ml
Welke bons in deze week?
eerste blao
Dagblad voor de Provincie Zeeland
GENERAAL WINKELMAN
DE UNIE-COLLECTE.
öe reinste kolder.
Binnenland
Buitenland
MAANDAG 26 AUGUSTUS 1940
54e JAARGANG - No. 274
10 cent extra J
Verspreiding van vaische
geruchten.
Geld- en goederen
inzamelingen.
Handelsreizigers en
kantoorbedienden.
Benoeming en ontslag
van ambtenaren door
den Rijkscommissaris.
Duitsche luchtaanvallen op
Engeland.
fgB'i
L—J O
@2
B
ÊSÈSgSSg
B- g* g- i*
CD
J O"? tfE
is
CD 03
rr rt- P 2 M
o 2 p
v P""
P
B g'TO
Uitgave: N. V. Uitgevers-Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vontitraat 7 0, Qoei
Postrekening 44488 Telefoon 2438
bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Giststraat 34 en
Noordweg 185.
directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.60 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlieringen f 0.20
Losse nummers 8 cent
Advertentiën 80 cent per tefcël
Ingezonden mededcefingen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en VrlJdlgS
f 0.78 MJ ttwruttbetidhtB
Advertentiën ónder letter of pfB
B|J contract BclaögrlJCö Stffflfig
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
In meerdere plaatsen, ook in Zeeland,
wordt nog altijd de jaariyksche Unie-
collecte gehouden.
En het schijnt ons niet onwaarschijn-
lyk, dat dit jaar het aantal plaatsen
waar gecollecteerd wordt, zal vermeer-
Op de vraag waarom de Unie-collecte
noodig is, geeft het onderstaande een
antwoord.
„In de eerste plaats om te doen ge
denken, hoe God de Heere ons Christe-
ljjk onderwijs heeft groot gemaakt. Om
een oogenblik te doen stilstaan teneinde
in herinnering te brengen de gebeurte
nissen van Augustus 1878, toen alles
voor de school met den Bjjbel verloren
scheen en op te merken, hoe sindsdien
door Gods wonderbare leiding ons
Christelijk onderwijs in ongebroken lijn
van ontwikkeling tot grooten bloei is
gekomen. En om dan door een gave te
doen bezegelen de liefde en de dank
baarheid voor hetgeen God ons en onze
kinderen in de school met den Bijbel
heeft geschonken.
In de tweede plaats is de Uniecollecte
noodig, omdat haar opbrengst onmis
baar is:
1. Voor onze plaatselijke scholen voor
gewoon lager, uitgebreid lager en voor
bereidend lager onderwijs. De vergoe
dingen uit de publieke kassen bewegen
zich in de dalende lyn. Onze scholen mo
gen daaronder niet lijden en waar le
vensbelangen van het onderwijs worden
bedreigd, moet worden bijgesprongen.
2. Om het Locaal Comité in staat te
stellen handreiking te doen aau nood
lijdende scholen in andere plaatsen (hoe
dringend heeft het Christelijk be-
waarschoolonderwys, het Christelijk on
derwijs voor schipperskinderen en niet
minder het Christelijk buitengewoon la
ger onderwijs voor de misdeeldq kinde
ren dien steun noodig.)
3. Om de plicht der dankbaarheid na
te leven tegenover de Oud-Strijders bij
het Christelijk Onderwijs, die midden in
den schoolstrijd hebben gestaan en
thans met een karig pensioen tevreden
moeten zijn of in het geheel geen pen
sioen genieten, en om de vereenigingen
te steunen, die aan onderwijzers en hun
weduwen barmhartigheid bewijzen.
4. Om de plaatselijke propaganda
voor de school met den Bijbel te kunnen
bekostigen.
5. Om de algemeene Uniekas in staat
te stellen, door een bijdrage uit de op
brengst der collecte, werkzaam te zijn
voor de behartiging van de algemeene
belangen van het Christelijk onderwijs.
