Aspirin Zweien onier Duitsche pressie Chamberlain veer het Lagerhuis. De les van het Noorden. MINISTERS BÊni Het bezette Denemarken. Proclamatie van Koning Christiaan. „Machtige vlooteenheden bevinden zich op zee" Opperste oorlogsraad te Londen bijeen. Rusland blijft afzijdig. Nieuwe eischen van Rusland aan inland? Vliegdiensten gestaakt. Het oordeel van de Belgische bladen in verband tionale verloven telefonischi sche verb IN dit geen groote scandinavis zware en lichte kruisers, alsook torpedo jagers gesignaleerd. Volgens tot nu toe ontvangen radio berichten is als eerste gedeeltelijk resul taat vast te stellen, dat door bommen van zwaar kaliber werden getroffen: twee slagschepen elk door drie voltref fers, twee zware kruisers, eveneens door zware voltreffers, een schip ligt met zware slagzij, een ander staat in brand. Groote olievlekken bedekken het zee oppervlak over een groot gebied. Volgens den vlootcorrespondent van Reuter is geen bevestiging verkregen van het bericht, volgens hetwelk aan de Noorsche Westkust een zeegevecht zou worden geleverd. Niet ten onrechte, al dus deze correspondent, is de marine altyd een zwijgende dienst genoemd. Het is niet waarschijnlijk, dat Britsche sche pen, die in de Noorsche wateren liggen, radiomededeelingen zouden doen en daar door hun positie verraden. Volgens een Reuter-telegram uit Parijs zou aan de Noorsche kust ook slag ge leverd zijn tusschen de gealliëerde vlo ten en de Duitsche vloot. De operaties zouden plaats hebben tijdens een zwaren storm. Het Noorsche ministerie van Buitenlandsche Zaken heeft een commu niqué gepubliceerd, waarin vermeld wordt, dat een Duitsche kruiser in de Oslo-fjord aan den grond geloopen is. De militaire correspondent van de „Evening News" schrijft, dat waarschijn lijk Engelsche oorlogsschepen zich reeds in de buurt van Noorwegen bevinden, omdat de Duitsche actie door de gealli eerden werd voorzien, Er behoeft weinig twijfel aan te be staan, dat ook reeds andere maatrege len der gealliëerden in werking zijn gesteld. De marine-correspondent van de „Evening Standaard" noemt deze inva sie Hitler's grootsten blunder. Duitsch- land zal gedwongen worden, lange ver bindingslijnen in stand te houden, ten einde voorraden te kunnen zenden voor de uitrusting van het expeditieleger in Noorwegen. Het is de plicht van het volk, zich te onthouden van iederen weerstand tegen deze troepen. De koning van Denemarken heeft uit het paleis van Amalienborg een procla matie uitgegeven, waarin hij protesteert tegen de bezetting van Denemarken en er bij de bevolking op aandringt, kalm te blijven. De proclamatie eindigde met de woor den: „God behoede u allen. God behoede Denemarken". Reuter verneemt, dat de Duitschers waarschijnlijk naar voren zullen brengen dat hun bezetting van Denemarken IJs land. mede betreft, evenals de Deensche bezittingen in Groenland. Op die wijze zouden zij hopen vloot- en luchtbases te krijgen en hun scheepvaartverbinding met Amerika te handhaven. De zender van Kopenhagen, die thans onder leiding staat van het Duitsche op perbevel, heeft in het Deensch heden een mededeeling tot het publiek gericht, waarin verklaard wordt: „Aangezien de telefoon- en telegraafverbindingen in Deneharken onbetrouwbaar zijn, zullen de middagedities der bladen alleen die nieuwsberichten bevatten die geleverd zijn door het Deensche telegraaf-agent» schap. Reuter meldt nog uit Londen, dat geen verbinding mogelijk is met den Brit» schen gezant te Kopenhagen, die, naar men aanneemt, gevangen genomen is, daar het niet waarschijnlijk is, dat hij Denemarken heeft kunnen verlaten. Radio-Kopenhagen deelt mede, dat de Deensche minister van binnenlandsche zaken met ingang van heden en tot nader order de volledige verdui-.tering van het geheele land bevolen heeft. In welingelichte