mg.
De Hederlandsche houding in dezen tijd.
eerste blad
Dagblad voor de Provincie Zeeland
I
t of
GES«in het belang van het be-
MAANDAG 8 JULI 1940
54c JAARGANG - No. 232
Als er bommen vallen.
Buitenland
Hitier te Berlijn geestdriftig
verwelkomd.
Langdurig onderhoud tusschen
Hitier en Ciano.
Bekendmaking van den Duitschen
bevelhebber in de Nederlanden.
Uitgave: N. V. Uitgevers-Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44155 Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburg: Fa. Bockhandel
j. J, F A N O Y, Lange Glstatraat 34 en
Noordweg 155.
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.60 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
Even spoedig als op 10 Mei velen
hun ramen met papieren strooken heb
ben beschermd, even vlug zijn ze er bij
geweest, na de capitulatie van het Ned.
leger deze weer te verwijderen. Alsof
toen het gevaar uit de lucht verdwenen
was.
Ervaringen elders na 15 Mei, speciaal
de laatste weken, opgedaan, hebben ve
len van deze optimisten wellicht een an
dere overtuiging geschonken.
De strenge verduisteringsvoorschrif
ten die Zaterdag zijn afgekondigd zeg
gen ook wel wat.
Nu willen wij allerminst de menschen
in een paniekstemming brengen, want
ook daarvoor is geen reden, maar waak
zaamheid bljjft toch dringend geboden.
Helaas moet toegegeven worden, dat,
althans voor de burgers, tegen een vol
treffer niets te doen is. Men kan nu
eenmaal niet in zjjn huis een schuilkel
der laten maken, waarvan de betonwan-
den en zoldering eenige meters dik zijn
met stalen platen enz.
Hoe gevaarlijk het naar buiten kij
ken is, heeft men in de dagbladen kun
nen lezen, hoe b.v. menschen in Sit-
tard en Venlo die buiten stonden,
door neervallende scherven van de ont
plofte granaten direct gedood werden.
Bekijkt men de gevonden scherven
van granaten en bommen eens zeer goed,
dan kan zelfs een leek zich een voor
stelling maken van de ernstige verwon
dingen die deze scherven kunnen ver
oorzaken, wanneer zij met groote snel
heid en kracht worden rondgeslingerd.
Ook zal men dan zeer licht kunnen be
grijpen, dat wanneer een scherf van
slechts enkele centimeters lengte en b.v.
1 c.M. breedte met groote kracht in het
lichaam wordt geslingerd en daarbij
edele deelen raakt, deze verwonding den
dood tengevolge heeft.
Voor allen is er slechts één goede
raad: ga bij een luchtbombardement in
de schuilplaats of schuilkelder. Heeft
men geen schuilkelder en in zijn huis
geen enkele ruimte als schuilplaats
ingericht, ga dan tenminste in een ka
mer of ruimte die liefst heelemaal geen
ramen, maar in elk geval de minste en
kleinste ramen heeft. Blijft in deze
ruimte zoover mogelijk van de ramen
vandaan, zorg dat de blinden, rolluiken
of gordijnen, liefst dikke gordijnen, ge
sloten zijn. Heeft men geen dikke gor
dijnen, hang dan een deken of vloer
kleed of desnoods dikke jute zakken
aan elkander genaaid voor het raam.
Verder kan men de tafel naar de hoek
van de kamer schuiven die het verst
van het raam verwijderd is en hier on
der gaan zitten, terwijl men aan de
naar het raam gekeerde zijde een dikke
deken, vloerkleed of dergelijke kan han
gen. Hangkasten met kleeren en met
zooveel mogelijk dichtgetrokken deur
zijn als schuilplaats voor scherven zeer
goed te gebruiken.
