De begrooting van Onderwijs.
N.V. HendriksB C—Bank Boes
Dagblad voor de Provincie Zeeland
RUSSISCH OFFENSIEF WORDT STEEDS HEVIGER.
EERSTE BLAD.
VRIJDAG 16 FEBR. 1940
54e JAARGANG - No. 116
Finnen moesten eenige stellingen prijsgeven
Aanleiding tot bezorgdheid - Het Duitsche op
treden tegen de scheepvaart der neutralen.
Samenwerking der neutralen bepleit.
Zes Duitsche duikbooten vernietigd?
Afmattende worsteling in Karelië.
Aanleiding tot bezorgdheid.
Het torpedeeren van
neutrale schepen.
Samenwerking van neutrale landen
bepieit.
Duitschland tracht zijn houding te
rechtvaardigen.
Uit het Voorl. Verslag van de
Eerste Kamer.
Radiorede van Goering.
Belangrijkste Nieuws.
4 SfaatsSeersirig
Beestenmarkt 8 - Telef. 2410.
Voorloopig geen erwten en
boonen meer.
De K.N.I.L M. versterkt haar vloot.
Uitgave: N. V. Uitgevers-Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44453 Telefoon 3438
Bijkantoor Middelburg: Pa. Boekhandel
J. J, F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonr.etnenÉEpfiJ; 3,00 per kmsrtesS
Weekabonnementen veer Midós5barg
Goes en Viissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
AdvertentiSn 30 cent i?sr r«ge?
Saigsj&üaa&ör» VV vVMt srS&5J
Kleine Advsrtentiën Dinsdags, Vrijdags en
Zaterdags f0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Het Finsche legerbericht luidt:
Op de landengte van Karelië duren de
vijandelijke aanvallen voort. Een poging
der Russen, om bij Suomulathi het ijs
over te steken, is door de Finsche troe
pen verydeld.
Aan het front bij Summa hebben de
Finsche troepen eveneens alle aanvallen
der Russen afgeslagen.
Bij een aanval der sovjets in de nabij
heid van het Muola-meer, welke werd af
geslagen, heeft de vijand ongeveer 1000
man en dertien tanks verloren.
Tusschen Muola en de rivier Vuoksi
iijn verscheidene aanvallen van den vij
and mislukt.
Bij Taipale is den geheelen dag fel ge
streden. De achtereenvolgende aanval
len van den vijand werden afgeslagen.
De verliezen van de Rus
sen worden hier op 2500 man
geschat.
Ten noordoosten van het Ladoga-meer
hebben de sovjets op verscheidene pun
ten aangevallen. Behalve, dat de aanval
len werden afgeslagen, is nog een colon
ne van ongeveer 100 wagens door de
Finnen vernield.
Te Kuhmo schat men de verliezen van
de Russen op ongeveer 500 man. De Fin
nen hebben hier verscheidene roode de
tachementen vernietigd.
De Finsche kustbatterijen hebben met
succes deelgenomen aan den strijd op de
landengte van Karelië, en hebben aanval
len van den vijand over het ijs afgesla
gen, waarbij de Russen zware verliezen
leden.
De Finsche luchtstrijdkrachten hebben
met succes gestreden tegen de sovjet-
Russische bombardements- en jachtvlieg
tuigen. In den afgeloopen nacht hebben
Finsche vliegers de kantonnementen
van de Russen en de aanvallende troe
pen gebombardeerd.
De activiteit van de vijandelijke lucht
macht in de gevechtszone was zeer leven
dig. Wiborg werd gebombardeerd, even
als Willmanstrand. De brandweer van
Wiborg werd door de Russische vliegers
met mitrailleurs beschoten. In het bin
nenland werd Frederiksham gebombar
deerd. Er zijn geen slachtoffers te be
treuren.
Zestien vliegtuigen van den vijand wer
den neergeschoten.
Vermoedelijk werden nog meer sovjet-
Russische vliegtuigen neergehaald.
Gistermiddag is, voor het eerst
sedert 14 dagen, wederom luchtalarm
gemaakt te Helsinki. De alarmtoestand
duurde van 3 tot 4 uur.
Uit Helsinki wordt gemeld:
Het Russische offensief in den sector
van Summa wordt steeds heviger.
Er wordt bevestigd, dat de Finnen een
aantal posten hebben heroverd, welke
door de Russen waren bezet, doch dat zij
eenige andere stellingen hebben moeten
prijsgegven.
De sector van Qaipale is buitengewoon
tel bestookt.
