Dagblad voor de Provincie Zeeland
Binnenland
EERSTE BLAD,
Belangrijkste Nieuws
WOENSDAG 27 MAART 1940
54e JAARGANG - No. 148
De Fransche premier over den huidigen oorlog.
De Russische gezant te Parijs terug
geroepen - De situatie in Finland - De
Noorsche neutraliteit geschonden ?-Het
Balkan-vraagstuk - Molotov naar Berlijn
Opstand in Bolivia uitgebroken en reeds
bedwongen.
Radiorede van den nieuwen
franschen premier.
Moskou's ambassadeur te Parijs
teruggeroepen.
Geen Fin in de verloren Finsche
gebieden achtergebleven.
Schendt Engeland de Noorsche
neutraliteit?
Molotov thans Donderdag te Berlijn
Hongarijë en Italië.
Opstand in Bolivia.
Indlë verliest een afzetgebied voor
32 mlllioen lbs thee.
Kon, Bond van Chr. Zang en Orat.
Vereenlglngen.
Uitgave: N. V. Uitgevers-Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.60 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags, Vrijdags en
Zaterdags f0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
„HARD ZAL DEZE OORLOG ZIJN",
Reynaud, de Fransche minister-presi
dent en minister van buitenlandsche za
ken, heeft gisteravond een radiorede tot
het Fransche volk gehouden.
Ik heb, aldus Spr., slechts één gedach
te gehad: Frankrijk een zoo krachtig
mogelijke regeering te geven.
Ik heb naar eensgezindheid gestreefd
en ik heb daarom aan mannen uit alle
partijen medewerking in 's lands regee
ring aangeboden. Die eensgezindheid zal
er komen.
De vijand, gij weet het, hoopt en loert
op onze binnenlandsche tweedracht en
ineenstorting.
Indien na een opeenvolging van mini-
sterieele crises hier te lande een zwakke
regeering Frankrljks leiding in handen
zou hebben genomen, zou Hitler's uur ge
slagen hebben. Dat gevaar is thans be
zworen. Uit de regeering is een kern
kabinet van negen leden gevormd, niet
te klein om te beraadslagen, niet te groot
om doortastend te kunnen optreden.
Op' het oogenblik, dat ik tot u spreek
wordt door Hitier alles in het werk ge
steld om de economische onafhankelijk
heid der Balkanstaten aan te tasten.
De plicht der regeering is duidelijk:
oorlog voeren, oorlog voeren op elk ge
bied.
In de zeven maanden, welke de vijan
delijkheden duren, heeft Frankrijk de
invasie getrotseerd. Tot nu toe en voor
het eerst heeft de vijand niet geprobeerd
ons bij het begin reeds te verpletteren.
Wij weten, dat deze toestand elk oogen
blik kan veranderen.
Er moet verder gewerkt worden voor
de behoeften der landsverdediging. De
taak der regeering is daarbij, iedereen
zijn plaats aan te wijzen.
Hard zal deze oorlog zijn. Wij zullen
hard moeten strijden, hard moeten wer
ken en ons veel moeten ontzeggen.
De gezamenlijke hulpbronnen der beide
grootste wereldrijken zullen de overwin
ning waarborgen, mits zij deze volkomen
willen en weten in te zetten.
De toekomst hangt dus van ons af. Ons
welzijn ligt in onze handen. Wij gaan de
oorlogsbeproeving tegemoet, het hoofd
omhoog, niet bereid haar te ondergaan,
doch haar te overwinnen, met den waren
geest van krijgers, met den geest van
overwinnaars.
OP VERZOEK DER FRANSCHE
REGEERING.
Radio Moskou heeft aangekondigd, dat
de Sovjet-ambassadeur te Parijs, Sou-
ritz, terug geroepen is op verzoek van
de Fransche regeering.
De Fransche regeering heeft het te
legram, dat Souritz aan Stalin heeft ge
zonden in verband met het onderteeke
nen van het vredesverdrag tusschen Rus
land en Finland als een beleediging op
gevat.
De zinnen, welke in dit telegram door
de Fransche regeering als tactloos je
gens Frankrijk worden beschouwd, zijn:
„Tengevolge van de wijsheid van de Sov-
jet-regeering en ons dappere roode leger
hebben de plannen van de Engelsch-
Fransche aanstichters, die getracht heb
ben den oorlog aan te blazen, opnieuw
de nederlaag geleden".
Een andere zin waar men tegen op
kwam was: „Sovjet-Rusland blijft een
onneembaar fort, waartegen alle donkere
machten van de vijanden van het socia
lisme vernield worden".
