Middelburg in de laatste maanden. 'akkertje a&ênm&st u Oft De Zeeuw I Onze kleine advertenties, i LEVENSGANG DE ZEEUW van Maandag 12 Mei 1341 - Tweede blad. Neem'n Prof. Br. J. R. SSotemaker de Sruïns f Nagenoeg alle schoeisel op de bon. De herbouw. - Het nieuwe stratenplan. De vooruitzichten. Vraagt proefnummers ter kennismaking. A Als wü eens rustig nagaan wat er Bedert het laatste nummer van „De Zeeuw" verscheen te Middelburg voor viel, en wij ons zetten daarvan een over zicht te geven, dan kan het wel niet anders of naar voren komt in de eerste plaats de kwestie van herbouw der stad, de stratenaanleg, de verkaveling en wat daarmede samenhangt. Was men in October nog druk bezig met het wegoreken van de resten van de openbare en de onteigende perceelen en verdere opstallen, daarvan is thans niets meer te onderkennen. De open plekken in de stad werden steeds groo- ter. Het volgende bedrijf van den op ruimingsdienst was het bewerken van ae fundamenten, speciaal in de per ceelen grond, die zullen vallen in de nieuw geprojecteerde straten. Daarbij maakten wij meermalen de opmerking, dat er haast nog meer steenen onder den grond, dan er boven weg te bre ken waren, terwijl de gewelven e.d. nog meer in elkaar gebouwd schenen te zijn dan de muren der huizen. De voorloopige onteigening der gron den heeft voor een definitieve plaats gemaakt en daarbij zijn ook een aantal nog bestaande panden onteigend, al zul len ze niet worden afgebroken vóór een flink aantal nieuwe panden zijn verrezen. Men gaat natuurlijk voorloopig het aan tal winkels en woonhuizen nog niet kleiner maken, dan de oorlogshandelin gen reeds hebben gedaan. Maar in ver band met het stratenplan moeten op den duur deze woningen aan het verkeer ten offer vallen. Het zou ons te ver voeren het geheele stratenplan weer te geven. Om te be ginnen met de Langedelft zij gemeld, dat het grootste deel van die.straat een grondige wijziging ondergaat. De reeds bestrate nieuwe bocht doet zien, dat zij op een andere plaats uitkomt op de Markt en korter zal worden, omdat de Markt een langen vorm krijgt en de Lange Burg, verlegd tot bij het pand van De Jager, toch ook nog op de Markt uitkomt. De St.-Jansstraat en de Heerenstraat blijven vrijwel onveran derd, doch de Segeerstraat wordt ver breed van de Houtkade tot aan de Langedelft toe. De gevel van de Prov. Bibliotheek blijft bestaan en er wordt weder een gebouw met hetzelfde doel achter gebouwd, doch de grootste ver andering aan deze zijde van de Lange delft zal in de toekomst wel zijn, dat de thans nog bestaande gebouwen tot aan de Nieuwstraat verdwijnen om de Gasthuiskerk te ontmantelen. Vóór, bij de Nieuwstraat, zullen in de Kortedelft aan die zijde van de straat twee huizen verdwijnen en aan de overzijde verschil lende, waarbij de St.-Pieterstraat korter zal worden en ook de Giststraat een belangrijke schakel in het verkeer zal vormen. Teruggaande naar de Markt zij gewezen op de reeds duidelijk zichtbare nieuwe richting der beide Kerkstraten, FE UILLET ON i.) door J. VAN DEN BOSCH. O I. GERTJAN BAKKER. die in hun oude ligging niet meer zul len terugkeeren. Zoo komen wtf dan weer terug op de Markt, die wel zeer danig onderhanden wordt genomen en een geheel ander aan zien zal krijgen, lager komt te liggen en door dit alles een beter uitzicht op het Stadhuis zal waarborgen. Tusschen Pottenmarkt en Gortstraat komen de huizen belangrijk naar voren en daar achter komt de Bodenmarkt of parkeerplaats. Voor het Stadhuis zijn kleine steentjes gedacht en eerst dan de ryweg. De nieuwe richting van de Lange Burg maakt, dat zij recht op den voor gevel van de Nieuwe Kerk aanloopt en uitkomt op de in vorm ook belangrijk gewijzigde Groenmarkt. De Korte Burg komt verder van de Abdijgebouwen af te liggen. Er komt een breede straat 'in plaats van de Lombardstraat en een nieuwe straat, die van de Noordstraat bij den Choertoren van het Stadhuis naar de Groenmarkt loopt. Een nieuwe verbindingsweg naar Domburg komt van de Noordstraat langs de Engelsche kerk, over de Gracht, door de Volder ij- laagte en over de vest en zoo door naar den Noordweg. Tenslotte zij nog genoemd de weg, die van de Balans door den voormaligen St.