De Raad van Middelburg vergadert
in het oude Stadhuis.
de Legerberichten.
Christelijk Dagblad voor Zeeland
DAGKALENDER,
ZATERDAG 17 MEI 1941
55c JAARGANG - No. 15
Dit nummer bestaat uit twee bladen» - EERSTE BLAD.
Herdenkingsrede van den Burgemeester.
Schepen tot zinken gebracht.
Bomaanvallen op verscheidene
Brltsche vliegvelden en havensteden
Engelsche luchtaanval op Hannover.
Fransche schepen In V.S. onder
bewaking.
Parijs In groote spanning na de
rede van Pétaln.
Te Berlijn verwacht men groote
gebeurtenissen.
Kroatië wordt een koninkrijk.
Binnenland
Bureaux Lange Vorststraet 70, Qoea
Postrekening 44453 Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J, F A N O Y, Lange Giststraat 34 en
Noordweg 155.
Directeur-Hoofdredacteur: A. DE LANGE
te Goes.
Abonnementsprijs ft-73 per kwsrtaal
Weekabonnementen voer Middelburg
Goes en plaatsen, waar een agent is arr-.
gesteld f 0.21.
Losse nummers 0 cent
Familieberichten 33 cent per regel
Overige advertentlën 30 cent per regel
Ingezonden ir.sdcdccBngen 60 cent per rege!
Kleine Advertentien f 0.55 bij voomitbetaHng
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
In een bijzondere bijeenkomst van den
gemeenteraad van Middelburg, die heden
in het Raadhuis aan de Markt en wel
in de voormalige oude vierschaar is ge
houden, heeft de burgemeester, mr dr
J. van Walré de Bordes, een herinne
ringsrede uitgesproken, waarvan wij
hier het volgende plaatsen:
Myne Heeren, Leden van den Raad
van Middelburg,
Het is mij een behoefte hier heden
met U samen te komen, teneinde ge
zamenlijk met U den dag van 17 Mei
'40 te herdenken. Waar onze Gemeente
op dien dag zulk een ontzaglik verlies
geleden heeft, leek het my passend daar
toe als gemeentebestuur bijeen te komen.
Wie van ons zal het ooit kunnen
vergeten, hoe op dien dag de oorlog
over ons heen ging? Wie van ons zal
niet zyn leven lang op dezen dag weer
voor zich zien het vreeselijke gezicht
van die helsche vlammenzee, die onze
geheele stad scheen te verslinden?
Myne Heeren, het moet voor U, even
als voor mij, een bijzondere aandoening
zijn, heden hier op dezen dag en op deze
plaats in het verwoeste Stadhuis, in de
zaal van den „Ouden Vierschaar" samen
te komen. Deze zaal behoort tot het
oudste gedeelte van het Stadhuis, waar
van de bouw in 1452 werd aangevangen.
Eeuwenlang is de stadregeering in deze
zaal samengekomen om de zaken der
gemeente te behartigen en recht te spre
ken. Het was in deze zelfde zaal, op
ditzelfde uur, dat op 17 Mei 1940 de
Gemeenteraad van Middelburg ter ver
gadering bijeen kwam de laatste ver
gadering, welke in het Middelburgsche
Stadhuis gehouden is. Eenige uren later
was ons wonderschoon stadhuis een
prooi der vlammen.
Wy zijn thans samengekomen om te
herdenken, wat op dien dag verloren
is gegaan.
Laten wij beginnen met onze dooden
te herdenken, hen, die hun leven voor
ons Vaderland hebben gegeven, of als
burgerslachtoffers van den oorlog zijn
gevallen. En oók de gesneuvelden van
de andere landen, die in den omtrek van
onze stad het leven lieten. Dat hunne
zielen mogen rusten in vrede. Onze ge
dachten gaan heden in medeleven uit
naar hunne nabestaanden. Wy deelen in
hunne smart. Alleen God kan hier
troosten.