Twee Russische divisies werden tegen
de Finsche stellingen ingezet. De Russen
werden teruggeslagen.
Met schat het aantal door de Russen
achtergelaten dooden op 2500.
Hoewel de Finnen nog stand houden,
geven de gebeurtenissen toch aanleiding
tot bezorgdheid, daar de Finnen niet over
versche reserve's beschikken.
Gisteravond werd in Helsinki ver
gaard, dat met het oog op den verschrik
lijken druk der Russen op de Kareli-
30ne 'ar|dengte, de Finnen zich hebben
teruggetrokken uit de eerste linie van
stellingen op een aantal punten in den
sector van Summa.
n^°Pperbevel der sovJets zal echter,
ra^Pia tVaS meent> "iet lang meer het
de m mP? van zijn aanvallen tegen
o ,aanerheimlinie kunnen voortzetten,
de 13 ?r een zekere verzwakking van
meet wleve kracht merkbaar. Spoedig
her a- 00Senblik komen, dat de troe-
keiiiu ,0In beurten naar het verschrik-
eedonf S worden gedreven en er
seerd ®eerd' uitgeput en gedemorali-
van terugkomen, vervangen zullen
moeten worden. Wellicht zal dit reeds
over enkele dagen het geval zyn.
Als dan de intensiteit van het Russi
sche offensief afneemt, zullen de dappe
re verdedigers der Mannerheimlinie, die,
uitgeput zijn door een gruwely-
ken strijd dag en nacht en door de ver
schrikkelijke koude, een oogenblik rust
krijgen, om op adem te komen, vóór nieu
we roode stormloopen een aanvang ne
men.
Inderdaad, de Finnen zijn ervan over
tuigd, dat een eventueele rust in Karelië
niet van langen duur zou zijn. Het is im
mers na de geweldige offers aan men-
schenlevens, welke Moskou heeft ge
bracht, en vooral voor het prestige van
het roode leger onmogelijk, dat de sov
jets hun plannen op de landengte zullen
prijsgeven.
Een Roode Kruis-dokter der Finnen
verklaarde, dat het verzorgen van de ge
wonden een verschrikkelijk werk is, daar
men niet slechts de zorg voor de ge
wonde Finnen op zich moet nemen, maar
ook de duizenden Russen, die dagenlang
kermend op het slagveld verblijven, zoo
goed mogelijk tracht te helpen. Er zijn
wel enkele provisorische veldlazeretten
door de Russen ingericht, maar deze zijn
te eenenmale onvoldoende.
AMERIKA VRAAGT BERLIJN
OPHELDERING.
De Amerikaansche Minister Huil heeft
medegedeeld, dat de Amerikaansche am
bassade te Berlijn opheldering tracht te
verkrijgen omtrent de door de Duitsche
pers gepubliceerde verklaring, dat ieder
neutraal schip, de Amerikaansche hier
onder begrepen, dat op weg is naar een
haven der gealliëerden, of een contra-
bande-controiestation, door Duitsche
duikbooten en kaperschepen „voor goe
den prijs" zou worden verklaard.
Met betrekking tot het bericht, vol
gens hetwelk van Britsche zijde is ver
klaard, dat Engeland naar aanleiding
van het Duitsche dreigement aan alle
neutralen convooibescherming zou aan
bieden, verklaarde Huil, dat het aan
vaarden van convooi de risico's voor
koopvaarders natuurlijk zou verminde
ren. Hij weigerde te zeggen, welke hou
ding de regeering der Vereenigde Sta
ten op dit punt zou aannemen.
AMERIKA ONTSTEMD ZOOWEL
JEGENS ENGELAND ALS JEGENS
DUITSCHLAND.
United Press meldt, dat de ontstem
ming van de Vereenigde Staten thans
evenzeer uitgaat naar Duitschland als
naar Groot-Brittannië, aangezien van
Duitsche zijde is verklaard, dat ook Ame
rikaansche schepen, die naar een Brit
sche controle-basis varen, een prooi voor
Duitsche duikbooten kunnen vormen.
Senator Pittman heeft de Duitsche ver
klaring gekwalificeerd als „volkomen
onwettig". Hij voegde er echter aan toe:
„Het ligt in Engelands macht, dit groote
gevaar af te wenden voor onze schepen,
door de schepen niet meer te dwingen
een controle-basis aan te doen.
Tevens verklaarde Pittman nog: „In
dien Duitschland eenig Amerikaansch
schip tot zinken zou brengen, zou dit
brutale optreden de Ver. Staten mis
schien wel tot het uiterste opwinden."
