Voor de oorlogsslachtoffers.
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Stichting „Getroffenen Oorlogsgeweld
Zeeland" opgericht
Buitenland
De vredesvoorwaarden van
Duitschland en Italië zullen
hard zijn.
EERSTE BLAD
Uit de legerberichten.
DONDERDAG 20 JUNI 1940
54c JAARGANG - No. 217
De slachtoffers van het oorlogsgeweld
organiseeren zich.
Maar edelmoediger dan die van
Versailles.
Engeland verbiedt het binnenloopen
van schepen in Fransche havens.
Geen bemiddeling van Roosevelt.
Mogelijkheid van invasie uit de
iucht door de Times ontkend.
Cherbourg en Nancy genomen.
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Qoes
Postrekening 44455 Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Qiststraat 34 en
Noordweg 155.
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.60 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regs!
ingezonden mededeelktgen 60 cent por regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
fö.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
BIJ contract belangrijke korting
Als een groote ramp heeft plaats ge
had, is het volkomen begrijpelijk, dat de
gedupeerden eerst even als versuft van
schrik blijven zitten. Maar gelukkig is
het óók zoo, dat het meestal niet lang
duurt, of men staat op, realiseert zich,
wat er gebeurd is en pakt aan, om te
redden, wat er nog te redden is en om
te herstellen, wat er hersteld moet wor
den.
Dat hebben we ook gezien in de ach
ter ons liggende weken. Er was om
bij onze provincie maar te blijven
groote verslagenheid in Middelburg,
Yerseke, Schore, Hansweert en in zoo
vele andere plaatsen, om wat er vernield
en geplunderd was.
Maar de Zeeuwen zijn stoer. Ze bleven
niet by de pakken neerzitten. De pogin
gen om er weer boven uit te komen,
door velen aangewend, dwongen diep
respect af. En van Zeeland is nu zelfs
het Initiatief uitgegaan om de slachtof
fers van de oorlogsramp by elkaar te
brengen.
Vijftien gedupeerde Mlddelburgsche
heeren uit alle kringen der bevolking,
die, om goed te doen uitkomen, dat 't
hier niet om persooniyke belangen gaat,
liefst hun naam niet genoemd willen
zien hebben zoo geredeneerd„Er zyn
in Zeeland enkele duizenden gedupeer
den. Deze allen kunnen moeiiyk bij de
diverse instanties, lichamen en autori
teiten voor hun rechtmatige belangen
opkomen. Er dient een stichting te ko
men, die allen omvat en die namens hen
optreedt".
Welnu, dan moet die stichting ook in
het leven worden geroepen.
En ze is er al. Gisteren is de stlch-
tingsacte voor notaris J. L. v. d. Harst
gepasseerd. En meteen hebben enkele
van de heeren gisteren aan de pers het
een en ander van deze stichting verteld
om haar by de Zeeuwsche bevolking te
introduceeren en de gedupeerden te be
wegen zich allen by haar aan te sluiten.
Dit laatste is natuuriyk noodig. Het Be
stuur moet inderdaad namens allen kun
nen optreden.
Om dit te bereiken is de minimum
contributie zoo laag mogeiyk gesteld
(f 1 per jaar). Voor wie dit bedrag nog
te hoog is, bestaat de mogeiykheid, dat
men f 0,50 per jaar kan toetreden.
De bestuursfuncties worden gratis
vervuld. Alleen de kosten, verbonden
aan het secretariaat, worden uit de kas
betaald.
Men denke echter niet, dat de stich
ting zich tot Middelburg beperkt. Het
arbeidsveld is de geheele provincie Zee
land. Zelfs zal men zoo spoedig moge
lijk contact zoeken met gedupeerden bui
ten Zeeland, om wellicht te komen tot
een nationale stichting.
Een zaak voor geheel ons volk.
Op den voorgrond wil men stellen
en het is zeker de taak van de pers, om
deze juiste gedachte er bij ons volk in
te dragen dat het herstel van de oor
logsschade een taak is van het g e h e e-
1 e volk.
Hier hebben we een schoone gelegen
heid om de gezonde krachten, die er on
der ons volk ongetwijfeld worden gevon
den, tot openbaring te brengen.
Het zal ons volk eeren, als wij allen
hier 'onze schouders onder zetten.
Waar het vermogen van ons volk op
15.000 miljoen wordt geschat, kan dan
niet één procent daarvan dienen voor dit
werkelijk nationale doel?