-Joristuin, over het Molenwater naar de Koepoort is gedacht en aan de over zijde van de vest naar den Noordweg. Wij willen het hierbij laten. Aan de straten en pleinen, die nu met groo ten spoed gereed worden ge maakt, moeten weder winkels, kantoren en woonhuizen verrijzen. Dit brengt ons tot het op vele onderdeelen nog moei lijke probleem van den herbouw, waar aan van officiëele zijde onder de be zielende leiding van den burgemeester hard gewerkt wordt en waarvoor groote belangstelling ook bij den Algemeen Ge machtigde voor den wederopbouw, Ir Ringers, blijkt te bestaan. Deze bracht vorige week wederom een bezoek aan Middelburg. Een belangrijke stap in de goede rich ting was de oprichting van de Stichting Herbouw Middelburg, die onder leiding van Mr A. J. van der Weel alhier en Ir Verhage uit Rotterdam, in Januari haar bureau op de Loskade opende om de gedupeerden, die hun onteigende per ceelen wilden zien vergoed door aan wijzing van andere perceelen van on geveer dezelfde grootte, die herbouwen willen en ook over de financiëele moge lijkheden willen spreken, op weg te helpen. Helaas loopt dit nog niet al te hard, doch er bereikten ons de laatste dagen toch weer klanken, die op een soepeler oplossing der financiëele moeilijkheden in bepaalde gevallen doen hopen. Daar naast doet echter de materiaalschaarsch- te, welke in sommige gevallen tot ge bruik van vervangingsartikelen zal moe ten leiden, zich reeds gelden. Dat een 25-tal speciaal daartoe aan gewezen architecten gereed staan om den herbouw technisch te leiden, is een geruststelling en dat in de St.-Jans straat in den gevel van het eerste in herbouw zynde nieuwe pand vóór drie weken een herinneringssteen door den burgemeester kon worden ingemetseld, moge een stimulans voor andere parti culieren zijn om dit voorbeeld vlug te volgen. Wat den herbouw der openbare ge bouwen betreft kan ten eerste gewezen worden op het gestadig doorwerken aan het sparen van de resten van het groote verwoeste deel van de Abdij, op het elders door ons te memoreeren voorstel aan den Gemeenteraad inzake herbouw van het Stadhuis, op het voortwerken aan de eerste verzorgingen van Lange- jan, Kerkgebouwen e.d., maar ook op de besluiten van den gemeenteraad tot bouw van een nieuwe Ulo-school voor „Leer ons alzoo onze dagen tellen, opdat wij een wijs hart bekomen" dus leest de stem van Gertjan Bakker. Aan de orde van lezen is vanmorgen Psalm 90, het gebed van Mozes, den man Gods. Hij heeft eerbiedig gelezen, niet met de galmende stem, die wel eens vernomen wordt, als de man uit den Bijbei leest. Hij leest devoot en op toon, de oude Gertjan. Maaike, zijn vrouw, en Adriana, zijn dochter, en Klaas, zijn zoon, hebben eerbiedig ge luisterd. En vol ootmoed vouwt het vier tal de handen. Op hetzelfde moment tjingelt de bel, die bevestigd is aan de winkeldeur. Maar ze blijven zitten. Gertjan Bakker vindt, dat de klant wel even wachten kan, als het gezin zich schikt, om den Heere te ontmoeten. En op dezelfde rustige wijze als altijd, spreekt hij het dankgebed uit. Dan gaat Adriana naar voren, om de klant te helpen. Het is de vijfde al vanmorgen. En het is