De Nederlandsche Unie.
Onze geïnterneerden in Duitschland
eijn
.en
r
eerste blad
Dagblad voor de Provincie Zeeland
ingen en Verpachting
il940
i DIJK-Has
s
LUBELEY
IESSEL
DA-v. d. Berg
1 KAMPEN
ogramma
Nog eens:
In een oude burcht ondergebracht.
In totaal omstreeks 300.
Buitenland
De P.T.T. in oorlogstijd-
Binnenland
Uitvoerbelasting van 5 pCt.
in Ned.-lndië.
De rijvergunningen blijven
van kracht tot 5 Augustus.
Duitschland's strijd tegen
Engeland.
„Elke dag en zelfs elk uur Is
toegeslagen".
a van de V.C.L.
volgende d le
Gebonden f 3.50)
Gebonden f 2.90)
Gebonden f 1.90)
den twee boeken:
de van f 5.—
„«Catalogus.
aarde van f 15.50
0 per kwartaal
aarde van f 18.30
5 per kwartaal
mgeëvenaarde
ng van f9.30
khandelaar of bl)
de Trevoux 5.5019,
1012, Bruine ITee-
Jan Baasperen 7.50,
59.50, Oomskinde-
Poire Madame 8,
19.50, Sambree 4
7.50, Kroet- en Val-
per 100 kg.
of Bath extra 1617,
9—12, id. C 7.50—9,
ra 8.50—9, id. A 7.50
-6.50, id. C 4.60—5.20,
rappels extra 1619,
id. B 11—14, id. C
jparant extra. 16, id.
.1—17, id. C 7.60—9,
•7, Duchesse d'Olden-
ladstone 4.508, Zo-
Zoete St. Jansappels
es 610, Kroet- en
alles per 100 kg.
j 1 Aug. 1940.
:14,4 M. NCRV-uitz.
8.10 Schriftl., medit.
(opn.). 8.45 Gram,
en gram. 10.15 Gram.
.00 Gram. 11.15 Zang
*ram. 12.00 Ber. 12.15
ANP. 1.00 Orgel. 1.45
gram. 3.00 Chr. lect.
Chr. liederen (gr.pl.)
4.45 Piano. 5.15 Ber.
;o Cantabile en gram,
us „Lezen in den Bij-
7.00 Vragen van den
en 7.20 Ber. 7.30 Re-
ANP. 8.15 Gram. 8.30
NCRV-ork. en solist,
ar Utrecht, solisten en
ork. (Opn.). Hierna:
.15—10.30 Ber. ANP.,
875 M. VARA-uitz.
sh. 7.15 Ber. Engelsch.
S.00 Ber. ANP.)
met piano. 10-3U
tasia. 11.15 Ber. En-
im. 12.00 Orgel. 12-30
:5 Ber. ANP. 1.00 VA-
30 Cello en piano. 2.0U
2.15 VARA-strijkork.
3.15—3.30 Ber. En-
de vrouw. 4.15 Gram,
je. 4.50 Gram. 5.00 Ber.
ANP. 5.30 Gram. °<40
Engelsch. 6.30 Esme-
n van den dag (AN.rJ-
'.35 Fragmenten uit de
ka" (Opn.). 8.00 Ber.
r. ANP. 8.30 Ber. En-
a. 9.00 Viool, cymbaai,
).15 Ber. Engelsch. 9.w
Duitsch. 10.15—-lO-30
1—10.45, 11.15—li-3»'
.5—1.30 Ber. Engelse*1-
onhuizen, meub. goede
Werkum.
Woonhuis, v. Dijke.
3, Woonhuis, v. Dq*c-
zeedje, Batten.
Boeremnspan,
Huizen, Bouwterr
Bouw- en Weil., L
DONDERDAG 1 AUGUSTUS 1490
54e JAARGANG - No. 253
Uitgave: N. V. Uitgevers-Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Qoes
Postrckoiilng 44153 Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
j. J, F A N O Y, Lange Giststraat 34 en
Noordweg 155.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.60 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededee'ingen 60 cent per regel
Kleine Advertentlën Dinsdags en Vrijdags
f0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder ietter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
Meerdere lezers hebben hun warme
instemming betuigd met het schreven
van den heer P. Loeff te Koudekerke in
ons blad van j.l. Dinsdag.
En door sommigen werd daarbij te
leurstelling uitgesproken over het feit,
dat w(j ons tot dusver ten opzichte van
de „Nederlandsche Unie" afzijdig hiel
den.