Moge Hij onze burgerij voor verdere
rampen behoeden.
Was het verlies aan mensehenlevens
den 17den Mei zelf nog betrekkelijk
klein iets, waar wy niet dankbaar
genoeg voor kunnen zijn des te groo-
ter waren in verhouding de mate-
riëele verliezen.
Voor hoevelen is toen niet in enkele
uren de woning en al wat daarin dier
baar was, voor goed verloren gegaan?
Hoevelen ook stonden na den brand niet
voor de puinhoopen van wat hun zaak
hun broodwinning was geweest,
en meer dan dat hun levenswerk,
het bedrijf, dat zy zelf of hun ouders
in vele jaren van hard werken en op
offeringen moeizaam hadden opge
bouwd
Hoeveel hebben wy dien dag niet al
len gezamenlijk verloren? Niet alleen
wij Middelburgers, maar ons geheele
land. Ik denk aan de schoonheid van
Middelburg, het kleinood van Neder
land. Hoeveel is daarvan niet verwoest?
Ons prachtige Stadhuis met zyn zeld
zame kunstschatten, de sierlijke Lange
Jan en zijn onvergetelijk carillon; het
statige Abdij-complex, dat zyn weerga
slechts vindt in het Haagsche Binnen
hof de St.-Joris, het Oost-Indische Huis,
de Provinciale Bibliotheek; de Steen-
rotse en zoovele andere mooie oude hui
zen, gezellige straten en deftige kaaien.
Dat alles te samen maakte Middelburg
tot die unieke stad, met een geheel
eigen sfeer, waar men den polsslag der
eeuwen kon hooren kloppen, beter dan
ergens in Nederland.
Waarom noem ik U dit alles?
Allereerst om uiting te geven aan wat
vandaag leeft in Uwe gedachten. Het is
vanzelfsprekend, dat wy heden allen hier
aan denken. De herinneringen aan deze
dingen leven in ons aller hart. Maar
wat moeten wy er mee aan Hoe moeten
wij deze herinneringen, hoe dit verlies
verwerken
Een persoonlijk woord.
Op deze vraag heb ik gemeend hier
vandaag als burgemeester, of liever nog
als burgervader, een persoonlyk ant
woord te mogen brengen.
Ik schroom om over persoonlyke er
varingen van leed te spreken, omdat
deze dingen zoo teer zyn. Eenige jaren
geleden heeft God één onzer kinderen
tot Zich genomen. Een jong meisje van
bijna zestien jaar, in den bloei en kracht
van haar leven, dat heel veel voor de
toekomst beloofde, stierf na een plotse
linge ziekte van enkele weken. Het is
op grond van die en andere persoonlijke
ervaringen, op grond van wat ik zelf
heb mogen ontvangen, dat ik meen hier
een antwoord te mogen geven op de
vraag, wat wij moeten aanvangen met
het verlies, met het leed, dat over ons
is gekomen.
Wij moeten niet trachten ons verlies
maar te vergeten. Niet trachten te doen
of er niets gebeurd is. Niet trachten
er maar niet aan te denken, omdat
het er aan denken zoo'n pijn doet. Dat
is een vlucht uit de werkelijkheid.
Trachten te vergeten is bovendien
gebrek aan liefde voor wat verloren ge
gaan is, in de eerste plaats voor de ge
storvenen. Zulks is onzen dooden on
waardig, Middelburg onwaardig, ons ver
leden onwaardig. Integendeel, wij moe
ten durven onze dooden te herdenken.
Wy mogen gerust rouw dragen over wat
verdwenen is. Mits ons rouwbeklag niet
ontaardt in zelfbeklag en zelfmedelijden,
doch zich uit in daden ten behoeve van
anderen.
Als wij dan niet in vergetelheid trach
ten weg te vluchten, is onze volgende
verleiding om in opstand te komen. Te
allen tijde is opstandigheid onze vol
komen natuurlijke, menschelijke reactie
tegenover leed en verlies. En die op
standigheid is allereerst een opstand
tegen God. „Hoe kon God het toelaten?"