Ons Christelijk schoolwezen is een één-
beid, een gemeenschap. Zoolang behoef
ten van die gemeenschap om voorzie
ning roepen, kan de plaatselijke
toestand nimmer een voldoende veront
schuldiging voor het nalaten der Unie-
collecte zijn.
De Unie verleent steun aan de weten
schappelijke beoefening der Christelijke
paedagogiek; aan de Bibliotheek ten
dienste van het Christelijk onderwijs;
aan de verzorging der Oud-Strijders,
e&z. Maar vooral heeft zij middelen noo
dig voor de propaganda.
Haar taak is den strijd aan te bin-
te bezielen tegen alle onver
schilligheid en lauwheid in eigen kring;
te zorgen, dat ook het opgroeiende ge
slacht bekend zy met de beginselen en
historie van het Christelijk onder-
„Jf0!. altijd zijn er geloovige Christe
ns' i meenen> dat zy zonder hun be-
a w 2 geweld aan te doen, zich bh
e N.S.B. kunnen aansluiten.
t.,0^ dezulken kan het onderstaande
verhelderend werken.
p0„n "Maasbode" werd dezer dagen
?p»,aarSj wd tegen het euvel van de
en£de huwelijken tusschen Room-
hen en Protestanten.
vi-r°P vatte het „Nationale Dagblad"
orgaan van de N. S. B.,
allereerst '.'gemenSd huwelijk"
eer l z.00 met uitsluitend, aan
lanHs Wehjk tusschen een Neder-
of ?r,r» 6n "een D°din, een Chinees
van Van een hermaan met iemand
daart8en ander ras. Een waarschuwing
ljeu gen zou het blad kunnen goed-
sehimri' toejuichen. Maar een waar-
Ronrrc,1? te&en het huwelijk van een
dae-hi-s j met 0611 Protestant vindt het
d der N.S.B. „de reinste kolder".
Wie zich aan zulk een waarschuwing
schuldig maakt, is een volksverdeeler
en een ophitser.
„Bij het lezen van dergelijke uitlatin
gen voelt toch een ieder, zegt de
R n 1C r thoe het in den stryd
der geesten, die in onze dagen wordt
gestreden, niet alleen gaat om sociale
of economische, of staatkundige vraag
stukken. De diepste geesteiyke begin
selen zyn in het geding.
De N.S.B. wil ons steeds weer doen
gelooven, dat in haar gelederen ook voor
den beiydenden christen plaats is, zon
der dat hy zyn overtuiging ook maar
eenlgszins geweld behoeft aan te doen.
Maar uit wat hier gezegd wordt,
biykt maar al te duldeiyk welke waarde
aan de diepste geestelijke overtuiging
toegekend wordt.
Die is van zoo weinig beteekenis, dat
een waarschuwing tegen het huweiyk
van een protestant met een katholiek
„de reinste kolder" wordt genoemd. Een
waarschuwing tegen een huweiyk tus
schen een calvinist en een vryzinnige
zal het „Nationale Dagblad" nog wel
veel dwazer achten.
Tegen het doordringen van dergeiyke
opvattingen in ons volksleven biyft de
grootste waakzaamheid geboden, ook
al maakt ons dit in de oogen der N.S.B.
tot „volksverdelers en ophitsers"."
Van bevoegde Duitsche zyde is onze
aandacht gevestigd op het vonnis, dat
het Duitsche krygsgerecht te Arnhem
Vrydag heeft uitgesproken tegen den
34-jarigen politieagent A. G., aldaar, we
gens 't verspreiden van vaische geruch
ten. Het feit werd nog hierdoor ver
zwaard, dat het een ambtsdrager was
geweest, die er zich toe had geleend om
zulke geruchten verder te vertellen.
In verband hiermee kan er met niet
genoeg nadruk gewaarschuwd worden,
dat men zich toch niet moet leenen tot
het verder vertellen van alle mogelyke
praatjes, die de ronde doen en waarvan
de oorsprong gewooniyk hoogst apocrief
is.
