Uit Zeeiands Statenzaal.
Uit de Legerberichten.
Christelijk Dagblad voor Zeeland
EERSTE BLAD
NIEUWE BONNEN.
DAGKALENDER.
VRIJDAG 23 MEI 1941
55e JAARGANG - No. 19
Luchtaanval op de Engelsche vloot.
Vies* kruisers en ©enige torpedo
jagers getroffen. - Aanval op Helgo
land afgeslagen.
Bureaux Lange Vorstatraat 70, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Giststraat 34 en
Noordweg 155.
Directeur-Hoofdredacteur: A. DB LANGE
te Goes.
Abonnementsprijs f2.73 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en plaatsen, waar een agent is aor-
gesteld f 0.21.
Losse nummers 6 cent
Familieberichten S3 cent psr rege!
Overige advertentiën 30 sent per rsge!
Ingezonden mcrfcdccfingen 60 cent pc? regel
Kleine Advertentiën f 035 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Op 17 December 1940 en 21 en 22
Januari 1941 kwamen de Staten der
Provincie Zeeland bijeen om verschil
lende belangrijke voorstellen, alsmede
de begrooting voor 1941 in behandeling
te nemen. Het ligt in onze bedoeling op
enkele, toen besproken punten, voor
zoover ze nu nog actueel zyn, terug te
komen, teneinde onze lezers daarvan op
de hoogte te stellen.
T.B.C.-BESTRIJDING EN
SCHOOLARTS.
Waar de bestrijding der gevreesde
tuberculose heiaas nog altijd onze volle
aandacht vraagt, ontleenen wij aan de
notulen allereerst wat door verschillen
de Statenleden over dit onderwerp is
gezegd.
De heer Staverman merkte o.m.
op: De tuberculose is een menster, dat
op den loer ligt en dat toegrijpt zoodra
het daartoe maar even gelegenheid
krijgt. Op het oogenblik wordt de volks
kracht, vooral in de lagere klassen,
ondermijnd door de beperking van de
voedselvoorziening en nu krijgt het mon
ster zijn kans en zal het toeslaan, zoo
dra het de gelegenheid krijgt. Al is thans
nog niet in cijfers uit te drukken, wat
voor kwaad al gesticht is, de gevolgen
komen, evenals na den wereldoorlog, pas
la eer. Gisteren deelde de hoogst bekwa
me leider van de bestrijding der tuber
culose in Zeeland, mij mede, dat over
1940 in onze Provincie nu al ongeveer
20 meer tuberculoselijders ontdekt
zijn, dan over 1939 het geval was. Dit
wijst er dus wel op, dat er hier inder
daad periculum in mora is en dat er
terstond iets moet worden gedaan. Ik
ben er van overtuigd, dat de desbetref
fende commissie spoedig een beroep zal
doen op de hulp van de Prov. Staten.
Maar de beslissing over dat verzoek
kan niet wachten tot de zomerzitting;
nü reeds moeten maatregelen getroffen
worden, om het dreigende gevaar te
voorkomen. U weet ook, dat deze hoogst
bekwame ambtenaar alleen het werk
hier niet af kan, niet alleen omdat het
aantal tuberculoselijders steeds toe
neemt, maar ook, omdat de reismoge
lijkheden voor hem sterk beperkt zyn
geworden. Daarom zal het noodig zijn
een tweeden man aan te stellen. Het is
mij ook bekend, dat er hard aan gewerkt
wordt en dat waarschijnlijk wel op steun
van de Regeering gerekend kan wor
den. Toch is het noodig, dat wij heden
hier een beginselbesluit nemen, waarbij
wij Ged. Staten zeer dringend verzoeken
alles te doen, wat mogelijk is; het is
op het oogenblik niet mogelijk precies
te zeggen, wat het kosten zal, maar wy
moeten zooveel vertrouwen in het Col
lege van Ged. Staten stellen, dat wy
zeggen: hier hebt gij de beurs, geeft
uit, wat noodig is. Ik herhaal: Er is
periculum in mora. Wij moeten niet
wachten totdat de ramp er is; wjj moe
ten trachten die te voorkomen. Daarom
vraag ik ik giet mjjn vraag in den
vorm van een voorstel aan de Staten,
Ged. Staten een blanco crediet te geven
om in dezen te doen, wat zij zelf noodig
achten
De heer Van der Wart, lid van
Ged. Staten, antwoordde hierop: Inder
daad is het waar, dat Ged. Staten hun
aandacht spitsen op deze volksziekte en
op de bestrijding er van.
