DE SPANNING STIJGT
Minister van Kleffens heeft met een radio
rede 't Holland-House te New-York geopend.
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD.
rogramma
Rede van Chamberlain.
Belangrijkste Nieuws
:h weerbericht,
WOENSDAG 20 MAART 1940
54c JAARGANG - No. 144
Nederland tusschen twee machtige tegenstanders.
Een oorlog zou in ons land een barbaarsche slachting worden.
De elf eischen van Hitler verzonnen?
Welles heeft geen „vredesplan" ontvan
gen - Rede van Chamberlain - Hevige
Britsche luchtaanval op Sylt - Wijziging
En de Fransche regeering.
De groote beslissing aanstaande?
Welles heeft geen „vredesplan"
ontvangen.
Wat Engeland deed om Finland
te helpen.
tje, I. Boone, Middel i
2; heerenhorloge, j j
nemuidsch voetpad 7'f
welse, Oude Vissehery'l
één der vinders voor I
afgehaald geve mJ|
kennis ten bureel. I
ddelburg. !e'
ld
20 Maart 1940.
I. 1875 en 414.4 M 1
010.20 v.m. en 7 jq 1
8.10 Orgel. 8.45 Gram
.0.00 Morgenw. 10 20 I
lontinubedr. .11.30 Voor
Gram. 12.45 Ber. ANPI
45 Rosian-orkest. 2.00 f
2.30 Viool, piano en
[e kinderen. 5.30 Gram
„Saenlants Arcadia"
g m. piano. 7.00 VARA
felicit. 7.10 Volkslied
8.00 Herh. SOS-ber.
''ARA-Varia. 8.20 VA-
st. 9.00 Radio-tooneel,
st. 10.10 „Schuldig of
serie. 10.20 De Ram.
vraagbaak. 11.00 Ber, j
1 en klarinet. 11.45_!
I, 301.5 m. Alg. progr.
XV.
8.05 Schriftl., medit.
—9.45 Gelukw.) 10.30
ïram. 11.15 Piano en
12.15 Gram. 12.45 Toe-
ird voor U". 1.00 Chr.
^vogeltjes" met piano
Celesta-ens. en gram,
.00 Celesta-ens. 3.35
4.30 Gram. 4.404,55
dé jeugd. 5.45 Gram.
ïserie. 7.00 Ber. 7.15
7.45 Gram. 8.00 Bor,
i-Ber. 8.15 Chr. Zang-
1" en solisten. 10,00
halfuur. 10.30 Het'
trio en gram. 11.25
--12.00 Schriftl.
>t morgenavond:
aarbevyolkt met opkla-
ik enkele regenbuien, j
u-achtige Z.W. tot W.
edenmiddag 3 u
ermiddag 3 u.: 764,
voor fietsers-
min.
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Eihergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. FANOV, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.30 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goea en VHssingen f 0.20
Losse nummers Beent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeeüngen 50 cent per regel
Kleine Advertcntiën Dinsdags, Vrijdags en
Zaterdags 10.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
ONS ZUIVERE GEWETEN IS ONZE
DIEPSTE BRON VAN KRACHT.
Gisteren is het „Holland Huis" te
New-York officiëel geopend, bij welke
gelegenheid een lunch werd aangeboden,
waarbij aanzaten de Nederlandsche ge
zant, dr A. Loudon, en een honderdtal
prominente Amerikaansche enNeder
landsche gasten.
ring hebben ontvangen, dat zij de neu
traliteit, die dit land, evenals de Ver-
eenigde Staten in dit conflict bewaart,
zullen eerbiedigen. WIJ vertrouwen er
op, dat deze beloften gehouden zullen
worden. Wij hebben geen enkel geschil
van eenig belang met een van de oorlog
voerende landen en gij weet, dat, indien
een dergelijk geschil zoude ontstaan,
zulks niet aan Holland te wijten zou zijn.