„De
Gids", het orgaan van ons
Lhrist. Nationaal Vakverbond, schrijft:
„Wie het doet voorkomen alsof in Ne-
aerland, gelijk in Januari 1934 in
I Ultschland, hoog noodig de gedachte
„bedrijfsgemeenschap" naar voren
ttoet worden gebracht, door middel van
et vormen van een arbeidsfront met
even-organen, die heeft van de ontwik-
eimg der bedrijfsverhoudingen in ons
land nog niets verstaan.
Zeker, er zijn nog arbeiders, die hun
erkgever als hun vijand zien en er zijn
°g werkgevers, die met de vakorgani-
ie niets te maken willen hebben.
aar wie niet ziende blind is, die moet
R,„^nnen' dat de strijd is geluwd, dat
dat practisch niet meer voorkomt,
evn -t c°dectieve arbeidsovereenkomst
spn!t "j ..aan den Marxistischen klas-
dafS n Z^n giftanden zijn ontnomen,
extr- Sroepen (behoudens eenige
che groepen onder arbeiders
boimT 8Vers^ streven naar den op-
den Van een bedrijfsgemeenschap op
tm,„. grondslag van wederzijdsch ver-
hem i„en en in het belang van onder
neming en bedrijf.
voriWi ë!?°Ln4e &r°ei moet worden be-
front i instellen van een arbeids-
eenkeuSwT- derbedrijfsgenooten i»
van „oi dringen, maar kan de sfeer
ttenwfJi ^°UWen en den geest van sa-
groeien met forceeren" Die moet
Dat ziet men trouwens in Duitschland
zeer wel in. In het driemaandelijksch
tijdschrift Evangelisch Social, Leipzig
4e afl. Dec. 1939a lezen we in een ar
tikel over „Bedrijfsgemeenschap", na
dat er op gewezen is, dat de Duitsche
straffe staatsleiding veel voor de een
stemmigheid van willen kan doen:
„Maar de vreugde en gewilligheid, het
karakter der medewerking, het hoe van
de kameraadschap en van de gemeen
schap, dat zyn voorwaarden, die wij
moeten scheppen".
Dit is zeer juist. De ware geest van
harmonische samenwerking kan de
staat niet geven, die moet opbloeien uit
de beleving van het christelijk geloof.
Meergenoemd tijdschrift plaatst de aan
gehaalde zinsnede onder het kopje: „De
beteekenis van de christelijke ethiek
voor de gemeenschap".
In het Duitsche arbeidsfront echter
is, als we ons niet bedriegen, voor het
bespreken en uitdragen van deze chris
telijke beginselen geen tijd en geen
plaats.
En ook in een Nederlandsch arbeids
front zou daarvoor geen gelegenheid
zyn. Wij hebben tenminste nooit ge
hoord, dat zulk een arbeidsfront zich,
met al zijn leiders en leden, plaatst
onder de tucht van Gods Woord en
wet en, eerbiedig luisterend naar dat
Woord, wil zoeken naar de beste wegen
en middelen, om God den Heere ook in
het arbeidsleven te dienen.
De christelijke vakbeweging kan en
mag zich niet beroemen op haar arbeid
en de bereikte resultaten, maar wel mag
zij zeggen, dat de zedelijke beginselen,
die zg voorstaat, in den loop der jaren
aan invloed hebben gewonnen.
God is niet aan vormen gebonden en
wij mogen Hem daaraan niet binden.
Maar als wij in den weg van onderzoek
en studie en arbeid met de christelijke
vakbeweging en onder den loop der ge
beurtenissen een bepaalden weg zjjn in
geslagen, dan moeten wjj op dien weg
standvastig voortgaan.
Wat wjj mede tegen een arbeidsfront
hebben is, dat men zich reeds te voren
aan een maatschappijvorm bindt, gelijk
vroeger de sociaal-democraten dit de
den.
Wij doen daaraan niet mee!
