Hoe Den Helder door de oor
log geteisterd werd.
Thans een doode stad.
Gemengd Nieuws
Rechtszaken
Radioprogramma
's Nachts is het leven weggevloeid
Versche groenten in den winter.
Een Heldersche correspondent schrijft
aan de „Maasbode" o.m.
Kort is het dag in Den Helder. In
den vroegen morgen komen er men-
schen uit de kazematten onder de Huis-
duiner duinen vandaan, andere uitwijke
lingen stappen te Anna Paulowna, Ju-
lianadorp, Breezand of Callantsoog op
de fiets, en zoo rolt in de ochtenduren
de bevolking haar stede weer binnen.
De houten blinden voor de uitstallingen
worden weggenomen, de étalages lok
ken de kijkers, en aan toonbank en bu
reau gaat alle nijvere doening voor en
kele uren herleven.
Ieder heeft het druk. Met oude zaken
en met nieuwe zaken. Onbekende be
grippen als ambulante evacuatie, mo-
lestschade, gezinsontwrichting zijn plot
seling realiteiten geworden, die iederen
volgenden dag een ander gelaat vertoo-
nen, dan wel opnieuw geregeld moeten
worden. De melkboer, de bakker, de
postbode staan voor volkomen veran
derde taken. Bijna nergens wordt voor
tien uur 's ochtends opengedaan, en in
driekwart van de Heldersche woningen
blijft de deur voor goed gesloten. In het
postkantoor hoopen de adreswijzigingen
zich op; aan duizenden uitgeweken bur
gers moet de post naar elders in het
land worden nagezonden. Iedere intact
gebleven zaak heeft in die luttele uren
zooveel voorzieningen te treffen, dat er
geen pauze van een minuut overschiet.
Zooveel mogelijk wil iedereen, die niet
per rijwiel afreist, den „vluchttrein"
van 4 over half 6 richting Schagen ha
len. Heeft de chef dat treintje uitge-
loodst, dan kan men gerust zeggen, dat
het leven uit Den Helder is weggevloeid.
Enkele honderden blijven er 's nachts.
Maar men ziet er zoo weinigen op
straat, dat men zou zweren dat er nau
welijks tien burgers des nachts in de
stad achterblijven. Na zes uur 's avonds
is Den Helder geen stad meer met 39.000
zielen. Op enkelen na ademen deze lie
den onder andere daken dan die hunner
goede stad, waarmee zij zich ook daar
nog innig verbonden gevoelen.
Op den zeedijk zit de bijna 90-jarige
zeebonk Bakker, dien men in de wande-
ding „de Gorrel" noemt. Bakker wil zijn
stad niet verlaten. Hij brengt den nacht
door in een kazemat aan den zeedijk.
Uitwijken? Dat nooit, zegt Bakker. „Ik
ga niet eerder uit Den Helder vandaan,
dan als ze mij hier uitbranden".
Dat is de stemming onder de mannen,
die men het college der Dorus Rijker
sen zou kunnen noemen. De gebonden
heid aan de plaats waar zij gesteld wer
den, de trouw aan de taak die zij op zich
namen, is hun levenswet. Zij hebben
meermalen den dood in de oogen gezien
en zijn vertrouwd met de gedachte van
gevaarlijk te leven; zij weten, dat ieder
volgend levensuur den hoogsten inzet
met inspanning der laatste krachten
kan eischen.
Daarom zit de Gorrel daar rustig aan
het strand, met de oude kat aan zijn
voeten. „Meer heb ik op deze wereid
niet."
Tot hen, die blijven, behooren ook
burgemeester Ritmeester en wethouder
Van der Vaart. De raad is uiteengesla
gen; men weet nauwelijks waarheen de
vroedschap is uitgezwermd. Het is den
burgemeester Ritmeester aan te zien,
dat hem een zware taak ter vervulling
is opgedragen. Lang en somber is de
lyst, welke hij ons voorleest van de ge
troffenen, die ten onder gingen, of die
in de ziekenhuizen elders worden ver
pleegd, Tragische bijzonderheden in het
verslag teekenen de hel, waarin deze be
volking de laatste weken heeft geleefd.