Wij verstaan dit.
Ons volk heeft behoefte zich te
uiten.
Het wil niets liever dan door daden
uiting geven aan zqn gevoelen, dat het
bewegingen als de N.S.B. niet als repre
sentatief voor het Nederlandsche volk
wenseht te zien beschouwd.
Er is In dezen veelbewogen tyd be
hoefte aan samenbinding, aan
nationale eenheid.
Dit is dan ook de reden waarom het
ons spijt tegenover de Nederlandsche
Unie vooralsnog een gereserveerde hou
ding te moeten aannemen.
En toch, wij kunnen vooralsnog niet
anders.
Het driemanschap dat de Unie verte
genwoordigt heeft een program gepubli
ceerd, en w\j hebben bij onze beoordee
ling met den inhoud van dat program re
kening te houden.
Onze bezwaren zijn door nadere over
weging niet weggenomen, maar ze zijn,
door het uitblijven van de toegezegde
nadere verklaring inzake de jeugdorga
nisaties zelfs nog versterkt.
De loop van zaken is, naar wij thans
vernemen, deze geweest:
In een aanvankelijk opgesteld program
voor een actie op breeden grondslag was
sprake van „opvoeding van de jeugd in
nationalen zin", evenwel met de toevoe
ging: „met eerbiediging van de geeste-
lijkeiyke vrijheid van ons volk".
Deze toevoeging is in het thans ge
publiceerde program weggelaten. En
Prof. de Quay heeft daaromtrent een
toelichting gegeven, die slechts onge
rustheid kan wekken.
Welnu, voor een dergelijk program
kunnen wij ons niet verantwoordelijk
stellen.
En daarom is er zoolang deze be
zwaren niet zijn weggenomen voor
ons geen andere weg, dan tot onthou
ding te adviseeren.
Dat wij hierin niet alleen staan, blijkt
uit enkele persuitspraken in ons tweede
blad opgenomen.
Een ander geluid.
Wij willen echter niet verzwijgen, dat
„N e d e r 1 a n d e r" (C.H.) een an-
der standpunt inneemt.
De „Nederlander" ontkent niet,
dat er by het lezen van het program be
zwaren rijzen, maar vervolgt met er op
te wijzen, dat het program zich uitdruk
kelijk uitspreekt voor vrijheid van gods
dienst, kerk, levensbeschouwing en op
voeding.
„Wanneer men dit uitspreekt en be-
eid is daarvan de consequenties te aan
aarden, effent men voor allen, die in
on uit de kerk willen leven, den weg om
o beweging met vertrouwen tegemoet
vn j Immers wanneer men vrijheid
':,r ce kerk vraagt, dan beteekent dat
uurhjk meer, dan dat men de moge
lijkheid wil openhouden zijn persoonlijk
zieleheil en de onderlinge stichting te
verzorgen. Het sluit tevens in, dat men
van den staat verlangen zal, dat hij de
kerk de gelegenheid zal laten haar woord
te spreken voor de verhoudingen der sa
menleving.
Dat het zóó moet worden verstaan,
valt af te leiden uit de omstandigheid,
dat men in hetzelfde verband spreekt
van de vrijheid van opvoeding. Die vrij
heid beteekent slechts, dat men de kerk
zeggenschap over de opvoeding der jeugd
niet zal willen betwisten, maar ook, dat
men het christelijk onderwijs niet zal
aantasten. Wanneer men er in slaagt
deze waarden te handhaven, dan is het
Nederlandsche karakter van ons volks
leven al in belangrijke mate veilig ge
steld.
Het is heel goed mogelqk, dat dit ve
len, die zich achter deze beweging stel
len eenigszins vreemd zal klinken, maar
het is onze taak haar er aan te houden,
dat dit de beteekenis is van wat zjj zelf
in haar program heeft neergeschreven.
En dat zal ons gemakkelijker vallen,
wanneer wij in de beweging staan, dan
wanneer wy er buiten blijven.
In ieder geval is het niet verstandig
om waar men ons zoover tegemoet komt
want het is toch zeker niet zonder be
lang, dat dit in het program van een be
weging, die als een algemeene volksbe
weging is bedoeld, wordt neergeschre
ven ter zijde te blijven staan, omdat
men er niet volkomen zeker van is, dat
de verwachtingen, die het program op
deze punten wekt, wel gehonoreerd zul
len worden.
