Dagblad voor de Provincie Zeeland Binnenland EERSTE BLAD, Belangrijkste Nieuws WOENSDAG 27 MAART 1940 54e JAARGANG - No. 148 De Fransche premier over den huidigen oorlog. De Russische gezant te Parijs terug geroepen - De situatie in Finland - De Noorsche neutraliteit geschonden ?-Het Balkan-vraagstuk - Molotov naar Berlijn Opstand in Bolivia uitgebroken en reeds bedwongen. Radiorede van den nieuwen franschen premier. Moskou's ambassadeur te Parijs teruggeroepen. Geen Fin in de verloren Finsche gebieden achtergebleven. Schendt Engeland de Noorsche neutraliteit? Molotov thans Donderdag te Berlijn Hongarijë en Italië. Opstand in Bolivia. Indlë verliest een afzetgebied voor 32 mlllioen lbs thee. Kon, Bond van Chr. Zang en Orat. Vereenlglngen. Uitgave: N. V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw" Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes Postrekening 44455 Telefoon 2438 Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28 Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA Abonnementsprijs f2.60 per kwartaal Weekabonnementen voor Middelburg Goes en Vlissingen f 0.20 Losse nummers 5 cent Advertentiën 30 cent per regel Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel Kleine Advertentiën Dinsdags, Vrijdags en Zaterdags f0.75 bij vooruitbetaling Advertentiën onder letter of motto 10 cent extra Bij contract belangrijke korting „HARD ZAL DEZE OORLOG ZIJN", Reynaud, de Fransche minister-presi dent en minister van buitenlandsche za ken, heeft gisteravond een radiorede tot het Fransche volk gehouden. Ik heb, aldus Spr., slechts één gedach te gehad: Frankrijk een zoo krachtig mogelijke regeering te geven. Ik heb naar eensgezindheid gestreefd en ik heb daarom aan mannen uit alle partijen medewerking in 's lands regee ring aangeboden. Die eensgezindheid zal er komen. De vijand, gij weet het, hoopt en loert op onze binnenlandsche tweedracht en ineenstorting. Indien na een opeenvolging van mini- sterieele crises hier te lande een zwakke regeering Frankrljks leiding in handen zou hebben genomen, zou Hitler's uur ge slagen hebben. Dat gevaar is thans be zworen. Uit de regeering is een kern kabinet van negen leden gevormd, niet te klein om te beraadslagen, niet te groot om doortastend te kunnen optreden. Op' het oogenblik, dat ik tot u spreek wordt door Hitier alles in het werk ge steld om de economische onafhankelijk heid der Balkanstaten aan te tasten. De plicht der regeering is duidelijk: oorlog voeren, oorlog voeren op elk ge bied. In de zeven maanden, welke de vijan delijkheden duren, heeft Frankrijk de invasie getrotseerd. Tot nu toe en voor het eerst heeft de vijand niet geprobeerd ons bij het begin reeds te verpletteren. Wij weten, dat deze toestand elk oogen blik kan veranderen. Er moet verder gewerkt worden voor de behoeften der landsverdediging. De taak der regeering is daarbij, iedereen zijn plaats aan te wijzen. Hard zal deze oorlog zijn. Wij zullen hard moeten strijden, hard moeten wer ken en ons veel moeten ontzeggen. De gezamenlijke hulpbronnen der beide grootste wereldrijken zullen de overwin ning waarborgen, mits zij deze volkomen willen en weten in te zetten. De toekomst hangt dus van ons af. Ons welzijn ligt in onze handen. Wij gaan de oorlogsbeproeving tegemoet, het hoofd omhoog, niet bereid haar te ondergaan, doch haar te overwinnen, met den waren geest van krijgers, met den geest van overwinnaars. OP VERZOEK DER FRANSCHE REGEERING. Radio Moskou heeft aangekondigd, dat de Sovjet-ambassadeur te Parijs, Sou- ritz, terug geroepen is op verzoek van de Fransche regeering. De Fransche regeering heeft het te legram, dat Souritz aan Stalin heeft ge zonden in verband met het onderteeke nen van het vredesverdrag tusschen Rus land en Finland als een beleediging op gevat. De zinnen, welke in dit telegram door de Fransche regeering als tactloos je gens Frankrijk worden beschouwd, zijn: „Tengevolge van de wijsheid van de Sov- jet-regeering en ons dappere roode leger hebben de plannen van de Engelsch- Fransche aanstichters, die getracht heb ben den oorlog aan te blazen, opnieuw de nederlaag geleden". Een andere zin waar men tegen op kwam was: „Sovjet-Rusland blijft een onneembaar fort, waartegen alle donkere machten van de vijanden van het socia lisme vernield worden". De Fransche regeering deelde mede, dat Souritz niet langer door de Fransche regeering als „persona grata" beschouwd zou worden. Uitdrukking werd gegeven aan den wensch, dat Souritz door de Sovjet-regeering terug geroepen zou Worden. De Times meldt uit Helsinki De roode vlaggen wapperen thans over alle districten welke door de Sovjets zijn geannexeerd, daar de ontruiming door de Finnen volgens het vredesverdrag is af- geloopen, Het district Petsamo behoeft i pas over twee weken te zijn ontruimd, i De snelle ontruiming is te zien als een i heldenfeit van het Finsche leger. Zij moest geschieden in etappes van 7 km per dag. De Finnen dachten, dat deze afstand gerekend zou worden over I den weg, maar de Russen hielden vol, dat I bedoeld was 7 km hemelsbreed. Het ver- schil was groot, gezien de vele kronke lingen in de wegen in onbegaanbaar ter rein. Hoeveel de Finnen daarom hebben moeten achterlaten, kan nog niet wor den geschat, maar het schijnt, dat er geen enkele Fin in het geannexeerde ge bied is achtergebleven. DE RUSSEN IN HANGOE. Uit betrouwbare bronnen wordt ver nomen dat zich nieuwe complicaties heb ben voorgedaan in het door de Russen bezette gebied van Hangoe. Hangoe is wat electrische stroom, wa ter en voedsel betreft, afhankelijk van het Finsche vaste land, doch dit alles werd afgesneden direct na aankomst van de Russische troepen. De Russen hebben hier ten sterkste tegen geprotesteerd en verzocht om den toevoer direct te hervatten, doch de Fin nen hebben tot nu toe op dit verzoek nog geen antwoord gegeven. Ondertusschen moeten de Russen het stellen met hetgeen door de Russische ijsbrekers wordt aangevoerd. Uit goed ingelichte Deensche, Noor sche en Zweedsche bronnen heeft U. P. vernomen, dat Engelsche vlooteenheden zeer actief zijn in het Skagerrak, blijk baar met het doel om te verhinderen, dat Scandinavische ijzer- en ertsvoorraden Duitsche havens zullen bereiken. Dat de Engelsche campagne succes heeft, blijkt wel.hieruit, dat reeds ver scheidene Duitsche handelsschepen tot zinken zijn gebracht en dat andere Duit sche schepen bevel hebben gekregen, om naar hun haven van vertrek terug te keeren. In de afgeloopen vijf dagen zijn, zoo als gemeld, twee Duitsche schepen, de „Heddernheim" en de „Edmund Hygo Stinnes" getorpedeerd. Bovendien is de „Ostpreussen" aan den grond geloopen bij een poging om aan de Engelsche oor logsschepen te ontsnappen. De Duitschers volgden den laatsten tijd een route, waarbij zij niet meer bin nen de territoriale wateren bleven. Deze route bespaarde hun tijd, waardoor de ertstransporten konden toenemen. De laatste week echter scheen Enge land vastbesloten, dit te verhinderen en heeft het derhalve een aantal kleinere eenheden naar het Skagerrak gezonden. Naar verluidt zouden zij kleine, snelle torpedojagers, maar ook twee zware tor pedojagers omvatten. Gezien de order, om terug te keeren, zullen de Duitsche schepen vermoedelijk thans wel weer de oude route gaan vol gen langs de kust van Noorwegen en Zweden. De Britsche vloot zal deze transporten niet kunnen verhinderen, tenzij Enge land de Noorsche territoriale wateren zal schenden. Een officieele Noorsche mededeeling vermeldt, dat op 22 Maart een Britsche torpedobootjager in de Noorsche territo riale wateren een waarschuwingsschot afvuurde tegen een Duitsch koopvaardij schip „Obrestad", dat in Zuidelijke rich ting voer. Het Duitsche schip stopte niet en de Britsche torpedoboot onthield zich van verder gebruik van geweld. De granaat die gebruikt was voor