De Fransche regeering deelde mede,
dat Souritz niet langer door de Fransche
regeering als „persona grata" beschouwd
zou worden. Uitdrukking werd gegeven
aan den wensch, dat Souritz door de
Sovjet-regeering terug geroepen zou
Worden.
De Times meldt uit Helsinki
De roode vlaggen wapperen thans over
alle districten welke door de Sovjets zijn
geannexeerd, daar de ontruiming door de
Finnen volgens het vredesverdrag is af-
geloopen, Het district Petsamo behoeft
i pas over twee weken te zijn ontruimd,
i De snelle ontruiming is te zien als een
i heldenfeit van het Finsche leger.
Zij moest geschieden in etappes van
7 km per dag. De Finnen dachten, dat
deze afstand gerekend zou worden over
I den weg, maar de Russen hielden vol, dat
I bedoeld was 7 km hemelsbreed. Het ver-
schil was groot, gezien de vele kronke
lingen in de wegen in onbegaanbaar ter
rein.
Hoeveel de Finnen daarom hebben
moeten achterlaten, kan nog niet wor
den geschat, maar het schijnt, dat er
geen enkele Fin in het geannexeerde ge
bied is achtergebleven.
DE RUSSEN IN HANGOE.
Uit betrouwbare bronnen wordt ver
nomen dat zich nieuwe complicaties heb
ben voorgedaan in het door de Russen
bezette gebied van Hangoe.
Hangoe is wat electrische stroom, wa
ter en voedsel betreft, afhankelijk van
het Finsche vaste land, doch dit alles
werd afgesneden direct na aankomst van
de Russische troepen.
De Russen hebben hier ten sterkste
tegen geprotesteerd en verzocht om den
toevoer direct te hervatten, doch de Fin
nen hebben tot nu toe op dit verzoek
nog geen antwoord gegeven.
Ondertusschen moeten de Russen het
stellen met hetgeen door de Russische
ijsbrekers wordt aangevoerd.
Uit goed ingelichte Deensche, Noor
sche en Zweedsche bronnen heeft U. P.
vernomen, dat Engelsche vlooteenheden
zeer actief zijn in het Skagerrak, blijk
baar met het doel om te verhinderen, dat
Scandinavische ijzer- en ertsvoorraden
Duitsche havens zullen bereiken.
Dat de Engelsche campagne succes
heeft, blijkt wel.hieruit, dat reeds ver
scheidene Duitsche handelsschepen tot
zinken zijn gebracht en dat andere Duit
sche schepen bevel hebben gekregen, om
naar hun haven van vertrek terug te
keeren.
In de afgeloopen vijf dagen zijn, zoo
als gemeld, twee Duitsche schepen, de
„Heddernheim" en de „Edmund Hygo
Stinnes" getorpedeerd. Bovendien is de
„Ostpreussen" aan den grond geloopen
bij een poging om aan de Engelsche oor
logsschepen te ontsnappen.
De Duitschers volgden den laatsten
tijd een route, waarbij zij niet meer bin
nen de territoriale wateren bleven. Deze
route bespaarde hun tijd, waardoor de
ertstransporten konden toenemen.
De laatste week echter scheen Enge
land vastbesloten, dit te verhinderen en
heeft het derhalve een aantal kleinere
eenheden naar het Skagerrak gezonden.
Naar verluidt zouden zij kleine, snelle
torpedojagers, maar ook twee zware tor
pedojagers omvatten.
Gezien de order, om terug te keeren,
zullen de Duitsche schepen vermoedelijk
thans wel weer de oude route gaan vol
gen langs de kust van Noorwegen en
Zweden.
De Britsche vloot zal deze transporten
niet kunnen verhinderen, tenzij Enge
land de Noorsche territoriale wateren
zal schenden.
Een officieele Noorsche mededeeling
vermeldt, dat op 22 Maart een Britsche
torpedobootjager in de Noorsche territo
riale wateren een waarschuwingsschot
afvuurde tegen een Duitsch koopvaardij
schip „Obrestad", dat in Zuidelijke rich
ting voer. Het Duitsche schip stopte niet
en de Britsche torpedoboot onthield zich
van verder gebruik van geweld.
De granaat die gebruikt was voor het
waarschuwingsschot, kwam, zonder te
ontploffen, neer op de kust, niet ver van
een weg in de nabijheid van het plaat
selijke spoorwegstation.
Het Noorsche ministerie van buiten
landsche zaken zond op 25 Maart aan de
Noorsche legatie in Londen een telegram
met instructies om energiek te protes
teeren tegen deze grove schending van
de Noorsche neutraliteitsregels.