„Als wij aldus verder de „Neder
lander" den geest van deze beweging
willen benaderen, dan gelooven wjj, dat
wy deze zoo mogen omschryven, dat
men die groepen van het Nederlandsche
volk, die tydens de bezetting het wezen-
ïyke van ons volkskarakter willen be
waren, wil samenbinden, allereerst nega
tief door hen de gelegenheid te geven
duideiyk te maken, dat ons volk zich
zelf wil biyven, doch daarnaast ook po
sitief door ons volk metterdaad zyn
saamhoorigheid te doen beleven, het
geen zich zal hebben te uiten op cultu
reel en op sociaal-economisch terrein.
Op cultureel terrein wil men de ver
snippering van ons volksleven tempe
ren, en de volkseenheid versterken, om
dat de verschillende deelen, waarin
ons volk uiteenvalt, elkaar meer zullen
gaan verstaan en weer meer oog zullen
krygen voor de waarden, waarvan zy de
dragers zyn en op sociaal-economisch
terrein door de gedachte van de onderlin
ge verantwoordeiykheid tot nieuwe
werkeiykheid te maken.
Daarom moet men het program niet
'allereerst zien als een politiek pro
gram. Het ligt zoo voor de hand, dat
wij het aanstonds als zoodanig benade
ren en gaan waardeeren en de uitwer
king voert ook onvermijdelijk op politiek
terrein. De eigenlijke bedoeling zien wij
eerder zóó, dat men het program moet
beschouwen als een poging de bezet
tingsautoriteiten duidelijk te maken on
der welke voorwaarden en tot welke
doeleinden men voor medewerking is te
vinden.
Daarop wijst ook, dat men er zich in
het program bewust van toont, dat „de
staat van bezet gebied" beperkingen op
legt, terwijl ook het feit, dat de staat
kundige paragraaf achteraan staat en
wel uiterst sober is, daarvan een duide
lijke demonstratie is. Voor een pro
gram, dat een p o i 11 i e k program wil
zijn, zou een dergelijke paragraaf vol
strekt onaanvaardbaar zijn.
da® noori?' den onderbouw van den nieuwen verkeersweg nabq Rotter-
21111. WOTfloyi VMüt irova w\ n o V»H itn m La4 >3n4- LaI-
Een der correspondenten van het „Va
derland" schrijft:
De Nederlanders, die in Duitschland
zqn geïnterneerd in totaal omstreeks
driehonderd, van wie er zes uit Berlijn
komen zqn niet in een gevangenis op
gesloten. Hun verblijfplaats is evenmin
te vergelijken met een concentratie
kamp. Met een klein beetje goeden wil
zou men zelfs kunnen zeggen, dat zq ge
dwongen waren „naar buiten" te trek
ken. Zq genieten hun gedwongen vacan
tia op een romantischen burcht, „ergens
in Duitschland", die indertijd de geheele
omgeving beheerschte. De in bewaring
genomen Nederlanders kunnen er van
heeriyke vergezichten genieten. Zy kun
nen er zonnebaden nemen. Zy mogen er
aan sport doen.
Aangezien zy burgergevangenen en
geen krqgsgevangenen zyn, behoeven zy
niet te werken voor den kost. Een groot
gedeelte hunner zit dagelqks in den tuin
aan kleine tafeltjes te lezen of te stu-
deeren. Anderen beoefenen het edele
schaakspel. Weer anderen hebben toe
stemming gekregen een klein lapje grond
als hun tuintje te bewerken, zoodat er
in de groote zalen steed3 bloemen
staan.
Al is de burcht nu niet bepaald een
hotel-restaurant deze gerestaureerde
ruïne is in ieder geval het tegendeel
van een gevangenis. De slaapzalen zyn
zeer hoog, in het algemeen wel 4 tot 5
meter. De bedden, met blauw-witte la
kens, zien er kraakzindeiyk uit en her
inneren aan een Duitsch dorpshotel. Het
klimaat is er uitstekend. Er is veel zon-
neschy'n. De geïnterneerden mogen er
zich in een uitstekende gezondheid ver
heugen. Dat zy tevreden zyn, ook over
de behandeling, moge biyken uit het
feit, dat de meeste in vryheid gestelden
na hun thuiskomst schrifteiyk den slot
voogd hebben bedankt.
