het recht, den
arbeid op elk door hen gewenscht tijd
stip te onderbreken of stop te zetten!
Egalisatie enz. zal gewoonlijk in den
herfst aanvangen en vóór hot voorjaar
geëindigd zijn, Mocht er echter onver
hoopt stagnatie, b.v. door langdurige
vorst, optreden, dan kan de eigenaar zijn
land dus met het aanbreken van het
gunstige seizoen toch in cultuur bren
gen, door de voortzetting van het werk
uit te stellen tot den volgenden winter.
De subsidie die verleent wordt, is ge
middeld 80 pet. van het verloonde be
drag. De bijkomende kosten bedragen
ongeveer 30 pet. van het totale loon. De
eigenaar krijgt dus een bedrag van 50
pet. van het totale loon voor eigen re
kening. Doch dit bedrag wordt in de
praktijk gecompenseerd door de waarde
vermeerdering van den grond. Grootere
waarde, dus meer opbrengst.
De eigenaar moet dus wel wat eigen
kapitaal in de onderneming kunnen en
willen steken, maar hij kan verzekerd
zijn van een goede rente daarvan, die
hem in den vorm van een meer-opbrengt
toevalt en men belegt zijn geld dus vei
lig in eigen onroerend bezit.
Wellicht hangt menigeen te veel aan
zijn bedrijf, zooals het in vroeger dagen
goed gerendeerd heeft. Doch andere
nieuwigheden op landbouwgebied zullen
toch ieder geleerd hebben, dat het be
drijf door allerlei hervormingen verbe
terd kan worden. Het is gebleken dat in
tensievere bedrijfsvoering noodzakelijk
is, zeker in dezen tijd.
Waarom zou men dit wel willen be
reiken met kunstmest, machines en goed
geselecteerd zaad, maar niet door ver
betering van den grond zelf, waarvan
de toestand vaak zooveel te wenschen
overlaat, dat een groot gedeelte van de
gewone moeite en kosten weer teniet
gedaan worden!
WASHINGTON (D.N.B.) President
Roosevelt begon zijn aangekondigde
redevoering met opnieuw de bewering
te uiten, dat Duitschland naar de wereld
heerschappij streeft en het Amerikaan-
sche continent onder „slavernij" tracht
te brengen. Dit is het principëele „feit",
waarop de politiek van de Vereenigde
Staten wordt opgebouwd.
Met bijzonder toegenomen kracht heb
ben de Vereenigde Staten en de andere
Amerikaansche republieken thans hun
weg in den toestand van dit oogenblik
bepaald.
Voor Amerika, zoo vervolgde Roose
velt, is de vrijheid der zeeën, de vrijheid
van den handel een levensnoodzakelijk
heid, daar het niet alle goederen, welke
het voortbrengt, zelf kan verbruiken.
Indien Duitschland evenwel de overwin
ning behaalt, zou de Amerikaansche
productie van de wereldmarkt worden
afgesloten, terwijl de „Nazi-goederen" j
onbelemmerd Amerika zouden binnen- 1
komen. Dit gevaar is thans reeds zeer
groot, daar het grootste deel van Europa
en een deel van Afrika door de as-
mogendheden militair is bezet.
Wanneer het den asmogendheden ge-
lukt, ook Dakar, de Azoren en de Kaap-
Verdische eilanden te bezetten zou de
oorlog den rand van het Westelgk-half-
rond naderen.
De techniek van dezen tweeden wereld
oorlog plaatst de V.S. voor veel grooter
vraagstukken dan in den eersten wereld
oorlog. De vernietiging van koopvaardij
schepen geschiedt thans over een veel
grooter gebied dan toen, ja zelfs binnen
de wateren van het Westelijk-Halfrond.
De snelheid, zoo vervolgde Roosevelt
letterlijk, waarmede de koopvaardij
schepen tot zinlcen. worden gebracht, is
drie maal zoo groot ais het vermogen
van de Britsche scheepswerven om nieu
we schepen te bouwen. Zij is meer dan
tweemaal zoo groot als de Britsch-
Amerikaansche productie op dit oogen
blik.
Wij kunnen aan dit gevaar met be
hulp van twee gelijktijdige maatregelen
het hoofd bieden.
1e. Door ons groot scheepsbouwpro-
gramma te bespoedigen en uit te brei
den, en
2e. door er toe bij te dragen de ver
liezen op zee te verminderen.1
Wij hebben daarom onze patrouilles
in de wateren van het Noordelijke en
Zuidelijke deel van den Atlantlschen
Oceaan uitgebreid en wij vergrooten deze
patrouilles meer en meer met schepen
en vliegtuigen.