„We zijn toch als volk één gezin? Als
eén lid lijdt, lijden allen mee!
Welnu, als we dit allen voelen, als we
het over dit principe eens zijn, dan zien
we het als een eere-zaak, als een plicht
van den eersten rang, om de oorlogs
schade zoo vlug en zoo goed mogelijk te
herstellen. Maar ook op een wijze, die
voor de slachtoffers niet pijnlijk of ver
nederend is.
Dan zal er ook wel een antwoord ko
men op de vraag naar het hoe, (een
molest-heffing in eens of over enkele ja
ren verdeeld, het verstrekken van cre-
iet en het geven van voorschot hierop,
et aan de brandassurantie-maatschap-
Pyen verplichtend voorschrijven van het
gebruik van een deel der reserves voor
mt doel, enz.)
t zal. stem van het volk zoo
rachtig zijn, dat ook de onmisbare me-
s der regeeringsorganen vlot
wordt verleend.
kim!t releven van geheele bevol-
vnnf a reeds een geweldig groote steun
voor de gedupeerden zyn.
Geen aalmoes.
Uit de gesprekken met de getroffenen
bleek, dat er weliswaar onder hen dank
baarheid was voor* acties en maatrege
len die van vele zijden werden ingeleid om
hen in hun nood by te staan, maar daar
naast leefde er een groot gevoel van on
bevredigdheid in vele gevallen bij 't moe-
delooze af. Voorwerp van liefdadigheid
te zijn deed zelfs bij velen pyn.
Men kreeg te sterk den indruk, dat
onder het Nederlandsche volk de over
tuiging gevestigd werd dat liefda
digheid het hoofdbeginsel van het
herstel zou zyn. Dit beginsel strijdt met
het eergevoel van de gedupeerden als
menschen. Onaanvaardbaar is voor hen
de gedachte dat zy zullen worden behan
deld als berooiden, gesust met een aal
moes.
De gedupeerden hopen op een herstel
op een wyze die onze volkseenheid van
haar beste zyde doet kennen, die ons
volk eert en die de getroffenen de diepe
overtuiging geeft dat ze werkeiyk kin
deren zyn van het volksgezin.
Storend In hooge mate was verder het
gevoel voor de getroffenen dat alle ac
ties weliswaar voor hen bedoeld wa
ren, maar over en zonder hen ver
liepen.
Meerdere gedupeerden zyn in staat
zich door de organisaties waarby ze aan
gesloten zyn te uiten. (Handelsbelangen,
Kamer van Koophandel enz.). Vele on
georganiseerden konden dat niet. Zoo
groeit het gevoel van mogeiyk ongelj-
ke behandeling. Daarom is een organi
satie noodig, die allen omvat.
Diverse groepen en personen uit de
getroffenen achtervolgen de autoriteiten
en instanties voor herstel en opbouw
met hun wenschen en adviezen. Van een
weloverwogen, eensgezind optreden der
getroffenen kon evenwel nog geen spra
ke zyn.
Ook loopen er allerlei geruchten over
bevoorrechting enz., die wel onjuist zul
len zyn, maar toch geen goed doen.
De autoriteiten staan zeer sympathiek
tegenover deze nieuwe organisatie. Over
leg gepleegd met den Commissaris der
Koningin en Ged. Staten, met de leiding
van het Zeeuwsche Hulpcomité en de
Zeeuwsche Stichting voor het Crediet en
met de Burgemeesters van Middelburg,
Vlissingen en Souburg.
Allen onderschreven de noodzakelyk-
heid dezer organisatie en betuigden hun
warme instemming. Het Provinciaal Be
stuur zal een snelle en algemeene orga
nisatie in Zeeland bevorderen. Gedep.
Staten zullen aan de gemeentebesturen
krachtige medewerking verzoeken.
Het doel der organisatie.
Het doel der stichting wordt in de
Statuten omschreven als volgt:
Art. 2. Het doel der Stichting is een
officieele, algemeene instantie te schep
pen voor hen die in de provincie Zeeland
door of tengevolge van oorlogsgeweld
direct of Indirect in materieel bezit of
bestaan zijn getroffen.
Art. 3. De Stichting bedoelt als al
gemeen vertegenwoordigende instantie
voor de getroffenen op te treden ten op
zichte van vraagstukken die het schade-
herstel betreffen.
