De Nederlandsche tuinbouw in 1939.
„MOEDER".
Radioprogramma
Deze tak van nijverheid kreeg zijn deel van de
tegenslagen: een strenge winter en oorlog.
Nieuwe minimumprijzen
voor aardappelen.
Stijging uitvoer naar Duitsehland.
„Timotheus" geeft eenige flit
sen. uit het leven van een jong ver
pleegster tusschen de gewonden. Ze
moet de wacht houden op een zaal met
twintig zwaar gewonden, Nederlanders
en Duxtschers.
„Mutter!"
In een oogenblik is de zuster aan het
ledikant van den Duitschen parachutist,
die door twee kogels in den schouder, i
door een bomscherf in de heup en door
een aantal scherven in de beide onder-
beenen werd getroffen. Die wond in de
heup is heel leelijk, heeft do dokter ge
zegd. En de enkels zullen het wel nooit
meer doen. Op krukken zal deze jonge
man, als hij in leven blijft, zijn weg
moeten gaan.
„Mutter!"
„Ruhig bleiben, mein lieber!" sust het
verpleegstertje, de hand op het klamme
voorhoofd van den patiënt leggende.
„Wenn Sie ruhig bleiben, sind Sie hof-
fentlich bald wieder fix und fertig".
Groote, verwonderde oogen, zien de
zuster aan.
„Neen, zoo wordt den Duitschen jon
gen verteld; hij is in een ziekenhuis in
Nederlandmoeder is hier nietmaar
als hij zich heel rustig houdt, zal hij
wel herstellen en met verlof naar moe
der mogen gaan.
„Also in Holland! Ach ja! Das Flieg-
felddie Hölie!"
Afgrijzen spreekt uit de blikken van
den achttienjarigen jongen. Ze zijn het
er over eens, de Nederlanders en de
Duitschers, dat het ginds, op het met
projectielen doorwoelde, met vernielde
wapenen bezaaide, van bloed doorweek
te vliegveld een hel is geweest. En als
een gruwelijk visioen schijnt, wat zich
daar afspeelde, weer aan het geestesoog
van den jongen Duitschen soldaat voor
bij te trekken hij huivert.
Als de zuster, om hem af te leiden,
vraagt of hij nog ouders, broers of zus
ters heeft, knikt hij van ja en tranen
loopen over zijn bruine nu bleek
bruine wangen. En dan grijpt hij de
hand der verpleegster en houdt die ste
vig vast.
De zuster voelt, dat zij de Duitsche
moeder in het verre vaderland... neen,
niet vervangen moet. Wie kan een moe
der vervangen? Maar ze wil dan toch
dezen jongen iets doen smaken van die
waarachtige barmhartigheid, die geen
nationaliteit kent, ook niet in tijd van
oorlog, en ze fluistert den zwaar ge
wonde woorden van lioop en troost toe,
tot hij met flauwen, dankbaren glimlach
de oogen sluit en schijnt in te sluime
ren.
Zal deze jongen zijn moeder, zal die
moeder haar jongen weerzien?
Een kwartier later.
„Hier zit het ding!" zegt de dokter,
en hij wijst met de blinkende kogeltang
ergens naar het verscheurde dijbeen van
den jongen Limburger. „Er moet een
snee bij, anders krijgen we 't er niet uit.
Even, één oogenblikje, de tanden op
elkaar, mijn jongen!"
Twee zusters houden de beenen van
den gewonde vast en de derde, die zoo
even bij den Duitscher zat, neemt zijn
hoofd in haar armen.
De hand van den arts heeft de tang
weggelegd en voert thans het scherpe
mes. Snel en vastberaden laat die hand
het staal in het roode vleesch bijten,
en op hetzelfde oogenblik verscheurt*
een luide smartkreet de stilte op de zaal.
Het kost den verpleegsters moeite, te
voorkomen, dat al te heftige bewegin
gen den dokter verhinderen door te
werken. Gelukkig heeft de medicus de
venijnige scherf, zoo groot als een vin
gerhoed, met gekartelde randen, al te
pakken.
Daarmee is het ergste voorbij. Het
reinigen en verbinden der wond is niet
zoo pijnlijk meer.
Hijgend, met dikke druppels op zijn
voorhoofd, en met gesloten oogen, ligi
de Limburger daar neer, het hoofd zoo
vast mogelijk in de armen der zuster
gedrukt.
„O moeder, moeder!" steunt hij.
Merkwaardig toch!