Het is algemeen bekend, dat de kracht
van onze Amerikaansche vloot in het af-
geloopen jaar aanzienlijk vergroot werd.
Deze schepen en vliegtuigen stellen ons
op de hoogte van de aanwezigheid van
aanvallende schepen boven zee, onder
zee en op zee.
Onze nationale politiek is thans als
volgt:
1e Wij zullen aan elke poging of be
dreiging van Hitier om zijn heerschappij
tot het Westelijk Halfrond uit te brei
den, met alle ons ter beschikking staan
de hulpmiddelen en met actieve tegen
stand het hoofd bieden.
Nadrukkelijk volharden wij in de vi
tale noodzakelijkheid het „Hitlerisme"
van elk punt. der wereld verwijderd te
houden, waarvan men zich als steunpunt
voor een aanval op de beide Amerika's
zou kunnen bedienen.
2e. Van het standpunt der absolute
noodzakelijkheid uit, zullen wij Groot-
Brittannië elke slechts mogelijke hulp
verleenen en evenzeer allen anderen, die
het fascisme met geweld van wapenen
tegenstand bieden.
Alle andere maatregelen, welke noo-
dig zgn om Groot-Brittannië de noodige
aanvoeren te doen toekomen zullen ge
nomen worden en alle andere methoden,
welke gebruikt moeten worden, zullen
door onze deskundigen bestudeerd en in
daden omgezet worden.
Vervolgens keerde Roosevelt zich te
gen de tegenstanders van zijn politiek en
kondigde hij aan, dat de Regeering alle
haar ter beschikking staande middelen
zal gebruiken om aan elke storing in de
productie het hoofd te bieden.
De president sloot zijn redevoering
met de volgende woorden:
Wij zullen niet aarzelen onze wapens
te gebruiken om aan een aanval het
hoofd te bieden. Daarom heb ik heden
avond den onbeperkter: nationalen nood
toestand afgekondigd en de versterking
van onze verdediging tot aan de uiterste
grenzen van onze nationale macht en be
voegdheid verlangd.
De Secretaris-Generaal van het De
partement van Landbouw en Visscherij
maakt het volgende bekend met be
trekking tot de distributie van eieren.
Zooals reeds werd medegedeeld, zal
tot een naderen datum wekelijks een
extra ei beschikbaar worden gesteld. Ipi
verband hiermede is thans bepaald, dat
gedurende het tijdvak van Donderdag
29 Mei tot en met Woensdag 4 Juni a.s.
de met „41" genummerde bon van de
„bonkaart algemeen", recht geeft op
het koopen van één ei.
WOENSDAG 28 MEI 1941.
Gjj aanschouwt de moeite en het
verdriet, opdat men het in Uw hand
geve; op U verlaat zich de arme, Gij
zgt geweest een helper van den wees.
Ps. 10 14.
Zon. Maan.
op onder op onder
5.27 21.48 7.33 23.28
2 Juni: Eerste kwartier.
9 Juni: Volle maan..
Aangezien door een verkeerde op
maak van het bonnenlijstje in ons blad
van Maandag en Dinsdag vergissingen
zouden kunnen ontstaan, wijzen wij er
nog eens op, dat alleen op bon 21 een
dubbel rantsoen brood kan worden ge
kocht. Deze bon is voor twee weken
bestemd.
Wij plaatsen hieronder de verbeterde
opgaaf voor brood:
Brood of gebak
18 (Extra
rantsoen)
24 (Extra
Rantsoen)
20
21
t/m. 24 (28) Mei
t/m. 22 Juni
t/m. '24 (26) Mei
24 Mel tot en met
7 (11) Juni
100 gram roggebrood ol
100 gram ander brood of
1 rantsoen gebak, of '70
grom bloem of meel.
200 gr. roggebrood of 200
gr. ander brood of 2 rant
soenen gebak of 140 gr.
meel of bloem.
(D. N. B.) In eeri officieel communiqué
van het Britsche hoofdkwartier in het
Midden-Oositieni wordt omtrent de opera
ties op Kreta meegedeeld, dat de Duit-
sohe troepen gisteravond terJ Westen van
Kanea docr een nieuwen geslaagden aan
val de bres in de Britsche verdedigings
linies hebben verbreed, zoodat het nood
zakelijk werd, de Britsche troepen te
doen terugtrekken op achterwaarts ge
legen stellingen.
Tevoren was meegedeeld, dat het on
mogelijk was gebleken nieuwe landingen
van vijandelijke troepen door de lucht te
verhinderen.
