GELD
Verklaring van Chamberlain.
Ernstig Nederlandsch
protest te Berlijn.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws
WOENSDAG 3 APRIL 1940
54c JAARGANG - No. 154
Moeilijker positie der neutralen - Ook
Nederlandsch-lndië in 't geding - Weer
luchtgevechten - Drukke conferenties
te Berlijn.
Chamberlain In het Lagerhuis.
Minister Cross over katoen-import
in Nederland: „geen herexport".
Duitsche ontstemming groeit.
Ook de Fransche Kamer bijeen.
Meer Nederlandsche boter
naar België.
beschikbaar a 5 pCt.
AUTOMOBIEL
N.V. Financierings-Mij. „ZEELANDIA'GOES
Geen schadevergoeding bij
mijnexplosies
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Qoei
Postrekening 44455 Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Abonnementsprijs i3,50 per kwsriaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Qoes en Yüssingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA Dagblad voor de Provincie Zeeland
Advertentlën 30 cent per rjge!
Ingezonden mededeeïïjjg.'*n 69 cent per r^eï
Kleine Advertentlën Dinsdags, Vrijdags en
Zaterdags f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
EEN SCHERPERE BLOKKADE.
Gisteren heeft Chamberlain zijn aan
gekondigde verklaring in het Lagerhuis
afgelegd.
In de afgeloopen maanden, aldus Cham
berlain, is de samenwerking en eenheid
van doelstelling tusschen Engeland en
Frankrijk steeds nauwer geworden.
„Het beeld, dat de huidige toestand
den geallieerden biedt, is dat van een
Duitschland, dat zijn eigen uitleg geeft
aan de verplichtingen der neutralen en
dit gepaard doet gaan met bedreigingen
met verschrikkelijke consekwenties, die
voor hen het gevolg zouden kunnen zjjn
van een in gebreke blijven, om te vol
doen aan de Duitsche eischen.
Dit probleem, door Duitschland opge
worpen, van een dubbelen standaard van
neutraliteit, is een probleem, dat wij en
de neutralen thans onder de oogen moe
ten zien. De politiek der geallieerden
wordt bepaald door een scrupuleus reke
ning houden met de neutrale rechten, ter
wijl Duitschland niet geaarzeld heeft om
neutraal eigendom te vernietigen en on
derdanen van neutrale staten te ver
moorden, wanneer dit in zijn politiek
paste.
Duitschland heeft geen scrupules ge
voeld om te dreigen met een inval in
neutrale landen, teneinde hen te verhin
deren, stappen te doen, om hun naburen
bij te staan tegen agressie, of hun eigen
belangen te beschermen.
Wanneer wij, aldus de premier, den oor
log tot een einde willen brengen met zoo
min mogelijke vernieling en ontwrichting
van onze gemeenschappelijke, geestelijke
en materieele beschaving, dan moeten
wij Duitschland afsnijden van de materi
alen die het meest essentieel zijn voor de
voortzetting van zijn agressieve politiek.
De geallieerden zijn derhalve vast be
sloten, den economischen oorlog voort te
zetten tot het uiterste van hun vermo
gen.
Iedere hulp, die de neutralen Duitsch
land zouden kunnen geven, zou, wanneer
zij vèr genoeg werd doorgevoerd, hen
tenslotte verantwoordelijk kunnen stel
len voor het afzichtelijke lot, dat den vo-
rigen slachtoffers van de Duitsche poli
tiek ten deel is gevallen".
Sprekende over den Britschen handel
met de neutrale naburen van Duitsch
land, zeide Chamberlain, dat zij moeten
inzien, dat Engeland er niet in kan toe
stemmen, voor hen de producten beschik
baar te stellen uit bronnen in het Brit-
sche rijk, tenzij de neutralen in ruil den
waarborg geven, dat zij hun toekomsti-
gen handel met Duitschland zuilen be
perken.
In dit verband sprak de premier over
de handelsovereenkomsten, die reeds met
neutrale landen zijn gesloten.
De geallieerden zijn vast besloten, het
gebruik van het wapen der macht ter zee
te intensiveeren. Britsche oorlogssche
pen hebben reeds zekere practische stap
pen gedaan, om tusschenbeide te komen
in de onbelemmerde doorvaart van Duit
sche vrachtschepen uit Scandinavië. Deze
operaties worden uitgevoerd dicht bij de
Duitsche vlootbases, hetgeen wederom
aantoont, hoe hol het Duitsche gepoch
is, dat de controle over de Noordzee in
Duitsche handen is overgegaan".