ENGELAND NIET VERRAST DOOR
DUITSCHLANDS HOUDING.
In offieiëele kringen te Londen is geen
verrassing gewekt door de Duitsche
bedreiging alle neutrale schepen te tor
pedeeren, welke den schijn hebben zich
naar Groot-Brittannië te begeven of
Britsche controlehavens aan te doen.
Men is van meening, dat het de be
doeling der Duitschers is, alle neutrale
schepen op de Noordzee, het Kanaal,
de golf van Biscaye en den Atlantischen
Oceaan bevreesd te maken, Frankrijk en
Groot-Brittannië aan te doen.
Dit komt neer op het stellen van den
eisch, dat de Scandinavische landen, als
ook Nederland, België en landen, die
handel draven via de Middellandsche
Zee, er volkomen mede ophouden sche
pen uit te zenden.
Te Londen heeft men alle vertrouwen,
dat geen enkele neutrale mogendheid in
feite zal worden afgeschrikt door een
dergelijke bedreiging, welke slechts de
Britsche opvatting versterkt, dat het
grootste percentage veiligheid voor de
geheele scheepvaart slechts gelegen is
in gealliëerde convooien.
Het voornaamste blad van de Noorsche
socialistische partij „Arbeiderbladet"
schrijft in een hoofdartikel, dat tot op
schrift draagt „zeeroof", dat de metho
de, welke in den oorlog der duikbooten
wordt gevolgd, gelijk staat met zeeroof.
We moeten met kracht protesteeren
tegen de barbaarsche en onmenschelijke
methode, waaraan onze zeelieden in het
bijzonder zijn blootgesteld. Het tot zin
ken brengen van de „B u r g e r d ij k"
tusschen twee neutrale havens, al
dus gaat „Arbeiderbladet" verder, is een
bedreiging voor de geheele Nederland-
sche scheepvaart en heeft veel verbitte
ring gewekt.
Er is alle reden voor de neutrale lan
den om samen te werken ter bescher
ming van hun wettelijke belangen en hun
neutraliteit.
De blokkademaatregelen, welke door
de oorlogvoerenden zijn ingevoerd en de
zeeroof zullen doeltreffende tegenmaat
regelen noodig maken.
De geheele Belgische pers wijdt veel
ruimte aan het torpedeeren van neutrale
schepen, zulks naar aanleiding van de
torpedeering van de B u r g e r d ij k. De
verontwaardigde perscommentaren uit
Nederland en de Scandinaafsche landen
worden opvallend gepubliceerd.
De „Deutsche Allgemeine Zeitung"
schrijft
Of een schip vrijwillig naar Engeland
vaart dan wel of het door de Engelschen
wordt gedwongen om een Engelsche con
trole-haven aan te doen kan aan het ge
vaar niets veranderen.
Inderdaad verklaart men dan ook in
overeenstemming daarmee te ingelichter
plaats dat het feit dat een neutraal
schip wordt opgebracht naar een Engel
sche haven, voldoende is om dit schip te
beschouwen als deel te nemen aan de
krijgsverrichtingen tegen Duitschland.
De Scandinaafsche reeders, zoo zegt
het blad verder, behoeven, als zij inder
daad op hun vergadering de belangen
van hun eigen scheepvaart willen behar
tigen, niets anders te doen dan het voor
beeld van Amerika te volgen, hetwelk
het bevaren van het oorlogsgebied aan
zijn eigen scheepvaart heeft verboden.
ZEELIEDEN WERDEN BIJNA VOOR
DE TWEEDE MAAL GE
TORPEDEERD.
Drie-en-dertig overlevenden van het
Noorsche motorschip „Snestad", dat 11
Febr. j.l. tot zinken is gebracht, zijn te
Bergen aangekomen.
Het „Bergens Aftenblad" verneemt,
dat het schip was getorpedeerd na een
waarschuwing en nadat de bemanning in
de booten was gegaan. Zij werd aan
boord genomen van een Noorsch schip,
dat van de Vereenigde Staten op weg
was naar Noorwegen.
