Onverdiend en dwaas verwijt.
Dagblad voor de Provincie Zeeland Mfl)ii
De rede van Dr Seyss-Inquart.
EERSTE BLAD
Bi@i@n rooien
WOENSDAG 2 OCTOBER 1940
55c JAARGANG - No. 2
Binnenland
Textielpositie niet bevredigend.
Betalingsverkeer Belglë-Nederland.
Limburg blijft Nederlandsch.
De Zomertijd blijft
gehandhaafd.
Moeilijkheden met de
kolenvoorziening.
De onderhandelingen
tusschen Indië en Japan.
Buitenland
Weer heftige luchtaanvallen
op Engeland.
Engelsche luchtaanvallen gp
Duitsch gebied.
Uitgave: N. V, Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
bet blad „Do Zeeuw"
Bureaux Lange Voretstraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburg: Fa. Bockhandel
J. J. F A N O Y, Lange fi 1st straat 34 en
Noordweg 155.
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
4 eonarintnisprys 12.oS Jsr it^ortasü
Vi eckjboiincm enten voor Middelbars
Goes en V liggingen 0.20
Losse nummers I cent
Ad verlengen 30 cent per regel
Irgï7ondrn mededteüugca 03 eest JMKT
Kleine Advertentlën Dinsdags en VrijdMtt
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentlën ondef lette? bf fflofüf
10 cent extra
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
„De Rijkscommissaris Rijksminister
Seyss-Inquart heeft in de rede, welke
hij Zaterdagmiddag in het midden van
den Nederlandschen Kuituurkring uit
gesproken heeft, ook deze twee vraag
stukken aangeroerd, welke de toekomst
van ons land, van ons volk beheerschen:
onze plaats in de buitenwereld en de
weerslag daarvan op onze inwendige
orde.
Hjj heeft dat aldus de „N. R. Crt."
veeleer gedaan in aanduidingen dan
in volledige uitspraken en dat ligt ook
voor de hand."
Zoo is het inderdaad.
Aandachtige lezing van het officiëele
verslag van de rede, leidt niet tot vol
komen duidelijkheid. We hebben meer
te doen met aanduidingen, dan
met volledige uitspraken.
Br zjjn in de rede echter enkele onder-
deeien, die o.i. moeilijk voor tweeërlei
uitlegging vatbaar zjjn.
Sprekende over de gewenschte toe
nadering tusschen Nederland en Duitsch-
land, verklaarde de Rijkscommissaris
onder meer:
„Vriendschap kan slechts tusschen
zelfstandige, vrije, volko
men verantwoordelijke men-
schen bestaan." (Spatiëering van ons.)
En verder:
„Kameraadschap der volken beteekent
evenzeer als bij kameraadschap der en
kelingen het vaste besluit eikaars lot
te deelen en voor elkaar in te staan.
Het Duitsche volk is tot deze kameraad
schap volkomen bereid en zal voor deze
kameraadschap alles in het werk stel
len, wanneer het om het bestaan
van den ander mocht gaan. Het
mag dan op het oogenblik schijnen, als
of van het Nederlandsche volk op dit
oogenblik meer gevergd wordt, doch
dit houdt alleen verband met de u i t e r-
Iijke levensomstandigheden,
die juist tengevolge van het lot aan de
zelfde beperkingen onderhevig zijn, in
welke het Duitsche volk zich op het
oogenblik schikt." (Spatiëering van
ons.)
Deze woorden schijnen ons van bij
zondere beteekenis.
Wij hebben dezer dagen kunnen lezen,
dat in Noorwegen de „Nasjonal Sam-
ling" aan het bewind is gebracht.
En van nationaal-socialistische zijde
is gezegd, dat hetzelfde ook hier staat
te gebeuren. Dat de leiders van een
kleine groep, tegen den wensch van de
overgroote meerderheid van ons volk,
hier het roer in handen zullen krijgen.
Wij weten niet of dit juist is.
