Mijnhardijes
GELD
Dagblad voor de Provincie Zeeland
DE VOLKENBOND.
De Onderwijsbegrooting.
EERSTE BLAD,
Belangrijkste Nieuws
N.V. Financierings-Mij. ..ZEELANOIA'GQES
Uit de Provincie
ZATERDAG 27 APRIL 1940
54e JAARGANG - No. 175
Terugtocht der geallieerden bij Dombaas - De
Duitschers weer in Röros? - Duitsche aan
vallen bij Steinkjer afgeslagen - De omsingeling
van Narvik - Een zware taak voor de geallieerden
Vandaag verklaring van Von Ribbentrop - Bel
gisch Kabinet blijft aan.
Geallieerde terugtocht bij Dombaas.
Omsingeling van Narvik voltooid?
Britsche vliegtulgbases in
Noorwegen.
tegen Hoofdpijn, Kiespijn, Migraine
De geallieerden en de Noren staan
voor een zware taak.
Von Ribbentrop zal heden verklaring
afleggen.
Belgisch Kabinet blijft aan.
beschikbaar 5 pCt.
AUTOMOBIEL
Incident In de Eerste Kamer.
Uitgave: N. V. Uitgevers Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
A5S39e&entaprlJa f2.00 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en VDssingen t 0220
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeeüngen 00 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
In het jongste nummer van „T d -
seinen" (Stemmen uit Christelijk-
Historischen kring), schrijft Dr F. C.
Dominicus over „De Volkenbond nu en
straks".
„Het zal zegt hij menigeen eeu
"hachelijke taak schijnen, den Volken
bond te verdedigen en een poging te
doen zijn bestaan te rechtvaardigen in
het jaar, waarin door een oorlog, die
een tweede wereldoorlog dreigt te wor
den, zijn bankroet ons als het ware el-
ken dag duidelijker voor oogen wi rdt
gevoerd.
Ik kan my dit standpunt indenken.
Maar er is een andere kant aan de zaak.
Men kan ook zóó redeneeren: Juist
wanneer opnieuw de menschen tonnen,
dat zij naar het oude Latijnsche spreek
woord wolven tegenover elkaar zijn, is
het dubbel noodzakelijk naar middelen
te zoeken, om deze uitingen van dierlijk
heid te toornen.
Er wordt nog maar al teveel gerede
neerd over het al of niet mogel jjke
van een Volkenbond, terwijl men in do
eerste plaats moet denken aan de
noodzaak er van.
Is het ooit in de gedachten dergenen,
die zoo goed (in theorie) weten te ver
tellen, waarom een Volkenbond geen be
staansmogelijkheid heeft, opgekomen
om denzelfden gedachtengang toe te
passen op andere verkeerdheden en zon
den in het menschelijk bestaan? Heb
ben deze menschen ooit een redeneering
op touw gezet, om aan te toonenwaar
om het onmogelijk zou zijn diefstal,
moord en brandstichting te maken tot
dingen, die uit onze maatschappij met
alle krachten gebannen moeten worden?
En zijn er onder hen dan geweest, die
de gevolgtrekking maakten: Zoolang de
wereld bestaat en de zonde onder de
menschen heerscht, zullen deze dingen
plaatsgrijpen, waaruit volgt, dat we ons
er niet tegen moeten verzetten? Ik ge
loof het niet."
De schrijver wijst er dan verder op,
dat we hier een overeenkomstig geval
hebben. En ook ziet hij in al het donker
van dezen tijd enkele hoopvolle ver
schijnselen. Een merkwaardig feit is b.v.
hoe rondom ons in de oorlogvoerende
landen in tegenstelling met 1914
nergens eenige geestdrift is voor den
oorlog. Nergens ontdekt men de jui
chende vrouwen en verloofden, die de
uittrekkende soldaten met bloemen be
kransten. Een begin dat althans eenige
reden geeft tot hoop.
Dr Dominicus geeft verder een over
zicht van wat er in den loop der eeuwen
reeds gepeinsd en gedaan werd, om te
komen tot een vredelievende oplossing
van internationale geschillen en komt
dan tot den Volkenbond, die reeds bij
de geboorte tot mislukking gedoemd
was, en die toch niet zonder beteekenis
is geweest.
