Dagblad voor de Provincie Zeeland EERSTE BLAD CHRISTEL! J K-NATIONAAL. Gerust gesteld. Buitenland DONDERDAG 3 OCTOBER 1940 55e JAARGANG - No. 3 Woensdag zesmaal alarm te Londen Het Duitsche weermachtbericht. Madrid eind dezer week voor de beslissing. Engeland's politiek in het Verre Oosten. De onderhandelingen tusschen Japan en Nederlandsch-lndië. Het pact van drie en Rusland. Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij „Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw" Bureaux Lange Vorststrnnt 7 0, Qocs Postrekening d4d5S Telefoon 2438 tiijkantoor Middelburg: Fa. Bockhandel J. J. F A N O Y, Lange Giststraat 34 en Noordweg 155. Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA Abonnementsprijs Ei.wi per kwartMi Weekabonnementen voor Middelburg Goes en Vlisslngen f 0.20 Losse nummers 8 cent Advertentiën 20 cent ger F?geJ Ingebonden naededeeüugen cent per Kleine Advertentiën Dinsdags es Yrlldag4 f0 78 bij vooruitbetaling Advertentiën onder letter óf Ühottö 10 cent extra Bij contract belangrijke Böcileg Dit nummer bestaat uit twee bladen. Ook de „Nieuwe Meerbode" toont zich verheugd over de op velerlei wijze aan den dag tredende nauwere samenwerking tuschen Antirevolutionairen en Christe lijk Historischen. Onze lezers zullen zich herinneren, dat we steeds gepleit hebben voor een veel nauwer samengaan van deze groepen. Allerlei, veelal ingewortelde, gevoelig heden waren tot dusver een beletsel voor vereeniging dezer beide partijen. We hebben in het verleden geëerbie digd het gescheiden blijven, omdat ook naar onze meening de tijd nog niet rijp was voor een algeheele vereeniging. Deze behoort van onderop te groeien. Een fusie, welke alleen in den top ge sloten wordt, is niet blijvend. Ze moet wortelen in de fusie ter plaatse, in fusie der geesten. Daarom verheugt het on3, dat op vele plaatsen contact-commissies in het leven worden geroepen, ten einde ter plaatse een nauwe samenwerking te verkrijgen tusschen Chr.-Hist. en Anti- Rev. Door de uitschakeling van de auto zullen politieke streekvergaderingen wel zeer moeilijk zijn te houden. Men zal dus zyn kracht moeten zoeken in plaatselijke vergaderingen. Laat men door gemeenschappelijke vergaderingen van de Protestantsche Christenen in elke plaats, elkaar sterken in het geioof aan onze roeping, om op elk terrein van het leven God te dienen. Met inachtname van de daarvoor ge stelde regelen mogen we weer vergade ren. Laten we gedurende den tijd, dat ons dit voorrecht nog gelaten is, het ge bruiken, ten einde als 'tware beginsel- kennis en liefde te hamsteren voor een misschien schaarscher periode onzer Christelijke activiteit". In verband hiermede stelt het blad de vraag of we ook de Staatkundig Gere formeerden moeten zoeken te betrekken in het gemeenschappelijk protestantsche Christelijk werk. Hier moeten zekere moeilijkheden overwonnen worden. We hadden principieel verschil met de Staatkundig Gereformeerden over de overheidstaak inzake geestelijke dingen. Dit behoeft echter samenwerking niet uit te sluiten. „De verschillen die er vroeger waren en misschien in de gedachtenwereld nog zijn, kunnen thans blijven rusten. De nood van ons vaderland, het een parig hartstochtelijk begeeren naar be houd onzer geestelijke en herstel onzer burgerlijke vrijheden is een zoo sterk vereenigingspunt, dat het tot een Chris telijk nationale samenwerking in staat stelt". Niet minder dan de „N, Meerbode" verheugen wij ons over de toenadering tusschen Antirevolutionairen en Christe lijk Historischen en niets zou ons liever zijn, dan dat de thans begonnen samen werking zou leiden tot samensmelting, volkomen éénwording. En het zou zeker zijn toe te juichen, wanneer ook de Staatk. Gereformeerden in deze samenwerking konden worden betrokken. Of dit echter mogelijk zal zijp, is een andere vraag. Sinds den lOden Mei geeft „De Banier" bijna uitsluitend artikelen van stichtelijk karakter. Maar de enkele malen, dat van dezen regel werd afge weken was er van toenadering geen spra ke, maar veeleer een opnieuw afstand bepalen. „De Banier" heeft voor het optreden van