nog maar half acht. Het kruidenierswinkeltje van Bak ker, midden in de vrij lange dorpstraat, heeft nu eenmaal „den loop". Het is toch zoo'n onnoozel winkeltje. Een oud huis van één verdieping en dan nog laag van verdieping. De voordeur is in het midden. Die bestaat uit een onder- en bovendeur. Aan het bovenstuk hangt de bel, die heen en weer gaat en geluid maakt, wanneer de bovendeur geopend wordt. Links en rechts van de deur, vóór de lage ramen, zijn lange breede planken bevestigd, waarop de waren zijn geëtaleerd. Verder zijn de drie wanden van den winkel, die eigen lijk een vertrek is, bekleed met planken, die alle boordevol zijn geladen. Want in den winkel van Gertjan Bakker is eenvoudig van alles te koop. Hij is een warenhuis in het klein. En telkens ko men er nieuwe artikelen bij, omdat er vraag naar is. Het probleem wordt al nijpender, waar ze alles zullen bergen. Adriana heeft de vrouwelijke klant, die suiker halen kwam en rijst, geholpen en keert terug in het huisvertrek, dat hoogst zindelijk is, maar dat blijk geeft, oud, heel oud te zijn. De meubelen, die er zich bevinden, kunnen ook geen aan- meisjes aan de Dwarskade, van een nieuw Gymnastiekgebouw aan de Lom bardstraat en van woningen voor ouden van dagen aan den Wal; en op de al- gemeend vergadering van den Polder Walcheren, die besloot tot bouw van een Polderhuis aan de Groenmarkt. Dat de resten van den voorgevel van St.-Joris by den najaarsstorm nog verder vernie tigd werden, doet aan den herbouw meer en meer twijfelen. De Prov. Bibliotheek opende, na ge vestigd te zijn geweest ten huize van den assistent, den heer Pieters, op 26 April haar-tijdelijk verblijf in het pand Dam 71, dat door de Provincie voor dit doel is aangekocht en zal daar tot het gebouw in de Langedelft herbouwd Is, een goed onderkomen hebben. Zij verheugt zich in groote belangstelling. Wij denken vervolgens aan de thans grootendeels gereed en bewoond zynde nieuwe middenstandswoningen aan den Veerschen Singel en de Dampoortstraat, die er goed uitzien en aan dit stadsdeel een heel ander en eigen cachet hebben gegeven. Deze woningen worden voor de gemeente geëxploiteerd door de Al- gemeene Woningbouwvereeniging, ter wijl de Woningstichting Volksbelang de exploitatie op zich heeft genomen van een aantal arbeiderswoningen aan den Karelsgang en de nieuwe straat, ge naamd Havendykstraat, die voor een deel ook reeds betrokken zijn. In dit verband is het noodig te wy- zen op den aangenomen bouw van een groot aantal woningen op het terrein achter den Tramsingel en tusschen Vlis- singschen- en Koudekerkschen weg, dus op Koudekerksch grondgebied, dat de raad van Koudekerke niet in minnelijke schikking aan Middelburg wilde afstaan, zoodat men nu afwacht, wat hoogere instantie inzake de grenswijziging tus schen Middelburg en Koudekerke uit eindelijk zullen beslissen. Op het Molenwater is de Centrale keukeu gereed er. wacht op het teeken om het verdienstelijke werk van het „Soephuis" over te nemen en uit te brei den. Wellicht kan deze inrichting in dezen tijd van voedselschaarschte en bonnenmisère goed werk verrichten. Het Middelburgsch Hulpcomité, dat gedurende 8 maanden zich beijverd heeft om gedupeerden van kleeren, meubels enz. te voorzien, heeft zijn taak neer gelegd, waarbij groote waardeering voor zijn arbeid bleek. Dit wilde niet zeggen, dat als onverhoopt nog personen bij de gedupeerden zouden worden gevoegd, zy niet meer geholpen zullen worden. Dit laatste is helaas reeds weer noodig gebleken. De middenstand blijft zich, ondanks alle aankoop-, aanvoer- en distributie moeilijkheden, flink weren en het aan tal noodwinkels heeft zich sedert Octo ber nog met