kringen is men van meening, dat de status van Denemarken zal worden beschouwd als die van een door den vijand bezet land, zooals ook het geval is met Tsjecho-Slowakije. Het zelfde zou gelden voor IJsland en de Faroerlanden. De Duitsche bezettingstroepen beston den uit artillerie, infanterie en marine troepen, doch de sterkte is niet bekend. De meeste Denen vernamen pas uit de Duitsche strooibiljetten wat er met hun land gebeurd was. Het verkeer op een aantal spoorlijnen is tot nader order gestaakt. De veerdien sten tusschen Denemarken en Zweden en over de Groote Belt zijn stopgezet. HET ZAL EEN STRIKTE NEUTRA LITEIT IN ACHT NEMEN. De Amerikaansche radio verklaart, dat Hitier Zweden voor de keuze heeft gesteld tusschen het aanvaarden van de Duitsche „bescherming" of een inval. De beide Kamers van den Rijksdag zijn gisteravond in geheime vergadering bijeengekomen. Volgens Reuter heeft de Zweedsche radio gisteravond aangekondigd, dat de Zweedsche regeering in antwoord op de vraag van Duitschland zijn voornemen heeft te kennen gegeven een strikte neu traliteit in acht te blijven nemen. Intusschen meldt het D. N. B. uit Ber lijn: De rijksregeering heeft de Zweedsche regeering gisterochtend een memoran dum overhandigd, waarin zekere verzoe ken en vragen nopens de houding van Zweden ten aanzien van de Duitsche maatregelen in Denemarken en Noorwe gen worden gedaan. De Zweedsche minister van buiten landsche zaken heeft gisteravond den Duitschen gezant te Stockholm het ant woord op dit memorandum overhandigd. De Zweedsche regeering verklaart in dit antwoord, dat zij wenscht vast te houden aan haar politiek van strikte neutraliteit en geenerlei stappen denkt te ondernemen, welke gericht zijn tegen de Duitsche maatregelen in Denemar ken en Noorwegen. De Zweedsche regeering doet in haar ant woord verder uitkomen dat zij niet voor nemens is eenigerlei maatregelen te ne men, welke aanleiding zouden kunnen geven tot een conflict tusschen de Duit sche en de Zweedsche regeering. Men verneemt te Londen, dat de Zweedsche autoriteiten allen Zweed- schen schepen, die naar Scandinavische havens op weg waren of zich daarheen zouden begeven, hebben bevolen de reis af te breken of in de havens waar zij thans liggen, te blijven. Hoewel de berichten over algemeene mobilisatie in Zweden onjuist blijken te zijn, verneemt Reuter, dat Zweden op alles voorbereid is. Zweedsche kringen verklaren, dat hun land zich tegen iederen inval zal verzet ten, doch zal trachten een volledige neu traliteit te handhaven, indien geen po gingen worden gedaan zijn souvereiniteit te schenden. Noorwegen heeft geen beroep op Zweden gedaan. Buitenlandsche diplomaten te Londen, die gewoonlijk goed op de hoogte ble ken te zijn van de ontwikkeling der din gen, nemen aan, aldus „Un. Press", dat het slechts een kwestie van enkele dagen zal zijn, of ook Zweden zal in den oorlog verwikkeld zijn. Wanneer de geallieerden een groot expeditieleger naar Narvik zenden met het doel, mogelijkerwijs met Zweedsche hulp, de ijzermijnen van Kiruna te be zetten, wordt het als waarschijnlijk be schouwd, dat de Duitschers troepen aan land zullen zetten in Zuid-Zweden en ook in het Noorden via de Bothnische Golf. Wanneer zulk een invasie in het Zui den zou plaats vinden, zou men rekening moeten houden met de Duitsche bezet ting van Stockholm. In Finsche diplomatieke kringen gaf men uiting aan een gevoel van bezorgd heid. Men vreest de mogelijkheid, dat de Russische troepen hun opmarsch doo^ Finland zullen hervatten, teneinde te voorkomen, dat de geallieerden óf de Duitschers Finsch grondgebied zouden bezetten. De Duitsche ambassadeur, von der Schulenburg, heeft een langdurig on derhoud gehad met Molotof. Het Engelsche lagerhuis is gistermid dag bijeengekomen in een atmosfeer van spanning