de Antirevolutionaire en Christelijk Historische voormannen en voor de pers van deze groepen alléén maar afkeuring. Natuurlijk is daarmee niet alles ge zegd. Van meerdere kanten werd verklaard, ook door veldpredikers, dat er geduren de den mobilisatietijd een hartelijke en royale samenwerking was tusschen veld predikers en aalmoezeniers, Ds Kersten niet uitgezonderd. Toen geen afstand- nemen, maar, ondanks de verschillen, een collegiale samenwerking. Dit geeft ons hoop, dat ondanks het afwijzend gebaar van „De Banier" toch misschien ook op politiek gebied in deze ernstige dagen, nu zóó groote belangen voor de Christenen van alle richtingen op het spel staan, meerdere toenadering niet als uitgesloten behoeft te worden beschouwd. Onder dit kopje schryft de „Neder lander": „Gerust waren wij niet, toen wij in de „Deutsche Volkswirt" van 13 Sept. j.l. een artikel van Hans W. Aust lazen, dat in zijn titel al constateerde, dat de Ne- derlandsche industrieele politiek „op een tweesprong" zou staan. De schrijver stelt daar, dat de Ne- derlandsche industrie slechts zeer ten deele op eigen pretalies steunde, doch zich voor een ander, en zeer groot deel ontwikkeld heeft door beschermende maatregelen in het binnenland en door gebruikmaking van goedkoope halfbe- werkte materialen, die het uit de omlig gende productielanden verkreeg. Daarmede zal en moet het nu uit zijn, meent de schrijver in de „Deutsche Volkswirt"; de industrieën, waarvoor Nederland wèl een „gesloten economi sche ruimte" is (wat het in het alge meen niet mag heeten), zullen als van ouds kunnen voortwerken. Wij zullen hier wel kunnen denken aan de bedrijfs takken als zuivelindustrie, steenbakkerij en derg. Dien ondernemingen echter, die steun den op goedkoope halffabrikaten uit het buitenland en/of op binnénlandsche be scherming, wordt een vrij somber lot voorspeld. Zij zullen in de toekomst van geen van beide hulpmiddelen kunnen profiteeren, en door vergaande rationa lisatie en zoo noodig een geheel andere oriënteering moeten trachten te redden, wat er van hun economische positie te redden valt. Zóó mogen wij in het kort den inhoud van het artikel weergeven, dat dus, indien het de inzichten van Duitschlands leidende economisten ver tolkte, voor onze industrie het storm- sein heesch. Een minder bewolkte hemel ontwa ren wij echter, als wij de rede van com missaris-generaal dr Hans Fischböck lezen. Ook de heer Fischböck stelt eenige feiten vast, die veranderingen in ons economisch leven noodzakelijk maken. Hij spreekt over werkloosheid en belas- tingverhooging, wat voorwaar geen aangename zaken zijn. Maar de commis saris-generaal voor financiën en econo mie stelt ons toch niet het droevige toekomstbeeld onzer industrie voor oogen, dat de schrijver in de „Deutsche Volkswirt" ontwierp. Dr Fischböck weet, dat onze industrie moeilijkheden ondervindt, doordat zij b.v. verschei dene grondstoffen, die van overzee kwa men, thans moet ontberen. Het deed ons goed te lezen, dat voor zoover de beschikbaarstelling van grondstoffen, die in het binnenland niet te verkrijgen zijn, voor de volle activi teit van de Nederlandsche indus trie noodzakelijk is, „er op gere kend kan worden, dat deze grondstof fen in gelijke hoeveelheid en onder de zelfde voorwaarden verkregen en gele verd kunnen worden, als in het Duit- sche Rijk". Ook de commissaris-generaal belooft in zijn artikel geen gouden bergen. Dat is onder de huidige omstandigheden ook onmogelijk. Maar wij treffen in zijn ar tikel den goeden wil aan, om de Neder landsche industrie niet aan de laten wjj hopen: tijdelijke moeilijkheden ten onder te laten gaan, doch haar zoo veel mogelijk de helpende hand te rei ken. Dat stelt gerust." (D. N. B.) Londen is gisteren door eien voortdurende golf van Duitsche forma ties gevechtsvliegtuigen aangevallen. Zesmaal loeiden de sirenes in de Brit se he hoofdstad, waardoor de bevolking gedwongen werd opnieuw de kelders en schuilplaatsen op te zoeken. Door het gunstige wolkendek konden de Duitsche vliegers de stad in goede po sitie naderen en de van te voren opge stelde