Zulk een opstandigheid leidt tot verbit
tering en de bitterheid tot haat. En haat
leidt tot de daad. En tot den dood!
Het lijden aanvaarden.
De andere houding tegenover het
lijden heeft Jezus ons geleerd het
aanvaarden. Hij, die meer heeft
geleden, dan één onzer ooit geleden
heeft of ooit te lyden zal krijgen, heeft
het lyden volledig aanvaard, is niet in
opstand gekomen en heeft geen oogen-
blik de haat in zijn hart toegelaten.
Wij moeten onze verliezen, ons lijden
rustig van God durven aanvaarden.
Zonder opstandigheid. Op 17 Mei voel
den wij het allen. Onze stad, wijzelf,
wij waren allen in Gods hand. Hy alleen
kon ons redden. Maar hoe snel zijn wij
niet geneigd dat te vergeten en te den
ken, dat wy zelf het wel weer kunnen.
Ook nu is het toch zoo, dat wy het
niet zelf kunnen en volkomen van God
afhankelyk blyven, zoowel voor onze
eigen toekomst, als voor de toekomst
van onze stad. Indien deze ttfd ons er
toe kan brengen onze afhankelijkheid
van God en de ontoereikendheid van al
onze menschelyke zoogenaamde zeker
heden te erkennen en wij daardoor ons
opnieuw tot God keeren, kan deze tijd
een groote zegen voor ons worden.
De Heer regeert.
Ik ken een flinke arbeidersvrouw, een
goede moeder, die hard werkt om haar
gezin netjes in orde te houden. Zy ver
telde mij, hoe zy weken lang volkomen
de kluts kwijt was geweest, tot zij zich
op een dag de woorden: „De Heer re
geert" herinnerde en daarin een nieuw
houvast gevonden had. Zij had die woor
den nu als een tekst aan den wand ge
hangen. „Eiken keer, als ik het niet meer
weet, kyk ik daar naar", zeide zy my.
„De Heer regeert". Die woor
den kunnen ook ons houvast geven. Het
beteekent, dat alles wat ons overkomen
is, door Hem is toegelaten. Het betee
kent ook, dat Hij een plan heeft en met
ons lijden een bedoeling heeft.
Ook met wat er hier in Middelburg
is geschied. Ook daarmee heeft God een
bedoeling. Misschien zullen wy Gods be
doeling later leeren begrijpen. Hebben
wy allen niet wel eens ervaren, dat wy
zwaar door iets werden getroffen en
dan soms pas veel later ineens konden
zeggen: „Nu begryp ik, waarom dat
gebeuren moest. Nu kan ik er zelfs
dankbaar voor zijn?"
(Vervolg op de 2e pagina.)
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakt bekend:
Een duikboot rapporteert als geza
menlijk resultaat van haar gevechtsactie
het tot zinken brengen van 26.000 brt.
scheepsruimte. Daarvan werd 18.000 brt.
reeds in vorige berichten vermeld.
Het luchtwapen vernietigde in het zee
gebied rondom Engeland twee schepen
van tezamen 5000 brt. en beschadigde
een ander' schip in een dok door voltref
fers van zwaar kaliber.
Gevechts- en jachtvliegtuigen vielen
overdag en des nachts verscheidene Brit-
sche vliegvelden aan en vernielden een
aantal vy'andelyke vliegtuigen op den be-
ganen grond. Andere geslaagde lucht
aanvallen waren in den afgeloopen nacht
gericht op havensteden in Schotland en
Zuid-Engeland.
In Noord-Afrika sloegen Italiaansche
afdeelingen van het Afrika-corps een
aanval van den vijand by Tobroek
af. Met gebruikmaking van talryke pant
serwagens rukten vry sterke Britsche
strijdkrachten naar fort Capuzzo en
S o 11 o e m. Zy drongen met deelen van
hun strijdkracht Solloem binnen. De vy-
and leed hierby sterke verliezen. Er wer
den eenige gevangenen gemaakt. Lichte
Duitsche gevechtsvliegtuigen namen met
succes deel aan de gevechten by Tobroek
en Solloem.