Ged. Staten zijn volkomen bereid, om
niet alleen hun aandacht aan de zaak te
schenken, maar ook om overal, waar dat
noodig is, financiëel te hulp te komen,
voor zoover natuurlijk de draagkracht
der Provincie gaat.
Door den heer Staverman is over een
tweeden arts gesproken. Ik deel mede,
dat die tweede arts er komt en dat het
Rijk de onkosten, daaraan verbonden,
voor zijn rekening neemt. Dat is dus
al een mooie stap vooruit.
Op het oogenblik is niets anders te
doen, dan onze oogen open te houden.
Terecht heeft de heer Staverman er op
gewezen, dat er toeneming in het aan
tal tuberculosegevallen valt te consta-
teeren, maar men moet ook weer niet
al te erg overdrijven. Er is een toene
ming van open tuberculose. Daarom is
het noodig speciaal de aandacht te ves
tigen op het jonge geslacüt, dat allicht
verstoken is van voedsel, waardoor de
gevallen van deze ziekte kunnen toe
nemen. De aandacht van Ged. Staten,
van de Prov. Staten en van alle colleges,
moet daarop gericht zijn, opdat het op
komende geslacht niet, of zoo min mo-
geiyk, onder deze volksziekte zal hebben
te lijden, Ik ga met den heer Staverman
aecoord en verzeker, dat Ged. Staten
pun oogen open houden in die richting.
De heer Van der Feltz: Ik kan
er natuuriyk geen bezwaar tegen maken,
dat al het mogelijke wordt gedaan, om
deze gevreesde ziekte te bestrijden,
maar wy moeten daarby toch ook de
oogen wel open houden. Wij kunnen nu
een arts benoemen, als ook Ged. Staten
deze toezegging doen, maar ten slotte
geeft dat toch maar heel weinig. Een
arts immers constateert wel de feiten,
maar de oorzaken zijn noch door hem,
noch door ons, weg te nemen. Die oor
zaken immers zyn ten slotte de slechte
woningen op het oogenblik op Walche
ren en het tekort aan voedsel. Ik wil
ook graag het voorstel steunen, al zie
ik niet in, dat de Prov. Staten of Ged.
Staten veel kunnen doen, omdat het m.i.
eigeniyk hoofdzake^k meer Rykszaak
en misschien ten deele ook gemeente
zaak is, maar ik heb toch wel eenig
bezwaar tegen Het voteeren van een
blanco crediet.
De heer Van der W a r tIk zou
den heer Van der Feltz willen antwoor
den, dat het op het oogenblik onmoge-
ïyk is cyfers te bepalen.
Laten de Prov. Staten vertrouwen in
Ged. Staten stellen, dat zij met den pré-
cairen toestand van de prov. financiën
rekening zullen houden. Maar wij zullen
van ganscher harte, zooveel wij kunnen,
medewerken aan de bestryding van deze
volksziekte.
(Slot volgt.)
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakte Woensdag bekend
In den afgeloopen nacht hebben ge
vechtsvliegtuigen verscheidene vliegvel
den in Zuidwest-Engeland ge
bombardeerd. Door voltreffers van bom
men ontstonden talrijke groote branden
en vernielingen aan hangars en onderko
mens.
Duitsche gevechtsvliegtuigen vielen
met goede uitwerking vliegvelden op het
eiland Malta aan, vernietigden twee
Britsche vliegtuigen op den grond en
schoten een jachtvliegtuig van het type
Hurricane neer.