en opwinding om de verklaring aan te hooren, die Chamberlain zou af leggen over de nieuwe wending in den oorlogstoestand. Onder luid gejuich stond Chamberlain op. Hjj begon zjjn rede als volgt: „Duitschland is vandaag Denemarken en Noorwegen binnengevallen. Reeds vanaf het begin van den tegenwoordigen oorlog heeft het getracht Scandinavië te overheerschen en zoowel de politieke als de economische politiek van de Scandi navische staten te controleeren. Zyn druk op hen is voortdurend toegenomen. De Duitsche regeering heeft het recht opgeëischt en ten uitvoer gelegd om neu trale en in het bijzonder Scandinavische schepen te vernietigen op de zeeën rond om dit land en tezelfdertijd drong zij aan op de meest strikte inachtneming van de regels der neutraliteit. De geallieerden hebben besloten, dat zij niet voor onbepaalden tijd konden toe stemmen in dezen staat van zaken. Zij legden mijnenvelden in de Noor sche wateren, om de ongehinderde door vaart van het Duitsche verkeer daar te gen te houden, zonder evenwel op eeni gerlei wijze tusschen beide te komen in den normalen Noorschen handel. Op geen enkel oogenblik overwogen de geallieerden bezetting van Scandina visch gebied, zoolang dit niet werd aan gevallen door Duitschland. Alle bewerin gen door Duitschland van het tegendeel zijn zuiver verzinsels en zijn niet op fei ten gegrondvest. De Duitsche regeering heeft thans een verklaring gepubliceerd, inhouden de, dat zij besloten heeft, zich te belas ten met de „bescherming" van Dene marken en Noorwegen. Een aanzienlijk deel van het Deensche gebied staat reeds onder Duitsche bezetting. In Noorwegen zijn de gevechten reeds begonnen. Duitsche troepen zijn ont scheept op Noorsch gebied op verschil lende plaatsen. Er is geen twijfel aan, dat de Duitsche plannen voor den aanval op Noorwegen en Denemarken opgesteld en uitgevoerd werden lang voor het leggen van mijnen door de geallieerden in de Noorsche wa teren. De Britsche regeering heeft terstond de Noorsche regeering de verzekering gegeven, dat zij, met het oog op' den Duitschen aanval op haar land, besloten heeft, terstond haar volledige hulp aan Noorwegen te verleenen (luide toejui chingen) en dat zij den oorlog in volle dige deelgenootschap met haar zal voe ren. Machtige eenheden der vloot bevinden zich op zee. Het zou niet in het openbaar belang zijn, om in dit stadium bijzonder heden mede te deelen over eenigerlei operaties, waarin zij thans zijn gewik keld. Twijfel er niet aan, dat deze nieuwe vermetele en wreede daad van agressie zal uitloopen ten nadeele van Duitsch land en zal bijdragen tot zijn uiteinde lijke nederlaag". De leider van de labour-oppositie, Attlee, hoopte, dat de Engelsch-Fran- sche hulp aan Noorwegen volledig zou worden verleend en snel en doeltreffend gegeven zou worden (toejuichingen). In antwoord op eenige, hem gestelde vragen, zeide Chamberlain nog te heb ben vernomen, dat Duitsche strijdkrach ten te Bergen zijn geland. Hij betwijfelde echter de juistheid der berichten over een landing te Narvik en gaf als zijn meening te kennen, dat hierbij mogelijk sprake was van een andere stad met een vrijwel gelijkluidenden naam in het Zuiden van Noorwegen. (Bedoeld is hier de stad Larvik aan de Westkust van de Oslo-fjord.) De Opperste Oorlogsraad der Geal lieerden is gistermiddag te Londen bij eengekomen ter bespreking van den toestand, die het gevolg is van den Duitschen inval in Noorwegen en De nemarken. De vertegenwoordigers van Frankrijk en Engeland hebben de geheele situatie bestudeerd en hebben in volledige eens gezindheid besloten tot verschillende mi litaire en diplomatieke maatregelen, welke zullen worden genomen ten einde het hoofd te bieden aan deze jongste daad van agressie. Een hooggeplaatst Sovjet-Russisch ambtenaar heeft tegenover de United Press