aanvalsplannen uitvoeren. Weder om waren voor den oorlog belangrijke in stallaties langs de Theems en in het Oos ten en Zuidoosten van de stad, het doel wit. Branden, ontploffingen en zware rookwolken getuigden van het efect der Duitsche aanvallen. Een groep Duitsche bommenwerpers deed in duikvlucht een aanval op een vliegveld in het Zuidoosten van Enge land. Alle bommen troffen doel. Loodsen en onderkomens stonden in vlammen. De startbaan werd omgewoeld en onbruik baar gemaakt. Voor het eerst, sedert het begin der vergeldingsvluchten, is ook de belang rijkste fabrieksstad van Engeland, Man chester, aangevallen. Na Londen en Glasgow Is Manchester de grootste stad van Engeland. Zeesche pen tot een inhoud van 11.000 ton kun nen de haven van Manchester aandoen. Hier bevindt zich de op één na belang rijkste olie-opslagplaats van Engeland, die 600.000 ton kan bevatten. Verder is een belangrijke wapenfa briek in het graafschap Essex ten Noor den van Londen, door een Duitsch ge vechtsvliegtuig bestookt. Groote ver woestingen werden aangericht. Ook werd een nachtvliegveld aange vallen, dat klaarblijkelijk diende voor ja gers, die de wapenfabriek moesten be schermen. Hier werden zoo zware tref fers op de startbaan en loodsen geplaatst dat het veld onbruikbaar werd. Bevestigd wordt, dat de Britsche af weer geheel op Londen geconcentreerd is. Groote steden en zeer gewichtige mili taire en strategische objecten bleken volkomen onbeschermd te zijn. DE NOODTOESTAND DER DAKLOOZE EN SCHUILPLAATS- ZOEKENDE LONDENAARS. Het D. N. B. meldt uit New-York: De ochtendbladen, zooals de New York Times en de New York Herald Tribune melden uit Londen, dat men zich een voorstelling kan maken van de vreese- lijke omstandigheden, waaronder de meerderheid van de bevolking thans den nacht doorbrengt, wanneer men een be zoek brengt aan de schuilkelders van de rijken in Westend en de schuilgelegen- heden der arme bevolking in Eastend en het centrum. Die der welgestelden zijn voorzien van bedden, stroomend warm en koud water, gemakkelijke stoelen, radio, filminstal latie en ventilatoren. Voor het ter ruste gaan worden warme dranken geserveerd en het is alles zeer gezellig. Hoe verandert echter het beeld, als men een bezoek brengt aan de stations van de ondergrondsche in het centrum! Een rit van Liverpoolstreet naar Picca dilly geeft een ontstellende ervaring. In de duistere catacomben van de onder grondsche ziet men tooneelen, die men onbestaanbaar geacht had. Reeds op het uur, dat de kantoorbedienden zich naar huis begeven, verdringt zich de menigte op de trappen. Op dozijnen perrons was geen meter ruimte ongebruikt gelaten. Op enkele meters van voorbijrazende treinen speelden kinderen. Moeders voed den haar zuigelingen, terwijl oude man nen kaart speelden. De slapers hebben oude dekens en jassen op den smerigen grond uitgespreid. Er hing een ondrage lijke lucht, want het ventilatiesysteem, dat in normale tijden reeds niet voldeed, is thans volkomen onvoldoende. De hygi ënische inrichtingen kunnen niet tegen het massabezoek op en men moet voor bereid zijn op de mogelijkheid van het uitbreken van besmettelijke ziekten. Het opperbevel van de Duitsche weer macht maakt bekend: Het luchtwapen heeft op 1 Oct. en in den nacht van 1 op 2 Oct. weer talrijke 'voor de oorlogvoering belangrijke doelen in Londen, alsmede in Zuid- en Midden- Engeland aangevallen. Omvangrijke branden en ontploffingen konden worden waargenomen. Deelen van een gevechtsformatie bom bardeerden ondanks het sterke afweer geschut de luchthaven van Pembroke- Carew, plaatsten treffers van zwaar ka liber op de hangars, beschadigden een aantal vijandelijke gevechtsvliegtuigen door bommen en machinegeweervuur op den beganen grond en keerden zonder verliezen naar hun punt van uitgang te rug. Andere formaties gevechtsvliegtuigen deden aanvallen op de havencomplexen van Liverpool, alsmede op de haven en industrie-complexen van Manchester. Branden en ontploffingen veroorzaak ten zware schade. Voorts gelukte het door een verras senden aanval van de afzonderlijke ge vechtsmachines, een