In de eerste plaats sticht men door het
te doen verwarring en in de tweede
plaats stelt men zich en de personen aan
wie men geruchten als deze mededeelt
in gevaar van ernstige bestraffing, waar-
by er ons verzekerd werd, dat de reeds
zware straf, die te Arnhem is opgelegd
slechts als een begin beschouwd moet
worden en dat er voor hen, die ondanks
de herhaalde waarschuwing de neiging
mochten gevoelen door te gaan met het
rondvertellen van ongecontroleerde en
oncontroleerbare verhalen, eventueel nog
zwaardere straffen in petto zyn.
WORDEN AFHANKELIJK GESTELD
VAN VERGUNNING.
Openbare geld- en goedereninzamelin
gen, in den ruimen zin des woords, mo
gen volgens een verordening van den
rykscommissaris voortaan slechts wor
den gehouden met toestemming van den
procureur-generaal, of, indien de inzame
ling in het ressort van meer dan één ge
rechtshof wordt gehouden, van het de
partement van justitie.
De toestemming kan afhankeiyk wor
den gesteld van de vervulling van voor
waarden.
Van inzameling is ook sprake, wan
neer wordt medegedeeld, dat de op
brengst (ontvangst, winst) geheel of ten
deele in het algemeen belang of voor lief
dadige doeleinden aangewend zal wor
den;
een prestatie in geld of goederen wordt
gevraagd, waartegenover óf in het ge
heel geen tegenprestatie staat óf slechts
een dusdanige; waarvan de waarde in
geenerlei verhouding tot het gepresteer
de staat;
de toetreding tot een vereeniging of
de ondersteuning (bevordering) van een
vereeniging of stichting wordt verzocht,
indien uit het verzoek daartoe op te ma-
ken is, dat het den verzoeker uitsluitend
te doen is om de aan de toetreding of de
ondersteuning (bevordering) verbonden
prestaties in geld of goederen;
goederen verkocht, of byeenkomsten
op het gebied van kunst, sport of anders
zins gehouden worden;
loterijen of kansspelen (Ausspielun-
gen) worden gehouden.
FUSIE TUSSCHEN VIER BONDEN.
Op de Zaterdagmiddag te Groningen ge
houden buitengewone algemeene verga-
OOK BENOEMINGEN DOOR DE
WAARNEMENDE HOOFDEN VAN
DEPARTEMENTEN.
Het Zaterdag verschenen Verorde
ningenblad bevat een verordening van
den Rykscommissaris voor het bezette
Nederlandsche gebied betreffende by-
zondere maatregelen op administratief-
rechteiyk gebied.
Hierin wordt bepaald:
Artikel 1: De Rykscommissaris voor
het bezette Nederlandsche gebied be
noemt, stelt aan en ontslaat de volgen
de ambtenaren en andere functionaris
sen:
1. de secretarissen-generaal van de
departementen van algemeen bestuur;
2. den vice-president en de leden van
den Raad van State;
3. den president, de vice-presidenten
en de raadsheeren van den Hoogen
Raad der Nederlanden, alsmede den
procureur-generaal en de advocaten-ge
neraal by genoemd college;
4. de presidenten der gerechtshoven,
alsmede de procureurs-generaal by ge
noemde colleges;
5. den inspecteur der ryksveldwacht
en den inspecteur der Nederlandsche
marechaussee
6. de hoofdcommissarissen van poli
tie;
7. de commissarissen der provinciën;
8. de burgemeesters van de hoofdste
den der provinciën en van de gemeenten
met meer dan 50.000 inwoners;
9. den president der Nederlandsche
Bank;
10. den president der directie van de
n.v. Nederlandsche Spoorwegen;
11. den inspecteur-generaal van het
loodswezen;
12. de directeuren van het staatsbe-
dryf der artillerie-inrichtingen, alsmede
van de rykswerf;
13. den commandant van den Neder-
landschen Opbouwdienst.