verklaard: „Wij zijn vastbesloten buiten de ge beurtenissen te blijven, die zich op het oogenblik in Scandinavië afspelen". Hy voegde hieraan toe: „De verdra gen met de Baltiscbe landen beveiligen de Sovjet-Unie strategisch aan die zijde, de vrede met Finland heeft de bedreiging in het Noord-Westen opgeheven en het Duitsch-Russische verdrag verzekert den vrede in het Westen". In militaire kringen acht men echter de mogelijkheid niet uitgesloten, dat Rus land weer deel zal nemen aan den oorlog in het Noorden, wanneer de geallieerden een actie zouden beginnen tegen Duitsch land op Noorsch gebied. Eén dezer bron nen verklaarde te gelooven, dat Rusland in zulk een geval Noord-Finland en ver volgens het Noorden van Zweden zou bezetten. Neutraliteitshandhaving eischt de mogelijkheid aan den wil tot onzijdigheid de noodige kracht bij te zetten. Hoe de toestand in het Noorden pre cies is, valt uit de nog steeds elkaar tegen sprekende berichten niet met zekerheid op te maken. Vast staat dat Denemarken door de Duitsche troepen geheel is bezet, dat het „door Duitschland wordt beschermd", zooals 't nu weer heet, om aan de over weldiging althans een schijn van recht te geven, en dat Noorwegen in een uiterst delicate positie verkeert. Het is niet verheffend iemand, die in moeilijkheden is geraakt en misschien aan den rand van den ondergang, nog eens speciaal op zijn fouten te wijzen. Maar het is wel verstandig te pogen, uit wat anderen wedervaart, leering te trekken. En hier valt een belangrijke les te leeren. De Noorsche landen, waar op het stuk van de defensie, de sociaal-democratische ontwapenings-leuze vrij volledige toepas sing vond, hebben hun landsverdediging hopeloos verwaarloosd. Zelfs toen de toestand voor alle neu tralen min of meer precair begon te wor den heeft men weinig moeite gedaan om maatregelen te treffen, teneinde zijn neu traliteit en zelfstandigheid te kunnen handhaven. En de gevolgen bleven niet uit. Toen onlangs de „Altmark" in de Noorsche territoriale wateren door een Britsche torpedojager werd aangevallen, ging het al verkeerd. Van Noorsche zijde werd geen poging gedaan om deze neutraliteitsschending zoo noodig met geweld te verhinderen. Daarna volgde de schending van de neutraliteit, toen van Engelsche zijde in de Noorsche terirtoriale wateren mijnen werden gelegd. Opnieuw bleef Noorwegen in gebreke zich tegen dit optreden te verzetten. Natuurlijk staat het niet vast, dat der gelijk verzet effect zou hebben gehad. Maar waarschijnlijk is het wel, indien de Noorsche bewapening in orde was ge weest en van te voren vast had gestaan, dat dit land geen schending van zijn grondgebied zou dulden. Immers, in dat geval zou Engeland met Noorwegen in conflict zijn geraakt, wat een herhaling zou hebben beteekend van den inval in België door Duitschland, waardoor dit land zich de afkeer van heel de be schaafde wereld op den hals heeft ge haald. Eerder en ernstiger dan verwacht i werd, hebben zich de door Noorwegen gemaakte fouten gewroken. De Duitschers, die blijkbaar reeds lans: hadden gewacht op een geschikt moment om de Noorsche landen te bezetten en die van te voren reeds alles in de punt jes hadden voorbereid hebben in het op treden van Engeland aanleiding gevon den, Denemarken, dat geheel buiten deze kwesties stond, zonder meer over hoop te loopen en een belangrijk deel van Noorwegen te bezetten. Over deze gebeurtenissen zelf spreken wij nu niet. Opnieuw is hier weer gebleken, dat we leven in een wereld, waarin met de eischen van recht en gerechtigheid in geen enkel opzicht rekening wordt ge houden. Abessinië, Albanië, Oostenrijk, Tsjecho- Slowakije, Polen, Finland, Denemarken, Noorwegen, spreken wat dit betreft een duidelijke taal. Maar wel willen we wijzen op de les die hier voor ons te leeren valt. In de