Burgerlijke diensten bij militaire werkzaamheden.
Nieuwe Finsche successen.
Nieuwjaarsrede van DrH.Colijn.
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Bekendmaking van den Opperbevelhebber.
EERSTE BLAD.
Belangrijkste Nieuws.
Binnenland.
VRIJDAG 29 DECEMBER 1939
54e JAARGANG - No. 75
Moermansk-spoorweg beschadigd.
Ongeregeldheden te Moermansk.
De Finnen willen hun kracht niet overschatten-
Een nieuwe vredespoging door den Paus en
Mussolini?
'eteisterd.
Mussolini naar den Paus.
De oorlog ter zee.
De aardbevingsramp in Turkije.
De Middenstand en
de distributie.
lagen waren
oodat vader
et maar het
loopig maar
s avonturen,
stuurd naar
as, en reeds
le Engelsch-
direct per
gereisd, en
an Kees.
J. van Eenen-
Oven, 33 j. en
Florisse, 25
86 j.; L. Be-
(N'bl.)
vember.
en: Janna, d.
Iwaarden.
8 j., wed. van
g, 76 j., edhtg.
ut, 68 j., echtg.
24 j. en W.
uure, 23 j. en
Neeltje, d. van
S Jozina Wil-
uaa'k en J. A.
aria, d. van P.
veraers.
kke, jm. 24 j.
'an Breskenis);
Zierikzee) en
M. "Wesdorp,
ind, jd. 26 j.;
j. en W. de
rdam).
Vos, 73 j.,
rland.
RBERICHT.
:uststrook, om
bewolkt, kans
vakke tot ma-
jtelijke omloo-
ite tot matige
t betrokken of
lag van betee-
Zuidelijke tot
lag 3 u.
;3u,: 767.
tsers-
Uitgave: N. V. Uitgevers-Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Qocs
Postrekening 44455^ Telefoon 2438
Bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
j, J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Abonnementsprijs f2.60 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Directeur - HoofdredacteurR. ZUIDEMA
Advcrtcntlën 30 cent per regei
Ing^zcü'Jcü jB'it per res?!
Kleine Advcriciiiiëu Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Twee Russische bataljons hebben zich
bij Hojenjarvi overgegeven, ondanks het
bevel tot het uiterste weerstand te bie
den. Zij verklaarden uitgeput te zijn door
gebrek aan voedsel.
Zeven Russische vliegtuigen, die op
het ijs van een meer hadden moeten da
len door bezinegebrek, zijn buit gemaakt.
De geruchten, volgens welke te Moer
mansk (N.-Rusland) ongeregeldheden
zouden zijn uitgebroken, schijnen beves
tigd te worden. Zij zouden hoofdzakelijk
een gevoig zijn van de ontevredenheid,
die gewekt is door het uitblijven van le
vensmiddelen.
Finsche ski-afdeelingen zijn er n.l. in
geslaagd, den spoorweg naar Moermansk
te bereiken en hem in diè mate te be
schadigen, dat het vervoer bemoeilijkt
wordt.
Een woordvoerder van het Finsche
ministerie van Buitenlandsche Zaken
heeft echter, aldus U. P., op een vraag
in zake de bij herhaling in Scandinavië
opduikende berichten, dat Finsche troe
pen den spoorweg naar Moermansk zou
den aanvallen, gezegd, dat hij van het in
omloop zijn dezer geruchten op de hoog
te was, maar dat er in het geheel geen
officieele inlichting dienaangaande was
te geven.
De woordvoerder heeft officieel het
bericht tegengesproken, dat de Finnen
een aanval zouden ondernemen op Kan-
dalaksja aan de Witte Zee tegenover
Salla, waarbij hij er op wees, dat zij hun
kracht niet zullen overschatten.
In een Finsch communiqué wordt of
ficieel bevestigd, dat Woensdag 9 Russi
sche vliegtuigen werden neergeschoten.
Het Russische hoofdkwartier meldt,
dat er op 28 December niets van betee-
kenis aan het front gebeurde.
De Finsche troepen geven, aldus Ha-
vas, voorts blijk van veel durf en onder
nemingsgeest. Men wijst op het geval
van een jeugdigen officier die op 21 Dee.
j.I. opdracht kreeg met eenige manschap
pen en anti-tankkanonnen een hevigen
aanval van Russische tanks af te slaan.
De officier, die zich op een hoogte had
opgesteld om het vuur van zijn man
nen te leiden, bemerkte, dat zij, die het
anti-tankgeschut bedienden, buiten ge
vecht waren gesteld, waarop hij terstond
afdaalde en de bediening van een kanon,
dat reeds zes tanks had vernield, zelf
ter hand nam. Hij slaagde er in met 40
schoten tien andere tanks buiten ge
vecht te stellen. Zelf werd hij door een
ontploffende granaat gedood.