Immers, de enkele getallen, die ik u
zooeven heb genoemd, zullen u hebben
doen begrijpen, dat een oorlog in dit,
zoo uitermate dichtbevolkte land, een
barbaarsche slachting zou worden het
zou gelijk staan met eert oorlog in de
straten van een uwer groote steden. Het
zou welhaast onmogelijk zijn een onder
scheid te maken tusschen combattanten
en niet-combattanten en het staat vast,
dat vrouwen en kinderen in gelijke mate
als soldaten er het slachtoffer van zou
den worden.
Oorlog in ons land zou een ramp zijn,
verschrikkelijker nog dan in minder
dichtbevolkte landen. Hoe meer derhalve
de woorden „Hands off Holland" in de
gansche wereld herhaald worden, hoe
liever het ons is.
t goed gevolg
ngen te water gfilatc
Onze minister van buitenlandsche za
ken, mr E. N. van Kleffens, hield van
Den Haag uit een rede via de kortegolf,
terwijl ook de Gouverneur-Generaal van
Ned.-Indië, jhr mr A. W. L. Tjarda van
Starkenborgh Stachouwer, zich per radio
bij de plechtigheid deed hooren.
Eerst luisterde het gezelschap naar de
rede van minister Van Kleffens.
De minister sprak er allereerst zijn
vreugde over uit, dat dank zij de nau
were samenwerking van alle betrokken
groepen en personen, de quaesties, die
verband hielden met de verwezenlijking
van dezen grootschen opzet, op zeer be
vredigende wijze tot oplossing konden
worden gebracht.
De Vereenigde Staten en Nederland
zijn steeds door nauwe vriendschap ver
bonden geweest. Nimmer waren deze
beide landen met elkander in oorlog.
Die geschilpunten, die zich tusschen hen
hebben voorgedaan, werden steeds door
vriendschappelijke onderhandelingen op
gelost of wel met wederzijdsche instem
ming aan arbitrage onderworpen.
„Holland House" is een treffende
uiting en bezielend symbool van deze
zoo uitnemende banden van wederzijdsche
achting en vriendschap. Wij in Neder
land behoeven vele producten uit de
Vereenigde Staten, gij hebt de onze noo
dig, in het bijzonder die uit onze Azia
tische gebiedsdeelen. De grootst moge
lijke handelsvrijheid is de erkende doel
stelling van uw politiek zoowel als van
de onze en ik moge hier mijn groote
waai deering uitspreken voor al hetgeen
de president van de Vereenigde Staten,
en de staatssecretaris Huil in dit op
zicht doen en reeds hebben verricht.
Het gebied van Nederland in Europa
is klein, een weinig uitgestrekter dan
de oppervlakten van de Staten Maryland
en Rhode Island te zamen.
Maar men stelt zich niet steeds dui
delijk voor oogen, dat dit kleine gebied
niet minder dan 8 millioen inwoners
heeft, dit vergeleken met de 2y2 mil
lioen van Rhode Island en Maryland.
Nederland is inderdaad een van de meest
dichtbevolkte gebieden in de wereld en
ik zoude u niet minder dan vijftien sta
ten van de Unie kunnen noemen, die
te zamen evenveel inwoners hebben als
Nederland alleen. Tengevolge hiervan
heeft Nederland meer dan 600 inwoners
per vierkante mijl, tegen niet meer dan
36 per vierkante mijl in de Vereenigde
8'taten.
Het is dit kleine en zeer dichtbevolkte
land, dat zich thans bevindt tusschen
twee machtige tegenstanders Enge
land en Frankrijk eeiierzijds, Duitschland
anderzijds tegenstanders, die niet
slechts tot de tanden gewapend, doch 1
tevens in een oorlog van geweldige af
metingen zijn gewikkeld, welke, wreed
als deze moge zijn, eiken dag nog af
grijselijker kan worden.
