De Engelschen moeten in Noorwegen terugtrekken. GELD Dagblad voor de Provincie Zeeland EERSTE BLAD. Belangrijkste Nieuws M Financierings-Mir. „ZEELÉHDIS" GOES VRIJDAG 3 MEI 1940 54e JAARGANG No. 179 Zuid-Noorwegen grootendeels in Duitsche handen - Koning Haakon en zijn regeering vertrokken - Rede van Chamberlain - Italië neemt nog geen deel aan den oorlog. Andalsnes door Duitsche troepen bezet. Koning Haakon en zijn regeering te Molde scheepgegaan. „Moreel der Engelschen leed niet" Rede van Chamberlain. Suiker op bon 19. beschikbaar 5 pCt. AUTOMOBIEL Italië neemt voorhands nog geen deel aan den oorlog. o Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij „Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw" Bureaux Lange Vorststraat 7 0, does Postrekening 44455 Telefoon 2438 Bijkantoor Middelburg: Pa. Boekhandel J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28 Abonnementsprijs f2.60 per kwartaal Weekabonnementen voor Middelburg Goes en Vlissingen f 0.20 Losse nummers 5 cent Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA Advertentiën 30 cent per- regel Ingezonden mededeeüngen 60 cent per regel Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0,75 bij vooruitbetaling Advertentiën onder letter of motto 10 cent extra Bij contract belangrijke korting Om 3 uur gistermiddag is de Duitsche oorlogsvlag in Andalsnes geheschen, nadat de Engelschen deze haven en de havens in de buurt verlaten hadden. Daar de Duitschers ook een verbinding tusschen Oslo en Bergen tot stand ge bracht hebben en den spoorweg van Dombaas naar Ulsberg (bij Stóren) be zitten, is, afgezien van enkele verzets- cenrtra, Zuid-Noorwegen tot Drontheim grootendeels in Duitsche handen. Het opperbevel van de Duitsche weermacht deelt mede: „Bij de rustelooze achtervolging der in wilde vlucht terugtrekkende Engelschen hebben de Duitsche troepen Andalsnes bereikt en daar te 15 uur de Duitsche oorlogsvlag geheschen". Het communiqué van het B r i t- s c h e ministerie van oorlog vermeldt: De troepen der geallieerden, welke de laatste dagen ten Zuiden van Dront heim operaties hebben uitgevoerd, wel ke ten doel hadden den vijandelijken op- marsch te vertragen, zijn thans, na vele vijandelijke aanvallen te hebben afge slagen, terug getrokken, met het oog op de steeds toenemende sterkte van den vijand. De geallieerde troepen zijn met suc ces ingescheept te Andalsnes en andere havens in de nabijheid. Dit geschiedde ondanks de voortdurende pogingen van den vijand om deze havens en de. verbindingen door actie uit de lucht te vernietigen. THANS IN NOORD-NOORWEGEN? Van Noorsche zijde werd verklaard, dat gedurende de jongste Duitsche bom bardementen van Molde, de regeering Nygaardsvold, koning Haakon en de andere leden van de Noorsche konink lijke familie zich in de omgeving van deze havenplaats bevonden. „Zij hebben zich zonder incidenten met onbekende besteming ingescheept" zoo werd voorts verklaard. Men gelooft, dat zij zich er gens in het Noorden van Noorwegen bevinden. Te Stockholm kwamen gisterenavond naar het Duitsche nieuwsbureau mede deelt, sensationeels berichten binnen, volgens welke koning Haakon en de Noorsche regeering-Nygaardsvold naar Zweden gevlucht zouden zijn. Het opperbevel van de Duitsche weermacht maakt bekend: De operaties in Noorwegen tusschen Oslo en Drontheim zijn overgegaan in achtervolgingsvluchten. De Britten ont ruimen overhaast en in verwarring het gebied bij Andalsnes. Onoverzienbare Engelsche voorraden zijn bij Dombaas in handen onzer troe pen gevallen. Onder den indruk van deze gebeurte nissen heeft de Noorsche bevelhebber van het gebied Moren en Romsdal de capitulatie aangeboden. De intacte