Afgezien van de bezwaren, die wij,
ook om des beginsels wille, tegen het
leidersprincipe hebben, dat aan één per
soon groote volmachten geeft, zonder
dat daarop een correctie mogelijk is en
dat, toegepast in het bedrijfsleven, de
arbeiders tot onmondigheid brengt, heb
ben wij tegen een arbeidsfront deze be
zwaren:
a. dat het zijn doelmatigheid alleen
kan baseeren op een scheef getrokken
beeld van de Nederlandsche verhoudin
gen tusschen werkgevers en arbeiders;
b. dat de mogelijkheid tot getuigen
van hetgeen God in de arbeidsverhou
dingen van ons vraagt wordt weggeno
men;
c. dat men zich te voren aan een
maatschappijvorm bindt, die niet gelei
delijk tot ontwikkeling is gekomen,
maar die men met machtsmiddelen te
voorschijn roept.
Wij blijven dan ook krachtig pleiten
voor de handhaving van de Nederland
sche instellingen in het leven van den
arbeid."
Berlijn heeft alles in het werk gesteld
om Hitier Zaterdag een triomphale ont
vangst te bereiden, zooals de hoofdstad
nog niet gezien heeft.
Gedurende den nacht waren de straten
van het Anhalter station naar de Rijks
kanselarij versierd. In alle straten wap
perden duizenden hakenkruisvlaggen.
Het Anhalter-station was herschapen
in een prachtige feesthal.
Om drie uur is de Fiihrer aangekomen.
De bevolking te Berlijn brak, toen zij
hem zag, in een geestdriftig gejubel uit
en vergezelde hem op zijn weg langs de
met bloemen bezaaide straten met storm
achtige ovaties van vreugde en dank
baarheid. Toen de Führer aankwam, be
gonnen de kerkklokken van Groot-Ber-
lijn te luiden.
Na zijn aankomst begaf Hitier zich,
toegejuicht door de toeschouwende men-
schenmenigte, na de begroetingsplech
tigheid op het perron, naar het eere-
bataillon voor het station. Hij liep langs
de gelederen.
De massa's toeschouwers op het sta
tionsplein wuifden met honderdduizen
den vlaggetjes.
In een weergaloozen triomftocht reed
de Führer, staande in zijn auto en naar
alle kanten groetend vervolgens naar de
Wilhelmplatz door een zee van juichen
de menschen. Bgna de geheele Berlgn-
sche bevolking was uitgeloopen om den
triumfeerenden veldheer te verwelkomen
en geluk te wenschen.
Kort na zijn aankomst in de kanselarij
verscheen de Führer met zijn gevolg op
het balkon. Nu was er voor de menschen
op het plein geen houden meer aan. De
afzettingen werden doorbroken, een reus
achtige golf van menschen stortte zich
naar het balkon, een stroom van geest
drift zonder weerga sloeg op naar den
Führer, die glimlachend zijn Berljjners
begroette.
Onder de menigte op den Wilhelmplatz
bevonden zich ongeveer 250 gewonde
soldaten van alle fronten en alle1 wapen
soorten, die op het oogenblik in hospita
len te Berlijn verpleegd worden.
Na zijn aankomst in de rijkskanselarij
liet Hitier de gewonden naar het groote
eereplein der nieuwe rijkskanselarij bren
gen, waar hij hen begroette en eenige
hartelijke woorden tot hen richtte.
D. N. B. De Führer ontving Zondag
morgen in tegenwoordigheid van den
Rijksminister van Buitenlandsche Zaken,
Von Ribbentrop, den koninklijk Italiaan-
schen minister van Buitenlandsche Za
ken, graaf Ciano, voor een langdurige
bespreking.
De besprekingen waren om 14.15 uur
geëindigd.
Graaf Ciano' was om 11.15 op het Am-
halter Station aangekomen. Hij werd
hartelijk verwelkomd door den Rijksmi
nister van Buitenlandsche Zaken Von
Ribbentrop.
De bevolking van Berlijn, die in dich
te drommen langs de toegangswegen op
gesteld stond, juichte Ciano geestdriftig
toe.