enkele uitgebreid. DE HERBOUW VAN HET MIDDEL BURGSCH STADHUIS. In de tweede helft van de vorige week hebben B. en W. aan den gemeenteraad een wel zeer belangrijk voorstel toegezon den en wel dat inzake den herbouw van het aloude stadhuis. Plaatsruimte laat ons niet toe dit voorstel thans in extenso te vermelden, maar wy meenen dit belangrijkste punt niet weg te mogen laten en daarom volgt hier het voornaamste uit het voorstel. Gelukkig bleven op 17 Mei 1940 de ryk gebeeldhouwde gevels van het Go- thische gedeelte, dateerend uit de twee de helft der vijftiende en de eerste ja ren der zestiende eeuw evenals de to ren, grootendeels gespaard, al werden ook deze ernstig door het vuur bescha digd. Onmiddellijk na den ramp zijn de noo- dige maatregelen genomen om deGothi- sche muren en topgevels te stutten. De stormen van den afgeloopen winter heb ben zij goed doorstaan. Thans komen B. en W. met uitge werkte voorstellen, om tot herbouw over te gaan. Op advies van Dr Kalf, den Inspecteur voor de kunstbescherming, stellen zij aan den Gemeenteraad voor de restauratie van gevels en gewelven op te dragen aan arch. H. van Heeswijk, de restaurateur van den voorgevel van het Leidsche Stadhuis en van de kathe draal in 's Hertogenboseh. Daarnaast spraak maken op nieuwheid. De meeste zijn nog uit den tijd, toen Gertjan Bak ker in het huwelijksbootje stapte met zyn Maaike. En beiden zyn nu vijf en zestig. Bakker is laat getrouwd. Adriana is zeven en twintig, Klaas vijf en twin tig jaar. Er zijn twee kinderen. Adriana kan zich schikken in de oude boel. Klaas niet bepaald. Als het aan hém lag, werd de heele woning tegen den grond gesmeten en een geheel nieu we gebouwd. Met een behoorlijke win kel. Deze wordt zoo langzamerhand een risée van Westvoort, het aardige dorpje onder den rook van Maasland, de groei ende stad. Westvoort is een onderdeel van de gemeente Nedervoort. maar het ligt dichter bij de stad dan by de eigen gemeente. Als Gertjan Bakker zijn zoon zoo hoort doordraven, schudt hij het grijze hoofd: Je kunt beter een goeie klandizie hebben in een oud zaakje dan een slechte in een paleis van een winkel, jongen. En ik verzeker je: de klanten verdwijnen als we er een moderne zaak van maken. Klaas kan het met zijn vader niet eens zijn. Je moet met je tijd meegaan. En er is een andere tijd op komst. De menschen willen wat meer zien. Iets, dat „oogt". Kijk maar eens in de stad, in zal Ir A. van der Steur te Rotterdam, de ontwerper o.a, van het Museum Booymans, opdracht ontvangen voor den herbouw van het inwendige van het Gothische gedeelte en van de nieuwe aanbouwen. Volgens de huidige plannen zal het oude Gothische gedeelte voornamelijk dienen voor de representatieve functies van het gemeentebestuur en de .huisves ting van B. en W., terwijl in de nieuw te bouwen gedeelten de administratieve diensten zullen worden ondergebracht. Deze nieuwe aanbouwen komen in de eerste plaats langs de Lange Noord- straat ter vervanging van het volkomen vernietigde en reeds gesloopte achttien de eeuwsche gedeelte van hot Stadhuis, Hier zullen secretarie en ontvangers kantoor gehuisvest worden. Volgens B. en W. zal de architectuur van deze nieuwe gebouwen een zeker samengaan, ja zelfs een zekere ondergeschiktheid aan het feestelijke van het Gothische deel moeten paren aan demonstratie van eigen kunnen in eigen tijd. Was de achterzijde van het Stadhuis vroeger een doodsche gevel aan een steeg, thans zal het Stadhuiscomplex aan de achterzijde uitkomen op den nieuwen verkeersweg, welke van de Lange Noordstraat naar Domburg ge projecteerd is. De fraaie nieuwe binnen plaats zal hier worden afgesloten door een monumentaal