De aandacht der geallieerden is ook
getrokken op de mogelijkheid, dat
Duitschland wellicht wegen gevonden
heeft om zijn voorraden te vergrooten
uit neutrale bronnen langs wegen, die
alleen over land gaan en tot dusverre
nauwelijks gebruikt werden.
Wij hebben, aldus de premier, den
toestand nauwlettend overzien en wij zijn
voornemens maatregelen te nemen. In
dit verband herinner ik er aan, dat En-
gelsche schepen kort geleden in de wa
teren van het Verre Oosten Sovjet-Rus
sische schepen hebben aangehouden, die
er van verdacht werden, contrabande te
vervoeren, bestemd om via Wladiwostok
naar Duitschland vervoerd te worden.
De premier wees er nog op, dat de
Engelsche diplomatieke vertegenwoordi
gers in Ankara, Athene, Belgrado, Boe
karest, Sofia en Boedapest naar Londen
zign ontboden voor raadpleging en dat te
vens de Britsche gezant te Rome met
kort verlof in Londen zal zijn.
Ik ben er zeker van, aldus Chamber
lain, dat het Huis dit initiatief zal toe
juichen.
Luide toejuichingen weerklonken toen
Chamberlain weer ging zitten.
Veel wijzer zijn we niet geworden. Het
besluit van den oppersten oorlogsraad is
niet meegedeeld.
Het eenige wat Chamberlain heeft wil
len zeggen was dat „dit niet de gelegen
heid was om de termen van de besluiten
van den oorlogsraad te publiceeren", dat
er behalve de reeds verrichte actie van
de Britsche vloot tusschen Scandinavië
en de Duitsche kust „andere maatregelen
in overweging waren", en dat „het La
gerhuis ervan overtuigd kan zijn dat wij
nog niet de grens hebben bereikt van
onze doeltreffende operaties".
De kwestie is dus nog allerminst van
de baan en vormt klaarblijkelijk nog al
tijd een onderwerp van discussie tusschen
Londen en Parijs.
Hij gaf te verstaan, dat de levering
van producten uit het geheele Britsche
Rijk aan de neutralen afhankelijk zou
worden gesteld van hun aanvoerpolitiek
tegenover Duitschland.
Van speciaal belang voor Neder
land is natuurlijk de aankondiging dat
de blokkade in het Verre Oosten zal wor-
deni verscherpt, want dat gaat natuurlijk
voor een groot deel ook tegen Neder-
landsch Oost-lndië merkt het Alg. Hbld
op.
Vandaar de ophef, die in de Engelsche
pers is gemaakt van het bericht, dat de
Duitsche schepen in Nederlandsch Indië
zich gereed maakten voor vertrek naar
Wladiwostok. Het is duidelijk, dat de
geallieerde oorlogsschepen gemakkelij
ker den betrekkelijk nauwen zeeweg kun
nen patrouilleeren tusschen Ned. Oost-
lndië en Wladiwostok, dan den breeden
Oceaan, waarover het scheepsverkeer
van het Amerikaansche contingent met
Wladiwostik kon worden onderhouden.
De minister voor economische oorlogs
voering, Cross, heeft in het Lagerhuis
verklaard: „Cijfers over importen over
een korte periode voor een enkel land
kunnen ernstig misleidend zijn", zulks
als antwoord op een vraag over de stij
ging van den kantoeninvoer in N e d e r-
1 a n d in de maanden September, Octo
ber en November.
4 Cross verklaarde er van overtuigd te
zijn, dat de stijging niet in verband stond
met her-exporten naar Duitschland.
Hij haalde officieele Nederlandsche
statistieken aan, waaruit bleek, dat geen
katoen geëxporteerd was naar Duitsch
land in genoemde periode. De Neder
landsche invoer van katoen in het gehee
le jaar was geringer dan in 1937.
De conservatief Sir Derrick Gunston
vroeg nog: „Is het niet waar, dat de im
porten van alle neutrale landen rondom
Duitschland ten zeerste zijn gestegen,
vergeleken met het vorige jaar?"
Cross antwoordde hierop, dat hij het
niet eens kon zijn met een algemeene
verklaring van dien aard. Het moge juist
zijn voor een afzonderlijk exporteerend
land, maar spr. moest een onderzoek in
stellen naar de importen uit alle landen.
Berichten uit Britsche en buitenland-
sehe diplomatieke kringen wijzen op een
dreigende versterking van de geallieerde
blokkade, teneinde te voorkomen, dat
grondstoffen Duitschland bereiken via
Wladiwostok.