In het gebied van de, Middellandsche
Zee bestookten formaties van het Duit
sche luchtwapen in herhaalde aanvallen
het vliegveld Lucca op het eiland Mal-
t a met brisant- en brandbommen, welke
groote branden en verscheidene ontplof
fingen verwekten. Op het eiland Kreta
werden kazernes van den vijand in brand
geworpen en op een vliegveld werden
drie toestellen op den beganen grond
vernield.
In het zeegebied om Kreta plaatsten
Duitsche gevechtsvliegtuigen voltreffers
van bommen op drie groote koopvaardij
schepen.
Bij een poging om in den loop van den
dag de Duitsche bocht en de bezette ge
bieden binnen te vliegen verloor de vy-
and in totaal vijf vliegtuigen.
In den afgeloopen nacht vloog de vij
and met vrij sterke strijdkrachten naar
Noord- en Noordwest-Duitschland en hij
deed o.a. een aanval op Hannover.
Afzonderlijke vliegtuigen drongen door
tot B e r 1 ij n, nergens ontstond noemens
waardige militaire schade. Onder de bur
gerbevolking werden eenige personen ge
dood of gewond. Drie der aanvallende
Britsche vliegtuigen werden neergescho
ten.
NIEUWE BOMBARDEMENTEN OP
TOBROEK EN SOLLOEM.
Het Italiaansch legerbericht nummer
345 luidt:
In den nacht van 14 op 15 Mei heb
ben Italiaansche en Duitsche formaties
vliegtuigen belangryke doelen, vliegvel
den en vlootsteunpunten op Malta met
zichtbaar succes aangevallen. In den
loop van den dag werden de aanvallen
door Duitsche eenheden herhaald.
In Noord-Afrika zyn gevechten
aan den gang in de buurt van Sol
loem. Door Italiaansche jachtvliegtui
gen vergezelde formaties stuka's heb
ben in den sector van Solloem vijande
lijke stellingen gebombardeerd. Andere
Italiaansche en Duitsche formaties heb
ben Tobroek gebombardeerd, waar-
by een luchtdoelbattery en het pompsta
tion door voltreffers werden geraakt
en groote uitgestrekte branden werden
veroorzaakt.
In het Oostelyk deel van de Middel
landsche Zee hebben onze vliegtuigen
vliegvelden en spoorweginstallaties op
Cyprus gebombardeerd. Vy'andelyke
vliegtuigen hebben eenige bommen ge
worpen op R h o d o s zonder slachtof
fers of schade te veroorzaken.
In OostAfrika duurt de held
haftige tegenstand van onze troepen by
Amba Aladsji voort en zal in de ge
schiedenis als een nieuwe zinnebeeld van
de dapperheid en den roem van de Ita
liaansche soldaten voortleven. Ons gar
nizoen, van alle kanten door sterke for
maties aangevallen, strydt onder het
permanent vuren der artillerie en het
neerwerpen van bommen door den
vyand met ontembaren moed verder en
brengt den aanvaller zware verliezen
toe.
Uit de overige sectoren valt niets bij
zonders te melden.
(D.N.B.) Het hoofdbureau van de
kustwacht te Washington maakt bekend,
dat alle tien in de havens van de Ver-
eenigde Staten liggende Fransche sche
pen onder bewaking zijn geplaatst. On
der deze vaartuigen bevindt zich ook
de „Normandië".
Nader meldt United Press uit New-
York, dat ingevolge dit bevel ambtena
ren. van de kustwacht aan boord zijn
gegaan van de „Normandië". Ook de
Fransche schepen „Mont Everest" (5120
ton) en „Fort Royal" (3485 ton) wer
den bezet. In San Pedro begaven amb
tenaren van de kustwacht zich aan boord
van het s.s. „Vanne" en van het s.s.