spoorweg tusschen Dom baas en Ulsberg (ten Zuiden van Dront heim) is in zijn geheelen omvang in onze handen. Het aantal gevangenen en de hoeveel heid buit neemt voortdurend toe. Het luchtwapen heeft zijn stelselma tige aanvallen tegen de vijandelijke lan dingsplaatsen met succes voortgezet. Ook by Narvik werden vijandelijke batterijen bestreden. Den vijandelijken zeestrijdkraehten werden verdere ver liezen toegebracht. Een kruiser heeft een treffer op het dek opgeloopen, wel ke een brand en ontploffingen tenge volge heeft gehad. Een Britsch koop vaardijschip werd tot zinken gebracht, zes werden zwaar beschadigd, zes Brit- sche vliegtuigen werden omlaag ge schoten. In het gebied Van Valdres zijn van de vierde Noorsche divisie, die, naar gemeld, zich aldaar heeft overgegeven, 300 officieren en 2300 man gevangen genomen, 290 paarden, drie stukken ge schut en 85 machinegeweren buitge maakt. De bij Bergen opereerende Duitsche troepen hadden bijzondere moeilijkheden toen zij na de inneming van Voss, den tunnel in het Mir-dal naderden. Daar het niet mogelijk was om den tunnel heen te gaan, deden onze tróepen een aanval op den sterk verdedigden tunnel. De ruim 5000 m langen tunnel hebben zij in een verbitterd gevecht doorge trokken en den Oostelijken uitgang heb ben zij thans bereikt. De tunnel is on geschonden gebleven. DUITSCHE VLIEGTUIGEN VALLEN ZIEKEN EN GEWONDEN AAN. De Noorsche regeering heeft het in ternationale Roode Kruis te Genève me degedeeld, dat volgens rapporten van het hoofdkwartier van het Noordelijke leger op 1 Mei voor de derde maal de transporten van gewonden en zieken in de Noorsche territoriale wateren door Duitsche vliegtuigen zijn aangevallen. De bombardementen veroorzaakten groote verliezen: onder de slachtoffers bevinden zich dokters en verpleegsters. De regeering heeft het Roode Kruis verzocht een krachtig vertoog tot de Duitsche regeering te richten, opdat de Duitschers het Roode Kruis-teeken op de Noorsche schepen, die dat nooit mis bruikt hebben en nooit zullen misbrui ken, eerbiedigen. KNUT HAMSUN WEKT DE NOREN OP HUN VERZET TE STAKEN. Naar het D. N. B. meldt, heeft de Noorsche schrijver Knut Hamsun een oproep tot het Noorsche volk gericht, waarin hjj onder meer zegt, dat verzet tegen de Duitsche wapenen zinneloos is. „Engeland aldus Hamsun kan niet helpen. Het zendt slechts enkele groep jes menschen, die reeds door de dalen zwerven en om voedsel bedelen. Noren, werpt uw geweren weg en gaat weer naar huis. De Duitschers strijden voor ons allen en breken thans de tyrannie, die Engeland jegens ons en alle andere neutralen heeft uitgeoefend". De militaire medewerker van Reuter geeft de volgende toelichting: „De Britsche troepen te Andalsnes zijn teruggetrokken, zonder dat een enkel menschenleven verloren gegaan is en zij kunnen dus opnieuw ten strijde trek ken. Terwijl het front verzwakt werd, is de strijd voortgezet en de troepen trok ken ordelijk terug. De soldaten gingen scheep, ondanks de hevige luchtaanval len. Alle omstandigheden, zooals de korte nachten, waren gunstig voor den vijand. Moed, vastbeslotenheid en vindingrijk heid waren noodig, om de operaties te beëindigen, toen bleek, dat zij niet meer voortgezet konden worden. Had men dat niet gedaan, dan had het leger een on- gunstigen strijd moeten voeren en wa ren, evenals in Gallipoli,, vele duizenden gesneuveld. Het is mogelijk, dat hoeveelheden uit rusting en materieel achtergelaten zijn, maar dat kan niet veel zijn, want er is geen tijd geweest voor het maken van voorraden. Slechts door de vliegtuigen is het initiatief bij Drontheim in han den der Duitschers overgegaan. Het is zeker, dat, onder betere