eerste plaats blijkt hoe dank baar wij mogen zijn, dat nog tijdig en helaas onder verzet van een der groote partijen, die thans haar mannen in het Kabinet heeft met de versterking van de weermacht ernst werd gemaakt. En in de tweede plaats hoe dringend noodig het is om paraat te blijven en zoo noodig ten koste van zware offers onze defensie tot een zoo hoog mogelijk peil op te voeren. Hierbij moge worden herinnerd aan het woord van H. M. de Koningin: „Neutraliteitshandhaving eischt de mogelijkheid, aan den wil tot onzijdigheid, de noodige kracht bij te zetten". En dan moge God ons helpen onder alle omstandigheden onzen nationalen plicht te vervullen. Radio Stockholm bericht, dat Rusland nieuwe eischen heeft gesteld aan Finland Onmiddellijk moet een economisch ver drag worden gesloten. Er moet onver wijld begonnen worden met den aanleg van een spoorlijn naar de Zweedsche grens. Finland moet toestemmen in de stichting van z.g. gemengde maatschap pijen, gedeeltelijk Russisch, gedeeltelijk Finsch, waarbij Rusland 45 pet in han den zal krijgen van de opbrengst van de Finsche nikkelmijnen. De Britsche autoriteiten hebben veror dend, dat de vliegdiensten tusschen En geland, Nederland, België, Zweden, Denemarken en Noorwegen tijdelijk on derbroken moeten worden. BRITSCHE VERLOVEN IN FRANKRIJK INGETROKKEN. Alle verloven van het Britsche expedi tieleger in Frankrijk zijn gisteravond in getrokken. DE HOUDING VAN TURKIJE. Een hooge Turksche autoriteit heeft tegenover den correspondent van „Uni ted Press" verklaard, dat de verwikke lingen in Scandinavië op geen enkele wijze de Turksche politiek ten opzichte van de gealliëerden zouden wijzigen. Terzelfdertijd werd semi-officiëel de meening uitgesproken, dat, wanneer de gealliëerden zouden aarzelen, Noorwegen te helpen, dit van geweldigen invloed zou zijn op de openbare meening in de neutrale landen en in het bijzonder op die van den Balkan. MOBILISATIE IN ROEMENIë? Een zegsman uit hooge regeerings- kringen verklaarde tegenover de „Uni ted Press", dat „Roemenië tot het einde toe" zal vechten, wanneer het grond gebied geschonden wordt. Hij verklaarde verder, dat hij het waarschijnlijk achtte, dat de mobilisatie zou worden afgekondigd. De militaire voorbereidingen worden versneld. ITALIë SPREEKT VAN „EEN EVI DENT SUCCES VAN DUITSCHLAND". De diplomatieke redacteur van Stefa- ni schrijft, dat de Italiaansche openbare openbare meening, die de schending der Noorsche neutraliteit door de Weste lijke mogendheden heeft afgekeurd, de Duitsche maatregelen gis volkomen ge wettigd beschouwt. Duitschland heeft zich strategische posities van den eersten rang verschaft. Duitschland zal thans, terwijl de geallieerden den ertstoevoer naar dat land wilden afsnijden, de con trole over de Scandinavische mijnen hebben. Eventueele Noorsche tegenstand zou slechts een formeel karakter kun nen hebben. Gayda verklaart, dat Duitschland niet alleen de Fransch-Britsche dreiging heeft weggenomen en zijn bevoorrading heeft verzekerd, maar dat het tevens den toe stand te zijnen gunste in Scandinavië heeft doen keeren, hetgeen een evident succes vormt AMERIKA EN DE INVAL IN NOORWEGEN. Volgens een door Cordell Huil afge legde verklaring, treft de regeering der Vereenigde Staten voorbereidingen om de neutraliteitswet uit te breiden tot de nieuwe gebieden van militaire activiteit in Europa. Huil voegde hieraan toe, dat de regee ring der Vereenigde Staten de ontwik keling der gebeurtenissen van nabij gadeslaat. President Roosevelt heeft in een pers conferentie verklaard,dat spoedig eer» proclamatie zal worden uitgevaardigd, waarbij Noorwegen en Denemarken bin nen het kader der neutraliteitswet wor den gebracht. Op de vraag of Roosevelt van meening was, dat de Duitsche inval in Scandina vië den oorlog dichter bij de Ver. Staten had gebracht, heeft hij geantwoord, dat de gebeurtenissen der laatste 48 uur er ongetwijfeld toe zullen leiden, dat een groot aantal Amerikanen zal denken over de mogelijkheden van oorlog. Hij voegde hieraan toe, dat het voor het Ameri kaansche volk een goed ding zou zijn, meer te denken over de mogelijke ge volgen van het Europeesche conflict, dan zij de laatste zes maanden hebben gedaan. BLOKKADE OOK OP ROUTE NED.