Maar het staat vast, dat dit volkomen
in strijd zou zijn met wat de Rijks
minister betoogde.
„Vriendschap kan slechts tusschen
zelfstandige, vrije, volkomen verant
woordelijke menschen bestaan."
Dit beteekent ook, dat vriendschap
slechts tusschen vrije, zelfstandige, vol
komen verantwoordelijke volken kan
bestaan.
Hierin ligt voor ons een aanwijzing,
en dat is geheel in overeenstemming
met wat Dr Seys-Inquart bij vroegere
gelegenheden heeft gezegd dat ons
volk niet met geweld onder het juk
van een kleine groep zal worden ge
bracht, maar dat ons volk straks in
vrijheid en zelfstandig over zijn lot kan
beschikken.
Met volkomen openhartigheid heeft
de Rijkscommissaris gezegd, dat het wel
den schijn kan hebben, dat van het Ne
derlandsche volk op het oogenblik meer
gevergd wordt, dan met goede kame
raadschap is overeen te brengen, maar
hij voegde er aan toe, dat dit alleen
verband houdt met de u i t e r 1 ij k e
levensomstandigheden.
Hierin ligt voor ons een sterke aan
duiding, dat de beperking van onze vrij
heid door de bezettende macht, beperkt
zal blijven, tot de uiterlijke levens
omstandigheden, dat het niet in de be
doeling ligt onze geestelijke vrijheid,
ons volkskarakter aan te tasten.
Wanneer dan ook gezegd wordt in het
openbaar en bij de stille propaganda,
dat wij hier een herhaling zullen krij
gen van wat in Noorwegen gebeurde,
dan zijn wij zoo vrij dat te ontkennen.
Daarvoor staat het woord van den
Rijksminister ons borg.
Het „eenheidsstreven" van dezen tijd
brengt mee, dat de aanvallen op de maat
schappelijke organisaties op Christelijken
grondslag niet van de lucht zijn.
En zooals het spreekwoord zegt: er is
als men een hond wil slaan, altijd wel
een stok te vinden.
Zoo is nu ook het ,.Aig. Hdbl." er weer
in geslaagd een stok in handen te krij
gen.
Men leze:
„Einde Juli betoogde de heer Frese, dat
de akkerbouwers de veehouders moesten
helpen door het telen van stoppelgewas
sen, het uitsorteeren van voerstroo en
voerkaf, het kuilen van het loof der hak-
vruchten enz. Ook de rijkslandbouwcon-
sulent Ir Lienisch hield een betoog in
deze richting. Het gevolg is geweest, dat
in talrijke landbouwbladen de aandacht
op een en ander werd gevestigd, wenken
en raadgevingen werden gegeven, enz.,
maar met leedwezen moet worden gecon
stateerd, dat er in de p r a c t ij k letter
lijk niets is gebeurd. In de zuivere ak-
kerbouwstreken zijn geen stoppelgewas
sen geteeld; stroo en kaf zijn slechts uit
gesorteerd, waar dit voordeelig uitkwam,
enz. Waarom niet? Omdat de zaak niet
is georganiseerd! En toch had de
heer Frese geschreven: „Akkerbouwers
en veehouders, laat nu eens zien, hoe uwe
organisaties kunnen werken en wat zij
kunnen presteeren met uitschakeling van
alle mogelijke belangetjes van onderge
schikte beteekenis. Toont uw initia
tief en uw wederzij dsche opofferingsge
zindheid-"
Dit is den heer Frese tegengevallen.
Hij schrijft ons thans: „Het werk bleef
liggen; de landbouw-organisaties konden
het met elkaar niet eens worden en zijn
het ook nu nog niet eens. Zij schermutse
len met elkander over allerlei principieele
programpunten, die nu „belangetjes van
ondergeschikte beteekenis" zijn. Doch het
werk, dat n.b. het eerst voor de hand
lag, werd verwaarloosd en wordt dat nog!