Het schijnt, dat de Engelsche oorlogs
schepen het toezicht verscherpen voor
producten, die Duitschland bereiken van
Nederlandsch-lndië uit.
Recente inlichtingen zouden er op wij
zen, dat uit Ned.-lndië rubber, copra,
tin, kapok en specerijen via Rusland en
Japan naar Duitschland gaan.
Bevoegde Duitsche kringen, die Cham
berlain's rede als „van aanzienlijk be
lang" beschouwen, zeiden volgens U. P.
„Dit is niet minder dan een formeele
verklaring van 'n „onmenschelijke oorlog
tegen vrouwen en kinderen.; het blijkt
n.l., dat Engeland een hongeroorlog bo
ven een militairen de voorkeur geeft.
Engeland wil de Noorsche walvischtraan,
Zweedsche erts en Roemeensche olie on
der de neuzen der Duitsche handelaars
vandaan rooven.
Met een brutaliteit, die zonder weer
ga is in de geschiedenis, vraagt Enge
land den neutralen om niet meer dan zoo
en zooveel vitale grondstoffen naar
Duitschland te exporteeren. Men kan er
van overtuigd zijn, dat Duitschland een
dergelijke brutaliteit zal weten te beant
woorden".
De Fransche Kamer is gisteren in ver
gadering bijeen geweest. De belangstel
ling was vrij groot, daar men verwacht
had, dat de minister-president de gele
genheid zou aangrijpen, eenige mededee-
lingen te doen omtrent de beslissingen
van den oppersten oorlogsraad in het
bijzonder betreffende de verscherping
van de maatregelen, om de blokkade te
doen slagen.
Op het laatste oogen-
blik werd evenwel verno
men, dat noch te Par ij s,
noch te Londen daarom
trent mededeelingen zou
den worden gedaan, omdat
men de beslissingen ge
heim wilde houden.
LUCHTGEVECHT BOVEN NOORD
ZEE EN AAN HET FRONT.
Drie Hurrican-machines, die patrouil
leerden boven de Noordzee, hebben bij
het aanbreken van den dag twee Duit
sche bommenwerpers ontmoet.
Op zeven meter boven het waterop
pervlak opende de eerste machine uit
acht mitrailleurs het vuur op een Hein-
kei, die eerst met een salvo antwoordde,
maar daarna geheel ophield met vuren.
De Duitsche toestellen verwijderden zich
over zee, doch de Engelsche machines
hadden nog gelegenheid verscheidene
salvo's te lossen. Eén Britsche piloot is
gewond.
Volgens de United Press waren de
Duitsche bommenwerpers uit op het be
schieten van visschersvaartuigen en was
het één van deze vaartuigen, die de Brit
sche luchtmacht waarschuwde.
Het ministerie van marine deelt mede,
dat vijandelijke vliegtuigen gistermid
dag Britsche convooien op de Noordzee
hebben aangevallen, doch door kanon
vuur verdreven zijn. De vliegtuigen lie
ten tien bommen vallen, die echter geen
doel troffen. De convooien zetten de reis
voort.
Een communiqué van het hoofdkwar
tier der Britsche luchtstrijdkrachten in
Frankrijk meldt, dat gisteren drie ge
vechtsvliegtuigen der koninklijke lucht
strijdkrachten een formatie van negen
Messerschmitt-vliegtuigen aan het Wes
telijk front bij Metrf hebben aangevallen
en verspreid. Alle Britsche vliegtuigen
zijn behouden teruggekeerd.
Volgens een specialen correspondent
van Reuter bij de Britsche luchtmacht in
Frankrijk is er reden om te gelooven,
dat bedoelde drie Britsche Hurricane ge
vechtsvliegtuigen ieder één Duitsch
vliegtuig hebben omlaag geschoten. Eén
der Duitsche toestellen is in een bosch
neergekomen. Uit het toestel sloegen
vlammen. Uit een tweede zag men rook
komen, toen het met kogels doorboord
neerstortte.
DRUKKE CONFERENTIES TE
BERLIJN.
Hitier confereerde gisteren in de rijks
kanselarij eenige uren met Göring,
Brauchitsch en Keitel. Naar verluidt zou
den maatregelen zijn besproken voor het
geval de Britsche blokkade zou worden
verscherpt en men den aanvoer van erts
uit Scandinavië en van olie uit Roemenië
zou trachten onmogelijk te maken.