Een Britsche torpedojager, aldus luidt
verder een officieele mededeeling, is op
21 Maart j.l. nabij Hustadvika tusschen
Kristiansund en Molde de Noorsche ter
ritoriale wateren binnen gevaren. Kort
na 9 uur 's morgens achtervolgde het
een Duitsch handelsschip, dat in Noor
delijke richting voer. Het oorlogsschip
voer herhaalde malen rond het handels
vaartuig.
Korten tijd later kwam dezelfde tor
pedojager in contact met een Duitschen
treiler, welke om hulp seinde.
Later op dien ochtend trachtte de tor
pedojager den naam op te nemen van
een Duitsch handelsschip, dat in Zuide
lijke richting voer, geëscorteerd door een
Noorsche torpedoboot, doch de Engelsch-
man verliet de Noorsche territoriale wa
teren, toen de Noorsche torpedoboot dit
verzocht.
Op 22 Maart opereerden acht k negen
Britsche torpedojagers bij de Noorsche
kust tusschen Lindesnes en Jaeren.
Des avonds dienzelfden dag werden
acht of negen Britsche torpedojagers
waargenomen bij de kust ter hoogte van
Jaeren. Een hunner vuurde een waar
schuwingsschot voor een Duitsch schip
en voer eenige malen rond het schip, om
vervolgens weer weg te stoomen.
„Svenska Dagblad" schrijft:
„Dit zijn ernstige schendingen van de
Noorsche neutraliteit, doch wij moeten
niet vergeten, dat in elk afzonderlijk ge
val de Britsche oorlogsschepen zich, zon
der in actie te komen, terug trokken na
hun onwettig binnen dringen in de Noor
sche wateren".
DE „ARK ROYAL" WEER THUIS.
Gisteren is de „Ark Royal", het En
gelsche vliegtuig-moederschip, waarvan
de Duitschers eenige malen hebben ver
klaard dat het getorpedeerd was, in de
haven van Portsmouth aangekomen.
Een correspondent van de Times, die
aan boord is geweest, meldt, dat in het
logboek van den oorlogsbodem allerlei
knipsels uit Duitsche bladen zijn geplakt
waarin beschrijvingen worden gegeven
hoe het schip gezonken zou zijn, met tee-
keningen er bij, en het bericht, dat veld
maarschalk Göring ijzeren kruisen heeft
verleend aan Duitschers, die de „Ark
Royal" vernietigd zouden hebben.
Het schijnt, dat eens een onderzeeboot
twee torpedo's op den oorlogsbodem af
gevuurd heeft, welke beide doel misten,
waarna de begeleidende destroyer de on
derzeeboot zoodanig beschadigde, dat zij
aan de oppervlakte moest komen.
De bemanning werd gevangen geno
men en bevindt zich thans in een inter-
neeringskamp in Etageland.
Een ander maal werd de „Ark Royal"
aangevallen door drie vliegtuigen. De
bommen richtten geen schade aan. Vlieg
tuigen van de „Ark Royal" stegen op,
schoten een Dornier neer en joegen de
twee andere op de vlucht.
De „Ark Royal" heeft 75.000 mijl af
gelegd, drie Duitsche koopvaardijsche
pen aangehouden en haar vliegtuigen
hebben ettelijke bommen laten vallen op
onderzeebooten.
De doorgaans goed ingelichte corres
pondent van de National Tidende te Ko
penhagen meldt, dat Molotov thans Don
derdag a.s. te Berlijn wordt verwacht.
Hoofdzakelijk zou over den toestand op
den Balkan worden gesprokén.
De Hongaarsche premier Teleki heeft
gisteravond met Mussolini een langdurig
onderhoud gehad.
Donderdag zal Teleki een bezoek aan
den Paus brengen.
In een aan de Tribune verleend inter
view heeft Teleki gezegd, dat degenen,
die van z\jn besprekingen sensationeele
resultaten verwachten, zich vergissen.
Er valt veel te leeren in Rome, waar
men in nauw en rechtstreeksch contact
is met de groote gebeurtenissen, die zich
in Europa afspelen.
Volgens U. P. zeide Teleki nog, dat
Hongarije voor het oogenblik zijn revisi
onistische eischen ten aanzien van de
Balkanlanden met het oog op den inter
nationalen toestand had laten varen. Hij
weigerde iets te zeggen over de Hon-
gaarsch-Roemeensche betrekkingen. De
RussischHongaarsche betrekkingen
noemde Teleki „correct".
SPOEDIG BEDWONGEN.