het waarschuwingsschot, kwam, zonder te ontploffen, neer op de kust, niet ver van een weg in de nabijheid van het plaat selijke spoorwegstation. Het Noorsche ministerie van buiten landsche zaken zond op 25 Maart aan de Noorsche legatie in Londen een telegram met instructies om energiek te protes teeren tegen deze grove schending van de Noorsche neutraliteitsregels. Een Britsche torpedojager, aldus luidt verder een officieele mededeeling, is op 21 Maart j.l. nabij Hustadvika tusschen Kristiansund en Molde de Noorsche ter ritoriale wateren binnen gevaren. Kort na 9 uur 's morgens achtervolgde het een Duitsch handelsschip, dat in Noor delijke richting voer. Het oorlogsschip voer herhaalde malen rond het handels vaartuig. Korten tijd later kwam dezelfde tor pedojager in contact met een Duitschen treiler, welke om hulp seinde. Later op dien ochtend trachtte de tor pedojager den naam op te nemen van een Duitsch handelsschip, dat in Zuide lijke richting voer, geëscorteerd door een Noorsche torpedoboot, doch de Engelsch- man verliet de Noorsche territoriale wa teren, toen de Noorsche torpedoboot dit verzocht. Op 22 Maart opereerden acht k negen Britsche torpedojagers bij de Noorsche kust tusschen Lindesnes en Jaeren. Des avonds dienzelfden dag werden acht of negen Britsche torpedojagers waargenomen bij de kust ter hoogte van Jaeren. Een hunner vuurde een waar schuwingsschot voor een Duitsch schip en voer eenige malen rond het schip, om vervolgens weer weg te stoomen. „Svenska Dagblad" schrijft: „Dit zijn ernstige schendingen van de Noorsche neutraliteit, doch wij moeten niet vergeten, dat in elk afzonderlijk ge val de Britsche oorlogsschepen zich, zon der in actie te komen, terug trokken na hun onwettig binnen dringen in de Noor sche wateren". DE „ARK ROYAL" WEER THUIS. Gisteren is de „Ark Royal", het En gelsche vliegtuig-moederschip, waarvan de Duitschers eenige malen hebben ver klaard dat het getorpedeerd was, in de haven van Portsmouth aangekomen. Een correspondent van de Times, die aan boord is geweest, meldt, dat in het logboek van den oorlogsbodem allerlei knipsels uit Duitsche bladen zijn geplakt waarin beschrijvingen worden gegeven hoe het schip gezonken zou zijn, met tee- keningen er bij, en het bericht, dat veld maarschalk Göring ijzeren kruisen heeft verleend aan Duitschers, die de „Ark Royal" vernietigd zouden hebben. Het schijnt, dat eens een onderzeeboot twee torpedo's op den oorlogsbodem af gevuurd heeft, welke beide doel misten, waarna de begeleidende destroyer de on derzeeboot zoodanig beschadigde, dat zij aan de oppervlakte moest komen. De bemanning werd gevangen geno men en bevindt zich thans in een inter- neeringskamp in Etageland. Een ander maal werd de „Ark Royal" aangevallen door drie vliegtuigen. De bommen richtten geen schade aan. Vlieg tuigen van de „Ark Royal" stegen op, schoten een Dornier neer en joegen de twee andere op de vlucht. De „Ark Royal" heeft 75.000 mijl af gelegd, drie Duitsche koopvaardijsche pen aangehouden en haar vliegtuigen hebben ettelijke bommen laten vallen op onderzeebooten. De doorgaans goed ingelichte corres pondent van de National Tidende te Ko penhagen meldt, dat Molotov thans Don derdag a.s. te Berlijn wordt verwacht. Hoofdzakelijk zou over den toestand op den Balkan worden gesprokén. De Hongaarsche premier Teleki heeft gisteravond met Mussolini een langdurig onderhoud gehad. Donderdag zal Teleki een bezoek aan den Paus brengen. In een aan de Tribune verleend inter view heeft Teleki gezegd, dat degenen, die van z\jn besprekingen sensationeele resultaten verwachten, zich vergissen. Er valt veel te leeren in Rome, waar men in nauw en rechtstreeksch contact is met de groote gebeurtenissen, die zich in Europa afspelen. Volgens U. P. zeide Teleki nog, dat Hongarije voor het oogenblik zijn revisi onistische eischen ten aanzien van de Balkanlanden met het oog op den inter nationalen