wapenfabriek ten Noorden van Londen en een in de buurt gelegen vliegveld voor nachtvluchten met voltreffers van zwaar kaliber te be stoken. De verliezen van den vijand op 1 Oct. en in den nacht van 1 op 2 Oct. bedragen 17 vliegtuigen. Twee Duitsche vliegtui gen worden vermist. BRITSCHE VLIEGTUIGEN BOVEN DUITSCH GEBIED. Britsche vliegtuigen, aldus het Duit sche weermachtsbericht, werden overdag noch boven het Rijksgebied, noch boven de door Duitschland bezette gebieden gesignaleerd. Des nachts viel de tegen stander met meerdere vliegtuigen een reeks van steden in West-Duitschland aan, waar aan talrijke woonhuizen groo te brandschade werd veroorzaakt. Eenige Britsche bommenwerpers vlo gen via Noord-Duitschland ook naar de Rijkshoofdstad, doch werden daar door een goed liggend versperringsvuur van de luchtdoelartillerie uit hun aanvals- koers weggedrongen. Ten Oosten van Berlijn hebben de Brit sche vliegtuigen tal van brandbommen en explosieve bommen op een steenbak kerij geworpen. Verdere schade aan ge bouwen of personen werd hier niet aan gericht. ENGELSCHE BERICHTEN OVER NIEUWE VLIEGTUIGEN. In de afgeloopen dagen is in een ge deelte van de wereldpers van Londen uit een bericht gelanceerd, dat melding maakte van zoogenamde nieuwe Engel- sche uitvindingen voor het luchtwapen, o.a. van een nieuw gebouwden bommen- werper van een bijzonder type. In politieke en militaire kringen te Berlijn beschouwt men dit bericht als een van de gebruikelijke tendentieuze be richten, met het doel de meer en meer dalende bedrijvigheid van de Royal Air Force op grond van de stijgende succes sen van de Duitsche luchtaanvallen op iEngeland te verdoezelen en door dreige menten tenminste een gedeelte van het verloren gegane prestige te herwinnen. Deze Engelsche beweringen hebben in Berlijn, aldus verklaart men in Duitsche kringen, ten hoogste een belachelijken indruk gewekt. United Press meldt uit Rome: De belangrijke beslissing, of Spanje aan den oorlog deel zal nemen, zal, naar de meening van toonaangevende kringen te Rome nog aan het einde dezer week in Madrid genomen worden, zoodra Su- ner na zijn conferenties met Hitier en (Mussolini teruggekeerd is. Suner is voornemens vandaag per vliegtuig te vertrekken. Hij zal Vrijdag in de Spaan- sche hoofdstad aankomen en onmiddel lijk aan Franco verslag uitbrengen. Naar te Rome verluidt, hebben zoo wel Mussolini als Hitler met Suner zeer openhartig gesproken over de positie van Spanje in het huidige conflict. DE EERSTE FRANSCHE JODENWETTEN. Uit Vichy seint United Press: Dinsdag is in den ministerraad de tekst van de Fransche Jodenwetten op gesteld. Dit wordt de eerste rassenwet in de geschiedenis van den Franschen staat. De nieuwe verordening, die eerst over eenigen tijd afgekondigd wordt, verdeelt de Joden in verschillende klas sen. In Frankrijk geboren Joden, die in het leger gediend hebben, worden gelijk gesteld met de andere Franschen, Alle andere Joden zullen aan speciale regelen onderworpen worden. DUITSCH-RUSSISCHE SPOORWEGOVEREENKOMST. Gistermiddag is te Berlijn tusschen Rusland en Duitschland een spoorweg overeenkomst geteekend, tengevolge waarvan een regelmatig passagiersver voer tusschen Berlijn en Moskou over een aantal spoorlijnen zal worden inge steld, alsook een geregeld vrachtgoede- renverkeer. HET ITALIAANSCHE WEERMACHTSBERICHT. Het Italiaansche weermachtsbericht meldt o.a. De vijandelijke luchtmacht heeft eeni ge aanvallen ondernomen, waarbij vijf personen te Boeg gewond werden en een te Tobroek. De aangerichte schade is zeer gering. In het centrale deel van de Middelland- sche Zee heeft onze duikboot Medusa een viermotorig Engelsch toestel neer geschoten. In het oostelijke bekken van de Middellandsche Zee heeft onze lucht macht een vlootformatie aangevallen, bestaande uit twee kruisers. De lucht basis van Aden is door een van onze luchtformaties gebombardeerd. Alle toe stellen zijn behouden terug gekeerd. De vijandelijke luchtmacht bombar deerde Gherilli (Somaliland) zonder er slachtoffers te maken of schade aan te richten. Tijdens een aanval op de spoor lijn