„Wisconsin" (8062 ton).
Van bevoegde zijde wordt verklaard,
dat er geen aanwijzingen van sabotage
zyn. De schepen zyn niet in beslag ge
nomen en ook niet in bewaring gesteld.
De wachtposten, die zich aan boord be
vinden, dienen slechts „om de orde te
handhaven".
De wijziging in de Duitsch-Fransche
betrekkingen heeft te Parys veel opzien
gebaard.
Men verkeert in de grootste spanning
over de dingen, die volgens de Parijsche
bladen binnenkort nog zullen geschieden.
In politieke kringen te Vichy ver
moedt men, aldus S.P.T., dat de Ameri-
kaansche ambassadeur by de Fransche
regeering, admiraal Leahy, zyn post zal
verlaten en naar Amerika zal terugkee-
ren, daar zyn opdracht om Frankryk
van een bondgenootschap met Duitsch-
land af te houden als mislukt moeten
worden beschouwd.
(A.N.P.) Van de Donderdag gehou
den rede van het Fransche staatshoofd,
maarschalk Pétain, is te Berlijn met
levendige belangstelling kennis genomen.
In politieke kringen aldaar wordt zij op
gevat als een uitspraak ten gunste van
de Europeesche samenwerking.
(D.N.B.) De leden der Fransche re
geering zijn Vrijdagmiddag onder voor
zitterschap van admiraal Darlan voor
een kabinetsraad bijeengekomen, waar
omtrent geen communiqué is verstrekt.
(S.P.T.) De tallooze geruchten over
Rusland, Turkije, Irak en Frankrijk, die
gisteren te Berlijn de ronde deden, doen
verwachten, dat groote politieke en mi
litaire gebeurtenissen voor de deur staan.
Deze week is reeds verscheidene malen
van Duitsche zijde gezegd, dat de Russi
sche handelsbesprekingen een gunstig
verloop hebben. Buitenlandsche pers
stemmen, die meenen te kunnen consta-
teeren, dat Rusland op het oogenblik
een toenadering tot de asmogendheden
als de beste politiek beschouwt, verdie
nen de aandacht.
Dat Engeland met een ernstige wyzi-
ging van den strategischen toestand in
het Nabye Oosten rekening houdt,
blykt uit de berichten uit Palestina, dat
daar groote transporten troepen en ma
teriaal zyn aangekomen.
Wat Frankryk betreft biykt uit de
berichten uit Amerika, dat men daar
vreest, dat Frankryk den asmogend
heden doorvoer van munitie zal toestaan.
In de Wilhelmstrasse wordt in dit ver
band verklaard, dat Vichy en niet Ber
lijn het antwoord op deze bewering moet
geven.
Een belangryk punt is de houding van
T u r k ij e. Von Papen s besprekingen
met Turkye vinden voortgang, en maken
vorderingen, zegt men in de Wilhelm
strasse. Over den inhoud van de bood
schap is nog niets naders bekend.
(A.N.P.) Na de audiëntie, die de Duit
sche ambassadeur von Papen Woensdag
middag door den Turkschen staatspre
sident is verleend, is een verdere ont
spanning in de TurkschDuitsche be
trekkingen merkbaar.
In parlementaire kringen der Turk-
sche hoofdstad wyst men er op, dat men
ervan overtuigd is, dat Duitschland op
geenerlei wijze de Turksche integriteit
zal schenden.
ENGELAND ZOU EEN ACTIE TEGEN
SYRIë BERAMEN.
De mededeeling van den Engelschen
minister van buitenlandsche zaken, An
thony Eden, dat Groot-Britannië voor
nemens is een actie tegen Syrië te be
zigen, heeft, naar S.P.T. meldt, in poli
tieke kringen der Turksche hoofdstad
ZATERDAG 17 MEI 1941.