De korte geschiedenis van den Vol
kenbond is een historie vol teleurstellin
gen. Maar het is toch ook niet billijk
alleen op de mislukkingen te letten.
Er zyn sedert de oprichting van den
Volkenbond meer dan 30 internationale
geschillen te Genève beslecht, waarbij
een drietal oplossingen mislukt zijn. En
daarnaast is er ontzaglijk veel gedaan
op het gebied van kinderbescherming,
slavenhandel, bordeelen, vrouwenhandel,
handel in bedwelmende middelen, porno
graphic, ruil van medische inlichtingen,
enz.
Het is waar, 1940 geeft niet veel be
moedigends te zien ten opzichte van de
toekomst van den Volkenbond.
Maar dit kan, meent de schrijver, geen
reden zijn om niet van harte in te stem
men met wat het Program van beginse
len der C.-H. Unie hieromtrent zegt:
„Krachtig worde bevorderd het stre
ven naar de beslissing van geschillen
tusschen de volken langs den weg van
internationale rechtspraak, arbitrage, of
bemiddeling, inplaats van door wapen
geweld."
En: „Voorzoover dit vereenigbaar is
met het landsbelang, worde steun ver
leend aan iedere poging, om de rechts
idee in het volkenrechtelijk verkeer te
sterken."
Alleen, en daarop wordt door Dr D.
volle nadruk gelegd, van het pogen om
te komen tot een internationale rechts
orde is alleen heil te verwachten, indien
het geschiedt in den geest van het Chris
tendom.
„Als de deur van de conferentie-zaal
voor God opzettelijk gesloten wordt, dan
zal er van de menschelyke pogingen
niets terecht komen. De grooten der aar
de hebben zoo vaak gepoogd de sterren
aan den hemel te dooven en zy hebben
zelfs in allen ernst gemeend dat hun
dit gelukt was en dat de dienst der Rede
den dienst van God had vervangen, maar
steeds weer bleek, dat de oude tekst be
waarheid werd„Die in den hemel woont
zal lachen, de Heere zal ze bespotten".
Zóó ziet het ook de Antirevolutionaire
party.
In haar program gaat zij uit van de
gedachte dat de Volkenbond, wanneer
deze aan de eene zijde waakt voor de
zelfstandigheid der byzondere staten en
aan den anderen kant streeft naar een
hoogere eenheid, naar een vreedzame
ordening in de statengemeenschap en op
lossing van de internationale geschillen,
warmen steun verdient.
Mits, ook hier met de goddelyke ordi
nantiën rekening wordt gehouden.
In het Program van Beginselen wordt
dit aldus uitgedrukt:
„Voor de betrekkingen met de andere
naties leert zjj, dat ook deze beheerscht
worden door de ordinantiën die God voor
de volken gesteld heeft, dat mitsdien,
met ongerepte handhaving der eigen na
tionale zelfstandigheid, krachtig is mede
te werken aan de ontwikkeling van het
recht der statengemeenschap en daar
door aan de vreedzame oplossing van
geschillen tusschen de volken, zoomede
aan wering, desnoods met de sterke
hand, van alle onrechtmatig geweld, en
aan den opbouw van een samenleving en
samenwerking der naties, die aan recht
en gerechtigheid beantwoordt en de
geestelijke en stoffelijke belangen der
volken bevordert."
)\§¥c€km van gumt
SI»
"Het Noorsche officiëele communiqué
van het Noorsche hoofdkwartier „ergens
in Noorwegen" luidt als volgt: „Onze
troepen hebben Donderdag in Oost-
Noorwegen de vijandelijke aanvallen
tot staan gebracht te Gulsvik, in het
Hallingdal, verder tuschen het Etnedal
en het Zuidelijke Aurdal, alsmede te
Kvam in het Oudbrandsdal. De vyande
lyke aanvallen werden gesteund door
artillerie, tanks en vliegtuigen. De Brit-
sche troepen hebben twee Duitsche
tanks vernield.
In West-Noorwegen trekken de Duit
schers van Ulvik en Eide aan de Har-
dangerfjord naar Voss en van Bergen
uit langs den spoorweg naar het Oosten.
De Duitsche artillerie, die te Eide op
gesteld staat, alsmede de Duitsche vlieg
tuigen, hebben Voss gebombardeerd."