omstandighe den, middelen gevonden zullen worden, om de vliègtuigen te bestrijden. Onder- tusschen, besluit Reuter, kunnen de ge allieerden zeggen, dat het moreel van hun troepen niet geleden heeft." VLIEGVELDEN BESTOOKT. Over de activiteit der luchtmacht deelt het Britsche ministerie van Lucht vaart het volgende mede: „De Royal Air Force heeft den druk op de vijan delijke vliegtuigbases in Noorwegen en Denemarken voortgezet. Woensdag werd Stavanger overdag tweemaal gebombar deerd en Woensdagnacht werden de vliegvelden van Stavanger, Aalborg en Forneby elk een keer zwaar gebombar deerd. ENGELSCH ESKADER AANGEVALLEN. Het Duitsche Nieuwsbureau meldt „Èen sterk Britsch vlooteskader, waar toe o.a. vliegtuigmoederschepen behoor den, naderde op 1 Mei de Noorsche Westkust. Onmiddellijk na ontvangst van dit bericht is een escadrille Duit sche jachtvliegtuigen van de basis in Noorwegen opgestegen, om een aanval te ondernemen. Ondanks het krachtige verzet van de vijandelijke jachtvlieg tuigen en het geconcentreerde vuren der luchtdoelkannonnen van alle oorlogs schepen, voerden de Duitschers onver saagd hun opdracht uit, waarbij zij twee vijandelijke vliegtuigen neergeschoten hebben. Op het voorschip van een vlieg tuigmoederschip is een bom van middel matig kaliber terechtgekomen. Vlam men en rook waren het resultaat van die goed gemikte bom. Ook een ander vlieg tuigmoederschip werd met bommen be stookt. De uitwerking kon echter niet nauwkeurig waargenomen worden, als gevolg van een mistbank. Verder is een bom van middelmatig kaliber op het achterschip van een torpedojager ge vallen, waardoor het schip onmiddellijk moest stoppen. Door deze aanvallen is het vijande lijke eskader uiteengedreven. De meeste oorlogsschepen zjn na het einde van den strijd in groote vaart in tegenge stelde richting, naar het Westen, geva ren. Een Duitsch vliegtuig is van die vlucht niet teruggekeerd." Het Engelsche Lagerhuis is gister middag in rustige stemming bjeengeko- men om naar een verklaring van Cham berlain te luisteren over den oorlogstoe stand. De minister-president verzocht de le den van het Huis nog even geduld te wil len oefenen, daar het nog niet mogelijk was een volledige verklaring af te leg gen. Het is onmogelijk, aldus Chamber lain, thans reeds de plannen en bewegin gen, welke nog niet voltooid zijn, bekend te maken. Ik kan vandaag slechts een interimverklaring afleggen, maar ik hoop, dat Churchill en ik in staat zullen zijn in het begin van de volgende week heel wat meer te kunnen zeggen. Men heeft gevraagd hoe het kwam, dat Duitschland in staat was ons in Noorwegen voor te zjn. Dat kwam door 't lang van te voren beraamde en nauw keurig uitgewerkte verraad tegen een niets vermoedend en bijna ontwapend volk. Sinds vele maanden wisten wij, dat de Duitschers troepen en voorraden in de Oostzeehavens concentreerden. Het was duidelijk, dat eenige aanvalsdaad over wogen werd. Deze strjdkrachten waren evenzeer beschikbaar voor een aanval op Finland, Zweden, Noorwegen, Ne derland als tegen Engeland, en men kon onmogeljk vooruit zeggen, waar de slag zou vallen. Indien wj geweten had den, dat Denemarken en Noorwegen het slachtoffer moesten worden, hadden wj hetgeen gebeurd is niet kunnen verhin deren, zonder de medewerking van die landen. Maar in het geloof, dat hun neu traliteit hen zou redden, namen zij geen voorzorgsmaatregelen en gaven zij ons geen waarschuwing voor een aanval, welken z j inderdaad nooit vermoed heb ben. De campagne in Noorwegen begon op 7 April, toen wij bericht kregen, dat een groote Duitsche vlootmacht zich naar en langs de westkust van Noorwegen be woog. Dien avond voer de „Main battle fleet" en het tweede kruisereskader uit Scapa en Rosyth, in de hoop den vjand te ontmoeten. Op 9 April vielen de Duitsche troepen Denemarken binnen en geholpen door lang te voren beraamd binnenlandsch verraad brachten de marinestrijdkrach ten troepen aan land. De zeer succesrjke marineaanval van 13 April vernietigde volkomen de vijan delijke marine-strijdkrachten te Narvik. Onze doeleinden bij verdere actie wa ren: le. Alle mogeljke steun en hulp te ge ven aan de Noren. 