Blijkens een D. N. B.-bericht uit Ber
lijn, wórdt de bevolking van Kreta in
Engelsche uitzendingen opnieuw opge
wekt tot gewapenden tegenstand tegen
de Duitschers. Het nieuwe Britsche pa
rool voor de Kretenzers luidt, zich met
geweren en ander oorlogsmateriaal te
bewapenen en de Duitschers in de pan
te hakken.
Van Duitsche zijde wordt hieromtrent
verklaard, dat deze oproep het volken
recht schendt en de Kretenzers, als zij
daaraan gevolg zouden geven, zich zou
den blootstellen aan 't gevaar als franc-
tireurs te worden behandeld.
(D. N. B.) Minister Churchill heeft
gisteren, naar de Londensche nieuws
dienst meldt, in het Lagerhuis de ge
vechten op Kreta „fel en ernstig" ge
noemd. De vijandelijke druk neemt van
dag tot dag toe. Het sterkst is hg op het
westelijk deel van het eiland. Twee slag
schepen en verscheidene kruisers der
Britsche zeestrijdkrachten zjjn bjj de ge
vechten om Kreta beschadigd. Hoe de
gevechten op Kreta ook mogen afloopeh,
zoo besloot Churchill, de hardnekkige
verdediging van het eiland zal in de
annalen van de Britsche oorlogsgeschie
denis een bijzondere plaats innemen. j
Volgens een bericht uit Lissabon van
het Itallaansche persagentschap Stefanl
is te Londen medegedeeld, dat de laatste
dagen in de omgeving van Kreta twee
kruisers, de „Gloucester"" en de „Fii",
en vier torpedoboot jagers, do „Grey
hound", de „Kelly", de „Cashimir" en
de „Juno" tot zinken zjjn gebracht.
Uit Berljjn meldt het D. N. B„ dat de
havenautoriteiten te Alexandrlë koorts
achtig maatregelen treffen om de Engel
sche kruisers en torpedojagers op te ne
men, die in gevechten by Kreta zwaar
beschadigd zijn.
AANVAL BIJ SOLLOEM
AFGESLAGEN.
Het opperbevel van de Duitsche weer-
sche weermacht maakt bekend:
Duikbooten hebben ten Westen van
Afrika veertien zwaar geladen vijande
lijke koopvaarders van 77.600 brt. in to
taal tot zinken gebracht.
Op het eiland Kreta rukken de Duit
sche troepen stelselmatig verder op, na
succesvolle gevechten en de bezetting
van verscheidene plaatsen.
Het luchtwapen ondersteunde deze ge
vechten door doeltreffende aanvallen van
Stuka's op Britsche steunpunten, troe
penconcentraties en kampementen. De
luchtdoelartillerie schoot boven 'teiland
een jager van het type Hurricane neer.
Ten Zuiden van Kreta werd een groot
transportschip zwaar beschadigd door
bommen.
In het Oosten van de Mid-
dellandsche Zee hebben Duit
sche Stuka's een sterke Britsche vloot-
formatie aangevallen.
Zij plaatsten vier bommen van zwaar
kaliber op een vliegtuigmoederschip en
verscheidene op twee kruisers.
InNoord-Afrika bij Solloem
is een plaatselijke Britsche aanval met
pteun van pantserwagens afgeslagen.
Formaties van het Duitsche en Itali-
aansche luchtwapen deden succesvol aan
de gevechten mee. Door scheeraanvallen
op colonnes Britsche artillerie ten Wes
ten van Dar-elNamra leed de vijand
zware verliezen. Duitsche Stuka's brach
ten voor Tobroek twee koopvaarders van
9000 brt. in totaal tot zinken en bescha
digden een lichten Britschen kruiser
zwaar.
Rondom Engeland hebben ge
vechtsvliegtuigen een vrachtboot van
3000 brt. vernietigd en een grooten koop
vaarder zwaar beschadigd. Andere lucht
aanvallen richtten zich gisteren en in
den afgeloopen nacht op haveninstalla
ties aan de Britsche Zuid-Oostkust.
Bjjzonder succesvol was bovendien een
aanval op een fabriek van de vliegtuig
industrie aan de Engelsche Zuidkust.
De vjjand is overdag nog des nachts
met vliegtuigen boven Duitsch gebied
verschenen.
By de vernietiging van vyandeiyke
vrachtbooten ten Westen iVan Afrika
heeft de duikboot onder commando van
luitenant ter zee eerste klasse Schütze
zich byzonder onderscheiden door het tot
zinken brengen van elf schepen van in
totaal 56.200 brt.