Net als die Duitscher denkt deze Ne
derlander in zijn hevig lijden aan zijn
moeder en verlangt naar haar. Niet om
vader, maar om moeder roepen ze, alle
bei. O, het is wel verklaarbaar. Want
toen ze als kleuters ziek waren of ver
driet hadden, was moeder hun toe-
vlucht. Moeder droogde hun tranen;
moeder dekte hen toe of koesterde hen
op haar schoot; moeder streelde zoo
zacht hun wangen. En zijn ze nu weer
niet even hulpeloos, even afhankelijk
even klein als toen?
GROOTE AANVOEREN WELKE NIET
GEHEEL VERWERKT KONDEN
WORDEN.
Men meldt ons uit Naaldwijk: De Ne-
derlandsche Groenten- en Fruitcentrale
had met ingang van gisteren nieuwe
minimumprijzen vastgesteld voor nieu
we aardappelen, namelijk 6 cent per kg
voor groote en 4 cent per kg voor kleine
aardappelen. De regenval van de vorige
week had echter den stand van het ge
was veel goed gedaan en omdat de prij
zen momenteel nog aan den goeden kant
zijn, ging vele Westlandsche kweekers
ijverig rooien, waartoe het mooie weer
alle gelegenheid bood.
Het gevolg was, dat de veilingen op
Dinsdagmorgen enorme aanvoeren te
verwerken kregen. De prijzen daalden
onmiddellijk tot aan de minimumprijzen
en sommige veilingen, die de circulaire
van de Groenten- en Fruitcentrale niet
tijdig ontvangen hadden, zelfs daaron
der. Tot nu toe is de export nog niet in
geschakeld en door de zeer groote aan
voeren kon de binnenlandsche handel
niet alles verwerken, althans niet tegen
de gestelde minimumprijzen.
Dientengevolge draaiden groote par
tijen van den aanvoer door. Aan een
veiling te 's-Gravenzande bijna de helft
van den aanvoer van 200.000 kg. Men
heeft de onverkochte aardappelen voor-
loopig opgeslagen en deze zullen waar
schijnlijk spoedig opnieuw geveild wor
den. Men verwacht dat maatregelen ge
nomen zullen worden om het inkuilen,
zooals vorige jaren gebeurde, te voorko
men.
Het puin uit de binnenstad van Rot
terdam wordt gebruikt voor de ver
breeding en versterking van den
Plaszoom, den oever van den Kra-
lingschen Plas, voorheen Korte Kade
tegen stortregens te behoeden, is een spoorwagen als wachtkamer ingericht.
Door een stoomtram ge
grepen. Maandagavond heeft op den
Groenen Hilledijk te Rotterdam een ern
stig ongeluk plaats gehad, waarvan de
63-jarige A. L. van Eyk uit de Zaad-
akkerstraat het slachtoffer is geworden.
De man wilde de tramrails overste
ken, waarbij hij niet voldoende gelet
schynt te hebben op de naderende stoom
tram der R.T.M.
Hoewel de machinist door krachtig
remmen trachtte een aanrijding te voor
komen, werd de voetganger door de
locomotief gegrepen en naast de rails
neergesmakt, waar hij in bewusteloozen
toestand bleef liggen.
Het slachtoffer is met een schedel-
basisfractuur en eenige hoofdwonden in
het Zuiderziekenhuis opgenomen. Zijn
toestand is zorgelijk.
200 prismakijkers gesto
len. Gedurende de oorlogsdagen zijn
uit een der rijksgebouwen te Delft bijna
200 prismakijkers gestolen tot een ge
zamenlijke waarde van ruim 8000 gulden.
Verdacht van diefstal, subsidiair heling
heeft de politie thans vier personen uit
Delft gearresteerd. Het onderzoek wordt
voortgezet.
Huisafval wordt te
Utrecht gesorteerd. Evenals
dit in Duitsehland reeds lang geschiedt,
zal ook de gemeente Utrecht het huis
vuil gaan sorteeren. In het huisvuil zit
ten n.l. vele dingen, die voor de indus
trie, landbouw en veeteelt van belang
kunnen zijn.
B. en W. deelen den raad mede, dat de
thans heerschende buitengewone om
standigheden het in het belang van de
volkshuishouding noodzakelijk maken,
dat meer dan in normale tijden aan
dacht wordt geschonken aan de inzame
ling en verwerking van sommige, voor
de industrie en de veeteelt van belang
zijnde bestanddeelen van het huishoud-
afval zooals metalen, textielstoffen, pa
pier, beenderen, schillen e.d., welke an
ders voor een grootér of kleiner deel
verloren plegen te gaan. Het ligt dan
ook in het voornemen van B. en W. zoo
veel mogelijk in samenwerking met de
vereenigingen van handelaren in derge
lijke artikelen een organisatie in het le
ven te roepen, welke het mogelijk maakt
deze afvalstoffen op geregelde tijden,
afzonderlijk van het overige huisvuil, bij
de ingezetenen te doen afhalen en zorg
te dragen, dat daaraan een zoo goed
mogelijke bestemming wordt gegeven.