2e. Den Duitschen opmarsch in het EEN KILOGRAM VOOR DRIE WEKEN Geldig van 3 tot en met 23 Mei. Gedurende het tijdvak van Vrijdag 3 Mei tot en met Donderdag 23 Mei geeft de met „19" genummerde bon der Rijks distributiekaart recht op het koopen van één kilogram suiker. Zuiden tegen te houden of te vertragen. 3e. De redding en bescherming van den koning en de regeering van Noorwe gen te vergemakkeljken. Deze doeleinden konden het vlugst worden bereikt door de inneming van Drontheim. Ondanks het gevaarlijk karakter van deze operaties besloten wj een poging te wagen. De geallieerde troepen kwamen voor ernstige moeilijkheden te staan, waar van de voornaamste wel deze was, dat de beschikbare vliegvelden reeds in han den van den vijand waren. In die omstandigheden bleek het eeni ge dagen geleden, dat het wegens de Duitsche overheersching in de lucht, on mogelijk zou zijn artillerie en tanks aan land te brengen om onze troepen in staat te stellen den vijandelijken op marsch uit het Zuiden te weerstaan. Steeds was het den Duitschers mogelijk versterkingen naar Noorwegen te zen den, en in veel sneller tempo dan voor ons mogelijk was. De vorige week besloten wij het denk beeld te laten varen Drontheim van het Zuiden uit in te nemen, zoodat wij onze troepen uit dit gebied terugtrokken en naar elders overbrachten. Wij hebben thans al onze troepen uit Andalsnes teruggetrokken zonder een man te verliezen. Hoewel het niet mogelijk geweest is de stad te nemen, ben ik tevreden, dat de balans van het voordeel thans aan den kant is van de geallieerden. Ik twijfel niet, of de Duitschers dachten door Noorwegen te wandelen zooals zij door Denemarken gedaan hadden. Die ver wachting is verijdeld door den moed van het Noorsche volk en door de inspan ning van de geallieerden. DE VLOOTVERLIEZEN. Na drie weken oorlog is Noorwegen niet veroverd. In die periode heeft de Duitsche vloot ernstig verlies geleden, waaronder twee slagschepen beschadigd, drie, wellicht vier kruisers tot zinken gebracht, elf torpedojagers gezonken en vijf duikbooten gezonken. Dertig trans- port- en voorraadschepen zijn gezonken met een verlies van verscheidene duizen den manschappen. Verder zijn tien trans- port- en voorraadschepen getroffen door onze torpedo's en waarschijnlijk gezon ken. De verliezen van de Britsche mari ne in dat tijdvak bedragen vier torpedo jagers, drie duikbooten, een marinevaar tuigje en vijf treilers gezonken. Vijf an dere oorlogschepen zijn beschadigd door aanvallen uit de lucht. Een voorraad- schip is bovendien door een torpedo van een duikboot tot zinken gebracht. SCHEPEN OP WEG NAAR ALEXANDRIë. Wij zien uit deze cijfers, zoo vervolgde Chamberlain, dat de kracht en doeltref fendheid van de marine slechts weinig geschonden is, terwijl daarentegen de schade voor de Duitsche vloot zoo he vig geweest is, dat de balans van de vlootsterkte volkomen gewijzigd is en het mogelijk geworden is, de vloot der geallieerden op belangrijke wijze nieuwe bestemmingen te geven. In dit verband wil ik vermelden, dat het mogelijk geacht is tot een normaler verdeeling van schepen over te gaan in de Middellandsche zee, welke eenigen tijd onder invloed heeft gestaan van onze