hek. De nieuwe straten rondom het Stad huis worden zóó verlegd, dat van alle zyden een goed gezicht op het Stadhuis wordt verkregen. Om dezelfde reden wordt de Markt in de lengterichting vergroot en het oppervlak, dat in den loop der eeuwen steeds kooger was ge worden aanzienlijk afgegraven. Inwendig wordt de ruime toegangs hal van het Stadhuis, welke door latere binnenmuren was verknoeid, in zijn oude glorie hersteld. Onmiddellijk ach ter deze toegangshal komt de trouw zaal, op de plaats, waar vroeger de vierschaar zetelde. Vanuit de toegangs hal voert de hoofdtrap naar de eerste verdieping, waar aan de Marktzyde de kamers van Burgemeester, Secretaris en het College van B. en W., benevens de bodenkamer zijn gedacht. De hooge en ruime Raadzaal, welke tevens voor ont vangsten zal dienen, komt aan de ach terzijde boven de Vleeschhal. De prach tige vleeschhal zelf, welke in de laatste jaren als fietsenbergplaats werd ge bruikt, zal weer zijn aloude bestemming als Markthal terug krijgen. Het oude gebouw was verzekerd te gen molestrisico voor f 1.245.000. De schade is in gemeen overleg met den verzekeraar vastgesteld op f 965.000. Over den inventaris, welke met inbegrip van de museum-verzameling verzekerd was voor f229.000 zijn onderhandelin gen gaande. Daar het Stadhuis niet met een leeningsschuld bezwaard was, heb ben B. en W. aan den Secretaris-Gene raal van het Departement van Finan ciën verzocht een bijzondere bijdrage in de door de Gemeente Middelburg gele den oorlogsschade te mogen ontvangen. „Waar", aldus besluiten B. en W. hun voorstel „allerwegen in Nederland de wensch zal bestaan, dat het Middel- burgsche Stadhuis op waardige wijze herbouwd zal worden, twijfelen wij niet, of dit zal ons mogelijk worden ge maakt." B S S WIJ vestigen de aandacht op de s' belangrijke verlaging van het tarief voor de kleine adver- S tenties in „Vraag en Aanbod". I Deze kunnen nu eiken dag wor- I den geplaatst. De prijs voor hoog- stens 5 regels bedraagt slechts I ƒ0,55 bij vooruitbetaling. Iedere regel meer 11 cent. Maximum 8 Gj regels. Onder letter of nummer s ra 10 cent verhooging. 3 Maakt gebruik van deze goed- s t koope aanbieding! In A Maasland. Telkens zie je, hoe percee len worden verbouwd en gemoderni seerd. Met alle respect, maar dit huisje, waarvan het voorste deel winkel heeten moet, is toch eigenlijk een krot. Het is groot genoeg. Aan ruimte mankeert het niet. Maar alles is zoo ongeriefelijk gebouwd. Hoe bouwde men vroeger toch. Hier een vertrek, dat geen licht ont vangt; daar een hok, dat lucht ontberen moet. Ja, er was heel wat van te maken, zonder dat er een vierkante meter grond bijgekocht behoefde te worden. Maar de pleidooien van Klaas stuiten gestaag af op den onbuigzamen wil van den ouden manIk denk er niet aan. En in de stad? Och, jongen, de een aapt den ander na. Mooie winkels, maar hoe zwaar is het zilveren dak? Wie zegt je, op hoe zware lasten de menschen zitten? Het is lang niet alles goud, dat er blinkt. Wij hebben een onbezwaard eigendommetje. Bouwen en verbouwen kost handen vol geld. Ja, dat kan ik wel krijgen, gelukkig wel. Maar rente en aflossing, jongen. Je werkt je krom voor een ander of voor de bank. En veel klanten zullen verdwijnen, als we een mooie winkel hebben. Ze denken: die hebben ons niet meer noodig. Geloof me, jongen, je zoudt meer bederven dan goed maken. Een groot man ie on» ontvallen. Een werkzaam leven in dienst van Gods Koninkryk, is afgesneden. Zoo gaarne had men hem in vele krin gen en organisaties nog willen behou den, maar deze vitale man, deze vurige, bezielende, boeiende spreker, deze trou we werker, is door God van zyn poet afgelost. Zijn werk was