Er is trouwens op gewezen, dat deze
Nederlanders persoonlijk niets op hun
geweten hebben en als „leden van een
stamverwant volk" ook niet als poli
tieke vqanden mogen worden be
schouwd.
Onder de geïnterneerden bevinden zich
menschen van allerlei slag. Het zijn
mannen van 18 tot 60 jaar. Er zqn
evengoed arbeiders by, als bestuurders
van groote ondernemingen. Een aantal
van de geïnterneerden drqft zelf zaken.
Twaalf geïnterneerden studeerden aan
een Duitsche universiteit.
In elke zaal hebben de'geïnterneerden
een soort „zaalchef" gekozen. De zaal
chefs hebben op hun beurt uit hun mid
den een vertegenwoordiger benoemd, die
als verbindingsman tusschen de geïn
terneerden en de Duitsche bewakers op
treedt. Hy heet in de wandeling „de
kapitein" en geniet een groote mate van
bewegingsvryheid. Hq krqgt zelfs toe
stemming om zich voor de uitvoering
van bepaalde opdrachten af en toe bui
ten den burcht te begeven. Op dit
oogenblik treedt de bestuurder van een
dochter-maatschappy van een groot
Duitsch concern op als „kapitein".
Op den burcht bevinden zich ook ge-
interneerden van andere nationaliteit.
Volgens zyn nationaliteit wordt men in
een kamer ingedeeld. By de sport, o.a.
by het voetballen, zyn reeds landenwed-
stryden gehouden.
Hoe aangenaam echter het leven op
den burcht ook moge zqn, toch zullen de
meeste Nederlanders blij zyn, wanneer
'het uur der vrqheid weder voor hen
slaat. Aan hun invryheidsstelling wordt
•nog steeds gewerkt en zy, die in het
Duitsche productieproces een rol spelen,
hetzy als eenvoudig arbeider, hetzy als
bedrijfsleider, maken een goede kans,
dat er spoedig een einde komt aan hun
„gedwongen vacantie".
ZONDER VERGUNNING GEEN
NIEUWE BANDEN OP AUTO'S.
Naar wq vernemen is het verboden op
auto's nieuwe banden Ee monteeren, zelfs
wanneer men ze zelf in voorraad heeft
Daartoe moet eerst vergunning wor
den gevraagd aan het rqksbureau voor
rubber.
Gebruikers van auto's zyn verder ver
plicht de banden van een nieuw loopvlak
te laten voorzien, zoodra dit noodig is.
Ook met reparaties mag niet getalmd
worden.
„Of wy dan geen oog hebben voor de
gevaren van deze beweging?
Zonder twyfel, een open oog zelfs. Wy
zien allerlei gevaren, wy achten het
geenszins denkbeeldig, dat zich omstan
digheden kunnen voordoen, waarin ge
tracht zal worden de beweging op een
anderen weg te lelden, dan zjj eigeniyk
had willen gaan. Wq houden zelfs reke
ning met de mogelqkheid, dat de leiding
van de beweging dat niet of te laat zal
inzien."
Maar ondanks al deze bezwaren zeg
gen wijlaten wij deze beweging steunen.
Zij beantwoordt aan een behoefte, die
onder ons volk leeft en het zou een psy
chologische en ook een politieke fout zijn
daarvoor de oogen te sluiten.
Daarom mogen wq als Protestantsch
Christelijke groepen niet achter blqven.
Door onze medewerking te verleenen
moeten wij onze solidariteit met ons volk
toonen. En wij moeten ons gewicht mede
in de schaal werpen, om het onze er toe
bij te dragen, dat de zaken in de goede
richting geleid worden."
Hoodi uuueiuuuw van uen nieuwen verkeersweg naQq itouer-
S zqn, worden niet versmaad by den aanleg van het vuurtje, dat het
keteltje koffie voor de werklieden verwarmt.
De gegevens over de opbrengsten van
de diensten van posterijen, telegrafie,
telefonie en postchèque- en girodienst
geven een welsprekend beeld van de in
tensiteit van het verkeer tusschen de
menschen in de kommervolle dagen der
mobilisatie en den rampspoedigen oor
logstijd.
Van Januari tot en met Mei bedroe
gen de opbrengsten:
Van den postdienst f 13.545.084 (vo
rig jaar f 752.265)van den telegraaf
dienst f 2.122.030 (v.j. f 521.653)van
den telefoondienst f 12.819.754 (v.j.
f 432.188)van den girodienst f 3.998.597
(v.j. f580.121).