be hoeften in de Noordzee. Reeds bevinden zich een Britsch en een Fransch slag schip met kruisers en marinevaartuigen in het Oostelijke bekken van de Middel landsche zee, op weg naar Alexandrië. Terugkeerende op de gebeurtenissen in Noorwegen, zeide de premier, dat de Duitschers vele duizenden manschappen moeten hebben verloren. Tot hen, die haastige conclusies zou den willen trekken uit het feit, dat wij er Dit nummer bestaat uit 2 bladen. Binnenland. Ontwerp Oorlogswinst-belasting inge diend. De boter- en margarineprijzen. De suiker wordt duurder. Het radio-interview met Ir Mussert. De Bondsdagen der Jongelings-vereeni- gingen. Buitenland. De Engelschen moeten in Noorwegen terugtrekken. Zuid-Noorwegen grootendeels in Duit sche handen. De Koning vertrokken? Rede van Chamberlain. De houding van Italië. voor den aankoop van een Vraagt inlichtingen. Beestenmarkt 8, Tel. 2410 tot 17 uur. Stationsweg 33, Tel. 2017 na 17 uur. niet in geslaagd zijn Drontheim in te ne men, zou ik willen zeggen: Het is nog veel te vroeg om de-balans over Noor wegen op te maken. Slechts een fase van de campagne is afgesloten, waarvan men kan zeggen, dat indien wij ons doel niet hebben bereikt, de Duitschers bun doel evenmin bereikt hebben, terwijl hun verliezen veel grooter zijn dan de onze. DIEPE INDRUK IN ZWEDEN. De opzienbarende verklaring van Chamberlain, dat de Britsche troepen uit Andelsnes worden teruggetrokken, heeft zijn uitwerking in Zweden niet gemist. „Het psychologische effect zal in Zweden verschrikkelijk zijn", zeide een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandsche Zaken aldus Uni ted Press. „Zweden kan nog eens her halen, dat het zijn strikte neutraliteit zal handhaven. Het directe gevolg voor Zwedenzal zijn, meent men in politieke kringen, dat de mogelijkheid om een belangrijke rou te voor den Zweedschen import en ex port via Drontheim te scheppen, thans is weggevallen. Zweden komt dus meer en meer in de Duitsche invloedssfeer. Aan den anderen kant valt ook een licht punt waar te nemen, in dien zin, dat Zweden het gevaar voor een Duitschen inval in Zweden, om door een omtrek kende beweging troepen, tegenover de gealliëerden te brengen, afgenomen is. Een woordvoerder van de Noorsche legatie te Stockholm gaf toe, dat thans geheel Midden- en Zuid-Noorwegen in Duitsche handen zal vallen. De Noorsche troepen, die in het bin nenland strijden, zullen niet gemakke lijk kunnen ontsnappen, maar zij zullen trachten zich een weg te banen naar de Zweedsche grens. Het gebied, dat zich nog volkomen in Noorsche handen be vindt, ligt in het Noorden en telt een bevolking van ongeveer 700.000 zielen. De zesde Noorsche divisie, de eenige, die op order van de regeering op regel matige wijze kon worden gemobiliseerd, en eenige regimenten van de vijfde di visie zijn nog intact, zoodat het Noor sche leger, naar schatting nog op een 30.000 man kan rekenen. Mussolini heeft Woensdag een onder houd gehad met den Amerikaanschen ambassadeur Pbilipps, die zich op de hoogte wenschte te stellen van de plan nen van Italië. In Amerikaansche kringen te Rome wordt verklaard, dat Mussolini den Ame rikaanschen ambassadeur de verzeke ring heeft gegeven, dat Italië in de naas te toekomst zijn houding van niet-oor- logvoerende niet zal wijzigen. Ook van Britsche zijde is diplomatiek contact gehouden met de Italiaansche autoriteiten. In verband met de onzekere situatie in de Middellandsche Zee zijn echter in geheel Egypte zekere voorzorgsmaatre gelen genomen. ORDER AAN VLIEGTUIGEN. Ook de vliegtuigen van de Imperial Airways hebben speciale orders ontvan-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1940 | | pagina 1