Het stemt mij tot voldoening te kun
nen zeggen, dat wij in Nederland, in
Augustus van beide partyen de verzeke-
Ik moge hier aan toevoegen, dat wij
er krachtig naar hebben gestreefd om
onze neutraliteit te versterken door onze
hekken te .sluiten en onze deuren te
grendelen.
De omstandigheden dwingen ons tot
dienstplicht en sedert Augustus torsen
wij den last, welken nationale mobilisatie
met zich brengt, om een ieder, die Neder
land zou willen binnenvallen, daarvan
te weerhouden.
Maar tenslotte is ons zuivere geweten
onze diepste bron van kracht, welke nie
mand ons ooit met geweld zal kunnen
ontnemen. Datgene, wat wij o.m. met
dat dappere land: Finland, gemeen heb
ben, is de overtuiging, dat de kleinere
landen en in het bijzonder die van hen,
welke hun eigen karakter hebben en
hun eigen bijdrage tot het gemeenschap
pelijk bezit van menschelijke beschaving
hebben geleverd, evenveel recht hebben
op een onafhankelijk bestaan als groo-
tere landen.
Ik moge een vooraanstaand Amerikaan
aanhalen, die dit land goed kende en
het beminde, en de volgende woorden
in- uw herinnering brengen, die tegen
het einde van de vorige eeuw werden
geschreven, en die u tegelijkertijd zullen
doen voelen, hoeveel de Vereenigde Sta
ten en Nederland gemeen hebben:
„Als wij de geschiedenis van gods
dienstige kwezelarij en vervolging, die
een smet heeft geworpen op den roem
van zoo menig volk, in beschouwing
nemen, rijst voor onze oogen dat kleine
land Holland, dat aan de zee werd ont
woekerd, in een aureool van glorie op.
Laat anderen spreken van hun
gewapende macht en hunne overwinnin
gen, wij willen spreken van groothartig
heid en verdraagzaamheid van het volk,
dat een Kerk was onder het Kruis, en
dat onder dat Kruis datgene gebouwd
heeft, wat de Vader wilde, dat al Zijne
kinderen zouden doen onder het teeken
der liefde: een toevluchtsoord voor de
vervolgden en de onderdrukten. En zoo
is het, aldus schreef uw landgenoot, dat
in lengte van dagen de naam van Hol
land zal blijven voortbestaan, daar deze
de christelijke, goddelijke liefde vertegen
woordigt."
Het is, zoo besloot de Minister,
de oprechte wensch van de Neder
landsche Regeering, dat de „Holland
House Corporation of New York" niet
slechts bij het verstrijken der jaren meer
en meer een verzamelpunt zal worden
voor Amerikaansche en Nederlandsche
sympathieën en belangen, maar dat de
groote verwachtingen, die wij van zijn
werkzaamheden koesteren, in vervulling
zullen gaan in een vrijer en gelukkiger
wereld, dan degene, die wij thans kennen.
Vervolgens klonk de stem van den
Gouverneur-Genera a 1 van
N e d -1 n d i jhr mr A. W. L. Tjarda
van Starkenborgh Stachouwer, die zijn
gelukwenschen uitsprak bij de opening
van het „Holland Huis".
Van alle kanten komen thans berich
ten binnen, waarin gewaarschuwd wordt
voor bepaalde geruchten omtrent de be
sprekingen, tusschen Hitier en Mubso-
lini gevoerd, en vooral omtrent het zoo
genaamde vredesplan van elf punten, dat
gisteren in de wereldpers de ronde heeft
gedaan.
De particuliere secretaris van presi
dent Roosevelt, Stephan Early heeft aan
de perB verklaard, dat de regeering der
Vereenigde Staten geen inlichtingen
ontvangen heeft, die de berichten over
dit vredesplan bevestigen.
Hij voegde er aan toe, dat de inlichtin
gen, waarover de president beschikt,
geen aanwijzing bevatten, die een hoop
op den vrede of wanhoop aan den vrede
wettigen.