In Noord-Afrika activiteit
van verkenningstroepen. Duitsche ge
vechtsvliegtuigen bestreden met succes
Britsche autocolonnes by S o 11 o e m en
Sidi Barrani.
Boven het Duitsche rijksgebied wer-
■den overdag noch des nachts vijandelijke
gevechtshandelingen verricht.
Gisteren werd bekend gemaakt:
Duitsche gevechtsvliegtuigen en stu-
kas hebben gisteren met groot succes
Britsche zeestrydkrachten in het Ooste-
iyk deel van de Middellandsche Zee aan
gevallen.
Bommen van zwaar en het zwaarste
kaliber troffen een slagschip, zes krui
sers em een torpedojager. Op vier krui
sers ontstond brand. Een vertoonde
slagzij.
Aan deze aanvallen namen ook Itali-
aansóhe torpedovliegtuigen deel. In de
zelfde omgeving werd een vijandelijke
onderzeeër door een bom getroffen en
een koopvaarder zwaar beschadigd.
In Noord-Afrika voor T 'b -
broek levendige bedryvigheid van
verkenningstroepen. By S o 1 1 o e m
schoten Duitsche jagers vijf van de zes
aanvallende Britsche gevechtsvliegtui
gen neer.
By een poging van den vyand om zich
overdag per vliegtuig naar het bezette
gebied aan de K a n a a 1 k u s t te be
geven, werden in een luchtgevecht zon
der eigen verliezen zes Britsche jagers
en een gevechtsvliegtuig neergeschoten.
Afzonderiyke vyandeiyke vliegtuigen
hebben brisantbommen op Helgoland la
ten vallen. Er ontstond slechts schade
in woonwyken. De burgerbevolking had
eenige verliezen aan dooden en gewon
den. Marine-artillerie schoot twee der
aanvallende Britsche vliegtuigen neer. j
Overigens is de vyand niet naar Duitsch
gebied gevlogen.
Tusschen 18 en 21 Mei heeft de vyand
in totaal 37 vliegtuigen verloren.
In dezelfde periode zyn elf eigen vlieg
tuigen verloren gegaan.
Later meldde het D. N. B.
In het Oosten van de Middellandsche
Zee heeft het luchtwapen in den stryd
tegen de Britsche marine byzondere suc
cessen behaald.
Door inslaande bommen zijn vier Brit
sche kruisers en eenige torpedobootja-
gers tot zinken gebracht, een slagschip
en nog twee torpedobaotjagers werden
zwaar beschadigd.
Het hoofdkwartier van de Italiaansche
weermacht deelde Woensdag mede:
InNoord-Afrika aan 't front
van Solloem en om T o b r o e k
aan beide zijden activiteit van verken
ningstroepen. By de uitvalspogingen van
de laatste dagen hebben de Engelsehen
zware verliezen aan manschappen en ma
terieel geleden.
In den nacht van den 19den op den
20sten Mei hebben Duitsche vliegtuigen.
het steunpunt Malta gebombardeerd.
Batterijen en zoeklichtinstellingen wer
den getroffen en branden en verwoestin
gen veroorzaakt. Een Britsch vliegtuig
werd in een luchtgevecht neergeschoten.
In het Oostelijk deel van de M i d d e 1-
landsche Zee hebben onze tor
pedovliegtuigen een kruiser van 10.000
ton getropedeerd.
InOost-Afrika niets nieuws.
Onze duikboot „Malaspina" heeft op
den Atlantischen Oceaan het vijandelyke
stoomschip „Lycason" (7750 ton) tot
zinken gebracht.
Het 351e Italiaansche weermachtsbe-
richt luidt als volgt:
In Noord-Afrika aan het front
van T o b r o e k bedrijvigheid der artil
lerie. Italiaansche en Duitsche vliegtui
gen hebben batterijen en depotinstalla
ties van T o b r o e k gebombardeerd.