Maar in het stemmingsmozaïek van
bommenangst, afschuw en neerslachtig
heid is nu gelukkig ook een positief ele
ment gevoegd: een stukje grimmige wil
tot verzet tegen al de ellende. De bur
gemeester veert op, wanneer hij ons
vertelt, dat het de vaste wil der over
heid is Den Helder in haar gekwetste
deelen weer op te bouwen. „Maandag
beginnen we met het opruimen van
puin, en dan gaan we onverwijld met
den opbouw beginnen."
Voorloopig overheerscht de afbraak
er den opbouw. Het is begonnen met de
opheffing van den Zeekrijgsraad Wil
lemsoord, die dezer dagen in laatste
zitting op plechtige wijze bijeen is ge
weest. De marine maakt zich op de stad
te verlaten. Zaterdag 13 Juli heeft de
commandant der marine schout-bij
nacht H. Jolles, afscheid genomen van
officieren en matrozen. Het was een
korte, sobere plechtigheid, die niettemin
allen, die er aanwezig waren, diep moet
hebben geroerd.
Het was de laatste Zondag, op welken
men onze matrozen in hun zwierig
blauw door de Heldersche straten zag
flaneeren. Inmiddels zijn vele gepension-
neerden uit Den Helder vertrokken. De
marine met aanhang vertrekt dezer da
gen. Zij stuift naar alle kanten uiteen.
Nog andere uniformen hebben Den
Helder verlaten. Het zijn de leerlingen
van de Zeevaartschool, die thans exa
men doen inSlootdorp in den
Wieringermeerpolde'r. In het plaatselijk
café worden zij geëxamineerd!
De scholen in de stad zijn gesloten.
De prachtige B.L.O.-school (voor zwak
zinnigen) in de Lorentzstraat is door
den luchtbeschermingsdienst in gebruik
genomen.
De doode stad!
De Hoofdgracht ligt er als uitgestor
ven. Op den Kanaalweg en de Loods-
graeht is geen mensch te zien. De uit-
gebombardeerde politiewacht huist er
gens aan een eenzame straat.
Overal staan huizen „te huur", maar
wie zal er een huis huren in Den Hel
der? Na vijf uur is er geen sigaar meer
te koop. Alle winkeliers zijn vertrokken.
Dichtgespijkerde etalages grijnzen den
kooplustigen voorbijgangers aan
DROOGINSTALLATIE TE DELFT
OPENT ENORME VOORUIT
ZICHTEN.
De snelle vorderingen, die men maakt
met den bouw van de groote droog
installatie, welke in opdracht van het
Centraal Bureau voor de Veilingen in
Nederland geplaatst wordt op het ter
rein van de Delftsche Groentenveiling.
doen verwachten, dat men nog vóór 15
Augustus a.s. tot ingebruikneming kan
overgaan.
De oorspronkelijke opzet van het Cen
traal Bureau was om twee van dergelijke
drooginstallaties te doen bouwen, een
in Zuid-Holland en een in Noord-Hol
lend. Om een heel complex van redenen,
waartoe o.a. ook de tijdsomstandig
heden en de bouwkosten gerekend moe
ten worden, heeft men echter besloten
het voorloopig by één installatie
te laten. Naast de kleinere installa
ties van de z.g. speculatieve drogers, is
de hier gebouwde installatie vèruit de
grootste en modernst geoutilleerde,
waarin de laatste technische vindingen
en verbeteringen zyn toegepast.
In plaats van slechts een negatieve
taak te verrichten en het teveel aan
groenten van de mestvaalt te redden,
gaat zy een veel voornamer rol vervul
len, die niet alleen voor den tuinbouw
en den tuinder gevolgen van vérstrek-
kenden aard met zich kan brengen, doch
tegeiykertyd ingrijpende veranderingen
kan teweeg brengen in de groentenvoor-
ziening van ons volk.