Zij zal ten opzichte van dat schade-
herstel
a. de wenschen en voorstellen van ge
troffenen, voorzoover van meer alge
meen karakter, verzamelen, coördinee-
ren en daarover rapporteeren.
b. namens de getroffenen optreden.
c. voorlichtend werken en het gerucht
bestrijden.
d. de schakel vormen tusschen getrof
fenen en diverse instanties voor herstel
en opbouw.
e. voorkomen dat niet georganiseerde
groepen van getroffenen van overleg en
adviseering worden uitgesloten.
f. de gedachte propageeren dat het
schadeherstel op een wijze geschiedt die
onze volkseenheid demonstreert en ver
sterkt en de gevoelens van de getroffe
nen niet kwetst.
g. al datgene ter hand nemen wat
naar het oordeel van het Stichtingsbe
stuur een vlot en bevredigend schade-
herstel kan bevorderen.
Art. 4. De Stichting bedoelt niet on-
derdeelen van het schadeherstel zelf ter I
hand te nemen, of wel middelen daar
voor byeen te brengen, noch maatrege
len te nemen die voorzieningen in direc-
ten nood beoogen.
Wel kunnen by' gebleken noodzakelyk-
heid maatregelen worden genomen en
worden ingeleid die voorzien in organi
satorische leemten ten deze.
Voorts zal worden gestreefd naar een
opbouwend overleg met:
a. algemeene instanties en organisa
ties voor herstel en opbouw.
b. organisaties van bepaalde belan
gengroepen, die ten opzichte van onder-
deelen voorbereidend, regelend of uitvoe
rend optreden.
De bedoeling is dus allerminst con
currentie aan te doen aan instellingen,
welke reeds op dit terrein werkzaam
zijn.
De organisatie van getroffenen bedoelt
in geen geval: uitvoerende instantie by
het bijeenbrengen der middelen, herstel
en opbouw zelve te zyn.
Wie kunnen lid der orga
nisatie worden?
Uitsluitend zy die in materieel bezit of
broodwinning getroffen zyn of nog wor
den door oorlogsgeweld. Zoowel perso
nen als lichamen. Elk toetreden van niet
getroffenen is uitgesloten.
Getroffenen wier schadeloosstelling
reeds nu op wetteiyke gronden vaststaat
(inundatie, militaire vorderingen, enz.)
worden niet opgenomen.
Onder oorlogsgeweld wordt verstaan:
schade door geschut, bommen, brand,
plundering, diefstal, enz. Waar de scha
de van zoo geringe beteekenis is, dat de
getroffene die zonder veel bezwaar zelf
dragen kan, wordt aansluiting niet ver
langd.
Het ligt in de bedoeling de leden een
ruime voorlichting te geven omtrent al
les wat het herstel en de opbouw be
treft.
Met hulp van de burgemeesters In de
getroffen gemeenten zullen gemeente-
ïyke commissies van getroffenen in het
leven worden geroepen.
De organisatie kreeg den vorm van een
Stichting omdat die het vlotst tot stand
komt en een snelle tot standkomlng van
besluiten mogeiyk maakt.
De Organisatie wordt opgebouwd uit
individueele leden en wordt geleid door
een Stichtings-bestuur gevormd door de
afdeelingen. Naar behoefte worden de le
den in alle gebieden der provincie in een
of meer afdeelingen samengebracht.
Elke afdeeling krygt een eigen Bestuur
en Dageiyksch Bestuur, zoodat de ge
troffenen per afdeeling kunnen verga
deren en hun belangen bespreken.
De Besturen worden zooveel mogeiyk
uit alle belangengroepen samengesteld.
Uit het Stichtingsbestuur wordt een
werkcollege, Dagel. Bestuur gevormd.
Het voorloopig Bestuur heeft reeds
enkele belangryke onderwerpen in stu
die genomen, waarover de rapporten
binnen afzienbaren tyd kunnen worden
tegemoet gezien.
Wy hebben hiermede het voornaamste
van deze belangrijke stichting meege
deeld.
Van harte stemmen wy in met den
wensch van de oprichters:
„Het Nederlandsche volk was en is
door zyn historie, door zijn taal, door
zijn cultuurgoederen en door nog veel
meer, een natuurlijke en gezonde een
heid. De getroffen leden van die volks
gemeenschap hebben meerendeels veel
verloren wat voor hen of hun gezin van
groote geestelijke en cultureele waarde
was. Deze verliezen zijn onherstelbaar.
Wat betreft hun materieele schade
is er alle reden te vertrouwen op de in
nerlijke krachten in die volksgemeen
schap, waardoor zal blijken dat in ons
goede vaderland het: „een voor allen en
allen voor een", nog een levendige wer
kelijkheid is."