,^e Sro°te koude en de moeilijkheden,
welke bjj' de campagne tegen Finland on
dervonden worden, hebben het Sovjet
commando gedwongen, de tactiek in Ka-
rehe te wijzigen. Men vermijdt thans de
massa-aanvallen, die tot groote verliezen
aan manschappen en materieel leiden en
oeperkt zich er toe, patrouilles vooruit
te zenden.
Wat den toestand achter het Russi-
se front betreft, schijnt één ding zeker
e zijn: de aanvoer van levensmiddelen
voor de burgerbevolking van het gebied
'an Moermansk stuit op groote moeilijk
heden. De ontevredenheid schijnt onrust-
ai ende vormen aan te nemen, want de
militaire autoriteiten zijn tot talrijke ar
restaties overgegaan en hebben het pu-
iek gewaarschuwd tegen het versprei
den van geruchten.
pen ~vjet"^ussische vliegtuigen hebben
Larini1130 hospitaal ten Noorden van 't
ronri ^am?er' dat zeer duidelijk met een
deerH w-13 ^as £ekenmerkt, gebombar-
Wpii 'J wlerPen een dertigtal bommen,
scharioeVenW-el slechts geringe materieele
schade aanrichtten.
met 3fbbM,n de Russen in dit gebied
geschoten rS °P amkulance"auto's
Pen ^°v js'-Eussische troe-
K a r e 1 fë 1 a n d e n g b e v a n
e v e e r A ua n t h a n 3 0 p 0 n"
vóó A u km van Wiborg
De e,^nnerheimlinie.
h e t hf igt dus binnen
Rus«i0rllk v a n de zware
VóL e artillerie.
met bevestigde berichten zou
het commando van het roode leger niet
tevreden zijn over de kwaliteit van de
munitie, in het bijzonder de vliegtuig
bommen. Velen hiervan ontploffen niet
en daarom zou het commando thans pro-
beeren munitie uit Duitschland te krij
gen.
EEN NIEUW RUSSISCH OFFENSIEF?
Het feit, dat de Russen begonnen zijn
met den aanleg van een strategischen
weg van de Petsamofjord naar het Zui
den, doet veronderstellen, dat het roode
leger een nieuw groot offensief voorbe
reidt.
De Russische aanvallen ten Oosten
van Kajaani, waar de Russen aanzienlij
ke troepensterkten hebben saamgetrok
ken, na de nederlaag bij Suomussalmi,
wijzen er op, dat de Sovjets Oulu willen
bereiken, aan de Botnische Golf.
Ten Noorden van het Ladogameer heb
ben de Finsche troepen, die op Sovjet
gebied zijn doorgedrongen, Ruajaervi be
reikt.
BUITENLANDSCHE HULP VOOR
FINLAND.
Woensdagavond is te New York een
liefdadigheidsconcert ten bate van de
Finsche Lotta Svard beweging gehouden.
Het concert, dat werd bijgewoond door
den Finschen gezant te Washington,
heeft meer dan 25.000 dollar opgebracht.
De Finnen zijn evenwel nog niet in de
Ver. Staten tot een regeling gekomen,
waardoor hun direct oorlogsmaterieel
door de Ver. Staten wordt geleverd, aan
gezien Amerika naar U. P. meldt, de be
schikbare voorraden voor zich zelf noo-
dig heeft.
De gaven voor Finland blijven uit alle
deelen van Noorwegen binnen stroomen.
Acht millioen kronen zijn thans binnen
gebracht. Voortdurend bieden zich vrij
willigers aan voor dienstneming in de
Noorsche divisie, die thans gevormd
wordt. Zij begeven zich via Zweden naar
Finland. Alleen goede skiloopers en man
nen, die in de wintersport getraind zijn,
worden aangenomen.
EEN VREDESPOGING?
Officieel wordt medegedeeld, dat Mus
solini op 4 Januari een bezoek aan Paus
Pius XII zal brengen.
Naar verluidt, is het de Paus geweest,
die aan den koning den wensch te ken
nen heeft gegeven, ook Mussolini in
audiëntie te ontvangen.
De eerste indruk in Italiaansche krin
gen, alsmede in Vaticaanstad, is, dat het
bezoek van Mussolini verband houdt met
de belangstelling van den Paus voor de
vredesproblemen.
j Volgens gewoonlijk goed ingelichte
kringen zou het nauwer aanhalen van de
banden tusschen het Vaticaan en Italië
er op wijzen, dat de weg gebaand wordt
voor een mogelijke vredespoging óf van
het Vaticaan, óf van Italië.