Vyf Blenheim-bommenwerpers werden
neergeschoten.
Italiaansche en Duitsche vliegtuigen
hebben op M a 11 a een vliegveld gebom
bardeerd, waarby drie vliegtuigen op den
grond in brand geraakten.
InOost-Afrikaisin het gebied
van Galla Sidamo een poging der Engel-
schen om tot onze stelling door te drin
gen, verijdeld. Op andere vijandelijke af-
deelingen is een tegenaanval gedaan en
zij zijn door escadrons cavalerie terug
geslagen.
Een onzer duikbooten is niet terug
gekeerd.
DE MISLUKTE BRITSCHE AANVAL
OP HELGOLAND.
(D. N. B.) Woensdagmiddag hebben
eenige Britsche gevechtsvliegtuigen on
der bescherming van het laaghangende
wolkendek getracht Helgoland aan te
vallen. De poging mislukte volkomen.
De meeste brisantbommen kwamen in
het water terecht; objecten van militair
belang werden in het geheel niet getrof
fen. Een school werd in geringe mate
beschadigd, eenige burgers werden ge
wond.
DE VERHOUDING ENGELAND—
FRANKRIJK.
D. N. B.) De Britsche minister van
Buitenlandsche Zaken heeft ln het La
gerhuis over den politieken toestand ge
sproken en, naar de Engelsche berich
tendienst meldt, ten aanzien van Frank-
rk o.m. gezegd, dat wanneer de Fransche
regeering zich een voor de Britsche oor
logvoering nadeelige handeling mocht
veroorloven, Engeland by de uitvoering
van zyn militaire plannen geen onder
scheid zal maken tusschen bezet en on
bezet Fransch gebied.
DARLAN ZAL EEN VERKLARING
AFLEGGEN.
(D. N. B.) De plaatsvervangende
Fransche Minister-president, admiraal
Darlan, zal hedenavond om 7 uur over
den Franschen omroep een regeerings-
verklaring afleggen.
GOUD VAN MARTINIQUE TERUG
NAAR FRANKRIJK?
(S. P. T.) De „Daily Express" wijdt
een lang artikel aan het Fransche goud
óp Martinique.
Het blad! meerit te weten, dat te Mar
tinique Fransche oorlogsschepen gereed
liggen), om het goud naar Frankrijk te
rug te voeren.
De commentaren in de Britsche pera
over de politiek der regeering van Vichy
worden steeds uitvoeriger.
De secretaris-generaal van het depar
tement van Landbouw en Vlsschery
maakt bekend, dat de volgende bonnen
recht geven op de daarby vermelde rant
soenen.
Brood, gebak.
Tengevolge van het feit, dat er op de
bonnen van de broodkaart tweemaal een
rantsoen aardappelen en eenmaal een
extra rantsoen brood is beschikbaar ge
steld, is het resteerende aantal bonnen
niet toereikend meer om hiervan, totdat
de nieuwe broodkaart is uitgereikt, we-
k e 1 y k s een bonnummer aan te wyzen.
In verband hiermede zal nu per twee
weken een) bonnummer van de brood
kaart worden aangewezen, met dien ver
stande, dat op elke bon inplaats van 100
gram brood of één rantsoen gebak, thans
2 0 0 g r a m brood of twee rantsoenen
gebak verkrijgbaar zijn.
Het brood en gebakrantsoen blyft dus
over een periode van twee weken onge-
wyzigd. Vanzelfsprekend geven deze
laatste broodbonnen gedurende het tijd
vak, dat er tarwebloem e.d. op mag wor
den gekocht, ook recht op een dubbele
hoeveelheid van deze artikelen.
Uit 't voorgaande volgt, dat de brood-
en gebakleveranciers de helft van het
tot nu toe gebruikelijke aantal bonnen
voor brood of gebak in ontvangst dienen
te nemen.