In gezaghebbende Fransche kringen
onderschrijft men ten volle de tegen
spraak, die Londen op de publicatie van
het vredesplan gegeven heeft.
Volgens de inlichtingen, die men te
Parijs ontvangen heeft, is dit plan „zui
vere fantasie".
Hetzelfde verklaart men in gezagheb
bende kringen te Rome. „Het bericht van
de elf punten, die Mussolini en Hitier
zouden hebben opgesteld is, zoo zegt
men, geheel en al verzonnen".
De „Lavoro Fascista" schrijft, dat de
berichten in de buitenlandsche bladen
over de besprekingen op den Brenner op
rekening van een „Sensatie-journalistiek
van Amerikaansch type" moeten wor
den toegeschreven.
In kringen van het Vaticaan wordt het
bericht, betreffende een 11 punten vre-
desprogram van Hitier, dat uit Vati-
caansche bron zou stammen, een belache
lijk fantasie-product genoemd.
Het Duitsche Nieuwsbureau ontkent,
dat tusschen Mussolini en Hitier op den
Brenner zou gesproken zijn over een
vredesaanbod. Dit Nieuwsbureau noemt
de berichten hierover volkomen uit de
lucht gegrepen; zij houden geen reke
ning met de werkelijkheid en verraden
slechts, dat men in de democratische
landen bang is voor de toekomst. Het
D.N.B. wijst er op, dat Hitier maar één
maal een vredesaanbod heeft gedaan en
wel in den Rijksdag op 6 October 1939.
Verder heeft Duitschland niets te zeg
gen. Het Duitsche parool luidt: „Oorlog
tot aan de overwinning".
Toch krijgt men ondanks deze tegen
spraken den indruk, zooals men trou
wens ook bij het begin van het voorjaar
verwachten kon, dat wij staan aan den
vooravond van een hoogst belangrijke
beslissing.
In diplomatieke kringen verwacht men
vrij algemeen binnen enkele dagen of
weken een antwoord op de vraag, of er
over den vrede zal worden onderhandeld,
dan wel of nu de oorlog in al zyn felheid
zal losbarsten.
Men meent, dat, indien het niet lukt
tot vredesbesprekingen te geraken, zeer
spoedig een groot offensief zal worden
ingezet.
Sumner Welles heeft een verklaring
afgelegd, waarin hij zegt, dat hij geen
vredesplan of -voorstel heeft ontvangen
van een oorlogvoerende, welken ook,
noch van eenige andere regeering.
Evenmin heeft hij eenig ander voor
stel van dien aard aan eenige regeering
overgebracht.
Vóór zijn vertrek heeft Welles den
Amerikaanschen persvertegenwoordigers
ontvangen .Hij verklaarde, dat hij geen
bezoek meer zou brengen aan Mussolini
voor zyn vertrek uit Rome. Hieraan
voegde hy toe, dat zyn bezoek aan Euro
pa thans ten einde is. Hij weigerde ech
ter eenigerlei verklaring af te leggen
over het resultaat van zyn onderzoek.
Sumner Welles heef t wel
iswaar geen onderhoud
gehad met Mussolini, maar
hij heeft met Ciano het
noenmaal gebruikt. Wel
les en Ciano bleven na de
lunch een paar uur in ge
sprek.
Gisteravond is Welles naar Genua
vertrokken, waar hij zich vandaag aan
boord begeeft van de „Conté di Savoia".
In zijn gisteren gehouden groote La-
gerhuisrede heeft Chamberlain voorna-
melljk de beschuldiging ontzenuwd, als
zouden de geallieerden niet alles hebben
gedaan, om Finland te helpen.
HU deed daarbU uitkomen, dat In laat
ste instantie de Duitsche dreigementen
jegens Noorwegen an Zweden oorzaak
waren, dat deze landen de hulp aan Fin
land meenden te moeten tegenhouden.