Dit is zeer te betreuren, want' een be
langrijk quantum veevoeder is niet ge
wonnen en dit raakt onze voedsel
voorziening."
Inderdaad, en dit alles, omdat men
heeft gepolemiseerd, in plaats van ge
organiseerd
Wij vragen ons dan ook af, hoe lang
we nog zullen moeten blijven voortsuk
kelen met de o zoo „principieele" stands
organisaties en hun „centraal secreta-
riaat". Wanneer zal de zoo belangrijke
bodemproductie worden georganiseerd op
de wijze, die het algemeen volksbelang
vergt?"
Wij weten niet of het juist is, dat er
ten opzichte van het hier besproken punt
te weinig samenwerking is geweest, tus
schen akkerbouwers en veehouders.
Maar we weten wel, dat het toch al
te dwaas is, de oorzaak hiervan te zoe
ken, bij de „o, zoo principieele organisa
ties" en het schermutselen met elkaar
over „allerlei principieele programma
punten".
Dat is niet anders dan een ergerlijke
verdachtmaking, misbruik maken van de
omstandigheden om de organisaties op
Christelijken grondslag een onverdienden
trap te geven.
En dat alles met een beroep op de zoo
noodzakelijke eenheid van ons volk.
TOENEMENDE MOEILIJKHEDEN.
Zelfs de meest optimistische toeschou
wer, schrijft het vakblad „De Manufac-
turier", zal den toestand in onze indu
strie niet rooskleurig kunnen noemen. De
moeilijkheden, waarmede men te kam
pen heeft, worden schier dagelijks groo-
ter, of er worden nieuwe aan de bestaan
de belemmeringen toegevoegd.
Onze grondstoffenpositïe is evenals
die in de textielcentra slecht en voor
uitzichten, dat hierin binnen afzienbaren
tijd verandering zal komen zijn er niet.
De kwaliteit van de in de toekomst te
leveren stoffen is omgekeerd evenredig
aan de prijzen, waarbij nog komt, dat ook
deze kwaliteiten in beperkte mate kun
nen worden geleverd. Weliswaar bestaat
de mogelijkheid de voorraden uit het bui
tenland aan te vullen, doch ook al zou
men over een grooten voorraad grond
stoffen beschikken, dan nog zou men zijn
bedrijf niet op volle capaciteit kunnen
laten werken, daar één der voorschriften
van de Sectie Confectie is, dat ten
hoogste in de periode 8 Sept. tot 6 Oct.
een hoeveelheid textielstoffen verwerkt
mag worden gelijk aan 6 pet. van de in
het basisjaar verwerkte hoeveelheid, het
geen dus neerkomt op een totale produc
tie van 78 pet. van het basisjaar. Ver
der dient nog afgewacht te worden hoe
dit percentage voor de volgende periode
zal worden vastgesteld.
TOT VEREENVOUDIGING
BESLOTEN.
De bevoegde instanties hebben by het
betrokken organisme stappen gedaan
voor het vereenvoudigen van het beta
lingsverkeer met België. Deze bemoeiin
gen werden met succes bekroond.
Het „Alg. Hdbld" teekent hierbij aan:
Zooals bekend, loopt sedert 13 Aug.
het betalingsverkeer met België over de
clearing. Bij het Centrale Clearings-in-
stituut, waar wij nadere inlichtingen
hebben verzocht, is niets bekend van een
verandering van recenten datum, waar
door het betalingsverkeer vergemakke
lijkt zou zijn. Wel zou het wenschelijk
zijn, dat in België de betaling vlotter
verliep. Doch van een verbetering in die
richting heeft men hier nog niets be
speurd.
Wellicht wordt in het bovenstaande
bericht op het vlotter verloop der clea
ring gedoeld.
In Limburg loopen hardnekkige ge
ruchten, dat binnenkort deze provincie,
althans het gebied op den rechter-Maas-
oever met de rivierovergangen te Maas
tricht, Roermond en Venlo-Blerick, bij
Duitschland zal worden ingelijfd. Naar
de „Limburger Koerier" verneemt zijn
deze geruchten van allen grond ontbloot.