De met „één rantsoen brood" gemerk
te bonnen blijven recht geven op 1 0 0 gr.
brood.
De bakkers en detaillisten dienen de
bonnen, welke op een dubbel rantsoen
brood, gebak of tarwebloem e.d. recht
geven, op afzonderlijke opplakvellen te
plakken. Betreffende de wijze van in
vullen der ontvangstbewijzen wende men
zich tot de plaatselyke distributiedien
sten.
Brood, gebak.
Bon „21" van de broodkaart: 200 gr.
brood of twee rantsoenen gebak per bon.
D'istributieperiode25 Mei t/m 7 Juni a.s.
Kooptijd: 24 Mei t/m 11 Juni a.s.
Bloem.
Bon „21" van de broodkaart geeft tot
en met 3 1 M e i a.s. bovendien recht op
het koopen van 140 gram tarwebloem,
tarwemeel, roggebloem, roggemeel of
zelfrijzend bakmeel.
Aardappelen.
Bon „03" van de aardappelendistribu
tiekaart: 1 y2 kilogram aardappelen per
bon. Distributieperiode: 26 Mei t/m 1
Juni a.s. Kooptyd24 Mei t/m 4 Juni a.s.
Melk.
Bon „18" van de melkkaart: 1% liter
melk per bon. Distributieperiode26 Mei
t/m 1 Juni a.s. Kooptyd: 24 Mei t/m 1
Juni a.s.
Eieren.
Bon „87" van de „bonkaart algemeen"
één ei per bon. Distributieperiode: 26
Mei t/m 1 Juni a.s. Kooptyd: 24 Mei t/m
4 Juni a.s.
Koffiesu rrogaat en thee.
Bon „34" van de „bonkaart algemeen"
250 gram koffiesurrogaat of 40 gram
thee per bon. Distributieperiode: 26 Mei
t/m 22 Juni a.s. Kooptyd: 24 Mei t/m
22 Juni a.s.
Boter, margarine, slaolie.
Bon „17" van de boterkaart: 250 gram
boter of 200 gram slaolie of raapolie per
bon.
Bon „17" van de vetkaart: 250 gram
boter of margarine, of 200 gram slaolie
of raapolie per bon. Distributieperiode:
26 Mei t/m 11 Juni a.s. Kooptyd: 24 Mei
t/m 14 Juni a.s.
Bon „18" van de boterkaart en van de
vetkaart: 250 gram boter per bon. Op
bon „18" van de vetkaart 15 cent re
ductie per 250 gram boter. Distributie
periode: 26 Mei t/m 11 Juni a.s. Koop-
tijd 24 Mei t/m 14 Juni a.s.
VRIJDAG 23 MEI.
Als ik Uwen hemel aanzie, het werk
Uwer vingeren, de maan en de sterren,
die Gy bereid hebt:
Wat is de mensch, dat Gy zyner ge
denkt en de Zoon dés menschen, dat Gy
hem bezoekt?
En hebt hem een weinig minder ge
maakt dan de engelen, en hebt hem met
eer en heerlykheid gekroond?
Psalm 84, 5 en 6.
Zon.
op onder
5.34 21.40
26 Mei: Nieuwe Maan.
2 Juni: Eerste kwartier.
Maan.
op onder
4.42 18.46
De „News Chronicle" schryft o.m.:
„Frankryk is thans voor Engeland in
gelyke mate vyand als Italië en Roeme
nië".
In een ander artikel over deze kwestie
schrijft de diplomatieke medewerker van
dit blad, dat de vrees niet ongegrond is,
dat Frankrijk zijn vloot aan Duitschland
zal uitleveren.
DE WAPENSTILSTANDSVOOR
WAARDEN GEVEN DE AS HET
RECHT FRANSCHE VLIEGVELDEN
TE GEBRUIKEN.