Jongen verdronken.
Gistermiddag is het 10-jarige zoontje
van de familie R., te Alphen aan
den Rijn, die met eenige vriend
jes aan het spelen was in het Kanaal
gevallen. De jongen verdween onmid
dellijk in de diepte. De juist passeeren-
de arbeider Rietveld sprong hoewel hij
niet kon zwemmen den knaap na en
slaagde er aanvankelijk in hem te grij
pen. Daar hij zelf in levensgevaar ver
keerde moest hij den drenkeling echter
weder loslaten. Even later gelukte het
eenigen anderen hulpvaardigen voorbij
gangers met een roeiboot den jongen
uit het water te halen doch toen men
hem aan den wal had gebracht, bleek
hij reeds te zijn overleden.
Bejaard echtpaar
aangereden. Een motorrijder reed
gisteravond in volle vaart door het
roode stoplicht aan het Vredenburg te
Utrecht. Een bejaard echtpaar uit Via-
nen, dat juist den verkeersweg overstak
werd aangereden en tegen den grond
gesmakt en bleef in ernstigen toestand
liggen. Beide oude menschen werden
met een ziekenauto naar het ziekenhuis
vervoerd.
Donderdag 20 Juni 1940.
JAARSVELD. 414,4 M. NCRV-uitz.
8.00 Ber. ANP. 8.10 Schriftlezing, me
ditatie, 8.25 Gewijde muziek (gr.pl.)
8.35 Gram. 10.30 Morgendienst. 11.00
Gram. 11.25 Cello en piano. 12.00 Ber.
12.15 Jac. Staffer's sextet en gram.
(12.45—1.100 Ber. ANP). 1.45 Gram.
2.20 Zang en piano. 3.00 Chr. lectuur.
3.30 Gram. 4.00 Bijbellezing. 4.45 Chr.
liederen (gr.pl.) 5.00 Handenarbeid voor
de jeugd. 5.30 Orgelspel en gram. 6.15
Gram. 6.45 NCRV-orkest en een vrou
wenkoor. 7.30 Reportage. 8.00 Ber. ANP.
8.15 Vervolg van 6.45 (8.559.15 Land-
bouwpraatje). 9.30 Gram., schriftlezing.
10.00 Ber. ANP, sluiting.
KOOTWIJK. 1875 M. VARA-uitz.
11.1511.30 n.m. Berichten.
8.00 Ber. ANP., gram. (9.009.15
Ber. Fransch). 10.00 Orgelspel. 10.30
Cello en piano. 11.00 Gram. 11.15 Ber.
Engelsch. 11.30 Esmeralda. 12.00 VA-
RA-orkest (12.3012.45 Ber. Duitsch).
12.45—1.00 Ber. ANP. 1.45 Ber.
Fransch. 2.00 Ber. Duitsch). 2.15 Gram.
(3.153.30 Ber. Fransch). 3.45 Voor de
vrouw. 4.15 Gram. 4.20 Keukenpraatje.
4.50 Gram. 5.00 Ber. Duitsch. 5.15 Ro-
sian-orkest. 6.15 Ber. Engelsch. 6.30 De
Ramblers. 7.00 Reportage. 7.20 Gram.
7.30 Natuur-historische causerie. 7.45
Gram. 8.00 Ber. Duitsch. 8.15 Ber. En
gelsch. 8.30 Ber. ANP. 8.45 VARA-or-
kest (9.159.30 Ber. Engelsch.) 10.00
Ber. Duitsch. 10.1510.30 Ber. ANP.
11.1511.30 Ber. Fransch.
Vraaggesprekken met jeugdleiders.
In de korte serie vraaggesprekken
met jeugdleiders, welke onder den titel
„Jeugd aan den arbeid" wordt gegeven,
hoopt de N.C.R.V. Donderdag te 21.30 een
interview uit te zenden met Prof. Dr K.
Dijk, voorzitter van den Bond van J. V.
op Geref. Grondslag.
Nederlandschen export van versche
vruchten ging niet minder dan 70
(18.8 mill, kg) en van versche groenten
bijna twee-vijfde gedeelte naar het Duit
sche Rijk.
De omvang en beteekenis van dezen
handel op Duitsehland blijkt verder wel
uit de volgende opsomming van de ex-
porthoeveelheden der voornaamste pro
ducten: appelen 10 millioen kg, druiven
5 millioen kg, tomaten 21 millioen kg,
komkommers 28 millioen kg, sla 9 mil
lioen kg, bloemkool 6 millioen kg, roode
w. en g. kool 22 millioen kg en vroege
aardappelen 15 millioen kg.