- INDIëWLADIWOSTOK. i In het Engelsche lagerhuis heeft de Britsche minister van Economische Oor- j logvoering, Cross, in een antwoord op een hem gestelde vraag, doen uitkomen, dat de geallieerden hun blokkade zullen uitbreiden tot de scheepvaartroute tus schen Nederlandse h-I n d i en Wladiwostok. Hij zeide, dat hij de verze kering kon geven, dat in deze aangele genheid maatregelen worden getroffen; het zou echter niet in het openbaar be lang zijn mede te deelen, van welken aard deze maatregelen zijn. ESSENTIEEL ONDERSCHEID MET BELGIE EN NEDERLAND. De Belgische bladen volgen met ge spannen belangstelling de tragische wen ding welke de oorlogsgebeurtenissen ge nomen hebben. De Nation Beige betoogt, dat de posi tie van België en Nederland een heel an dere is dan die van de Scandinavische landen. België en Nederland, aldus dit blad, hebben goede legers, goede vestin gen en hun geografische positie is gun stig. De Scandinavische landen bevinden zich min of meer buiten Europa en heb ben om die reden gemeend een leger en vestingwerken te kunnen ontberen. Het resultaat van dit inzicht springt thans in het oog. Verder legt de Nation Beige de schuld van alles wat Noorwegen en Denemar ken op dit oogenblik overkomt op de socialistische demagogie, die, om. de kie zers in het gevlei te komen, het algeme ne belang zou hebben verwaarloosd. Ook het Laatste Nieuws schrijft, dat het verkeerd zou zijn, den toestand van de Noordelijke landen met de positie van België te vergel zins wegneemt, toestand zeer so De soc.-dem. P gedaan, dat he Duitsche regeeri rompeling van F ken te wettigen, is als de voorwe daan hebben by Oostenrijk, Tsje Finland. De vra? doen? Reeds deelen zij mijnen hebbe sche territoriale Duitsche opvatti den dus als ge\ hebben, Zweden land onder hun te nemen. Maar v doen De oorlog getreden, welke angstwekkend is Het Duitsche lieke conservati zonder mededoog kleine landen, tej rijk niet het mi ten. De tragische de andere klei: België aan den plicht op hun wa kracht waarmede bewagen, te ver Gistermiddag 1 van het wetsont\ van een winstbei ter De Geer in d den heer Dijxhoi fensie, een schrift De inhoud was aanleiding den v de vergadering te op volgende uren de premier op he nanciën vertoefd, gehad met het m Om half tien ii den van het kat wone vergadering departement vai Y^aar zij een besj den over den alge: De regeeringsp' De regeering 1 voorzorgsmaatreg gende verloven ir a. Voor al het zeemacht de periodieke v< vacantie-verlovi buitengewone vi ring van die, ver ziekte of overlijde b. bovendien v< hoorende tot de luchtdoelartillerie, leurs en de zoekli zakenverloven studieverloven. Alle militairen, de verloven zijn stond naar hun st: Onder studieverlof die uitstel van of uitstel van een deelte van hun ei gekregen. Zij, die nieten, behoeven komen vóór het De telefonische penhagen en Oslo dus thans niet mog en Noorwegen te binding met Stock Het telefoonverk op de gewone wijs in verband met df gen, met vertragin Wel eenige In verband mei den oorlogstoestar van Europa heeft Kon. Ned. Stoomb sloten om het eeni reederij naar Dene terug te roepen, dit het s.s. „Orphei order ontvangen on te keeren. Andere schepen landsche reederijei weg naar of bevonc delijke havens. And zien van de klein waarvan er ongetw de Deensche en N blyf houden. P

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1940 | | pagina 2