(United Press). Over zijn bespreking
met Huil zeide de Fransche ambassa
deur Henry Haye, dat hy er den Ameri-
kaanschen minister op had gewezen, dat
Frankryk met de beschikbaarstelling
van Syrische vliegvelden voor Duitsche
vliegtuigen de wapenstilstandsvoorwaar
den absoluut niet had overtreden. Deze
geven Duitschland en Italië uitdrukke-
lyk recht Fransche en daarmede Syri
sche vliegvelden te gebruiken.
RESERVISTEN !N RUSLAND
OPGEROEPEN.
Naar het militaire orgaan Krassnaja
Zwesjda mededeelt, is men in de Sowjet-
unie in de afgeloopen dagen „met het
oproepen van de aan de beurt zijnde lich
tingen reservisten voor het houden van
oefeningen" begonnen.
ZES GRIEKSCHE MINISTERS VAN
KRETA NAAR KAIRO.
(United Press.) De „Messagero"
meldt uit Beiroet, dat zes Grieksche le
den van het kabinet zich van Kreta
naar Kaïro hebben begeven, om daar
hun officieelen ambtszetel op te slaan.
„Deze kabinetsleden vonden het moei
lijk den oorlog van uit Kreta te voeren,
dat aan vijandelijke luchtaanvallen is
blootgesteld en aan alle vijanden voor
vyandelijke invallen open staat."
Koning George en enkele ministers
zijn volgens de „Messagero" op Kreta
gebleven.
DOORLATING VAN AS-TROEPEN
NAAR SYRIË EN IRAK?
(Stefani) De Popoio di Roma wijst
op de mogelykheid, dat Rusland en ook
Turkije aan de as doortocht van troepen
en materieel zouden toestaan, hetgeen de
Duitschers en Italianen in de gelegen
heid zou stellen gemakkelyker Syrië en
Irak te bereiken. Dit zou de vernieti
ging van Engeland in het Oosten betee-
kenen, want de strijdkrachten te land
van de as zyn onbegrensd, terwyl die
van Engeland in het Nabye Oosten niet
merkbaar versterkt kunnen worden.
IJSLAND HEFT DEN BOND MET
DENEMARKEN OP.
D.N.B. De IJslandsche zaakgelas
tigde in Kopenhagen heeft de Deensche
regeering medegedeeld, dat het IJsland
sche Althing op 17 Mei met algemeene
stemmen het volgende besluit heeft ge
nomen.
1. IJsland heeft het recht verkregen
tot definitieve opheffing van den bond
met Denemarken, aangezien Denemar
ken niet in staat was zyn uit de bonds-
overeenkomst tusschen IJBland en De
nemarken van 1918 de tegenover IJsland
aanvaarde verplichtingen na te komen.
IJsland is niet voornemens deze
bondsovereenkomst te vernieuwen, al
acht het 't op grond van de heerschende
omstandigheden niet doelmatig formeel
den bond geheel op te heffen en een
nieuwe staatsorde in te stellen, hetgeen
echter niet langer dan tot het einde van
den oorlog achterwege mag blyven.
2. Het Althing maakt als zyn doel
bekend IJsland te maken tot een repu
bliek, zoodra de bond met Denemarken
ook formeel is opgeheven.
Het IJslandsche Althing heeft den
vroegeren gezant te Kopenhagen, Bjorn-
son, tot ryksbestuurder van IJsland ge
kozen.
KONING VAN KROATIË ZAL DEN
NAAM TOMISLAV II AANNEMEN.
(D.N.B.). De Kroatische staatsleider,
dr Pawelitsj, heeft in een programrede
voor de afdeelingen der Oestasja te Zag
reb eén uiteenzetting gegeven van de
beginselen der Kroatische politiek.
De hertog van Spoleto zal als koning
den naam Tomislav II aannemen en een
Kroatisch koning zyn.
PRESIDENT ROOSEVELT OVER DEN
NOODTOESTAND.
(A.N.P.). Op de persconferentie heeft
Roosevelt met een spotlachje de bewe
ringen weerlegd, dat hij voornemens zou
zyn den „noodtoestand" af te kondigen.