Door de Duitsche dreigementen wer
den de Scandinavische landen zóó ver
schrikt, dat zy de hulp, die Finland wel
licht had kunnen redden, hebben tegen
gehouden. De bewering, dat de geallieer
den gefaald hebben in hun verplichtin
gen kan geen enkel oogenblik gehand
haafd worden.
De leveranties moesten de gevaren
van de Noordzee passeeren, door twee
landen worden vervoerd langs een spoor-
lyn, die reeds ernstig overbelast was en
vervolgens lange afstanden afleggen
door Finland langs een spoorlyn, die
nooit bedoeld was voor vervoer van
zulke ladingen.
Dat waren formidabele moeilijkheden.
Niettemin er is door de Finsche regee
ring geen-beroep gedaan op Groot-Brit-
tannië, dat onbeantwoord is gebleven.
Chamberlain gaf daarna een opsom
ming van het beloofde en gezonden ma
teriaal: vliegtuigen toegezegd 150, ge
zonden 110; kanonnen toegezegd 223,
gezonden 114; granaten toegezegd
297.200, gezonden 185.000; Vickerge-
schut toegezegd 500 stuks, gezonden 400
handgranaten toegezegd 50.000, gezon
den 50.000; vliegtuigbommen toegezegd
20.700, gezonden 15.700; seinuitrustin-
gen toegezegd 1300, gezonden 800anti-
tankgeweren toegezegd 200, gezonden
200; gasmaskers toegezegd 60.000, ge
zonden 60.000; gevechtsuniformen toe
gezegd 100.000, gezonden 100.000; anti
tankmijnen toegezegd 2.000, gezonden
10.000; ambulances toegezegd 48, ge
zonden 48.
Wat de levering van manschappen be
treft, verklaarde Chamberlain, dat half
Februari Mannerheim den Engelschen
vertegenwoordiger ervan in kennis stel
de, dat hy geen manschappen noodig
had, omdat zijn hulpbronnen voldoende
waren om den stryd voort te zetten tot
de dooi zou invallen.
Hij zeide, dat hy in Mei gaarne om
streeks 30.000 man zou krijgen, maar
stipuleerde, dat dit geoefende soldaten
moesten zijn.
„Tegelijkertijd werd ons te verstaan
gegeven, dat Finland en Zweden ner
veus waren over de reactie op Duitsch
land en beide hoopten, dat welke strijd
krachten ook gezonden werden, zij niet
officieel zouden worden gezonden".
De voorbereidingen voor de expeditie
werden ten uitvoer gelegd met alle snel
heid en in begin Maart stond een expe-
ditieleger van 100.000 man gereed om
te vertrekken twee maanden vóór
Mannerheim om aankomst daarvan had
gevraagd.
„Wij weten thans, dat, zoodra Duitsch
land het gerucht hoorde over een door
tocht van een dergelijke troepenmacht
door de beide landen, het Noorwegen en
Zweden bedreigde met zijn Interventie,
wanneer zij hun toestemming gaven.
Wij waren van gevoelen, dat wy ge
reeds moesten zyn ook een troepenmacht
te verschaffen, die Zweden zou moeten
bystaan om zichzelf te verdedigen, wan
neer het door Duitschland mocht wor
den aangevallen".
Een deel van de troepen zou noodig
zyn voor den bijstand van Zweden, een
deel zou expeditieleger zijn voor hulp
aan Finland. Bovendien zouden er zeker
troepen noodig zyn om de lange verbin
dingslijn te handhaven.
De omvang van die troepenmacht, be
rekend op de genoemde basis, was onge
veer 100.000 man, volledig bewapend en
uitgerust.
Plannen werden ontworpen, volgens
welke de troepen in Maart zouden be-
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Binnenland.
Minister Van Kleffens opent het Hol
land-House te New York.
Een Nederlandsch tankschip op een
mijn geloopen.
Buitenland.
Geen vredesplan?
Hevige Engelsche luchtaanval op Sylt.
Rede van Chamberlain.