Het communiqué van het Britsche mi
nisterie van Oorlog heeft den volgen
den inhoud:
„De geallieerde troepen in het Zui
den van Noorwegen waren ten Zuiden
van Dombaas (in het Gudbrandsdal) in
hevige gevechten gewikkeld met sterke
vijandelijke strijdkrachten, die gesteund
werden door artillerie, gepantserde
vechtwagens en laag-vliegende vliegtui
gen. Het is noodzakelijk geweest in be
perkte mate terug te trekken.
In het gebied ten Noorden van Steink
jer is het niet tot gevechten gekomen,
doch de patrouilles waren actief. Van
het gebied van Narvik valt niets te
melden."
DE DUITSCHERS WEG EN WEER
TERUG IN ROEROS.
Verklaard werd, dat de Duitschers
Donderdag Roeros binnentrokken. Hun
voorhoede bestond uit vier pantser
wagens. Plotseling echter zag men, dat
de Duitschers terugtrokken.
Ofschoon de correspondent van „Af-
tonbladet" meldt, dat de Duitsche terug
tocht veroorzaakt werd door den onver-
wachten tegenstand der Noorsche troe
pen, kan het ook zijn, dat de Duitsche
terugtocht te weeg werd gebracht door
dat de Duitschers begrepen, dat zij hun
linies te ver hadden gerekt en dat zij
op versterkingen moesten wachten.
Per telefoon deelt de United-Press-
correspondent uit Roeros intusschen
mede, dat thans wederom Duitsche troe
pen deze plaats bezetten.
Gistermorgen zeer vroeg kwamen de
Duitsche troepen terug. Kort daarop
dook een eskader van twintig zware
Duitsche bommenwerpers noordelijk
over de stad, om de Noorsche en ge-
alliëerde stellingen by de spoorwegen en
verkeerswegen te bombardeeren.
Ook Stoeren en Singaas zouden hevig
gebombardeerd zyn. De spoorweg van
Roeros naar Stoeren zou door Duitsche
bommen op verschillende plaatsen zyn
opgeblazen.
DUITSCHE TEGENSLAG.
In den sector van Steinkjer, ten
noordoosten van Drontheim, zoo schrijft
de correspondent aan de Noorsche grens
van Allehanda, zijn de Duitsche pogin
gen om door de geallieerde stellingen
heen te breken herhaaldelijk met zware
verliezen afgeslagen.
De Duitsche activiteit in de lucht is
in dit gebied afgenomen ten gevolge van
het aan land zetten van geallieerd lucht
doelgeschut en gevechtsvliegtuigen.
Men raamt, dat ongeveer 3000 man
Duitsche troepen dagelijks van Deensche
bases naar Noorwegen worden vervoerd.
Zy reizen door de lucht of over zee en
worden hoofdzakelijk in het gebied van
Oslo aan land gezet.
„Aftonbladet" meldt, dat gisteren aan
de Zweedsche grens kanonvuur gehoord
werd uit de richting Narvik. Men gelooft
dat het afkomstig was van de Britsche
oorlogsschepen, die de Duitsche stellin
gen beschoten.
Het weer is beter geworden en men
verwacht beslissende operaties, daar de
omsingeling van Narvik door de gealli
eerden, naar thans gemeld wordt, vol
tooid is.
De Britsche scheepskanonnen, zoo
vervolgt genoemd blad, zouden gemak
kelijk Narvik in puin kunnen schieten,
maar het lot van de 5000 burgers in de
stad sluit zulk een actie uit.
BETERE KANSEN VOOR DE
GEALLIEERDEN.
Engeland is er in geslaagd, vliegtuig
bases in Noorwegen te vestigen, waar
het thans gevechtsvliegtuigen heen kan
zenden, om den Duitschers hun meerder
heid in de lucht te betwisten, nu de be
slissende fase in den strijd om Drontheim
nadert, aldus meldt Un. Press.
Met dezen beteren steun uit de lucht
hebben de geallieerden waarschijnlijk
ook een betere kans, den noordwaart-
schen druk van Duitsehland van Oslo
uit, om hun troepen te vereenigen met
het garnizoen van Drontheim, het hoofd
te bieden.
Zooals erkend wordt, had Duitsehland
tot dusverre in Noorwegen de hegemo
nie in de lucht.
Tengevolge van de superioriteit van
het Duitsche luchtwapen was de Duit
sche luchtmacht in staat, de Noorsche
en geallieerde troepen te beschieten.