toestand had laten varen. Hij weigerde iets te zeggen over de Hon- gaarsch-Roemeensche betrekkingen. De RussischHongaarsche betrekkingen noemde Teleki „correct". SPOEDIG BEDWONGEN. Een groep Jonge officieren te La Paz is in opstand gekomen tegen den presi dent der republiek, doch de regeering is den toestand meester. Via Buenos Aires wordt bekend, dat te La Paz de staat van beleg is afgekon digd voor geheel Bolivia. Er hebben reeds verscheidene dagen geruchten geloopen over revolutie. Ge wapende soldaten hielden het verkeer op een afstand van het regeeringspaleis en de telefoon was buiten werking gesteld. President Quintanilla heeft het woord gevoerd tot een voor zijn paleis verza melde menigte. Hij verklaarde, dat de bevolking haar volledigen steun geeft aan de regeering, het leger en den chef van den generalen staf, die bereid is te sterven voor de verdediging van de grondwet. Er schijnt intusschen eenige ongerust heid te heerschen omtrent het lot van den chef van den generalen staf Ichazo. De correspondent van United Press heeft een onderhoud gehad met den mi nister van oorlog, generaal Rames. Deze zeide, dat inderdaad een deel van het leger had gemuit, maar dat de regeering den toestand meester was. Alle loyale troepen werden haastig geconcentreerd. De voorloopige regeering deelt mede, dat de opstand, welke in een regiment was uitgebroken, teneinde de bijeenkomst van het parlement, die ongunstig voor het leger werd geacht, volkomen is mislukt. De orde is zonder bloedvergie ten hersteld. NU ENGELAND INVOER VAN JAVA-THEE VERBOOD. Het Engelsche ministerie voor voed selvoorziening heeft medegedeeld, dat de Britsche regeering den geheelen 'theeoogst van Britsch-Indië en Ceylon heeft aangekocht en dat geen Java-thee of gewone Chineesche thee meer zal mogen worden ingevoerd Deze aankoop omvat, afgaande op wat volgens de re strictieregeling in 1940/1941 mag wor den uitgevoerd, ruim 603 millioen lbs. op een werelduitvoer van ongeveer 950 millioen lbs. Groot-Brittanje is de grootste theeverbruiker der wereld; van een gemiddelden wereldthee-uitvoer in de jaren 1934/1938 van jaarlijks 871 millioen lbs. werd gemiddeld jaarlijks 435 millioen lbs., dus iets minder dan de helft, in dat land verbruikt. Voornamelijk was dit thee uit Engel sche productiegebieden, maar toch werd uit Ned.-Indië gemiddeld ongeveer 32 millioen lbs. aangevoerd. Aan niet-Brit- sche thee werd in 1938/1939 ongeveer 25 millioen lbs. voor verbruik inge voerd. Deze mededeeling heeft dus twee kanten. In de eerste plaats verliest Ned.-In- dië een afzetgebied, waarvoor, evenals voor de gewone Chineesche thee elders compensatie zal moeten worden ge zocht. Daarbij moet worden bedacht, dat veelal dure en stofthee naar Groot- Brittanje ging en dat het vinden van een ander afzetgebied niet zoo eenvou dig zal zijn,omdat het gevaar dreigt, dat Australië het Engelsche voorbeeld zal volgen. Afgescheiden van de kwaliteit moet ook voor de hoeveelheid afzet worden gevonden, wat de moeilijkheid vergroot, omdat het theeverbruik buiten Britsche gebieden door den oorlog niet wordt aangewakkerd. In de tweede plaats blijft er na bevrediging van de Britsche theebehoefte nog ongeveer 150 millioen lbs. over, die of in andere Engelsche gebieden of buiten het Imperium zal worden aangeboden. MINISTER BOLKESTEIN HERSTELD De heer Bolkestein, minister van On derwijs, Kunsten en Wetenschappen, heeft gisteren zijn werkzaamheden ten departemente hervat. DE VERZENDING VAN KOFFIE EN THEE NAAR NEDERLAND WEER IN KLEINE HOEVEELHEDEN MOGELIJK. Naar aanleiding van de berichten, dat belemmeringen worden ondervonden bij den invoer van koffie en thee voor par ticulieren in Nederland, verneemt Aneta dat dit berustte op de wetgeving tegen het hamsteren. Van de mogelijkheid om thee en koffie naar particulieren te zen den, is in de laatste maanden op groote schaal misbruik gemaakt. Er werden geen