Limburg blijft Nederlandsch.
DE MAASBODE.
Met ingang van 1 Oct. heeft Mgr Dr
Witlox ontslag genomen als hoofdredac
teur van „De Maasbode", naar dit blad
meldt. Met de waarneming van de hoofd
redactie is belast de heer H. J. M. Pee-
perkorn, die sedert 1 Juli 1927 aan de
redactie van De Maasbode is verbonden.
RUIM 50.000 ARBEIDERS NAAR
DUITSCHLAND.
Naar wij van officieele zyde vernemen,
zjjn door bemiddeling van de Nederland
sche arbeidsbeurzen van einde Mei tot
heden reeds 52.000 Nederlandsche arbei
ders in Duitschland geplaatst.
Zooals men weet, bestaan er voor deze
arbeiders bijzondere faciliteiten wat be
treft het overmaken van geld en boven
dien is er een goede verlofregeling, voor
al voor de gehuwden.
NAT. EENHEID NA DRIE MAANDEN
ONTBONDEN.
De oud-burgemeester van Hilversum,
Mr K. baron de Wijckersloot de Weerde-
steyn, heeft zijn Beweging Nationale
Eenheid heden ontbonden en is toege
treden tot de N. S. B.
VAN RIJKSDUITSCHERS WORDT
VERWACHT, DAT ZIJ TUSSCHEN
22 EN 4 UUR BINNEN BLIJVEN.
De Rijkscommissaris voor het bezette
Nederlandsche gebied maakt bekend:
De door den algemeenen oorlogstoe
stand ontstane verhoudingen hebben mij
onlangs aanleiding gegeven, voor de
niet-ryksduitschers, die in het kustge
bied en in een deel van het achterland
wonen een uitgaansverbod tusschen 22
uur des avonds en 4 uur des morgens
uit te vaardigen.
Ik verwacht van alle in bovengenoemd
gebied wonende of vertoevende ryks-
duitschers, dat ook zij zich niet tusschen
22 en 4 uur in de open lucht ophouden.
Slechts op grond van dienst of beroep
is een uitzondering hierop gerechtvaar
digd.
DE VRIJE FRIES TIJDELIJK
VERBODEN.
Naar de „Leeuw. Crt" meldt, is het
anti-revolutionaire weekblad „De Vrye
Fries" te Drachten (uitgever de heer S.
Bergsma) tydelyk verboden.
MISBRUIK VAN HET ROODE-KRUIS-
EMBLEEM.
Een dertigjarige fotograaf uit Baarn
die op 17 Mei met een auto van het Roo-
de Kruis uit Baarn naar Rotterdam
werd gestuurd, achtte het raadzaam, om
in plaats van dienzelfden dag terug te
komen, in de Maasstad te blijven. Hij
kocht een origineele roode kruispet,
plantte een roode kruisvlag op zijn auto,
en bood zich als expediteur in Rotter
dam en omstreken aan. Het leverde zoo
veel op, dat hij, na verloop van tijd, met
een vriendinnetje een plezierreisje maak
te naar België. Hy kocht voor zijn vrien
dinnetje een verpleegsterscostuum,
waardoor zy bij veel instanties, by wie
zij om geld kwamen vragen, of om ben
zine voor de auto, als officiëele leden
van het Roode Kruis werden erkend. Na
verloop van eenige weken liep de zaak
Uit Berlijn wordt gemeld:
De zomertijd heeft zoo goed voldaan,
dat hij tot nadere aankondiging ge
handhaafd blijft. De desbetreffende ver
ordening van den ministerraad voor de
Rijksverdediging zal in de komende
dagen in het staatsblad gepubliceerd
worden.