Artikel 2. 1). Voor zoover overigens
het benoemen, aanstellen of ontslaan
van ambtenaren of andere functionaris
sen voorheen tot de taak van den Ko
ning behoorde, geschiedt dit door den
secretaris-generaal van het desbetref
fende departement van algemeen be
stuur. Voor zoover tot het benoemen,
aanstellen of ontslaan van ambtenaren
of andere functionarissen andere Ne
derlandsche autoriteiten, instanties of
lichamen bevoegd zyn, biyft deze be
voegdheid onverminderd bestaan.
2) Het bepaalde in lid 1 geldt ook
het benoemen en ontslaan van den voor
zitter en de leden van besturen, examen
commissies en commissies van onder
zoek, alsmede van alle andere soorten
van commissies, raden van advies, by-
stand en anderszins, zoolang de rijks
commissaris niet bepaalt, dat zy hun
werkzaamheden neerleggen.
Artikel 3. De rykscommissaris be
houdt zich het recht voor om de in ar
tikel 2 genoemde personen in bepaalde
gevallen zelf te benoemen, aan te stel
len of te ontslaan.
dering der Nederlandsche vereeniging
van vertegenwoordigers van handelaren
en industrieelen Hermes werd met alge
meene stemmen een voorstel aangeno
men, waarby het dageiyksch bestuur
werd gemachtigd een fusie aan te gaan
met den handels- en kantoorbedienden-
bond Mercurius, de Nederlandsche Han-
delsreizigersvereeniging en den algemee-
nen bond van handels- en kantoorbedien
den, dit als uitvloeisel van de fusie tus
schen de Nederlandsche vakcentrale en
het Nederlandsch Vakverbond.
Tot leden van de liquidatiecommissie
werden benoemd de heeren M. J. Loon-
stein, A. A. Beterling te Amsterdam, J.
A. Gras te Utrecht, J. J. Mulder te
Haarlem en H. C. Morhé te Hilversum.
DE BRANDSTOFFENDISTIBUTIE.
En de met olie gestookte inrichtingen.
In verband met de omstandigheid,
dat vele eigenaren van de met olie ge
stookte centrale verwarmings- of andere
ketels voorloopig de nog in hun bezit
zijnde voorraden olie zullen kunnen ge
bruiken en dat bedryven (b.v. bakkers)
nog voor een gedeelte hunner brandstof
behoefte olie-toewyzingen ontvangen is
de vraag gerezen, of door hen een der
formulieren a tot en met e voor het ver-
krygen van vaste brandstoffen dient te
worden ingevuld.
Dit moet inderdaad geschieden, doch
in alle gevallen dient op het formulier
te worden vermeld, dat voorloopig nog
hetzy geheel, hetzy gedeeltelyk met olie
zal worden gestookt.
TEGENSPRAAK VAN GERUCHTEN.
Men meldt van hooggeachte zyde uit
Deu Haag aan het „Dagbl. van Zee
land":
Reeds gerulmen tyd doet in ons land
hardnekkig het gerucht de ronde als
sou generaal H. G. Winkelman, laatste-
ïyk opperbevelhebber van de Nederland
sche land- en zeemacht, in Duitsche
krijgsgevangenschap zijn overleden.
Evenals zoovele andere dwaze geruch
ten, die van mond tot mond gefluisterd
worden, is ook dit gerucht in den meest
volstrekten zin onwaar. Wij hebben ons
in dit verband gewend tot een van de
naaste familieleden van den generaal,
van wlen wjj niet alleen de pertinente
onwaarheid van het gerucht vernamen,
maar die tevens verklaarde, dat de ge
neraal in goede gezondheid verkeert en
een behandeling geniet overeenkomstig
zyn hoogen rang.
Zyne Excellentie, bevindt zich in ge
zelschap van eenige andere Nederland
sche Opperofficieren en van de betrok
ken adjudanten. Mevr. Winkelman staat
in regelmatige correspondentie met haar
echtgenoot.
De desbetreffende formulieren zyn ver-
krygbaar gesteld by de plaatselyke dis
tributiediensten.