Sinds nameiyk door tal van proeven
overtuigend is komen vast te staan, dat
groenten als boonen, postelein, spinazie,
bloemkool enz. zich by uitstek leenen
om gedroogd te worden en in gedroogden
staat hun natuurlyken smaak en geur
zoo volkomen behouden, dat men waant
versche groente te eten, ligt het in de
bedoeling om op de daarvoor in aan
merking komende tijdstippen belangrijke
partijen versche groenten uit de markt
te nemen en deze door droging te con-
serveeren. Men kan dus straks, als de
winter daar is, naar zijn groentenhande-
laar gaan en gedroogde princesseboonen,
gedroogde postelein, gedroogde bloem
kool, gedroogde spinazie bestellen, die
smaken zooals zij 's zomers smaken, dus
alsof zij versch geplukt uit den tuin
komen
Indien straks de practische uitkom
sten inderdaad beantwoorden aan de
hooggespannen verwachtingen, dan ope
nen zich hierdoor onafzienbare mogelijk
heden voor de toekomst. De door de
conservenfabrieken tot dusver gevolgde
methode zal natuurlijk naast het droog-
systeem blijven bestaan, evenals het z.g.
„wecken" door particulieren.
Gedurende de vorige oorlogsperiode
werden ook meerdere drogerijen ge
sticht. Toen de oorlog voorbij was, was
het echter ook met deze inrichtingen
gedaan. Hieruit volgt natuurlijk niet,
dat het nu weer zoo zal gaan.
Roode-Kruis-auto te
recht. De verdwijning van de Roode-
Kruis-auto met den chauffeur, den mili
cien Van Benthem en een jonge man,
De Roos, die Zaterdagavond een ver
pleegster uit Den Haag naar Amster-
had hadden gebracht, is opgehelderd.
De auto bevond zich namelijk Zater
dagnacht door onbekendheid met de des
betreffende voorschriften op een voor
het gewone verkeer afgesloten weg. De
auto is toen aangehouden en de zich
daarin bevindende mannen zijn gearres
teerd. Deze zijn thans in den loop van
den dag in vryheid gesteld.
Jan, ben je daar? In
een perceel aan de Hemsterhuisstraat
te Den Haag woonde een jongmensch
by zijn ouders in, dat nog zes maanden
gevangenisstraf te goed had.
Twee rechercheurs vervoegden zich
eenige dagen geleden aan de woning om
het jongmensch mee te nemen ten einde
hem zijn straf te doen ondergaan. De
vader deed open en werd dadelijk ge
waar waarvoor de beide heeren kwamen.
Spoedig riep hij naar boven: „Jan,
ben je daar?"
Geen antwoord kwam en de vader trok
de conclusie, dat Jan niet thuis was.
De rechercheurs wilden toch een on
derzoek boven instellen. Zy troffen nie
mand aan. Op zolder stond een dak
venster open, dat tot de conclusie voer
de, dat de vogel daardoor verdwenen
was.
De politiemannen gingen onverrichter-
zake terug, doch lieten het er niet by
zitten.
Een paar dagen later kwamen zy op
nieuw in de Hemsterhuisstraat, maar nu
wijzigden zij hun taktiek. Een der re
chercheurs ging door een andere woning
het dak op en posteerde zich nabij het
bewuste venster. De andere politieman
belde aan. Ook ditmaal deed de vader
weer open.
Het werd hetzelfde gesprek van de
vorige, maal. Opnieuw riep de vader
naar boven: „Jan, ben je daar?"
Voor Jan was dit het teeken zich ten
snelste via de dakgoten uit de voeten
te maken.
Maar thans was de krygstactiek der
politiemannen Jan noodlottig. Toen hij
zich via het venster naar de dakgoot
had gewerkt, kwam plotseling de re
chercheur uit zijn schuilhoek te voor
schijn en arresteerde op het dak den
gezochte.
Overbrenging naar het hoofdbureau
van politie volgde nu spoedig.
(Telegraaf.)
Paratyphus te Orthen.
De ziekteverschijnselen, die bij een aan
tal kinderen in het dorp Orthen, bij Den
Bosch, zijn geconstateerd, blijken geval
len te zyn van paratyphus. De genees
heer-directeur van het Grootziekengast-
huis te Den Bosch, heeft thans maatre
gelen genomen, die er toe hebben geleid,
dat men van nu af aan iederen werkdag
gelegenheid zal geven, om zich koste
loos tegen paratyphus en typhus te la
ten inenten.