Blijkens de „Deutsche Zeitung in den
Niederlanden" geldt deze maatregel ook
voor de door de Duitsche weermacht
bezette gebieden. Wij zullen dus voor-
loopig de klok nog niet behoeven te
verzetten.
Kloven, ontvellingen, schrammen
en andere huidverwondingen ver
zacht en geneest men snel met
Doos 30 en 60 ct. PUROL
vast, en werden de man en zijn vriendin
gearresteerd.
De rechtbank te Utrecht heeft den fo
tograaf thans veroordeeld tot een ge
vangenisstraf van zeven maanden, met
aftrek van de preventieve hechtenis. De
eisch luidde tien maanden.
VERGADERING A.R.P.C. EN A.R.J.A.
Naar ons wordt medegedeeld zullen de
samenkomsten van deze organisaties,
welke op 18 September j.l. geen doorgang
konden vinden, thans gehouden worden
Donderdag 17 October e.k., aanvangende
des voormiddags om 12 uur in het Ge
bouw van Kunsten en Wetenschappen,
Mariaplaats 27 te Utrecht. Naar reeds he
kend is zullen de beide organisaties eerst
afzonderlijk vergaderen ter behandeling
van het reeds ter algemeene kennis ge
brachte voorstel, terwijl in den namiddag
een gemeenschappelijke bijeenkomst zal
worden gehouden, waarin o.a. ook Dr
Colijn de vergadering zal toespreken. Een
en ander onder voorwaarde, dat de ge
vraagde toestemming wordt verleend.
Den besturen der tot beide organisaties
behoorende clubs wordt, in verband met
de noodzakelijkheid van schriftelijke uit-
noodiging, ten dringendste verzocht on
middellijk 't getal bezoekers op te geven
aan de secretariaten der organisaties
voornoemd.
GEBREK AAN ORGANISATIE.
Het „Utrechtsch Nieuwsblad" schrijft
onder bovenstaand opschrift o.jxl.
Zooals men weet is de kolenverkoop
voor een week stil gezet. Dit geschiedt,
opdat de handelaren voorraad op kun
nen doen om straks hun afnemers te
kunnen bedienen als deze met hun bon
nen komen. Om deze bevoorrading be
vredigend te doen verioopen, hebben de
spoorwegen een beperking van het per
sonenvervoer aangekondigd, ten einde
deze week het goederenvervoer zoo veel
mogelijk te kunnen uitbreiden.
Het zag er dus naar uit, dat er einde
lijk eens een behoorlijke voorraadvor-
ming bij den handel kon plaats vinden.
Maar wat geschiedt?
De Rijksverkeersinspectie heeft nu
per 1 Oct. van een groot aantal brand-
stoffenhandelaren de rijvergunning inge
trokken. Dit geschiedde bovendien on
verwacht, zoodat de betrokkenen geen
maatregelen konden nemen. Wat is het
gevolg
Als men met auto's wagons moet los
sen in den tegenwoordig gestelden los
tijd, moet er al hard gewerkt worden.
Als het met paard en wagen gesteld
al, dat deze dadelijk bij de hand zijn
geschiedt, duurt het langer en kost het
meer. Het langer duren brengt mede,
dat de wagon niet op tijd leeg isminder
materiel is derhalve tot vervoer beschik
baar. De hoogere kosten betaalt de ver
bruiker.
Als na maandenlang sukkelen einde
lijk de kolenhandel-een voorraad zal krij
gen om zoo snel mogelijk die duizenden
te bedienen, die nu begin October
nog geen kolen in huis hebben, zal de
verkeersinspectie er wel voor zorgen, dat
de zaak in het honderd loopt.
Wy begrijpen, dat er beperkt moet
worden. Maar er rijden nog duizenden
anderen en in alle geval had men in deze
weken juist niet op het dringend gebied
der kolenvoorziening moeten beperken.
Een Japansch blad adviseert ze af te
breken, omdat heit verdrag met
Duitschland en Italië de situatie
heeft veranderd.