Het Fransche kabinet afgetreden.
ginnen in Scandinavië te arriveeren en
het geheel zou voor eind April zijn aan
gekomen.
Nlet-formeel richtten de Finnen zich
tot de Zweedsche regeering. De Zweed-
sche regeering kon niet toestemmen in
de passage van geregelde gewapende
troepen".
Ofschoon dit ontmoedigend was, war
den de voorbereidingen voor öe verzen
ding van de troepen voortgezet, omdat
de regeering hoopte, dat Noorwegen en
en Zweden tot andere gedachten zouden
komen.
ïntusschen, wat het beroep van Fin
land betreft, vroegen de Finnen in begin
Maart, of z\j een besluit mochten uit
stellen.
Ten slotte ging de datum, die door de
Finnen voor hun beslissing gesteld was,
voorbij, zonder dat er een beslissing ge
nomen werd. Den volgenden dag hoorden
wij, dat vredesvoorwaarden waren aan
vaard.
Met uitzondering van Mannerheim'a
verzoek om 30.000 man te zenden in Mei
is geen verzoek van eenigerlei aard om
landtroepen door de Finnen gedaan.
Ik zeg zonder aarzeling, dat noch
Groot Brittannië, noch Frankrijk zich
iets te verwijten hebben in hun optreden
in deze geheele zaak (toejuichingen).
Hoe staat het echter met Duitschland?
„De verantwoordelijkheid voor den Fin-
schen oorlog ligt geheel en uitsluitend
op de schouders van Duitschland.
In dit verband stelde Chamberlain de
vraag: „Is de veiligheid van Noorwegen
en Zweden behouden? Integendeel,
het gevaar is dichter by deze beide lan
den gebracht dan ooit. Thans staat het
op den drempel.
SUMNER WELLES' BEZOEK.
Vervolgens overgaande tot het bezoek
van Sumner Welles zeide Chamberlain,
dat de regeering zich er over verheugd
had, Welles in Londen te kunnen verwel
komen en hem volledig en openhartig
van haar opvattingen in kennis te stel
len.
Sprekende over Italië zeide Chamber
lain, dat, toen Sumner Welles in Italië
terugkwam, hij stond tegenover een
nieuwe gebeurtenis de ontmoeting
tusschen de twee dictatoren op den
Brennerpas. De ontmoeting heeft na-
tuurlyk aanleiding gegeven tot vele spe
culaties over de bedoeling ervan. Som
migen dachten, dat de bedoeling was
om nieuwe vredesvoorstellen uit te wer
ken. Ik weet niet of dit waar is of niet.
Ik weet er niet meer van dan dat deze
beide heeren hun tijd wellicht hebben
doorgebracht met te spreken over de
omstandigheden, waaronder een Ita-
liaansch schip gisteren door een Duit
sche mijn is vernield.
Wat ook het resultaat moge zijn, wij
zijn gereed er het hoofd aan te bieden.
Het is niet waarschijnlijk, dat wij wor
den afgeleid van de doelstelling, waar
voor wij dezen oorlog zijn ingetrokken".
Chamberlain verwees vervolgens naar
Roosevelt's definitie van een moreelen
vrede en voegde hieraan toe: „Om zulk
een vrede te verkrygen, hebben wy de
wapens opgenomen. Wy zyn voorne
mens te strijden tot hij is verkregen."
DE AANVAL OP SCAPA FLOW.
Over den aanval op Scapa Flow zeide
de premier, dat hij verbaasd was over
het belang, dat klaarblijkelijk gehecht
werd aan een onbelangrijke zaak. Wan
neer het een aanval was op de vloot in
Scapa Flow, dan moet hy worden ge
rangschikt onder de mislukkingen. Niet
meer dan twintig bommen werden in de
Flow geworpen. Eén oorlogsschip werd
beschadigd en die schade was van on
dergeschikten aard. Het was geen slag
schip en er is in Scapa Flow geen slag
schip beschadigd.