af. Veel, buitengewoon veel heeft hij ge daan, zóó veei, dat het onmogelyk is een volledig overzicht van zijn arbeid te geven. Wat heeft hij veel geschreven. Zoo schroef hij over de richtingen in de Nederlandache vakbeweging, over de christelijk-sociale beweging in Frankrijk, de arbeidersbeweging in Engeland en Amerika, de plaats van de kerk te mid den van de sociale beweging van onzen tyd, de sociale krachten van het Evan gelie, enz. Maar boven alles heeft hy de Chr. sociale en vakbeweging gediend met de uitgave van zijn standaardwerk „Christelyk-Sociale Studiën". Wat heeft hy vaak gesproken in ver gaderingen. Een redenaar was hy. Hy sprak voor werkgevers en werknemers, voor studenten, drankbestrijders, diake nen, in politieke by'eenkomsten, in groote zalen en in conferentiekamers. Hy was iemand met een ruim, warm voelend hart. Voor het verdrukte kwam hij met al zyn krachten op. Als Minister van Arbeid heeft hy ons volk gediend. De arbeiders denken hier- by vooral aan de uitvoering van de Ziek tewet. Dat. weer zulk een begaafd voortrek ker ons ontviel, stemt tot droefheid. Maar toch heeft de dankbaarheid den boventoon. Zyn veelzijdige arbeid heeft ryke vruchten gedragen. Aan de jonge ren de taak om, het. werk der oude garde voort te zetten De schoenenwinkels zijn van 1 tot 9 Mei gesloten geweest. In deze periode is alles geïnventariseerd. Met ingang van Zaterdag j.l. is de vrije verkoop van een groot aantal soor ten schoenen, welke tot dusverre zonder bon mochten worden verkocht, niet meer toegestaan. Voor deze soorten schoenen zullen aparte schoenenbonnen worden uitgegeven, welke van de ge wone bonnen zijn te onderscheiden, door dat op de bonnen het cijfer 2 is gedrukt en zy een andere kleur hebben. Deze bon 2 kan op de gebruikelijke wijze by de plaatselijke distributiediensten wor den aangevraagd. Een beperkt aantal soorten schoenen kan thans nog zonder inlevering van een distributiebon by een kleinhande laar worden gekocht. Dit zijn uitslui tend de volgende soorten: spikes, race schoenen, boksschoenen of korfbalschoe nen, voorts schoenen, welke door of na mens den directeur van het rijksbureau voor huiden en leder gestempeld zijn met de woorden: „afgekeurd schoeisel R.H.L." en schoeisel, waaraan geen leder of rubber, noch afval van leder of rub ber is verwerkt, alsmede strandsanda len met een houten zool en een boven tuig van ten hoogste vijf lederen riemp jes (welke niet breeder mogen zijn dan ïy2 cm). De vrijstelling van de distributierege ling van met de woorden „vry van bon" gestempeld schoeisel is dus vervallen. Voor dit met de woorden „vry van bon" gestempelde schoeisel zal dus in het vervolg een geldige distributiebon moe ten worden ingeleverd. En dan zwijgt Klaas. Uit eerbied voor zijn vader, van wien hy veel houdt. Maar overtuigd is hij niet. Hij stopt zijn groote pijp en steekt er de brand in. Komaan, ik ga op stap, zegt hy monter. Heb je je brood, Klaas In orde, moeder. Op de plaats staat een stevige trans portfiets. Op den bagagedrager een groote, vierkante mand, die nauwelijks dicht kan. Van zes uur af is Klaas bezig geweest de mand te vullen. Die kraakt onder haar gewicht. En nu is hij gereed om zijn dagelijkschen tocht, door weer en wind, aan te vangen. Vandaag ligt zijn route in Nedervoort en wijdere om geving. De groeten, zegt Adriana. En z\j glimlacht ondeugend. Klaas knijpt haar in den arm. Was je maar zoover, kaatst hij terug. Wat bazelen jullie nu? vraagt moeder. Ze geven geen antwoord. Klaas is opeens verdwenen met een: Tot van avond en Adriana heeft haast, om den ontbytboel op te ruimen. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1941 | | pagina 5