Militaire deskundigen te Londen blij
ven er evenwel van overtuigd, dat on
verschillig hoe de afloop in Noorwegen
zal zijn, de oorlog zal worden verloren
of gewonnen aan het westelijk front,
waar men het groote treffen in 1941 ver
wacht.
Reuter bevestigt, dat Britsche ge
vechtsvliegtuigen in Noorwegen zyn aan
gekomen.
Het ministerie van luchtvaart deelt
mede, dat enkele Britsche gevechtsvlieg
tuigen operaties in Noorwegen hebben
verricht. Zes vyandelyke vliegtuigen zyn
neergeschoten en acht andere vyande-
Behandeling in de Eerste Kamer.
De Eerste Kamer heeft gisteren
wat laat door de ziekte van Minister
Bolkestein -*• een begin gemaakt met
de behandeling van de Onderwysbegroo-
ting.
Er werd hierbij vooral aandacht ge
schonken aan de leerlingen-
schaal die men verlaagd zou willen
zien, en de kweekelingen-
met-akte, voor wie gevraagd
werd dat hun dienstjaren als zoodanig
voor het pensioen zullen meetellen.
Voorts werd o.a. door Prof. Barge
geklaagd over de verhooging van de
collegegelden in 1933 en gevraagd by
zondere lectoraten aan de rijksuniver
siteiten mogelijk te maken. Door Prof.
Woltjer werd teleurstelling uitgespro
ken, dat Minister Bolkestein geen
staatscommissie wenscht ter bestudee
ring van financieelen steun aan het by-
zonder hooger onderwijs.
lyke machines zijn beschadigd.
Britsche vliegtuigen hebben aanvallen
ondernomen op de olietanks aan de Oslo
fjord en een groot transportschip in de
fjord, op de water-vliegtuigbasis van
Stavanger en op vier groote schepen, die
in de nabijheid der haven lagen.
Vyf Britsche toestellen worden ver
mist, terwijl enkele machines beschadigd
werden.
In Britsche militaire kringen geeft
men openlijk toe, dat de Britsche strijd
krachten in Noorwegen een zwaren tijd
doormaken en voor een moeilijke taak
staan, al geeft men tevens te verstaan,
dat Engelands vastberadenheid om „het
werk ten einde te brengen" ongeschokt
is.
Het ontbreekt ook niet in de pers aan
waarschuwingen voor het Britsche pu
bliek tegen tè grootoptimisme wat de
vorderingen van den* veldtocht in Noor
wegen betreft
Zoolang geen noodvliegveiden zyn in
gericht achter de Britsche linies en zoo
lang geen Britsche gevechtsvliegtuigen
en bommenwerpers van Noorschen bo
dem af opereeren, zal het een gevaarlijke
illusie zijn te denken aan een gemakke
lijke of zelfs succesvolle campagne.
Evenmin zal men iets van beteekenis
kunnen bereiken, zoolang niet een of
twee voorname havens zyn heroverd.
De geallieerden realiseeren zich, dat
zij voor een moeilijke situatie geplaatst
zullen worden, indien de Duitschers er in
slagen, de verbinding met hun troepen
in Drontheim tot stand te brengen. Dit
zou zelfs kunnen beteekenen, dat de ope
raties der gealileerden zich zouden moe
ten beperken tot Noord Noorwegen. Het
doel van de geallieerden zou in dat ge
val zyn, de Zweedsche grens te bereiken,
ten einde het Noordelyk deel van Noor
wegen voor de Duitschers af te sluiten.
De Duitsche minister van buitenland-
sche zaken ,Von Ribbentrop, zal vanmid
dag 2.30 uur (Ned. tijd 1.50 uur) in te
genwoordigheid van het diplomatieke
corps, alsmede van de Duitsche en de
buitenlandsche pers eer» verklaring af
leggen over den politieken toestand. De
rede zal door alle Duitsche radiozenders
worden verspreid.
OP UITDRUKKELIJK VERZOEK VAN
DEN KONING.
De Belgische kabinetsraad is onder
voorzitterschap van den premier, Pier
lot, bijeengekomen en heeft besloten op
uitdrukkelijk verlangen van den Koning,
zijn taak voort te zetten.