Even nadat de opvarenden van de
„Snestad" aan boord waren genomen,
werd ook het Noorsche schip aangehou
den door een Duitsche duikboot. De be
manning ging in de booten, doch twee
der geredden van de „Snestad" verdron
ken, toen zij over boord sprongen om
naar een vlot te zwemmen. De onderzee
ër maakte zich gereed het Noorsche
schip tot zinken te brengen, doch plotse
ling deed zich aan boord een ontploffing
voor, waardoor de duikboot zonk, voor
de gelegenheid bestond een torpedo af te
vuren. Nadere bijzonderheden zijn dien
aangaande niet bekend, doch men
veronderstelt, dat het schip
tot zinken is gebracht
door een Britschen torpe
dojager. De Noorsche zeelieden be
gaven zich daarna wederom aan boord
van hun schip en zetten de reis naar
Bergen voort.
Te Oslo is gisteren het gerechtelijk
onderzoek gehouden naar het tot zinken
brengen van het Noorsche schip „Tem
po" voor de Britsche kust op 3 Febr. j.l.
De kapitein van de „Tempo" heeft in
een interview verklaard, dat het schip
door Duitsche vliegtuigen was gebom
bardeerd en dat de redding
booten met mitrailleurs
waren bestookt. Op de „Tem
po" waren duidelijk de Noorsche kleuren
Aan het Voorloopig Verslag van de
Eerste Kamer over de begrooting van
Onderwijs is het volgende ontleend
De spelling.
Met voldoening namen verschillende
leden er van kennis, dat een wetsont
werp staat te worden ingediend om aan
de regeling van de schrijfwijze der Ne-
derlandsche taal een wettelijke basis te
geven.
Andere leden merkten op, dat een wet,
welke de regeering zou machtigen de
huns inziens bedenkelijke aantasting
van de spelling der Nederlandsche taal
te bestendigen, hun vooralsnog weinig
aantrekkelijk voorkwam.
De leerlingenschaal.
Ten aanzien van de wenschelijkheid
van verbetering van de leerlingen-
schaal wilden verscheidene leden blijk
geven van hun ernstige teleurstelling
over het feit, dat de minister in zijne
memorie van antwoord aan de Tweede
Kamer zelfs niet de geringste toezegging
deed.
Wat voorts de positie van de kwee-
kelingen met akte betreft, die
zelfstandig een klasse waarnemen, merk
ten deze leden op, dat, indien de minis
ter op dit punt geen voorstellen tot ver
betering wil doen, om niet aldus een on-
gewenschten toestand te consolideeren,
dit op zich .zelf is toe te juichen, doch
dan toch des te meer de verplichting
zich opdringt om op andere, meer doel
treffende, wijze maatregelen tot verbete
ring van den huldigen wantoestand te
nemen.
Eenige andere leden merkten op, dat
terugkeer tot de leerlingenschaal van 1923
slechts betrekkelijk geringe geldelijke of
fers zou vragen, althans voor het eerste
jaar naar schatting niet meer dan negen
honderdduizend gulden. De aan het
woord zijnde leden hoopten, dat alsnog
een weg voor het verkrijgen der benoo-
digde middelen zal kunnen worden ge
vonden.
Voorbereidend onderwijs.
Met leedwezen hadden sommige leden
kennis genomen van de afwijzende hou
ding, welke de minister aanneemt te
genover den aandrang om de totstand
koming van een wettelijke regeling van
het voorbereidend onderwijs
te bevorderen.
aangebracht en de Noorsche vlag was
geheschen.
Eén van de booten is omgeslagen bij
het passeeren van de rotsen bij de kust;
hierbij zijn vijf man om het leven geko
men.
ZES DUITSCHE DUIKBOOTEN IN
EEN WEEK TIJDS VERNIETIGD?
Volgens een niet-officieele schatting
heeft de Britsche marine in een week
tijds zes Duitsche duikbooten vernie
tigd.
Volgens een voorzichtige schatting
zouden thans, sinds het begin van den
oorlog, 40 a 45 duikbooten tot zinken
zjjn gebracht. Misschien wel meer.
ITALIAANSCH SCHIP GEZONKEN.
Woensdag is het 5649 ton metende
Italiaansch vrachtschip „Giorgio Ohl-
sein" voor de Oostkust van Engeland
op een mijn geloopen en gezonken. Op
het oogenblik van de ontploffing bevon
den zich 32 man aan boord.
Gisteravond sprak Goering voor de
radio.
De door Engeland georganiseerde
economische blokkade van Duitschland
noemde Goering zwak en vol leemten.
In het Oosten, het Zuiden en het Noor
dten staan Duitschland toevoerwegen
open.