„Rome en Berlijn marcheeren samen
op". Aldus kenmerken de bladen de bij
eenkomst van den Führer met Ciano, die
al valt zij ook in het kader van de ge
regelde ontmoetingen tusschen de ver
tegenwoordigers der asmogendheden,
toch een bijzondere beteekenis verkrijgt.
VOLKOMEN OVEREENSTEMMING.
De diplomatieke redacteur van Stefani
telefoneert uit Berlijn, dat de politieke
ontmoeting te Berlijn voorbestemd is om
historische beteekenis te krijgen, niet
alleen voor wat de vraagstukken van den
oorlog betreft, doch ook ten aanzien van
de vraagstukken van den vrede en den
wederopbouw. Om begrijpelijke reden is
het niet mogelijk indiscreties of voor
spellingen te doen omtrent de bijzonder
heden der besprekingen.
De diplomatieke redacteur van Stefani
kan echter verklaren, dat de hooge ver-
tegienlwoordigers van de beide asi-mo-
gendheden het volkomen een® zijn ge
worden, zoowel wat betreft de voorzet
ting en ontwikkeling van den oorlog, als
ten aanzien van den opbouw van een
nieuw Europa.
LEGERBERICHTEN VAN ZATERDAG
Het oppercommando van dé Duitsche
weermacht maakt bekend:
Kapitein-luitenant Prien heeft met
zijn duikboot op een zooeven geëindig-
den tocht tegen den vijand in totaal
66.587 bruto registerton vijandelijke
handelsscheepsruimte tot zinken ge
bracht. Dit is het grootste resultaat,
dat op een enkelen tocht tegen den viji-
and werd behaald.
Afdeelingen van Duitsche gevechts
vliegtuigen hebben in Zuid- en in Mid-
den-Engeland weer vliegvelden, havens
en spoorwegemplacementen, alsmede pe-
troleumopslagplaatsen met succes aan
gevallen. Olietanks bij Plymouth wer
den in brand gestoken en ontploften.
Andere doeltreffende aanvallen wer
den ondernomen op Britsche oorlogs-
en koopvaardijschepen. In het Noorden
van de Noordzee gelukte het vliegtui
gen een vijandelijke duikboot tot zin
ken te brengen en een tweede zwaar te
beschadigen. In het Kanaal werd een
vijandelijk koopvaardijschip van 8 tot
10.000 bruto registerton tot zinken ge
bracht, twee andere vrachtschepen, te
zamen 8000 ton metend, liepen averij op.
Op verschillende plaatsen aan de Bel
gische en Nederlandsche kust,
alsmede in Noord- en West-Duitschland
hebben door den vjjand geworpen bom
men geen noemenswaardige schade aan
gericht. Er werden echter wel weer
eenige burgers gedood.
Vijf vijandelijke vliegtuigen werden
door Duitsche jagers neergeschoten.
Twee andere door luchtdoelartillerie
des nachts neergehaald.
Een luchtdoelbatterij der marine
De bevelhebber van de weermacht in
de Nederlanden generaal der vliegers Fr.
Christiansen, maakt bekend:
Er is misbruik gemaakt van de in de
geschiedenis zonder voorbeeld zijnde
lankmoedigheid en grootmoedigheid,
waarmede de Führer den soldaten van
een vijandelijke weermacht vrije bewe
ging heeft toegestaan en de demobilisa
tie ten uitvoer liet brengen, in plaats
van hen in gevangenschap te laten weg
voeren.
Indien krijgsgevangene Nederlandsche
militairen niet in staat zijn, de hun toe
gestane vrijheid te waardeeren, dan ligt
daarin een smakeloos gebrek aan disci
pline jegens de bezettingsmogendheid,
die het Nederlandsche leger weinig eer
aan doet.
Generaal Winkelman heeft nagelaten
hiertegen op te treden en daardoor be
wezen, dat hg zijn positie en den toe
stand niet zoo heeft opgevat, als ieder,
die nuchter denkt, moest verwachten.