Naar United Press uit Tokio verneemt
stelt het blad Kosji de regeering de
vraag, of het niet wenschelijk is Koba-
jasji uit Indië terug te roepen. Het blad
betoogt, dat het pact tusschen Japan en
de as-mogendheden de geheele situatie
in den Pacific veranderd heeft.
De besprekingen welke nu worden ge
voerd zijn volgens het blad van een aard
dat het paard achter den wagen wordt
gespannen. Voorts zegt het blad, dat
Nederlandsch-Indië militair en oecono-
misch van de Vereenigde Staten afhan
kelijk is en dat het zinneloos is verder
te onderhandelen, zoolang die toestand
voortduurt.
Uit Bandoeng" heeft United Press ver
nomen, dat één der leden van de missie-
Kobajasji, overste lshooto, aan perni-
cieuse anaemie is bezweken.
Vanaf 's morgens vroeg deden giste
ren de Duitsche gevechts-eskaders steeds
toenemende, ononderbroken aanvallen
op Engeland. Volgens gisteren in den
vooravond ontvangen berichten waren
12 Engelsche jachtvliegtuigen neerge
schoten. Geen enkel Duitsch vliegtuig
werd vermist.
United Press meldt uit Berlijn:
Goed ingeiichte> Duitsche kringen ver
klaren, dat, als de weersgesteldheid
blijft zooals zij nu is, de Duitsche lucht
aanvallen op Engeland „zeer verhevigd
enj uitgebreid zullenl worden".
Het weer der laatste weken was zoo
slecht als men zich maar denken kon,
doch wat komen zal als het heldere weer
aanhoudt, zal „een cycloon in vergelij
king met een zachten zephir" zijn.
HET DUITSCHE WEERMACHTS-
BERICHT.
Het Duitsche weermachtsbericht van
gisteren luidt:
Overdag en 's nachts heeft het lucht-
wapen in gesloten formaties en in tal
rijke individueels vluchten voor de oor
logvoering belangrijke doelen in Enge
land aangevallen. Het zwaartepunt van
hun gevechtsbedrijvigheid lag in Londen
alsmede in het zeegebied van de Britsche
eilanden. Ondanks het veelvuldig geslo
ten wolkendek en den mist kon de uit
werking van de bommen duidelijk wor
den waargenomen. Vooral overdag had
het optreden tegen Londen, ondanks het
krachtige vuur van het afweergeschut
groot succes.
In de havengebieden van Londen en
Liverpool ontstonden talrijke groote en
nieuwe branden. In Zuid-Engeland werd
een vliegtuigfabriek, aan de Britsche
Zuidoostkust een vliegveld en een haven
voorspoedig met bommen bestookt.
Batterijen van het leger hebben vijan
delijke schepen in de haven van Dover
met waargenomen succes onder vuur
genomen.
Een Duitsch gevechtsvliegtuig bracht
in het zeegebied ten N. W. van Ierland
een vijandelijken koopvaarder van 10000
ton tot zinken.
Door treffers van zwaar kaliber voor
de Oostkust van Schotland gelukte het
ter hoogte van Aberdeen een konvooi
uiteen te jagen. Twee schepen met een
inhoud van bij elkaar 10.000 ton werden
daarbij door treffers midscheeps in
brand geworpen en bleven met sterke
rookontwikkeling liggen.
Een duikboot onder commando van
le luit. ter zee Jenisch bracht zes ge
wapende vijandelijke handelsschepen van
34.760 ton tot zinken. Een andere duik
boot heeft twee gewapende vijandelijke
koopvaarders van tezamen 15.000 ton
tot zinken gebracht en twee andere ern
stig beschadigd.
De gezamenlijke verliezen van den vij
and bedroegen 68 vliegtuigen. Van de
eigen formaties keerden 31 toestellen
niet terug.
Britsche vliegtuigen, aldus het Duit
sche weermachtsbericht, stieten bij de
poging Noord- en West-Duitschland bin-
