Adventsrede H.M. de Koningin.
N.V. Hendrikse C=Bank Soes
Dagblad voor de Provincie Zeeland
De Duitsche kruiser Von Spee door
de bemanning tot zinken gebracht.
KrSChin\eLTanschappen'die 200 Juist
VERLOVINGSRINGEN
De moedige verdediging der Finnen,
De Mannerheim-linie houdt het.
De houding van Italië uiteengezet.
De strijd aan het Westelijk front.
Activiteit in de lucht.
EERSTE BLAD.
Belangrijkste Nieuws.
4 Staatsleening
MAANDAG 18 DEC. 1939
De commandant protesteert tegen de
regeering van Uruguay.
De vermetelheid van de Engelschen
g!Tc de cornrnar>dant van de
pee' met zijn schip was onderge-
com"' m!ar later werd bericht, dat de
Wat de Kapitein van de Graf Spee
vertelde.
C. JOOSSE - St. Adriaanstraat 11 - GOES
(2en KERSTDAG GEOPEND).
Beestenmarkt 8 - Telef. 2410*
54e JAARGANG No. 67
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststrnnt 7 0, (locs
Postrekening 444BB 1 elcfoon 2438
JJkantoor Middelburg: Fa. Bockhandel
j J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Abonnementsprijs t2M per kwsrtss!
Weekabon n ementon voor Middelburg
(locs en Vlissingcn f 0.20
Losse nummers 5 cent
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Advertentie» 30 cent per regel
lugc/.osidcu fiiededeciitigen 00 cent per regel
Kleine AdvertcufK.1» Dinsdags en Vrijdags
t 0.70 bij vooruitbetaling
Advertcntiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Zaterdag werd gemeld, dat de regee
ring van Uruguay definitief besloten
had, aan de „Graf Spee" 72 uur tijd in
de haven van Montevideo te laten.
Groote spanning heerschte er over de
vraag, wat de Duitsche vestzakkruiser
nu zou doen.
Den strijd aanbinden met de Engel-
sche oorlogsschepen, die natuurlek als
waakhonden op de loer lagen om hun
lang gezochten vijand onschadelijk te
maken
In de duisternis trachten te ontsnap
pen door ondiep water binnen de drie-
mjls-grens naar een andere haven'
Men wist het natuurlijk niet.
Het werd al spannender, want zoo
werd gemeld Zaterdagmiddag lag de
„Graf Spee" onder stoom. Van vijf uur
af heerschte er aan boord van het slag
schip een enorme activiteit. Lasschers
herstelden het laatste gat, terwijl groote
voorraden aardappels en andere levens
middelen aan boord werden gebracht.
Zelfs de Kerstboom werd gereed ge
maakt.
Nadat men gisteren te Montevideo
den geheelen dag nog in twijfel had ver
keerd over het verdere lot van de Graf
Spee, is gisteravond aan de spanning
een eind gekomen.
Hef. Duitsche vestzakslagschip is even
voor zes uur gisteravond plaatselijke tijd
5 mijl buiten de kust door de bemanning
tot zinken gebracht.
Er deed zich allereerst een heftige
ontploffing voor, die werd gevolgd door
een aantal andere zware en minder zwa
re ontploffingen en toen zonk het groote
schip in de wateren van de La Plata-
monding.
Voor het schip de haven van Montevi
deo had verlaten, waren ongeveer 700
leden van de bemanning aan boord van
het Duitsche stoomschip Tacoma ge
bracht, dat zich eveneens in de haven
i van Montevideo bevond. Toen begonnen
de vele toeschouwers reeds te begrijpen,
dat het lot van het oorlogsschip beze
geld was en dat de Duitschers het schip
vermoedelijk zelf tot zinken wilden bren
gen.
Om half vier plaatselijken tijd begon
men aan boord van het schip alles in ge
reedheid te brengen voor het vertrek.
Na haar vertrek uit de haven begaf de
Graf Spee zich met geringe snelheid in
Zuidelijke richting, later wijzigde zij
haar koers en stoomde in Zuid-Ooste
lijke richting.
Aan den horizon ontwaarde men de
silhouetten van twee oorlogsschepen,
een Britsch en een Argentijnsch. De
Graf Spee was vrij spoedig uit het ge
zicht verdwenen.
Van gevechtshandelingen is geen
sprake geweest, vermoedelijk waren de
Britsche schepen op de hoogte van het
voornemen van de Duitschers om verder
geen strijd meer te leveren en de Graf
Spee te vernietigen.