EEN DOKTER HAD OVERLIJDENS-
ACTE GETEEKEND ZONDER DEN
DOOD GECONSTATEERD
TE HEBBEN.
„Waar moet het heen, wanneer an
dere Nederlandsche medici de praktij
ken van dezen Velsenschen dokter gaan
overnemen?" Het was de ambtenaar
van het O.M., bij het kantongerecht, die
deze vraag stelde, toen hij zijn requisi
toir nam. Want deze Velsensche arts
was er toe overgegaan een acte van
overlijden af te geven, zonder zich er
eerst van te hebben overtuigd, of de
patiënt inderdaad overleden was. En de
reden, waarom de arts dit had gedaan,
was volgens den ambtenaar van het
O.M. eveneens verre van fraai.
De medicus had een kindje onder be
handeling, dat aan een ernstige ziekte
leed. De ouders van het patiëntje wei
gerden echter de voorschriften, die de
dokter gaf, uit te voeren, hetgeen ten
gevolge had, dat deze op een avond,
toen zijn patiëntje een hevige crisis
doormaakte en hij geroepen werd, het
niet noodig vond om nog te gaan kijken.
Het kindje stierf dienzelfden nacht,
nadat eerst nog een andere arts, niet
de huisdokter dus, een visite had ge
maakt.-
Om het lijkje te kunnen begraven en
om de noodige formaliteiten te kunnen
verrichten, was een bewijs van overlij
den van den dokter noodig. Het is dan
noodzakelijk, dat de arts er zich van
overtuigt, dat de dood inderdaad is in
getreden. Dit nu deed de huisdokter
niet.
Toen de aannemer, die de begrafe
nis moest verzorgen, by hem kwam, liet
hij door zijn dienstbode een bewijs af
geven.
De ernst van de overtreding in aan
merking nemend, meende de ambtenaar
van het O.M. een geldboete van f40 te
moeten eischen.
Ook de kantonrechter zeide het geval
zeer ernstig te vinden.
De dokter werd veroordeeld tot een
geldboete van vijftig gulden, te vervan
gen door 25 dagen hechtenis.
KANTOORHOUDER VEROORDEELD.
De Rotterdamsche rechtbank veroor
deelde M. van B., 51 jaar, kantoorhou
der der P.T.T. te Rijsoord, wegens ver
duistering in dienstbetrekking tot 4
maanden gevangenisstraf, met aftrek
van de voorloopige hechtenis.
Verdachte had gedurende een aantal
jaren geknoeid met stortingen op de
postchèque- en girodienst om een kas
tekort te camoufleeren.
Zaterdag 20 Juli 1940.
1 JAARSVELD. 414.4 M. AVRO-Uitz.
8.00 Ber. ANP., gram. 10.00 Morgen
wijding. 10.15 Gram. 10.30 Ensemble
Jonny Kroon. 11.0011.20 Declam.
12.15 AVRO-Puszta-orkest. 12.45 Ber.
ANP., ventueel gram. 1.00 Gram. 1.45
AVRO-Aeolian-orkest. 2.30 Voor de
vrouw. 2.45 Het Philharmonisch kwar
tet. 3.30 Disco-causerie. 4.30 Orgel en
zang. 5.15 Kinderkoor „Zanglust" met
pianobegeleiding. 5.45 AVRO-orkest.
6.15 Omroeporkest en solist. 7.15 Gram.
7.40 Medische causerie. 8.00 Ber. ANP.
8.15 Revue-uitz. 10.00 VPRO: Avond
wijding. 10.1510.30 Ber. ANP- en slui
ting.
EEN PRAATJE OVER MODERNI-
SEEREN VAN JAPONNEN EN
BESPARING.
De zeer gewyzigde tydsomstandig-
heden maken, dat wij nu over de ge-
heele linie moeten gaan bezuinigen. Ge
lukkig is het ook ten opzichte van het
kleedingvraagstuk mogelijk, de bakens
te verzetten, nu het gety verloopt. We
zullen, eveneens de vrouwen in de lan
den, waar de oorlog reeds lange maan
den woedt, zeer vindingryk moeten
worden, ten opzichte van onze kleeding
en moderniseeren is aan de orde van
den dag.