Voor moedeloosheid is geen reden. Met
hoofd en hart moet krachtig worden
deelgenomen aan het herstel.
De stichting wil er voor zorgen, dat
menschen met eergevoel en bescheiden
heid niet achtergezet worden bij hen, die
over een zekere vrijmoedigheid beschik
ken.
Vermelden wij nog, dat voorloopig
voorzitter is de heer Ir C. Zwagerman,
rijkszuivelconsulent, Londensche kade 27
en voorloopig secretaris de heer Mr F.
W. Adriaanse, Rouaansche Kade 23, bei
den te Middelburg.
GEEN WITTEBROOD.
De directeur van. den gemeentelyken
geneeskundigen en gezondheidsdienst te
Amsterdam deelt mede, dat zoolang het
brood, dat thans wordt verkocht, van
een zoodanige kwaliteit is als op het
oogenblik, door hem geen advies zal
worden gegeven tot het verstrekken van
wittebrood als ziekenvoedsel.
DE ONGEVALLEN-SCHADELOOS
STELLING HING VOOR VELEN AAN
EEN ZIJDEN DRAADJE.
Het zy ons vergund te wijzen op een
lichtstraaltje dat er schynt voor de
zeer velen die in de afgeloopen weken
tydens hun loondienst werden getroffen
door den een of anderen vorm van oor
logsgeweld of voor hun nabestaanden,
wanneer het treffen helaas doodelyk
was.
Zy zullen althans volgens een der on
gevallenwetten schadeloosstelling en ev.
geneeskundige behandeling ontvangen.
Wat zal dit voor velen een verzach
ting zijn te midden van hun zware be
proeving!
Maar weet men wel, dat het genot
van dit alles aan een zijden draad heeft
gehangen? 'tls goed hieraan nog eens
even terug te denken. Immers, by wet
Van 19 October 1939 werd het oorlogs
risico by de ongevallenwetten uitge
schakeld.
Ware deze wet in werking getreden
hetgeen toch normaal zou zyn ge
weest dan zou niemand van deze
getroffenen één cent hebben ontvangen.
Maar deze wet Is gelukkig! niet
in werking getreden. Wy mochten in-
dertyd reeds op de onbilljkheid van
haar strekking wyzen.
Naderhand is dan ook een commis
sie (Donner) benoemd om de eenvou
digste oplossing te zoeken voor het her
stel van den verzekeringsplicht, welke
door de wet van 19 October 1939 zou
teniet gaan.
De kwestie zat feitelyk hierin, dat het
niet billyk was de lasten van de verze
kering tegen oorlogsrisico op het be-
dryfsleven te doen drukken. Dit be
zwaar was volkomen juist, maar daar
om behoefde de verzekering zelf toch
nog niet te vervallen!
Nadat deze commissie rapport had
uitgebracht, werd een wetsvoorstel in
gediend om den verzekeringsplicht voor
het oorlogsrislco te herstellen, doch de
verdeeling der lasten ietwat anders te
regelen. Dit wetsvoorstel werd door de
feiten achterhaald en kwam dus niet
in behandeling. Maar ook de wet van
19 October 1939 trad niet in werking,
zoodat de toestand bleef zooals hy was.
Het oorlogsrisico viel onder de wet!
Nu kan men min of meer terecht be
zwaar maken, dat het bedryfsleven de
lasten van dit risico moet dragen, maar
erger, veel erger zou het zyn geweest,
wanneer al deze getroffenen of hunne
nabestaanden onverzorgd zouden zyn
gebleven.
Dergelyke gevaren kunnen beter ge-
meenschappelyk dan individueel worden
ogevangen.
FRANSCHE DELEGATIE
AANGEWEZEN.
Naar Reuter meldt, zou de Fransche
radio gisteren de volgende mededeeling
verspreid hebben:
De Fransche ministerraad is heden
morgen onder voorzitterschap van presi
dent Lebrun bijeen gekomen. De raad
nam kennis van de door den Spaanschen
ambassadeur in Frankrijk overhandigde
mededeeling van heit Duitsche ryk.
Volgens de mededeeling van de Rijks-
regeering is deze bereid aan de Fransche
regeering mededeeling te doen van haar
voorwaarden voor het staken der vijan
delijkheden, zoodra de namen der Fran
sche gevolmachtigden aan haar zijn mee
gedeeld. De rijksregeering zal datum en
plaats bekend maken wanneer en waar
deze gevolmachtigden ontvangen wor
den. De ministerraad benoemde daarop
de gevolmachtigden.