Een groep Jonge officieren te La Paz
is in opstand gekomen tegen den presi
dent der republiek, doch de regeering is
den toestand meester.
Via Buenos Aires wordt bekend, dat
te La Paz de staat van beleg is afgekon
digd voor geheel Bolivia.
Er hebben reeds verscheidene dagen
geruchten geloopen over revolutie. Ge
wapende soldaten hielden het verkeer op
een afstand van het regeeringspaleis en
de telefoon was buiten werking gesteld.
President Quintanilla heeft het woord
gevoerd tot een voor zijn paleis verza
melde menigte. Hij verklaarde, dat de
bevolking haar volledigen steun geeft
aan de regeering, het leger en den chef
van den generalen staf, die bereid is te
sterven voor de verdediging van de
grondwet.
Er schijnt intusschen eenige ongerust
heid te heerschen omtrent het lot van
den chef van den generalen staf Ichazo.
De correspondent van United Press
heeft een onderhoud gehad met den mi
nister van oorlog, generaal Rames. Deze
zeide, dat inderdaad een deel van het
leger had gemuit, maar dat de regeering
den toestand meester was. Alle loyale
troepen werden haastig geconcentreerd.
De voorloopige regeering deelt mede,
dat de opstand, welke in een regiment
was uitgebroken, teneinde de bijeenkomst
van het parlement, die ongunstig
voor het leger werd geacht, volkomen is
mislukt. De orde is zonder bloedvergie
ten hersteld.
NU ENGELAND INVOER VAN
JAVA-THEE VERBOOD.
Het Engelsche ministerie voor voed
selvoorziening heeft medegedeeld, dat
de Britsche regeering den geheelen
'theeoogst van Britsch-Indië en Ceylon
heeft aangekocht en dat geen Java-thee
of gewone Chineesche thee meer zal
mogen worden ingevoerd Deze aankoop
omvat, afgaande op wat volgens de re
strictieregeling in 1940/1941 mag wor
den uitgevoerd, ruim 603 millioen lbs.
op een werelduitvoer van ongeveer 950
millioen lbs. Groot-Brittanje is de
grootste theeverbruiker der wereld; van
een gemiddelden wereldthee-uitvoer in
de jaren 1934/1938 van jaarlijks 871
millioen lbs. werd gemiddeld jaarlijks
435 millioen lbs., dus iets minder dan
de helft, in dat land verbruikt.
Voornamelijk was dit thee uit Engel
sche productiegebieden, maar toch werd
uit Ned.-Indië gemiddeld ongeveer 32
millioen lbs. aangevoerd. Aan niet-Brit-
sche thee werd in 1938/1939 ongeveer
25 millioen lbs. voor verbruik inge
voerd. Deze mededeeling heeft dus twee
kanten.
In de eerste plaats verliest Ned.-In-
dië een afzetgebied, waarvoor, evenals
voor de gewone Chineesche thee elders
compensatie zal moeten worden ge
zocht. Daarbij moet worden bedacht,
dat veelal dure en stofthee naar Groot-
Brittanje ging en dat het vinden van
een ander afzetgebied niet zoo eenvou
dig zal zijn,omdat het gevaar dreigt,
dat Australië het Engelsche voorbeeld
zal volgen.
Afgescheiden van de kwaliteit moet
ook voor de hoeveelheid afzet worden
gevonden, wat de moeilijkheid vergroot,
omdat het theeverbruik buiten Britsche
gebieden door den oorlog niet wordt
aangewakkerd. In de tweede plaats
blijft er na bevrediging van de Britsche
theebehoefte nog ongeveer 150 millioen
lbs. over, die of in andere Engelsche
gebieden of buiten het Imperium zal
worden aangeboden.
MINISTER BOLKESTEIN HERSTELD
De heer Bolkestein, minister van On
derwijs, Kunsten en Wetenschappen,
heeft gisteren zijn werkzaamheden ten
departemente hervat.
DE VERZENDING VAN KOFFIE EN
THEE NAAR NEDERLAND WEER IN
KLEINE HOEVEELHEDEN
MOGELIJK.
Naar aanleiding van de berichten, dat
belemmeringen worden ondervonden bij
den invoer van koffie en thee voor par
ticulieren in Nederland, verneemt Aneta
dat dit berustte op de wetgeving tegen
het hamsteren. Van de mogelijkheid om
thee en koffie naar particulieren te zen
den, is in de laatste maanden op groote
schaal misbruik gemaakt. Er werden
geen pakketten of pakketjes meer ver
zonden, doch heele kisten.