pakketten of pakketjes meer ver zonden, doch heele kisten. Ook kwam het voor, dat winkeliers zich door een aantal Indische verkoopers zich een heele kist thee lieten sturen, en zoodoende de in Nederland getroffen maatregelen ten aanzien van de distri butie van thee ondermijnden. Intusschen is het thans weer moge lijk geworden om aan particuliere ver bruikers in Nederland kleine hoeveel heden thee en koffie te verzenden. Dit nummer bestaat uit 2 bladen. Binnenland. Onze boter-export naar Engeland. De alg. vergadering van de Chr. Hist. Unie. Buitenland. Rede van den Franschen minister-pre sident. De Russische gezant te Parfls terugge roepen. De situatie in Finland. Engeland speurt naar Duitsche erts schepen. Het Balkan-probleem. Molotov naar Berlijn? Opstand in Bolivia. Sneeuwstorm in New-York. Dinsdag vergaderde deze Bond in het Jaarbeursrestaurant te Utrecht. De tijds omstandigheden, welke met al haar moeilijkheden ook dezen Bond niet voor bijgaan, noodzaakten de jaarlijksche al gemeens vergadering tot één dag te be perken. De 2e Paaschdag, die steeds, traditie getrouw, als ontmoetings- en uitspan ningsdag, werd gebruikt, kwam nu, mede met het oog op de vele kosten te ver vallen. Om elf uur v.m. opende de voorzitter, dhr J. Pieterson Moens, de vergadering met gebed en werd Ps. 23 1 en 2 ge zongen. Het openingswoord van den voorzitter bepaalde zich thans alleen tot het wel komstwoord en een beschouwing over den toestand van den Bond. In 't bizonder werd de Bond van Am- sterdamsche Zangvereen., die zich in den loop van het vorige jaar bij den Bond aansloot, verwelkomd. Dhr W. J. Jalink, die om gezondheids redenen heeft moeten bedanken, werd herdacht en als eerelid benoemd. Het jaarverslag van den secretaris gaf een overzicht van veel en vrucht baar werk. De toestand der Bibliotheek is ge zond. Voor ongeveer f228 aan nieuw materiaal werd aangeschaft en f108 werd besteed aan vernieuwing. Uit het verslag der muziekcommissie bleek, dat 13 nieuwe muzieknummers waren verschenen en 15 herdrukken. Het financiëel verslag gaf ons een kleinen achteruitgang te hooren. De Bondsvoorzitter, dhr Pieterson Moens, die aan de beurt van aftreden was, werd herkozen, alsook de heeren T. W. Spreij en H. Wolzak als gewone bestuursleden. Bsproken werd de instelling van een Steunfonds voor de door de tijdsomstan digheden gedupeerde kleine vereeni- gingen. De volgende vergadering zal, zoo mo gelijk, in Almelo gehouden worden. In de middagvergadering sprak dhr L. Mens over „Een en ander over Prot. kerkmuziek". Een sextet (2 sopranen, 2 alten, 1 tenor en 1 bas) zong onder leiding van dhr Mens eenige oude lie deren. De vergadering was goed bezocht en had een zeer gezellig verloop. DE EERSTE VLUCHT VAN DE K.L.M. NAAR LISSABON. Parmerrtier gezagvoerder; Van Bal kom tweede bestuurder. Het A. N. P. verneemt, dat de eerste vlucht van den nieuwen post- en vracht- dienst der K. L. M., Amsterdam-Oporto- Lissabon, welke is vastgesteld op 2 April onder commando zal staan van gezag voerder K. D. Parmentier, hoofdinstruc teur van de K. L. M. Als tweede bestuurder is aangewezen gezagvoerder J. J. van Balkom, die in December 1934 eveneens als tweede be stuurder heeft deelgenomen aan de be kende laatste vlucht van de Snip naar West-Indië en zich den laatsten tijd in het bijzonder heeft gespecialiseerd op transatlantisch luchtverkeer. GEBREK AAN LEERKRACHTEN BIJ HET L. O. Het Tweede Kamerlid Thjjssen heeft aan den Minister van Onderwijs, K. en W. de volgende vragen gesteld: 1. Is het waar, dat in verscheidene ge meenten, waaronder Amsterdam, Rotter dam en 's-Gravenhage, de gemeentebe sturen in vele gevallen geen tijdelijke leerkrachten kunnen aanstellen bij ge brek aan gegadigden? 2. Is het waar, dat dientengevolge in vele scholen twee klassen moesten wor den toevertrouwd aan één leerkracht, en

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1940 | | pagina 1