DUITSCHE KRINGEN UITERST
GERESERVEERD.
In Duitsche kringen toont men zich
uiterst gereserveerd ten aanzien van de
gemeenschappelijke houding, die het Va
ticaan en de Italiaansche regeering heb
ben aangenomen in den strijd tegen het
communisme.
„De strijd tegen het communisme",
zegt men thans te Berlijn in tegen
stelling met vroeger! „is een zuiver
binnenlandsche aangelegenheid en kan
geen enkele buitenlandsch-politieke re
actie teweeg brengen".
UITSTEKENDE INDRUK IN
FRANKRIJK.
Een vertegenwoordiger van het Fran-
sche ministerie van Buitenlandsche Za
ken heeft aan een verslaggever van Un.
Press verklaard, dat Frankrijk de woor
den van Roosevelt en den paus opvat als
een teeken, dat beiden instemmen met
het oorlogsdoel van de Geallieerden. Er
schijnt, zoo zei genoemde vertegenwoor
diger van het departement, dat er onder
de neutrale landen als Amerika en Italië
een beweging gaande is om de orde in
de wereld te herstellen volgens het ge
allieerde program. Het oogenblik, dat de
paus voor zijn bezoek aan den Italiaan-
schen koning heeft gekozen, is een aan
wijzing voor de toekomstige politiek van
Italië.
Indien het waar is, dat niet alleen de
paus, maar ook Mussolini de koers van
president Roosevelt steunt, kunnen En
geland en Frankrijk zich .slechts over
deze nieuwe richting van de Italiaan
sche politiek verheugen.
De Britsche admiraliteit deelt mede,
dat Z. M. treiler „Lochdoon" over tijd is
en als verloren kan worden beschouwd.
Er waren 14 opvarenden aan boord.
Het Deensche stoomschip „Hanne",
groot 1080 ton, is b\j de Noordoostkust
op een mijn geloopen en gezonken. Het
schip behoorde thuis te Kopenhagen.
Het Duitsche 2680 ton metende s.s.
„Glücksburg" is, naar uit nadere berich
ten blijkt, gisteren opzettelijk aan den
grond geloopen, omdat het schip door
een Britsch oorlogsschip werd nagezet.
Het 875 ton groote s.s. „Moortoft",
dat verscheidene dagen over tijd is, moet
thans met de uit 13 koppen bestaande
bemanning verloren geacht worden, zoo
meldt Reuter uit Londen.
De reederij C. K. Hansen in Kopenha
gen deelt mede, dat de „Jagersborg", die
met een lading landbouwproducten van
Kopenhagen op weg was naar een Schot-
sche haven, thans definitief als verloren
wordt beschouwd. Het schip had een be
manning van 18 koppen aan boord. Het
lijk van den assistent-machinist is ge
vonden en geïdentificeerd.
SUIKER- EN VLEESCH-
RANTSOENEN IN ENGELAND.
Officieel wordt medegedeeld, dat het
distributiestelsel in Engeland zal worden
uitgebreid tot suiker en vleesch.
Met de distributie van suiker zal een
aanvang worden gemaakt op 8 Jan. Het
wekelijksch rantsoen is vastgesteld op
driekwart pond per hoofd.
Van de vleeschdistributie zijn nog geen
bijzonderheden bekend gemaakt, doch 't
publiek wordt aangeraden, zich niet la
ter dan 8 Januari bij' de slagers te laten
inschrijven.
Het ministerie voor de voedselvoorzie
ning deelt mede, dat, wanneer de suiker-
rantsoeneering werken zal, zij een be
perking op het normale gebruik van on
geveer een kwart zal beteekenen.
De vleeschrantsoeneering zal waar
schijnlijk niet voor Februari beginnen.
Het is mogelijk, dat het suikerrantsoen
nog verhoogd zal worden.
Een kleine advertentie in de rubriek
„Vraag en Aanbod" kost slechts 75 cenl
bij vooruitbetaling.
Naar de „R a d i o g i d s" meldt,
hoopt Dr H. Colyn op 1 Januari, des
avonds van 9.109.30 uur voor de mi
crofoon van de N.C.R.V. een Nieuw
jaarsrede uit te spreken.
EEN NATIONALE CATASTROFE.
De berichten die binnen komen maken
het mogelijk de aardbeving in Turkije
een ware nationale ramp te noemen. Er-
zinbjan, het epicentrum der beving, is
volkomen verwoest.