DE BOTERLETTER LOOPT GEEN
GEVAAR.
Amandelspijs uit Italië.
De banketbakkers en de consumenten
behoeven zich geen zorg te maken over
een eventueel ontbreken van boterletters
by de komende Sinterklaas. Een beetje
vroeg voor die zorg lykt het wel, maar
het weer van de laatste dagen is er de
schuld aan, dat we zoover vooruit den
ken.
De Tel. weet te melden, dat amandelen
geregeld uit Italië worden aangevoerd,
terwyl er thans ook Livorneesche suca-
de en andere Italiaansche artikelen on
derweg zyn.
Deze zendingen komen regelmatig bin
nen. De uitstaande orders worden vlot
uitgevoerd. De Italiaansche regeering
stelt voldoende wagonruimte voor dit
vervoer ter beschikking. Voor amande
len worden yiwagens beschikbaar ge
steld, terwyi de andere producten veel
met verzamelwagons in samenladingen
worden aangevoerd. Zoo komen er den
laatsten tyd ook regelmatig versche ci
troenen binnen. De verwachtingen voor
den winter duiden op een uitbreiding van
den aanvoer.
Men tracht thans ook nog goederen
uit Spanje aan te voeren. Dit is evenwel
nog niet geheel geregeld, aangezien er
met Spanje niet zooals met Italië een
clearingregeling voor de betaling getrof
fen is. De aanvoer uit Spanje zal natuur-
ïyk eveneens per spoor plaats vinden.
Dit zou dan geschieden via den weg Z.-
Frankryk, Zwitserland en Duitschland,
aangezien een directe verbinding door
Frankryk en België nog niet mogeiyk is.
HEVIGE LUCHTGEVECHTEN.
De laatete dagen en naohten zijn weer
hevige Dultaohe luohtaanvallen op de
Brlteche eilanden gedaan.
In totaal zjjn tjjden» het weekend vol
gent de Dultaohe berichten 115 Engel-
eohe machine* neergeschoten; dó Duit
sche verliezen bedragen 32 toestellen.
Zondag, aldus verneemt het Duitsche
Nieuwsbur. ondernamen onderdeelen van
de luchtvloot verrassende bomaanvallen
op het Zuid-Westen van de Britsche
eilanden. Hierby ontwikkelden zich ver
scheiden groote luchtgevechten, waarby
51 vyandelyke toestellen werden neerge
schoten en 12 eigen toestellen vermist
worden.
Door aanvallen, die zich Zaterdag en
Zaterdagnacht afspeelden, hadden voor
al de havens Portsmouth en Bristol veel
te lyden. Zondagochtend vroeg zagen de
Duitsche verkenners, dat de oorlogsha
ven van Portsmouth nog in lichterlaaie
stond.
De overige doelen der Duitsche lucht
macht waren vnl. vliegvelden, troepen
kampen en vliegtuigfabrieken. O.a. de
hoofdfabriek van Rolls Royce, welke de
Broodbon 3 (nieuwe broodkaart) gel
dig van 26 Aug. tot en met 1 Sept., (niet
gebruikte tot en met 5 Sept.), recht ge
vende op 2500 gram roggebrood of 2000
gram ander brood. Voorts zyn de niet
gebruikte bons 2 nu nog geldig tot en
met 29 Aug.
Bont 05 tot en met 12 (boferkaart)
op eiken bon ya pond boter van 24 Aug.
tot en met 18 October.
Bona 05, 06 en 07 (vetk&art): Op el-
ken bon een pond margarine of boter
van 24 Aug. tot en met 18 Oct.. Bon 08
geeft recht op ya pond gesmolten spys-
vet of ya pond boter.
Bone 09, 10, 11 en 12 (vetkaart): op
eiken bond een ya pond boter met 10
cent reductie per ya pond van 24 Aug.
tot en met 18 Oct.
ALG. DISTRIBUTIEBONBOEKJE.
Bon 66: één kilo suiker tot en met 30
Augustus.