DE FRANSCHÉ DELEGATIE. v
Stefani meldt uit San Sebastian, dat
de Fransche minister van Buitenland-
sche zaken, Bausoin, benoemd is tot lei
der der gevolmachtigde delegatie, welke
door de Fransche regeering is aangewe
zen om zich naar de vastgestelde plaats
te begeven, teneinde de Duitsche dele
gatie te ontmoeten, die haar de voor-
1 waarden van Duitschland en Italië voor
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
een wapenstilstand zal overhandigen.
Het Italiaansche blad de Giornale
d'Italia schrijft:
Over enkele uren staat Frankryk voor
de eerste vredesvoorwaarden, die gefor
muleerd zijn ten behoeve van den aan-
gevraagden wapenstilstand.
De voorwaarden zullen hard zijn, maar
rechtvaardiger en edelmoediger dan die
van Versailles, dat aan Duitschland en
Oostenrijk tien millioen Duitschers ont
nam en alle Duitsche koloniën, terwijl
aan Italië territoriale gebieden werden
geweigerd.
Engeland wil den oorlog voortzetten,
maar Italië en Duitschland zyn gereed
voor de nieuwe, laatste phase van de
botsing tusschen de twee volken.
Te München zyn de overeenkomsten
gedefinieerd voor de beëindiging van de
operaties tot aan de uiteindeiyke over
winning.
MUSSOLINI WEER TE ROME.
Mussolini is Woensdag, even voor 18
uur, uit München te Rome aangekomen.
Met denzelfden trein zyn ook de minis
ter van buitenlandsche zaken, graaf Ci-
ano', en de Duitsche ambassadeur, Von
Mackensen, naar Rome terug gekeerd.
Hun aankomst geschiedde zonder ver
toon.
Het D. N. B. meldt uit Sjanghai:
Engelsche en andere schepen, die in
dienst van de Westelijke mogendheden
varen, hebben telegrafisch bevel ontvan
gen geen Fransche havens binnen te
loopen.
De autoriteiten weigeren schepen,
waarvan de bestemming Indo-China is,
scheepsbrieven te verstrekken.
D. N. B. De secretaris van het Witte
Huis, Earley, heeft het bericht tegenge
sproken, waarin werd gemeld, dat En
geland aan Roosevelt zou hebben ver
zocht by Duitschland en Italië stappen
te doen om voor Frankryk eervolle vre
desvoorwaarden te verkrijgen.
EVACUATIE VAN ENGELSCHE
KINDEREN NAAR DOMINIONS.
Aftonbladet meldt uit Londen, dat de
Britsche autoriteiten een begin maken
met de evacuatie van 200.000 kinderen
naar de Dominions. Hiermede is een spe
ciaal bureau te Londen belast. De ouders
moeten zich verplichten den terugkeer
hunner kinderen niet voor het verstrij
ken van een half jaar na den oorlog te
eischen.
D. N. B. De Engelsche bladen bespre
ken de rede van Churchill en den ver-
moedelyken loop der gebeurtenissen.
De Times is van meening, dat niette
genstaande de tegenwoordige superiori
teit van den vijand wat betreft het aan
tal luchtstrijdkrachten, hij geen mogelijk
heden heeft voor een invasie uit de lucht
De sterkte van Engeland is thans nog
grooter dan in welken tijd ook sedert
het uitbreken van de vijandelijkheden en
wordt voortdurend verbeterd. De Brit
sche tactiek moet, aldus de Times, een
defensieve zijn. Het is aan geen twijfel
onderhevig, dat de stryd om de heer
schappij in de lucht den geheelen oorlog
zal beslissen. Het feit, dat Engeland te
gen sterke eenheden moet vechten, moet
echter in aanmerking worden genomen.
De Daily Telegraph schrijft: „Na den
slag door soldaten, zal thans de slag van
het volk komen. Iedere man en
iedere vrouw moet hierbij
meehelpen. Een buitengewone in
spanning en waakzaamheid is vóór alles
noodzakelijk
Het Duitsche legerbericht van 19 Juni
meldt:
De Fransche legers geraken steeds meer
in ontbinding.
Onze troepen in Normandië hebben
Cherbourg genomen. Bij Rennes is Bre-
tagne bereikt.
Le Mans is naar het Zuiden door
schreden. Tusschen Orleans en Nevers
is het op verschillende plaatsen gelukt
O