Velen zeggen: Wie zal ons het goede
doen zien? Verhef Gy over ons het licht
uws aanschyns, o HEERE!
Psalm 4: 7.
Zon.
op onder
5.42 9.31
18 Mei: Laatste kwartier.
26 Mei: Nieuwe Maan.
2 Juni: Eerste kwartier.
Maan.
op onder
2.15 12.18
ZONDAG 18 Mei 1941.
Laat ons den rustdag wijden
Met psalmen tot Gods eer.
'tls goed, o Opperheer!
Dat w' ons in U verblijden,
't Zy d' uchtendstond, vol zoetheid
Ons stelt Uw gunst in 't licht,
't Zy ons de nacht bericht
Van Uwe trouw en goedheid.
Psalm 921.
Zon. Maan.
op onder op onder
5.40 9.33 2.44 13.25
Vandaag: laatste kwartier.
26 Mei: Nieuwe maan
2 JuniEer3te kwartier.
eenige opwinding veroorzaakt. De Turk
sche bladen hebben het bericht in groo-
ten opmaak gepubliceerd. Men is van
meening, dat hierdoor de oorlog in het
Oostelyk deel van de Middellandsche
Zee in een geheel ander stadium zal
treden, daar de mogendheden van de
spil tegen een Engelsche actie in Syrië
maatregelen zullen treffen.
Uit Syrië kwamen te Anka
ra berichten binnen, dat de
bevolking de ontwikkeling
van den toestand met span
ning volgt.
Het D.N.B. meldt uit Rome:
Donderdag is te Zagreb officiëel be
kend gemaakt, dat de kroon van Zwo-
dimir gerestaureerd is, waarmede de
monarchistische staatsvorm in Kroatië
is hersteld.
Zondagochtend zal te Rome een Kroa
tische delegatie aankomen om den ko
ning keizer te verzoeken een prins uit
het huis van Savoye aan te wijzen voor
de Kroatische kroon.
GEBRUIK AANPLAKBORDEN.
In de eerste dagen van Mei is er mel
ding van gemaakt, dat, blijkens een
mededeeling in De Gemeentestem, de
Commissaris der provincie Utrecht het
volgende schrijven had verzonden aan
de burgemeesters in dat gewest:
„De Commissaris-Generaal voor bij
zondere gevallen hoofdafdeeling volks
voorlichting en propaganda bij het Rijks
commissariaat voor de bezette Neder-
landsche gebieden) heeft bepaald: dat
de N. S. B. in alle gemeenten van Neder
land gerechtigd is, alle soorten vlakten
voor hare propaganda te gebruiken. Alle
autoriteiten en politie-organen in de ste
den en gemeenten van Nederland wor
den daarom aangewezen aan de N.S.B.
voor haar propaganda, zoowel de aan de
gemeenten behoorende, als de andere
vlakten vry te geven.
U gelieve hiermede rekening te hou
den. Zy, die aanplakbiljetten van de N.
S. B. wenschen aan te plakken dienen
voorzien te zijn van een photocopie van
den brief van het Rykscommissariaat
aan de propaganda-afdeeling der N.
S. B."
Thans is door den Commissaris der
provincie Utrecht aan de burgemeesters
in die provincie medegedeeld, dat voren
bedoeld schryven als vervallen kan
worden beschouwd.
PRIJZEN VAN SCHOENREPARATIES
Gebleken is, dat in den laatsten tyd
door sommige schoenherstellers hoo-
gere prijzen voor het herstellen van
schoenen worden berekend, dan is toe
gelaten.
In verband hiermede vestigt de ge
machtigde voor de prijzen er de aan
dacht op, dat voor schoenherstellingen
onder geen beding hoogere pryzen mo
gen worden berekend, dan die, welke
op 9 Mei 1940 golden.
Alleen kan, tengevolge van de door
berekening van de omzetbelasting, een
verhooging van deze pryzen met 2 Yt%
als toelaatbaar worden beschouwd.