Groote omzichtigheid moet worden
betracht, waar het onze kousen en
schoenen betreft; de eerste worden
slechts by een of twee paar tegelyk
verkocht en wat beteekenen enkele paren
voor een langen zomer. De schrik slaat
ons om het hart als we constateeren,
dat één opstandige steek bliksemsnel
naar beneden vliegt en in zijn vaart nog
enkele andere steken meesleept. De
kousendokter zal het druk krijgen met
het ophalen der geladderde steken,,
want dit is de eenige manier om na
genoeg nieuwe kousen te sparen en de
kosten voor deze reparatie zyn gering.
Bemerken we tydig genoeg, dat een
steek naar omlaag dreigt te gaan, dan
vlug een weinig zachte zeep of wat
suikerwater op de plek des onheils aan
gerukt! Erger wordt dan tydig voor
komen en de reparatie valt mee.
Kousen gaan langer mee, indien zy
nieuw zynde, eenige uren in lauw water
met een scheut azyn worden gezet, na
spoelen en daarna het overtollige vocht
uitdrukken. Men kan kousen ook in een
badhanddoek oprollen, daarna in de
schaduw te drogen hangen. Aan het
binnenwerk der schoenen moet bijzon
dere zorg besteed worden, want zoodra
dit begint te slijten, worden de kousen
over het ruwe oppervlak geschuurd en
heeft het weefsel te lijden. Het dragen
van sokjes zal in de komende maanden
ongetwijfeld meer toepassing vinden en
deze kan men gemakkelijk zelf breien
van paarlkatoen of wol. Bij het verrich
ten van huiselyke bezigheden zal men
kniekousen kunnen dragen, aangezien
de spaning der jarretelles by bukken
en opstaan, menige kous doet ladderen.
Schoenen moeten, nu we niet meer in
de gelegenheid zyn ze zonder bon te
koopen, zeer zorgvuldig behandeld wor
den. Liefst worden twee paren tegen
elkander gedragen en nadat de schoe
nen uitgeluc'ht zyn, worden ze op span
ners gezet of opgevuld met couranten.
In Duitschland heeft men voor de
komende maanden, in verband met de
leerschaarschte, houten sandalen in den
handel gebracht, wellicht zullen wy ook
hier te lande vindingryke fabrikanten
vinden, die ons soortgelyk zomerschoei-
sel weten te verschaffen.
Thans willen wy nog onze byzondere
aandacht wyden aan het moderniseeren
van japonnen of het maken hiervan van
tweeërlei stof. Bedrukte en effen weef
sels kunnen uitstekend gecombineerd
worden, zoodat men van twee coupon
netjes met een weinig overleg nog een
alleraardigst geheel kan vormen. Zelfs
van japonnen, die reeds lang niet meer
gedragen worden, kan men nog iets ma
ken, al ware het slechts in den vorm
van een overgooier. Moeders kleeren, die
werkelijk niet meer mee kunnen, wor
den tot meisjesjurken vermaakt, even
tueel met een garneering van kleurige
stof.
Op neven gaande schets geven wij
enkele denkbeelden aan de hand om
japonnen van tweeërlei materiaal te
maken. In de keuze is men vry en men
kan zoowel twee kleuren effen als met
bloemen, strepen of ruiten aanwenden,
het gaat er slechts om, dat wy de ver
schillende materialen duidelyk doen uit
komen.
Links een japon, waarvan rug- en ge
deelte zijpanden van andere stof zijn ge
maakt, die dicht langs den omtrek wordt
opgestikt; de mouwen vormen er één
geheel mee.
In het midden een zomerjapon van
bedrukt en effen materiaal, waarvoor
een bijzonder geslaagde oplossing is g
vonden. Rechts: gekleede japon, die van
zwarte wollen stof of van zijde gedacht
ismet middenstuk van chartreuse of
oud-blauw; ook bedrukte zijde leent zich
uitstekend om voor het voorstuk aan
gewend te worden.
K28036
K37167
KOOTWIJK. 1875 M. KRO-Uitz. 11.15
11.30 n.m. Ber.