Ook kwam het voor, dat winkeliers
zich door een aantal Indische verkoopers
zich een heele kist thee lieten sturen,
en zoodoende de in Nederland getroffen
maatregelen ten aanzien van de distri
butie van thee ondermijnden.
Intusschen is het thans weer moge
lijk geworden om aan particuliere ver
bruikers in Nederland kleine hoeveel
heden thee en koffie te verzenden.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Binnenland.
Onze boter-export naar Engeland.
De alg. vergadering van de Chr. Hist.
Unie.
Buitenland.
Rede van den Franschen minister-pre
sident.
De Russische gezant te Parfls terugge
roepen.
De situatie in Finland.
Engeland speurt naar Duitsche erts
schepen.
Het Balkan-probleem.
Molotov naar Berlijn?
Opstand in Bolivia.
Sneeuwstorm in New-York.
Dinsdag vergaderde deze Bond in het
Jaarbeursrestaurant te Utrecht. De tijds
omstandigheden, welke met al haar
moeilijkheden ook dezen Bond niet voor
bijgaan, noodzaakten de jaarlijksche al
gemeens vergadering tot één dag te be
perken.
De 2e Paaschdag, die steeds, traditie
getrouw, als ontmoetings- en uitspan
ningsdag, werd gebruikt, kwam nu, mede
met het oog op de vele kosten te ver
vallen.
Om elf uur v.m. opende de voorzitter,
dhr J. Pieterson Moens, de vergadering
met gebed en werd Ps. 23 1 en 2 ge
zongen.
Het openingswoord van den voorzitter
bepaalde zich thans alleen tot het wel
komstwoord en een beschouwing over
den toestand van den Bond.
In 't bizonder werd de Bond van Am-
sterdamsche Zangvereen., die zich in
den loop van het vorige jaar bij den
Bond aansloot, verwelkomd.
Dhr W. J. Jalink, die om gezondheids
redenen heeft moeten bedanken, werd
herdacht en als eerelid benoemd.
Het jaarverslag van den secretaris
gaf een overzicht van veel en vrucht
baar werk.
De toestand der Bibliotheek is ge
zond. Voor ongeveer f228 aan nieuw
materiaal werd aangeschaft en f108
werd besteed aan vernieuwing.
Uit het verslag der muziekcommissie
bleek, dat 13 nieuwe muzieknummers
waren verschenen en 15 herdrukken.
Het financiëel verslag gaf ons een
kleinen achteruitgang te hooren.
De Bondsvoorzitter, dhr Pieterson
Moens, die aan de beurt van aftreden
was, werd herkozen, alsook de heeren
T. W. Spreij en H. Wolzak als gewone
bestuursleden.
Bsproken werd de instelling van een
Steunfonds voor de door de tijdsomstan
digheden gedupeerde kleine vereeni-
gingen.
De volgende vergadering zal, zoo mo
gelijk, in Almelo gehouden worden.
In de middagvergadering sprak dhr
L. Mens over „Een en ander over Prot.
kerkmuziek". Een sextet (2 sopranen, 2
alten, 1 tenor en 1 bas) zong onder
leiding van dhr Mens eenige oude lie
deren.
De vergadering was goed bezocht en
had een zeer gezellig verloop.
DE EERSTE VLUCHT VAN DE K.L.M.
NAAR LISSABON.
Parmerrtier gezagvoerder;
Van Bal kom tweede bestuurder.
Het A. N. P. verneemt, dat de eerste
vlucht van den nieuwen post- en vracht-
dienst der K. L. M., Amsterdam-Oporto-
Lissabon, welke is vastgesteld op 2 April
onder commando zal staan van gezag
voerder K. D. Parmentier, hoofdinstruc
teur van de K. L. M.
Als tweede bestuurder is aangewezen
gezagvoerder J. J. van Balkom, die in
December 1934 eveneens als tweede be
stuurder heeft deelgenomen aan de be
kende laatste vlucht van de Snip naar
West-Indië en zich den laatsten tijd in
het bijzonder heeft gespecialiseerd op
transatlantisch luchtverkeer.
GEBREK AAN LEERKRACHTEN BIJ
HET L. O.
Het Tweede Kamerlid Thjjssen
heeft aan den Minister van Onderwijs,
K. en W. de volgende vragen gesteld:
1. Is het waar, dat in verscheidene ge
meenten, waaronder Amsterdam, Rotter
dam en 's-Gravenhage, de gemeentebe
sturen in vele gevallen geen tijdelijke
leerkrachten kunnen aanstellen bij ge
brek aan gegadigden?
2. Is het waar, dat dientengevolge in
vele scholen twee klassen moesten wor
den toevertrouwd aan één leerkracht, en