Hij is daarom, zooals reeds is medege
deeld, ontheven uit zijn functie als op
perbevelhebber der zich in demobilisatie
bevindende Nederlandsche land- en zee
macht en in krijgsgevangenschap ge
bracht.
Bovendien hebben de voorvallen van
den laatsten tijd en in het bijzonder de
gebeurtenissen der laatste dagen mij
aangetoond, dat talrijke Nederlanders
n i e t m e e r weten, of ook niet willen
weten, in welken ondubbelzinnigen toe
stand zij zich bevinden na de neutrali-
teitsschennis door hun vroegere regee
ring en de overwinning der Duitsche wa
penen.
Ik beperk mfl er toe, deze houding te
kenteekenen door enkele voorbeelden die
hier volgen, om eens en vooral grove en
gevaarlijke vergissingen onmogelijk te
maken:
Uit het karakter van talrijke Engel-
sche bombardementen kan onomstoote-
lijk worden opgemaakt, dat zij berusten
op inlichtingen van Nederlandsche zijde.
Ik wensch er geen twijfel over te laten
bestaan, dat een dergelijke handelwijze
met alle middelen, waarover de Duitsche
organen beschikken, zal worden opgehel
derd en volgen® de Duitsche landsver-
raadwetten, welke voor den oorlog ver
scherpt zijn, zal worden gestraft.
I Deze wetten treffen ook degenen, die
een dergelijke handelwijze opzettelijk
niet aangeven of daarbij zelfs hulp ver-
leenen. Dat geldt ook voor handelingen
tegen de belangen der Duitsche weer
macht als zoodanig en tegen instellingen
van verkeer, bedrijf en industrie.
Verder moeten de Nederlanders van
het volgende nota nemen: wie een "mo
gendheid, die met Duitschland in oorlog
is, in eenigen vorm voordeelen verschaft,
berichten doet toekomen of op andere
wijze bevoordeelt, brengt tegelijkertijd
het leven en den eigendom van zijn eigen
volksgenooten in gevaar en benadeelt
het.
2. Tot de dwaze menschen van deze
behoort ook hij, die uiting geeft aan een
gezindheid, welke de gerechtvaardigde
trots van den Duitschen soldaat en van
den Duitschen mensch kwetst. Als be
velhebber der weermacht in de Neder
landen beschouw ik een dergelijke hou
ding als een teeken, dat de Duitsche
maatregelen tot beveiliging van en het
bewaren van de rust in de Nederlanden
niet begrepen zijn of dat men ze niet wil
begrijpen. Als dergelijke gevallen noem
ik onder anderen de volgende:
a. de veelvuldige overtreding van den
bevolen groetplicht tegenover leden van
de Duitsche weermacht door geünifor
meerde leden van de zich in demobilisa
tie bevindende Nederlandsche land- en
zeemacht. Ik herinner eraan, dat de be
vrijding uit de krijgsgevangenschap, die
berust op de voorzorgen en de welwil
lendheid van den Führer, door mij op
ieder oogenblik ongedaan kan worden
gemaakt en ongedaan zal worden ge
maakt voor ieder, die zich in het vervolg
aan zijn groetplicht onttrekt of zich van
dien plicht slordig kwijt. Voor het bren
gen van den groet wordt de Duitsche
maatstaf aangelegd, die er van uitgaat,
dat hij, die de discipline overtreedt, niet
verdient een goed strijder te worden ge
noemd.
b. hij, die of hg soldaat of burger
is het aanzien van Duitsche soldaten
of gezagdragers schaadt, of tekort schiet
in zfln achting voor de Duitsche symbo
len, zal voortaan streng ter verantwoor
ding worden geroepen.
Handtastelijkheden tegen leden van de
Duitsche weermacht worden eventueel
met den dood gestraft.
Ik waarschuw verder voor elke de
monstratie voor de vroegere Nederland
sche regeering of leden daarvan. De
Duitsche weermacht heeft Nederland
moeten bezetten, opdat de vroegere Ne
derlandsche regeering neutraliteits-
schennis heeft begaan.