Göring confereert schier dagelijks
urenlang met den Führer. De laatste da
gen waren ook Brauchitsch en Keitel
aanwezig en eenige dagen geleden zou
ook Schacht een uur lang met Hitier
hebben geconfereerd, meldt U. P.
DUITSCH SCHIP BINNEN DEEN-
SCHE WATEREN GETORPEDEERD.
Het Deensche ministerie van buiten-
landsche zaken deelt mede, dat het wrak
van het Duitsche schip „Edmund Hugo
Stinnes" in 16 meter water op een af
stand van ongeveer anderhalve zeemijl
van de kust, d.w.z. binnen Deensch ter
ritoriaal gebied ligt. Nu het onderzoek
naar de omstandigheden waaronder het
schip is verloren gegaan, voltooid is,
heeft de Deensche gezant te Londen op-
MET BETREKKING TOT DE VLIEG-
TUIGAANVALLEN OP NEDERLAND
SCHE VISCHTREILERS.
De gewelddaad tegen de „Protinus".
De regeeringspersdienst meldt:
Met betrekking tot de vliegtuigaan-
vallen op Nederlandsche vischtreilers,
n.l. de „Protinus", de „Vikingbank" IJ
183 en de „I. S. Groen" IJ 130, heeft
Harer Majesteits gezant te Berlijn op
dracht gekregen een ernstig vertoog tot
de Duitsche regeering te richten, waar
in tegen deze beschietingen met den
meesten nadruk opgekomen wordt, met
name tegen de volstrekt ontoelaatbare
gewelddaad jegens de „Protinus".
Het officieele onderzoek naar den bij
daglicht in volle zee geschieden aanval
op dit schip heeft toch bevestigd, dat,
terwyl de treiler van talrijke duidelijke
Nederlandsche nationaliteitskenmerken
was voorzien, onder meer ook aan de
bovenzijde met de kleuren van de Ne
derlandsche vlag was beschilderd, een
Duitsch vliegtuig het heeft gebombar
deerd en beschoten, als gevolg waarvan
de kapitein en een schepeling aanstonds
zijn gedood, het vaartuig tot zinken is
gebracht en van de in de sloep redding
zoekende opvarenden twee door uitput
ting zijn gestorven.
De Nederlandsche regeering verzoekt
maatregelen tegen de schuldigen en be
houdt zich een eiseh tot schadevergoe
ding voor.
■L-—
dracht gekregen een stap bij de Brit
sche regeering te doen.
GENERAAL WEYGAND OVER
ZIJN TAAK.
Het „Journal de Genève" publiceert
een te Beiroet opgenomen interview van
zijn bijzonderen correspondent met gene
raal Weygand.
Op een vraag van den correspondent,
waarvoor zijn leger in het Naburig Oos
ten is bestemd, antwoordde de generaal:
„In den loop der jongste maanden heb
ben de Duitschers en Russen een politiek
van agressie gevoerd, welke onzerzijds
de grootste voorzorgsmaatregelen ver-
eischt. Omdat wij de Duit
sche tactiek kennen, zijn
w ij hie r."
„Zijn uw troepen niet te ver verwij
derd van een mogelijk slagveld?"
„Wij beschikken over vliegtuigen en
alle soorten transportmiddelen, en als
het noodig wordt zullen wij spoedig op
de plaats zijn, waar men ons noodig
heeft.
Wij vallen onze buren niet aan, zooals
de Duitschers en de „rooden" dit doen.
DE ONDERGANG VAN EEN
DUIKBOOT.
De bemanning van een Engelsehen tor-
pedobootjager heeft, naar Reuter meldt,
meegedeeld, hoe een vijandelijke duik
boot tot zinken werd gebracht, welke
onlangs een convooi aanviel en een neu
traal schip torpedeerde. Onmiddellijk na
den aanval schoot de jager, welke tot
het escorte behoorde, met twee andere
Britsche en een Franschen jager naar de
plaats des onheils, waarheen ook een
vliegboot stevende, welke de duikboot
ontdekte en een bom liet vallen. De ja
gers Voegden hier dieptebommen aan toe,
waardoor de duikboot werd beschadigd
en gedwongen boven te komen. Na een
tijdje, waarin de bemanning gered kon
worden, zonk de duikboot.
De geredden verklaarden, dat tenge
volge van de ontploffing der eerste diep
tebommen het achterste compartiment
lek was geslagen, waardoor er eenige
tonnen water in de boot drongen. Terwijl
men met de reparatie bezig was, ontplof
te een nieuwe bom vlak bij het schip,
welke nieuwe schade aanrichtte, zoodat
de boot niet anders overbleef dan boven
te komen en zich over te geven.