Er zijn verscheidene honderden dooden
gevallen. Belangrijke historische bouw
werken, zooals de moskee van Rayazit,
zijn geheel verwoest.
In het stadje Tokat zyn 388 dooden
gevallen.
De ramp heeft ook Dikili en Pergamon
getroffen, waar de laatste twee maanden
herhaalde malen aardschokken zijn voor
gekomen.
Tengevolge van de aardbeving zijn 12
provinciesteden met elk 1540.000 in
woners, en meer dan 80 dorpen, hetzij
gedeeltelijk in een puinhoop veranderd,
hetzij volkomen verwoest.
Tallooze slachtoffers, die in hun slaap
door de aardbeving werden verrast, lig
gen nog onder de puinhoopen. De hulp
verleening geschiedt langzaam, in ver
band met den omvang van de ramp en de
groote uitgestrektheid van het geteister
de gebied.
Door barstende gasbuizen en gebroken
olielampen zijn te midden der ruïnes hon
derden branden uitgebroken, die het red
dingswerk uitermate moeilijk maken.
Erzinbjan is thans niet meer dan een
rookende puinhoop. De barakken en de
militaire school zijn ingestort, waarbij
10 officieren en 90 cadetten om het leven
zijn gekomen.
Het zal nog wel verscheidene dagen
duren alvorens betrouwbare cijfers be
kend zijn omtrent het aantal dooden, ge
wonden en vermisten.
BURGEMEESTERS.
Bij Kon. Besluit is op hun verzoek
eervol ontslag verleend aan Jhr P. B. J.
Vegelin van Claerbergen als burgemees-
der der gemeente Haskerland; aan P.
Bergmeijer als burgemeester der gemeen
te Onstwedde; aan A. G. J. Mastboom als
burgemeester der gemeente Oud- en N.-
Gastel.
De opperbevelhebber van land- en zee
macht, aangewezen voor de uitoefening
van het militair gezag in elk in staat
van oorlog verklaard gedeelte van het
grondgebied des rijks, heeft, in overleg
met het burgerlijke gezag, voor alle ge
meenten des rijks een verordening vast
gesteld, waaraan wij het volgende ont-
leenen
Inwoners van elke gemeente des rijks
van 18 tot 59 jaar oud, kunnen worden
opgeroepen of aangewezen tot het ver
richten van persoonlijke diensten, voor
hulp bij militaire werkzaamheden.
Onder militaire werkzaamheden wor
den begrepen werkzaamheden tot:
het herstellen van de schade aan we
gen, bruggen en soortgelijke werken,
veroorzaakt door militaire operatiën,
luchtbombardementen of militaire trans
porten
het aanleggen en opruimen van ver
sterkingen, hindernissen en versperrin
gen;
het aanleggen, herstellen en afgraven
van waterkeeringen, daaronder begre
pen strand- en oeververdedigingen.
Het bevel en de opdracht worden in
de eerste plaats gegeven aan die perso
nen, die uit hoofde van hun beroep, voor
zoover dat uit de gemeentelijke admini
stratie blijkt, bijzondere geschiktheid
bezitten tot het verrichten der werk
zaamheden. Indien op deze wijze niet de
beschikking over het benoodigde aan
tal personen wordt verkregen, zullen de
verdere oproepingen zooveel mogelijk in
volgorde van den leeftijd geschieden,
aanvangende met de jongsten.
Vrijgesteld zijn o.m.Leden van de
dagelijksche besturen van overheids- en
semi-overheidslichamen, geneeskundi
gen, apothekers en veeartsen, geestelij
ken en bedienaren van den godsdienst,
militairen in werkelijken dienst, perso
nen, deel uitmakende van de rijks- en
gemeentepolitie of van een gemeentelijk
brandweerkorps en personen, die een
verklaring van een geneeskundige over
leggen, waaruit blijkt, dat zij wegens
ziekte, ziels- of lichaamsgebreken blij
vend ongeschikt zijn om diensten te ver
richten.
Slechts bij noodzaak worden het
bevel en de opdracht gegeven aan: per
sonen, die een functie hebben te vervul
len bii een luchtbeschermingsdienst, die
lid zijn van een vrijwillige burgerwacht,
personen in dienst van een bedrijf, het
welk opdrachten uitvoert ten behoeve
van defensie-organenpersonen die
werkzaam zijn bij een destructiebedrijf
en personen, die lid zijn van een der
transporteolonnes van de Nederland-
sche vereeniging Het Roode Kruis.