De tekst van den brief, welken Ko
ning Leopold tot Pierlot heeft gericht,
luidt als volgt:
„Op het oogenblik, dat het leger de
wacht houdt aan de grenzen, en dat
de toestand aan alle Belgen den plicht
oplegt, zich nog hechter aaneen te slui
ten, is de tijd niet geschikt een minis
tercrisis te openen over kwesties van
binnenlandsche politiek. Ik zou tegen
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Zware taak der geallieerden in Noor
wegen.
Succes der Duitschers bij Dombaas.
Röros weer in hun handen.
Vandaag verklaring van Von Ribben
trop.
Belgisch kabinet blijft aan.
voor den aankoop van een
Vraagt inlichtingen.
Beestenmarkt 8, Tel. 2410 tot 17 uur.
Stationsweg 33, Tel. 2017 na 17 uur.
de hoogste belangen des lands hande
len, indien ik het ontslag van de re
geering zou aanvaarden, juÏ3t nadat de
senaat onlangs nog bevestigd heeft,
dat onze buitenlandsche politiek prac-
tisch de volkomen instemming van de
natie heeft. Ik verzoek u dus, onverwijld
de zaak voort te zetten, welke de re
geering op zich genomen heeft en wel
ke het belang van het vaderland ver-
eischt. Opnieuw spreek ik in u myn
vertrouwen uit."
w.g. LEOPOLD.
NJLB.-ERS MAKEN KABAAL EN
VERSTOREN DE ORDE.
Tijdens de rustige debatten over de
Onderwijsbegrooting in de Eerste Kamer,
hebben de leden van de N.S.B.-fractie het
oirbaar geacht, een incident te veroor
zaken.
Midden onder het betoog van hun par
tijgenoot Mr De Rijke, aldus het „A1 g.
H d b 1.", bewogen de heeren Van Ves-
sem en Von Bönninghausen zich eens
klaps in de richting van één der vele
deuren, waarvan deze oude vergaderzaal
der Staten van Zuid-Holland is voorzien.
„Er staan twee mannen achter de deur"
was de kreet, die door hen werd aange
heven. Even later rukte de heer Von
Bönninghausen die deur open, waarna
men inderdaad gedurende een kort
oogenblik twee heeren het waren poli-
tie-rechercheurs in levenden lijve aan
schouwen kon. „Die deur moet open",
schreeuwde temidden van de rustige ver
gadering Mr Von Bönninghausen, wien
wij een sterker gevoel voor tucht en ge
zag hadden toegedacht.
Nadrukkelijk gelastte de voorzitter,
verdere orde-verstoring achterwege te
laten. „De dein- moet dicht", aldus de
bejaarde, doch zeer energieke voorzitter
van onzen Senaat. Terwijl de overige,
niet-sprekende leden der N.S.B.-fractie
ten minste een zeker decorum bewaar
den, ontwikkelde Mr Von Bönninghau
sen een schril en hoog stemgeluid. Hij
ontzag zich zelfs niet tegen de deur in
kwestie een trap te geven.
Nog afgezien van het feit, dat de voor
zitter het volste recht heeft, ter handha
ving van de orde buiten de vergaderzaal
en achter deuren een ieder te posteeren,
die hem goeddunkt, kan het optreden
van Mr Von Bönninghausen moeilijk ge
zien worden als een bewijs van de nieu
we „orde" waartoe de N.S.B. ons volk
zoo graag wil bekeeren. Of misschien
juist wel?
VOETPAD LANGS DEN WEG
MIDDELBURG—KOUDEKERKE.
Het voetpad langs den provincialen
weg MiddelburgKoudekerke was den
laatsten tyd door allerlei omstandig
heden in een zoodanigen toestand, dat
het wandelen langs dezen mooien weg
geen genoegen meer was.
Naar aanleiding van een verzoek van
den A.N.W.B. om verbetering, heeft de
hoofdingenieur van den Provincialen
Waterstaat thans medegedeeld, dat een
aanvang is gemaakt met de herstellin
gen, zoodat dit voetpad eerlang weder
behoorlijk begaanbaar zal zyn.
GOES.
INSTALLATIE BURGEMEESTER
MR W. C. TEN KATE OP 3 MEI A.S.
Te 2 uur namiddag wordt de raadzaal
opengesteld voor belangstellenden. Ver
schillende plaatsen zyn gereserveerd.