Een opbrengst aldus, die het viervou
dige van den opbrengst over het zelfde
tijdvak van het vorig jaar overtreft.
Een zeer merkwaardig beeld ook geven
de cijfers over Mei van dit jaar ver
geleken met die van vorig jaar Mei. In
die maand bedroegen de opbrengsten:
Van den postdienst f 1.897.164 (vorig
jaar f 966.128)van den telegraafdienst
f 291.783 (v.j. f 35.635)van den tele
foondienst f 2.163.854 (v.j. f 360.635)
van den girodienst f 768.354 (v.j.
f56.54).
Het totaal bedrag over den oorlogs
maand geeft dus een opbrengst van
f 5.121.155 te zien, terwql Mei 1939 een
verlies te zien gaf van f 1.305.857.
De Nederlandsch-lndische regeering
heeft een wetsontwerp ingediend tot in
voering van een uitvoerbelasting van 5
pet. De export van tin en rubber valt
hieronder.
De secretaris-generaal, wnd. hoofd van
het departement van waterstaat, deelt
mede, dat voor motorrijtuigen, waar
voor op 31 Juli 1940 een vergunning
op grond van het eerste, tweede of der
de uitvoeringsbesluit van 18 Juni 1940,
betreffende het vervoer van personen
en goederen, van kracht was, deze ver
gunning geacht zal worden tot en met 4
Augustus 1940 van kracht te zijn, en
dat, zoo lang met het voeren van het
voor de maand Juli uitgereikte herken-
ningsteeken op die motorrijtuigen kan
worden volstaan.
NU GEEN „BLITZKRIEG", MAAR
EEN ONOPHOUDELIJK STOOTEN.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt uit
Beriyn:
Sedert de beëindiging' van den veld
tocht in Frankrqk zyn de zuiver militai
re gezichtspunten achter de politiek op
den achtergrond geraakt, te meer daan
geen groote operaties zyn gemeld.
Als gevolg hiervan aldus is giste
ren van militaire zqde opgemerkt is
hier en daar de indruk ontstaan, dat
Duitschland den oorlog tegen Engeland
op halfslachtige wyze voert. Niets ware
minder waar zoo verklaart men ver
der dan deze opvatting.
Duitschland voert den oorlog tegen
Engeland even vastbesloten en even ze
ker van de overwinning als de oorlogen
tegen Polen en Frankrqk. Het gewicht
van de offervaardigheid in dezen oorlog
rust alleen op de schouders van eenige
duizenden mannen, de bemanningen der
duikbooten en torpedomotorbooten en de
vliegers. De wyze van oorlogvoeren te
gen Engeland is zooals vanzelf spreekt,
anders dan de oorlogvoering tegen het
Fransche ryk, waar een leger van mil-
lioenen in het veld stond.
De middelen, die thans in den stryd
tegen Engeland worden gebruikt, laten
tengevolge van het eigen karakter dezer
wapenen slechts toe, dat een beperkt
aantal stryders in het vuur komt. De
Duitsche duikbooten en torpedomotor
booten, de gevechts- en jachtvliegtuigen
kunnen worden vergeleken met de punt
van een zwaard, dat in de hand van een
ervaren stryder ligt. Deze stryder is het
Duitsche volk.
Wanneer mert de vraag hoort: „Wan
neer zal Duitschland dan eindelijk toe
slaan?" dan kan hierop slechts worden
geantwoord: „Vijf weken zijn verstreken
sedert den dag van den wapenstilstand.
Eiken dag en zelfs elk uur is toegesla
gen. Elke dag brengt nieuwe successen
van het duikbootwapeni, nieuwe succes
rijke aanvallen van de Duitsche torpedo-
motorbooten, aanvallen van gevechts
vliegtuigen ert succesrijke luchtgevech
ten van de Jagers boven het Kanaal en
boven de Engelsch© kust. Al deze pres
taties eischen van eiken deelnemer de
grootst mogelijke offervaardigheid.
De eenheden van de oorlogsmarine
hebben volgens mededeelingen van het
opperbevel van de weermacht van 5 Juni
tot 31 Juli in totaal ongeveer 936.000
ton scheepsruimte der vijandelijke koop-
vaardq tot zinken gebracht. Dat komt
Het tracé wordt uitgezet van. den nieuwen by
verkeersweg.
Rotterdam in aanleg zqnden