Daarenboven stuit deze blokkade op
een Duitsche volkshuishouding, die in
tegenstelling met 1914 met haar funda
menten diep in den vaderlandschen
grond rust. Voor zoover natuurproduc
ten niet gemist kunnen worden, hebben
wij groote voorraden aangelegd.
Economisch zijn wij niet te overwin
nen, militair zeer zeker niet en in onze
houding in geen geval. -
In den economischen strijd is Duitsch
land niet te treffen. De hoop, het uit
te hongeren en daardoor zijn weer
standskracht te breken, hebben de En
gelschen blijkbaar zelf reeds opgegeven.
Hij deelde mede, dat meer dan een
millioen Poolsche landarbeiders, boven
de reeds te werk gestelde krijgsgevan
genen, naar Duitschland zullen komen.
De eerste honderdduizend zyn reeds in
Duitschland.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen,
Binnenland.
De nieuwe 4 pet. Staatsleening.
Voorloopig Verslag over de Onderwijs-
begrooting.
De kolenschaarschte.
Buitenland.
Russisch offensief steeds heviger.
De Finnen moeten enkele stellingen prijs
geven.
Ontstemming over Duitschlands hou
ding tegenover de neutrale scheep
vaart.
Samenwerking der neutralen bepleit.
Zes Duitsche duikbooten vernietigd?
Radio-rede van Goering.
Inschrijvingen op da nieuwe
worden gaarne aangenomen door
TE BETREUREN OMDAT THANS
OOK DE GROENTE SCHAARS IS.
In verband met de mededeeling van
den minister van Economische Zaken
dat voorloopig geen erwten en bruine
boonen mogen worden gedistribueerd,
zegt het „A1 g. H d b 1."
„Het is dus al weer uit met de erwten
en boonenSlechts één keer hebben
de Nederlanders, voor zoover niet gemo
biliseerd, grauwe erwten óf bruine óf
witte boonen mogen koopen en wel een
half pond per persoon voor vier weken.
Dat was een maand geleden.
Weliswaar is toen tevens een einde
gemaakt aan den zonderlingen toestand,
dat groene erwten, waarvan het zes a
zevenvoudige van het jaarverbruik in
ons land aanwezig was, op distributie
bonnen werden verstrekt, doch erwten
soep kan men nu eenmaal niet zoo vaak
eten als erwten en boonen.
De verbouw van grauwe erwten,
bruine en witte boonen heeft vorig jaar
9500 hectare bedragen en de opbrengst
was buitengewoon groot.
Vorige keer héétte het, dat de boeren,
in de hoop op hoogere prijzen, niet
wilden inleveren aan de regeering
(de geheele oogst, óók de peulvruchten
is n.l. gevorderd); thans kunnen de
boeren, als gevolg van de weersomstan
digheden niet inleveren?
Zou het óók zoo ver zijn gekomen,
wanneer men deze seizoen-artikelen vrij
had gelaten en volstaan had met een
uitvoerverbod en een prijs-controle Wij
vermoeden, dat de particuliere handel
er wel voor zou hebben gezorgd, dat
alles „liep".
Inmiddels zal het Maart worden, vol
gens den minister, aleer de erwten en
boonen weer eenigermate loskomen. Dit
beteekent dus practisch, dat de winter
en dus het consumptieseizoen dan vrij
wel zal zijn voorbijgegaan. Dit is te be
treuren, omdat er thans ook zeer weinig
groente verkrijgbaar is.
Tenslotte stellen wij de vraag, waar
om de regeering zes weken geled'en,
toen zij betoogde, dat de boeren de peul
vruchten vasthielden, dit gevorderde
product dan niet heeft „los" gemaakt?
Oók vragen wij ons af, hoe andere
producten, zooals b.v. melk, varkens
en eieren dan wel dagelijks van de hon
derdduizenden boerderijen kunnen wor
den afgehaald, doch de erwten en boo
nen niet?
Naar van de zijde van de Koninklijke
N. I. Luchtvaart Mij. vernomen wordt,
versterkt zij haar vloot met twee Sikor
sky's en twee Grummans, alle amphi-
bie-toestellen, bestemd voor het bevlie
gen van de Groote Oost.
De beide laatste kunnen elk oogenblik
uit Amerika verscheept worden en zul
len dan spoedig dienst doen. De Sikor
sky's worden pas aan het einde van het
loopende jaar door de Amerikaansche
fabriek afgeleverd. Zij worden dan, om
dat zij grooter en meer zeewaardig zijn,
in de plaats gesteld van de Grummans,
welke laatste bestemd worden voor taxi-
en pendeldiensten.