ten Noordoosten van Diredaoea is een Askari gedood; er werd geen mate- rieele schade aangericht. CHINA ALS BONDGENOOT. United Press meldt: In politieke kringen te Londen is men van meening, dat na het sluiten van het bondgenootschap tusschen Japan en de Uit Tokio wordt aan het D.N.B. ge meld: Tegenover vertegenwoordigers van de Japansche pers heeft de chef van het Nederlandsche propagandabureau in Batavia verklaard, dat naar zyn mee ning het driemogendhedenpact betrek king heeft op alle gebieden van Oost- Azië, met uitzondering van Neder- landsch-Indië, waarvoor door het pact geen nieuwe toestand wordt geschapen. In de betrekkingen van Japan tot Ne- derlandsch-Indië is naar zijn meening niets veranderd. Hij hoopt ook, dat de tegenwoordige oeconomische onderhan delingen tusschen Japan en Neder- landsch-Indië in vriendschappelijken geest zullen worden voortgezet. Van bevoegde zijde wyst men erop, zegt de „N. R. Crt.", dat reeds te Ber lin verklaard is, dat de positie van Ne- Üerlandsch-Indië by de onderhandelin gen tusschen Berlyn, Rome en Tokio niet ter sprake gekomen is. Men wijst erop, dat het gesloten verdrag de lei dende, maar niet de totale heerschers- macht van ieder in hun eigen ruimte er kent, met uitsluiting van aan deze ruim ten vreemde machten. Overigens, zoo vervolgde onze zegs man, maakt de gouverneur-generaal van Nederlandseh-Indië de zaak niet gemak kelijker, wanneer hij zich door zijn zwij gen van verbinding met het moederland en met de regeering van het Duitsche rijk afsnijdt. mogendheden van de spil de Engelsche politiek in het Verre Oosten zich zal bewegen in de richting, dat China als een bondgenoot van Engeland behan deld zal worden. Men is reeds bezig er aan te werken, dat niet slechts de weg door Birtna weer voor transporten naar Tsjoenking open gesteld zal worden, doch ook dat aan Tsjang Kai-sjek rechtstreeksche hulp zal worden verleend. Er gaan geruchten, dat de Engelsche regeering reeds ver scheidene maatregelen in die richting in studie heeft genomen. Voorts zal mogelijk een militaire en oeconomische missie naar China gezon den worden, JAPAN ZAL KRACHTIG OPTREDEN. Het van Engelsche zijde bekend ge maakte voornemen om den weg door Birma weer voor leveringen aan Tsjiang Kai-sjek te openen trekt, naar de Jo- mioeri Sjimboen meldt, ten zeerste de aandacht van de Japansche regeering. Men betoogt, dat Engeland op deze wijze niet alleen het openen van nieuwe onderhandelingen, zooals destijds over eengekomen bij het treffen van een re geling voor drie maanden, bruusk ne geert, maar ook definitief zich voor nemens toont in het geheel niet te treden in eischen van Japan. Deze plotselinge wijziging van de Engelsche houding is hoofdzakelijk een uitvloeisel van druk uit de Vereenigde Staten. De Japansche regeering zal, naar of- ficiëele kringen met klem verzekeren, de hindernissen met alle kracht weten opzy te schuiven. (D.N.B.) Het driemogendhedenpact en zijn mo gelijke gevolgen vormen nog steeds het voornaamste thema van de Japansche pers. Op den voorgrond staan thans Japan's betrekkingen met de Sowjetunie. Alge meen wordt de wensch naar een ver strekkende verbetering tot uitdrukking gebracht. De Hotsji meent, dat het sluiten van een pact tusschen Japan en de Sowjet unie niet slechts voor geheel Oost-Azië, maar ook in het algemeen voor de ver dere betrekkingen tusschen de mogend heden van het Berlijnsche pact en de Sowjetunie dienstig zou zijn. Voorwaar de is de normaliseering van de betrek kingen van Japan met Rusland. Een oplossing van alle tusschen Ja pan en Rusland hangende kwesties is mogelijk. Rusland moet echter zijn neu traliteit ook uitbreiden tot Tsjiang Kai- sjek. Ook de Jomioeri wijst op de noodzake lijkheid van diplomatieke onderhandelin gen tusschen Rusland en Japan. Enge land en Amerika trachten deze toenade ring door tendentieuze berichten te ver hinderen. De benoeming van Tatekawa tot ambassadeur te Moskou wijst on dubbelzinnig op den wil van Japan tot verbetering van de tegenwoordige be trekkingen.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1940 | | pagina 1