Ik wensch, dat dit niet wordt vergeten.
De bevelhebber der weermacht in de
Nederlanden,
CHRISTIANSEN,
generaal der vliegers.
Den Haag, 6 Juli 1940.
(Deze bekendmaking doet zien, dat
niet alleen degenen, die de Engelsche
aanvallers bij hun aanvallen behulpzaam
zijn, gestraft zullen worden volgens het
Duitsche oorlogsrecht, maar dat dezelfde
straffen ook hen kunnen treffen, die een
dergelijke verstandhouding op eeniger-
lei wijze begunstigen, b.v. in dezen vorm,
dat zij er van op de hoogte zijn, maar
nalaten haar ter kennis van de bevoeg
de autoriteiten te brengen.)
schoot bovendien aan de Westkust van
Sleeswijk-Holstein een Britsch vliegtuig
neer. Een eigen vliegtuig ging verlo
ren.
Het Italiaansch legerbericht meldt:
In Noord-Afrika bedrijvigheid
van de snelle colonnes en de lucht
macht. Twee krachtige vijandelijke aan
vallen op de versterkingen van Capuzzo
en Bir Sieman werden afgeslagen. Vier
onzer jachtvliegtuigen zijn niet op hun
basis teruggekeerd.
In O o s t-A f r i k a hebben wij de be
zetting van Cassala geconsolideerd.
Een Engelsche luchtaanval op de ba
sis van Augusta (Sicilië) werd verijdeld
door snel optreden van luchtmacht en
afweergeschut waardoor de vijandelijke
toestellen van hun actie moesten afzien.
Ook een aanval op Palermo werd
verhinderd. Vijandelijke vliegtuigen heb
ben verscheiden bommen laten vallen
op het vliegveld van Catania waardoor
een ledige loods getroffen werd en
eenige slachtoffers onder het personeel
van het veld vielen.
LEGERBERICHTEN VAN ZONDAG.
De Duitsche legerberichten van Zon
dag melden:
Bij het eiland Wight heeft een Duit
sche motortorpedoboot een schip van
6000 bruto registerton tot zinken ge
bracht. Gevechtseenheden van het
luchtwapen hebben haar aanvallen te
gen miliair belantgrijke doelen in Zuid-
Engeland met succes voortgezet. In de
haven van Falmouth gelukte het een
koopvaardijschip van 8000 bruto regis- 1
terton door een voltreffer van midden
kaliber in brand te steken.
In het middendeel van de Noordzee
vielen onze gevechtsvliegers een eska
der Britsche zeestrijdkrachten aan.
Twee torpedojagers wer
den zoo zwaar getroffen,
dat z jj als verloren be
schouwd moeten worden.
Een kruiser van 10.000 ton
werd zwaar beschadigd.
In het Kanaal gelukte het een hulp
oorlogsschip en een bewakingsvaartuig
tot zinken te brengen. De Zaterdag door
vliegtuigen zwaar beschadigde duikboot
is intusschen eveneens gezonken. De
bemanning is door Duitsche patrouille
vaartuigen en vliegtuigen aan boord ge
nomen.
Nachtelijke vijandelijke bombarde
menten in Noord-Duitschland veroor
zaakten slechts geringe schade. Brit
sche vliegers hebben zonder succes
Deensche visschersbooten met bommen
en machinegeweervuur aangevallen. Een
onbewapend Noorsch schip is door een
Britschen bomtreffer op het dek getrof
fen. Eenige leden van de bemanning
zijn gedood.
De vijandelijke verliezen bedroegen
gisteren in totaal tien vliegtuigen.
Het Italiaansche legerbericht meldt:
Onze eskaders bommenwerpers her
haalden opnieuw in snelle volgorde him
felle aanvallen op de vliegtuig- en vloot-
basis van Malta. Alle doelwitten wer
den met nauwkeurige trefzekerheid met
bommen bestookt, waardoor in het ge-