Ter tegemoetkoming in de kosten van
levensonderhoud van zichzelf en van de
genen, voor wier levensonderhoud hij
aansprakelijk is, wordt aan dengene, die
persoonlijke diensten in den zin van deze
verordening verricht, een bedrag toege
kend, berekend naar de normen, welke
gelden voor het loon, hetwelk wordt be
taald voor overeenkomstigen arbeid ter
plaatse, waar de werkzaamheden wor
den verricht.
Voor het eventueel gebruik van rij
wiel en gereedschap wordt een vergoe
ding toegekend.
Het niet voldoen aan de bevelen wordt
gestraft met hechtenis van ten hoogste
drie maanden.
Ten aanzien van de werkzaamheden,
in deze verordening bedoeld, worden de
voorschriften der arbeidswet buiten wer
king gesteld.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Binnenland.
Memorie van Antwoord inzake de be
grooting van Economische Zaken.
Burgerlijke diensten by militaire werk
zaamheden.
Buitenland.
Nieuwe Finsche successen.
Ongeregeldheden te Moermansk.
Nieuwe vredespoging door den Paus en
Mussolini
De aardbeving in Turkije.
In de Memorie van Antwoord aan de
Eerste Kamer inzake de begrooting van
Econ. Zaken, zegt minister Steenberghe
o.m.:
Met genoegen nam de Minister kennis
van de waardeering over het feit, dat hij
den middenstand bij de distributie heeft
ingeschakeld. Het ligt in zijn bedoeling
op dezen weg, voor zoover eenigszins
mogelijk is, voort te gaan, en er naar te
sterven den handel in distributiegoede
ren door de normale kanalen te blijven
leiden.
Het door de afdeeling Middenstand
opgestelde rapport omtrent de verhou
ding tusschen groot- en kleinbedrijf zal
binnenkort aan de officieele adviesorga
nen worden toegezonden.
DE VELDPOST BEHANDELDE
100.000 PAKJES.
In P. T. T.-nieuws wordt verteld van
de drukte bij de Veldpost met St Nieo-
laas. Van 27 tot 30 November konden
pakketten worden aangeboden tegen een
extra laag tarief. De le 2 dagen was de
stemming lauw, maar den derden dag
kwam de groote drukte los. In totaal zijn
48.740 postpakketten behandeld.
Daarbij is geen rekening gehouden met
de brief pakjes. Volgens algemeene ra
ming van de directeuren der verschillen
de kantoren steeg het totaal aantal brief -
pakjes ver boven dat der postpaketten
uit, zoodat veilig mag worden aangeno
men, dat in de St Nicolaasweek ruim
100.000 extra pakken en pakjes door de
veldpost werden verwerkt.
NIEUWE BURGEMEESTER VAN
VOORBURG.
Naar de „Rotterd." uit goede bron
vernam, zal binnenkort de Staatscourant
de benoeming brengen van den heer D r
J. A. Nederbragt tot burgemeester
der gemeente Voorburg. De heer Neder
bragt is, zoo men weet, president van
den Havenraad te Danzig, doch thans
nonactief. Hij' behoort tot de A. R. party
en woont sinds eenige maanden te Rijs
wijk.
DE „CHRISTIAAN HUYGENS" TE
TANDJONG-PRIOK.
Het m.s. „Christiaan Huygens" is gis
teren, na een over het algemeen vlot ver-
loopen reis, te Tandjong Priok aangeko
men. Tot het einde van het kanaal voer
het schip met paravanen, terwijl de sloe
pen tot de reeling waren gestreken.
Uiteraard was onder de passagiers ge
durende de eerste dagen eenige spanning
merkbaar, doch de gezagvoerder sprak
hen kalmeerend toe, zoodat er al vrij
spoedig een opgewekte stemming was.
De Christiaan Huygens had in Duins
ongeveer 24 uur oponthoud, terwijl te
Gibraltar nogmaals 12 uur werd gestopt
voor onderzoek van de lading.
Vandaar ging de reis naar Genua, waar
't grootste deel der passagiers aan boord
kwam.
De grootste sensatie leverde de brand
op, welke in de haven van Belewan werd
veroorzaakt door tusschen den wal en
het schip op het water drijvende olie. De
schade is beperkt tot een geblakerden
achtersteven, waardoor o.a. de rood-wit-
blauwe band is verdwenen, terwijl ook
een sloep is geblakerd.
BOTERHEFFING.
Het bedrag van de heffing en steun-
uitkeering op boter is, behoudens tus-
schentijdsche wijziging voor de week van
28 Dec. tot 4 Jan. vastgesteld op 80 cent
per kg. (onveranderd).