EEN EXTRA-CONTINGENT VAN
100.000 K.G.
De laatste dagen is in België de prijs
van de boter zoodanig gestegen, dat de
regeering zich verplicht heeft gezien,
onmiddellijk invoervergunningen in uit
zicht te stellen.
Er is sprake van, dat voor den invoer
Binnenland.
Nederlandsch protest te Berlijn.
De regeering koopt koelhuiseieren.
Nederlandsche boter naar België.
Buitenland.
Verklaring van Chamberlain.
De positie der neutralen wordt moei
lijker.
Scherper blokkade verwacht.
Weer luchtgevechten.
Er wordt te Berlijn druk geconfereerd.
voor den aankoop van een
Vraagt inlichtingen.
Beestenmarkt 8, Tel. 2410 tot 17 uur.
Stationsweg 33, Tel. 2017 na 17 uur.
uit Nederland een aanvullend contingent
van 100.000 K.G. zal worden toegestaan.
Over de oorzaken van de plotselinge
prijsstijging worden velerlei meeningen
verkondigd. Inmiddels is het een feit,
dat van de in de koelkelders opgeslagen
voorraden een kwantum, boter voor ex
port werd vrijgegeven.
In officieele kringen wordt verklaard,
dat de speculatie zich niet onbetuigd
heeft gelaten. Toen bleek, dat een invoer
van 100.000 kg zou worden toegelaten,
werd onmiddellijk een baisse geconsta
teerd, die in sommige gevallen 3 francs
bedroeg.
SLECHTS TEGEMOETKOMING VOOR
ONEVENREDIG ZWAAR
GETROFFENEN.
Naar wij vernemen zal het Departe
ment van Defensie, op advies van den
Landsadvocaat, geen vergoeding van
schade uitkeeren aan hen, wier bezit
tingen door mijnexplosies schade, in
welken vorm ook, hebben geleden.
Men gaat hierbij uit van het standpunt,
dat de Staat alles in het werk stelt om
dergelijke explosies te voorkomen.
Wel is echter de Regeering bereid,
zonder eenige verplichting, een tege
moetkoming te verleenen aan hen, die
door een dergelijke explosie oneven
redig zwaar zijn getroffen in hun be
drijf of anderszins. Het algemeene be
ginsel is echter, dat geen vergoeding'
behoeft te worden verleend.
VERGOEDINGSREGELING VOOR
ONDER DE WAPENEN ZIJNDE
VRIJGEZELLEN.
Nog deze week te wachten?
Zooals men zich nog wel zal herinne
ren heeft minister Dijxhoorn bij de be
handeling van de Begrooting van De
fensie in de Eerste Kamer onlangs me
degedeeld, dat er, aangaande de regeling
voor de vergoeding van de vrijgezellen,
die onder de wapenen zijn en tot dus
verre van elke vergoeding waren uitge
sloten, over nog enkele ondergeschikte
punten besprekingen moesten worden
gevoerd, o.a, met het Departement van
Financiën.
Naar het H d b 1. thans van bevoegde
zijde vernam, zal de desbetreffende rege
ling nog deze week worden afgekondigd.
SLAPTE IN DE SIGAREN-
INDUSTRIE.
Weersiag van September-inkoopen.
Naar gemeld wordt, heerscht op het
oogenblik groote slapte in de sigarenin-
dustrie.
Deze slapte zou te wijten zijn aan het
feit, dat bij den aanvang van de mo
bilisatie de sigarenhandelaars, beducht
voor prijsstijging van de tabak, bij ver
schillende fabrieken toen zeer groote or
ders hebben geplaatst. Deze laatste heb
ben deze orders toen met inspanning
van alle krachten uitgevoerd. Nu echter
voldaan is aan de gegeven opdrachten en
de handelaars met groote voorraden zit
ten, abnormaal gerekend naar den om
zet, komen er vanzelf niet voldoende or
ders meer aan de fabrieken binnen. Een
en ander is de oorzaak geworden, dat
thans vele arbeiders geheel of gedeelte
lijk zonder werk komen.
EERSTE KAMER KEURT INSTEL
LING LEENINGFONDS GOED.
De Eerste Kamer heeft gisteravond
het wetsontwerp tot instelling van een
Leeningfonds zonder debat en zonder
hoofdelijke stemming aangenomen.