Nu 'in de veranderde omstandigheden
een nieuwe regeling voor den export van
groenten en fruit naar Duitsehland is
getroffen, mag verwacht worden, dat in
den loop van 1940 deze uitvoer nog
belangrijk zal stijgen. De Nederlandsche
tuinbouw kan deze ruimere plaats op de
Duitsche markt zonder eenig bezwaar
vullen en daarnaast niettemin de vol
ledige groenten voorziening van het Ne
derlandsche volk verzorgen.
De andere landen.
De totale export van groenten en
fruit naar Engeland in 1939 was naar
de hoeveelheid ongeveer gelijk aan die
in 1938, n.l. ruim 200 millioen kg. Meer
dan de helft hiervan waren uien. De
uitvoer van uien steeg namelijk van 95
tot 113 millioen kg. De uitvoer van bijna
alle overige producten daarentegen
daalde aanmerkelijk. De totale waarde
van onzen tuinbouwexport naar Enge
land was dientengevolge ruim een mil
lioen gulden lager dan in 1938. Op de
eerste plaats belemmerden zware in
voerrechten den invoer van onze pro
ducten, terwijl daarnaast de bepalingen
wegens het coloradokever-gevaar som
mige Nederlandsche tuinbouwcentra ten
opzichte van den Engelschen export in
een zeer ongunstige positie hebben ge
bracht.
Onmiddellijk na het uitbreken van den
oorlog vaardigde Engeland een invoer
verbod uit ten aanzien van de meeste
onzer tuinbouwvoortbrengselen, met
name de druiven werden hiervan de
dupe.-
Ook de uitvoer naar België had in
1939 in bijzondere mate met handels
politieke moeilijkheden te kampen, ten
gevolge waarvan de export daalde van
42 tot 34 millioen kg, de waarde van
2.8 tot 2.1 millioen gld. Vooral de uit
voer van bloemkool, tomaten, boonen,
sla, appelen naar België was aanmerke
lijk kleiner dan in 1938.
De kerk en de citadel van Dinant zijn gespaard gebleven. De brug over de
Maas werd bij de nadering van de Duitsche troepen opgeblazen.
„De Nederlandsche tuinbouw heeft in
1939, evenals vele andere takken van
nijverheid en handel, zijn deel van de
tegenslagen gehad. Het jaar begon in
een bijzonderen winter. Het plotseling
invallen van een strenge vorst heeft het
tuinbouwbedrijf verrast en in de teelten
veel schade toegebracht. De nog te velde
staande producten en de aardbeienplan-
ten bevroren, terwijl verder het jonge
plantmateriaal grootendeels werd ver
nietigd. Vooral door het laatste kwam
in de voorjaarsteelten van den glastuin
bouw een belangrijke vertraging.
Bij het inhalen van dien achterstand
door het telen van snel groeiende ge
wassen was eenzijdigheid in de teelten
uiteraard niet te vermijden, hetgeen tot
uiting kwam in het prijspeil, toen deze
producten in een kort tijdsbestek bij
groote hoeveelheden ter markt werden
gebracht", aldus het jaarverslag van het
Centraal Bureau van de tuinbouwveilin
gen in Nederland.
De tweede tegenslag trof den tuin
bouw in zijn gevoeligste zijde, n.l. in
den afzet zijner producten naar het bui
tenland, door de maatregelen van de
omringende landen in verband met het
besmettingsgevaar van den colorado
kever.
En ten slotte kwam, nadat in de
zomermaanden de uitvoer geleden had
onder de ongunstige gevolgen van de
internationale spanningen, in Septem
ber de oorlog, waardoor de export van
tuinbouwproducten nog moeilijker werd.
Kleinere export.
De handel in tuinbouwproducten op j
het buitenland was minder gunstig dan
in het voorgaande jaar. Naar de hoe
veelheid steeg de uitvoer in 1939 wel
iswaar met 14 millioen kg tot 432 mil
lioen kg, maar de totale opbrengst was
1.6 millioen gld kleiner en bedroeg 41.6
millioen gld.
In de onderdeelen van dezen export
neemt de versche groente veruit de be
langrijkste plaats in: uitvoer 1939: ver
sche vruchten 27 mill, kg (4.5 mill, gld),
versche groenten en vroege aardappelen
350 mill. kg. (29.2 mill, gld) vruchten-
pulp 22 mill, kg (4.7 mill, gld) en ge
conserveerde groenten 33 mill, kg (3.1
mill. gld.).
Het Duitsche afzetgebied.
Ook in 1939 was Duitsehland het voor
naamste afzetgebied van den Nederland
schen tuinbouw. De export van groen
ten en fruit steeg in dat jaar van 135
tot 157 millioen kg, de waarde van 16.2
tot 16.8 millioen gld. van den totalen