7.00 Ber. Duitsch. 7.15 Ber. Eng. 7.30
Wij beginnen den dag. 7.45 Gew. muz.
(gram.). 8.00 Ber. ANP. 8.15 Gram. 9.30
9.45 Ber. Vlaamsch. 11.1511,30 Ber.
Eng. 11.3011.45 Ber. Vlaamsch. 12.00
John Kristel en zijn Troubadours. 12.30
12.45 Ber. Duitsch. 12.451.00 Ber.
ANP. 1.45 Gram. 2.00—2.15 Ber.
Duitsch. 2.45 Musiquette. 3.15 Ber. Eng.
3.30 Gram. 5.00 Ber. Duitsch. 5.15 De
Minnestreelen (opn.). 5.30 KRO-orkest.
6.15 Ber. Eng. 6.30 John Kristel en zijn
Troubadours. 7.00 Reportage. 7.15
Gram. 8.00 Ber. Duitsch. 8.15 Ber.
ANP. 8.30 Ber. Eng. 8.45 Ber.
Vlaamsch. 9.00 KRO-Melodisten en so
list. 9.159.30 Ber. Eng. 9.40 Wij slui
ten den dag. 9.45 Ber. Vlaamsch. 10.00
Ber. Duitsch. 10.15—10.25 Ber. ANP.
11,15—11,30 Ber. Eng.
Zondag 21 Juli 1940.
JAARSVELD. 414.4 M. 8,00 KRO.
8.30 VPRO. 9.00 KRO. 5.00 NCRV. 7.45
—10.25 KRO.
8.00 Wij beginnen den dag. 8.30 Stu-
diodienst. 9.00 Gram. 9.30 Hoogmis.
11.00 Gram. 12.15 Economisch-sociale
causerie. 12.30 Gram. 12.45 Ber. ANP.
1.00 Letterk. causerie. 1.15 KRO-Melo-
disten en solist. 2.00 Gram. 2,30 Rot-
terd. Philharm. orkest en Resid.-koor.
3.153.30 Cyclus „Uitingen van natio
nale cultuur". 4.15 Gram. 4.30 Zieken-
praatje. 4.50 Gram. 5.00 Gew. muz.
(opn.) 5.15 Ber. ANP. 5.30 Gereform.
Kerkd. 7.00 Vragen van den dag (ANP).
7.20 Gew. muziek (opn.). 7.45 Gram.
8.00—8.15 Ber. ANP. 8.30 Gev. progr.
10.10 Wij sluiten den dag. 10.1510.25
Ber ANP.
KOOTWIJK. 1875 M. VARA-Uitz.
7.00 Ber. Duitsch. 7.15 Ber. Eng. 7.30
Gram. Om 8.00 Ber. ANP. 9.30 Ber.
Vlaamsch. 9.45 Orgel. 10.15 Gram. 10.4o
Esmeralda 11.15 Ber. Eng. 11,30 Ber.
Vlaamsch. 11,45 Gram. 12,00 VARA-
orkest (opn.). 12,3012,45 Ber.
Duitsch. 12,45—1,00 Ber. ANP en gram-
2,00 Ber. Duitsch. 2,15 Rosian-orkest
(opn.). 3,00 Gram. 3,15—3.30 Ber. Eng-
4,00 Tuinbouwpraatje. 4,30 Esmeralda
en solist. 5,00 Gram. 5,15 Ber. ANP-
5,30 Bravour en Charme (opn.) 6,00
Gram. 6,15 Ber. Eng. 6,30 Orgel. 7,00
Vragen van den dag (ANP). 7,20 De
Ramblers. 8,00 Ber. Duitsch. 8,15 Ber.
ANP. 8,30 Ber. Eng. 8,45 Ber.
Vlaamsch. 9,00 Gram. 9,159,30 Ber.
Eng. 9,45 Ber. Vlaamsch. 10,00 Ber.
Duitsch. 10,15—10,25 Ber. ANP. 10^
—10,45, 11,15—11,30 en 0,15—0,30 Ber-
Eng. 1,001,15 Ber. Vlaamsch. lil5"
1,30 Eer. Eng.