Bon 74: extra Buikerrantsoen tot 30
Aug. van 1*4 hg*
Bon 53: Vfc pond koffie of ons thea
tot en met 30 Aug.
Bon 40: ya pond tarwebloem of tar
wemeel of boekweitmeel of roggemeel of
roggebloem of zelfryzend bakmeel van
10 Aug. tot en met 6 Sept.
Bon 14: pond rijst of rijstmeel van
12 Aug. tot en met 6 Sept. a.s.
Bon 27pond havermout of haver
vlokken of gort of grutten van 12 Aug.
tot en met 6 Sept.
Bon 105: 1 ons maizena of griesmeel
of spaghetti van 22 Juli tot en met 11
11 Sept.
Bon 110: 1 ons macaroni of vermicelli
op spaghetti van 22 Juli tot en met 11
Sept.
Pefroleumzegel Periode 5: geldig voor
2 liter petroleum van 12 Aug. tot en met
8 Sept. (alleen voor degenen die daartoe
vergunning hebben).
motoren voor de Spittfires levert, werd
zwaar bestookt. Ook de aanvallen op En-
gelsche konvooien werden voortgezet.
Een Britsche torpedojager is door een
Duitsche duikboot tot zinken gebracht.
Het Duitsche weermachtsbericht ver
meldt:
Het luchtwapen heeft op 24 Aug. de
stelselmatige vernieling van strategisch
belangryke werken van den vyand met
groot succes voortgezet. Zooals reeds
gemeld, hebben de Duitsche vliegtuig
eskaders Zaterdag by verrassing aanval
len op de Britsche eilanden ondernomen.
Daarby gelukte het onderkomens, hal
len, werkplaatsen en opslagplaatsen op
de vliegvelden Northweald, Hornchurch,
Manston, Canterbury en Ramsgate gron
dig te vernielen.
De oorlogshaven van Portsmouth
werd met talryke bommen, waaronder
van het zwaarste kaliber, bestookt en
de haven- en werfinstallaties werden in
brand gezet.
Onze gevechtsvliegers wierpen voorts
bommen op Great Yarmouth, waar pak
huizen en loodsen in vlammen opgingen,
alsmede op militaire barakken in de
buurt van Dover.
In den loop van den dag kwam het tot
verscheidene hevige luchtgevechten, in
welke onze jachtvliegers wederom hun
superioriteit bewezen.
Talryke nachteiyke aanvallen van onze
gevechtsvliegers veroorzaakten aanzien-
ïyke vernielingen aan de havenwerken
van Bristol, branden en ontploffingen in
het groote oliedepot van Thameshaven,
alsmede ernstige beschadigingen aan
verscheiden fabrieken der Britsche vlieg
tuigindustrie, o.a. in Derby, Birmingham
Kingston en Rochester.
Het leggen van mynen voor de Brit
sche zeehavens werd voortgezet.
Britsche vliegers hebben in den nacht
van 24 op 25 Aug. in Noord-, West- en
Zuidwest-Duischland bommen op onbe
bouwd terrein en in woonwyken van twee
Zuidwestelyke Duitsche steden gewor
pen. In een stad werden verscheidene
woonhuizen getroffen, twee burgers wer
den gedood en twee gewond. Elders ver
nielde een bom een gebouw, waarin de
kry gsgevangenen waren ondergebracht.
Acht hunner werden gewond.
Een duikboot heeft een Britschen tor
pedojager van de „Viscounf'-klasse tot
zinken gebracht, alsmede een koopvaar-
dyschip van 7000 br. reg. ton, dat in
een krachtig beveiligd konvooi voer.
De aanval op Portsmouth, zoo meldt
D.N.B., geschiedde Zaterdagmiddag en
was een volkomen verrassing voor de
Engelschen. Kaden, havenwerken, pak
huizen en in de haven liggende schepen
werden door bommen getroffen. Voort
durend verschenen weer de Duitsche
bommenwerpers en ook des nachts zet
ten zy hun vernielend werk voort. Ook
boven Bristol. In beide havens ontston-