Ter aanvulling van het weermachts-
bericht van gisteren verneemt 't D.N.B.
De Duitsche onderzeeërs hebben in de
tweede helft van Mei niet minder dan
vier groote Engelsche konvooien uit el
kaar gejaagd en ten deele vernietigd,
waarbij nog een reeks doeltreffende af-
zonderiyke acties komt. De berichten
luiden als volgt: 16 Mei 8000 brt., 17 Mei
33.612 brt., 20 Mei 33.000 brt'. (konvooi
tankbooten), 23 Mei 110.000 brt. (Noor-
deiyk deel van Atlantlschen Oceaan en
ten Westen van Afrika). Het totale re
sultaat van den duikbootenoorlog tegen
de koopvaardg is 262.212 brt. vernietig
de vgandelgke tonnage.
HEVIGE ACTIVITEIT VAN ARTIL
LERIE BIJ TOBROEK.
In zijn weermachtsbericht nr 356
maakt het Italiaansche opperbevel het
volgende bekend:
Gisternacht hebben onze bombarde
mentsvliegtuigen de vlootbasis La Va-
letta op het eiland Malta aangevallen.
In N o o r d-A f r i k a bijzonder hevige
activiteit van de artillerie aan het front
van Tobroek. Onze luchtformaties
hebben installaties in Tobroek gebom
bardeerd, waarbij groote branden ont
stonden. Tijdens het in het legerbericht
van gisteren vermelde bombardement
uit de lucht zijn nog twee andere vracht
schepen getroffen en zwaar beschadigd.
In den nacht van Zondag op Maandag
heeft de vijand een luchtaanval onderno
men op Bengbasi.
IndeEgeïsche zee hebben Brit
sche vliegtuigen bommen geworpen op
eenige plaatsen op de eilanden R h o d o s
en Scarpanto.
In O o s t-A f r i k a hebben onze troe
pen in de streek van de meren (Galla-
Sidamo) tegen vijandelijke afd.eelingen
gestreden en hun zware verliezen toege
bracht. Op den ochtend van 24 Mei heeft
een van onze detachementen aan de ri
vier de Baro een groote vijandelijke con
centratie aangevallen en verslagen. In de
zone van Debra-Tabor blijven onze troe
pen op doeltreffende wijze het hoofd bie
den aan den druk van den vijand.
CHURCHILL BIJ DEN KONING.
(D.N.B.) Churchill is gisteren naar
de Engelsche berichtendienst meldt,
door den koning in audiëntie ontvan
gen.
ENGELSCHEN TREKKEN BIJ
SOLLOEM TERUG.
(D.N.B.) De Britsche troepen zijn met
bun voorste stellingen verder van Sol
loem terugegetrokken.
BIDSTONDEN VOOR DE DUITSCHE
SOLDATEN.
Het D.N.B. meldt uit Berlijn:
In vele katholieke en evangelische
kerken van het Duitsche rijk zijn Zon
dag voor het eerst „bidstonden" gehou
den voor alle in den strijd staande sol
daten. Deze bidstonden zullen thans
lederen Zon- en feestdag worden ge
houden zoolang de groote gevechtshan
delingen duren.
GEEN NAVICERTS VOOR
FRANSCHE SCHEPEN.
(D.N.B.) De onderstaatssecretaris in
het departement van buitenlandsche za
ken heeft volgens den Londenschen be
richtendienst in het Lagerhuis bekend
gemaakt, dat de Britsche regeering in
het vervolg geen navicerts meer zal ver
strekken voor schepen der Vichy-regee-
ring.
Naar S.P.T. uit Sjanghai meldt wor
den de Engelsch-Amerikaansch® verde
digingsmaatregelen in den Stillen
Oceaan door de bladen te Sjanghai druk
besproken. De uitlating van den Brit
schen vice-luchtmaarschalk Pullford,
dat Engelsche luchtstrydkrachten ge-
makkeiyk van het schiereiland Malakka
en van Birma uit doeltreffende aanval
len op Japan zouden kunnen onderne
men, heeft sterk de aandacht getrok
ken.
Naar het Japansche telegraafagent-
schap Domei meldt, heeft een vertegen
woordiger van de persafdeeling van het
ministerie van marine ten aanzien van
de konvooieeringskwestie onder meer
verklaard, dat de Vereenigde Staten
moeten verwachten door een Ameri-
kaansch konvooieeringssysteem in een
oorlog te worden verwikkeld. In een der-
gelgk geval zou Japan in zijn levensbe
langen worden geraakt. De Japansche