Toen de Graf Spee volgens sommige
en ten mijl, volgens andere tele
grammen 5 mijl uit de kust was, ging zij
01 a:nker- Natuurlijk was in de haven
n Montevideo niet de geheele beman-
ng van boord gegaan, omdat van-
een aantal manschappen benoodigd
s 9?1 ket schip naar buiten te bren-
Lt* het anker was uitgeworpen,
(W™ z,e®reddingsbooten gestreken en
hpc-a/6^ kIvende deel van de bemanning
ten r>Z nu aan boord van deze boo-
Pp e matrozen stieten snel af en roei-
öen van het schip weg.
ziehso11'27 Amsterdamsche tijd deed
volgden ril ,ontploffing voor, daarna
offieipr andere- De sloepen met de
eens nnf kadden verlaten, werden even-
Pgepikt door de Tacoma.
Eerst werd gemeld, dat kapitein
mann- nt met een deel van de be"
aan h'n9j°P WG^ 'S naar Buenos Aires
D °°rd van sleepbooten en lichters.
°atpeioöwQSpee is na opeenvolgende
Kboo pfn gezonken. terwijl zes red-
pergbemannlaar men meent 500 ^den
het vertrpk aan boord namen. Voor
Waren de nn,?* Admiraal Graf Spee
de dste en gehuwde leden der
bemanning overgegaan aan boord van
de Tacoma.
Gedurende de paar minuten, dat het
slagschip drijvende bleef, bevonden zich
de Tacoma en twee Argentijnsche oor
logsbodems in de buurt. Zwarte rook
wolken hingen boven de plaats waar de
Graf Spee in de diepte verdween met al
het geschut aan boord.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt uit
Berlijn:
De voor het herstel van de zeewaar
digheid van het pantserschip Admiral
Graf Spee noodige tijd werd door de re
geering van Uruguay geweigerd.
Onder deze omstandigheden heeft de
commandant besloten, het schip buiten
de territoriale wateren van Uruguay in
de lucht te laten vliegen.
HITLER GAF HET BEVEL.
Omtrent het tot zinken brengen van
de „Graf Spee" wordt nader gemeld, dat
de Führer en opperbevelhebber van le
ger en vloot den commandant het bevel
heeft gegeven het schip in de lncht te
laten vliegen, aangezien de regeering
van Uruguay heeft geweigerd den noo-
digen tijd toe te staan het schip zee
waardig te maken.
DE LAATSTE BRIEF VAN DEN
COMMANDANT.
Voor het vertrek van de Graf von Spee
uit de haven van Motevideo, heeft de j
commandant, kapitein ter zee Lang&-
dorff een langen brief gezonden aan den
Duifechen gezant, waarin hij op hittenen
toon protesteert tegen de weigering der
regöeriniB van Uruguay meier tijd toe te
staan voor herstellingen aan het schip.
In deze brief verklaart hij, dat het
onmogelijk was 'herstellingen uit te voe-
ren binnen 72 uren, niet alleen 'voor ge-
vechtsdoeleinden, doch ook om 'het 'hoofd
te bieden aan de normale gevaren van
scheepvaart 'en zee.
Met het oog op de houding der auto
riteiten van Uruguay en zijn verantwoor
delijkheid voor de levens van duizend
man was de eenige weg, welke hem over
bleef, de redding voor te bereiden van de
bemanning en als protest het schip op
te blazen in de buurt van de 'haven van
Montevideo'.
HET WRAK.
Er steekt niet veel van 'het wrak van
de Graf 'von Spee boven water uit, hoe
wel de zee ter plaatse slechts een meter
of acht diep is. Het wrak zal een ern
stige belemmering vormen voor het ha-
venverkeer. In sommige kringen verwacht
men dat Uruguay in verband daarmede
stappen zal doen bij Duitsc'hland.
D'e stookolie uit het wrak van de Graf
von Spee beeft vlam gevat als gevolg
waarvan het wrak in vlammen werd ge
huld. Aan 'de kust stond een «eer groote
menigte naar het brandende wrak te
kijken. De brand heeft omstreeks een uur
gewoed.
VERONTWAARDIGING IN
MONTEVIDEO.
Te Montevideo geeft men algemeen uit
drukking aan verontwaardiging over het
feit, dat de plaats welke was uitgezocht
om de Graf von Spee in de lucht te laten
vliegen, de voornaamste ankerplaats was.
Het wrak vormt een ernstige hinderpaal
voor het havenverkeer en waarschijnlijk
kan het alleen met behulp van dynamiet
worden opgeruimd.
Men gelooft, dat de gezagvoerder de
laatste man was, die de Graf von Spee
heeft verlaten.
DE VERMETELHEID DER BRITTEN.
Kapitein 'Langsdorf'f, de commandant
van de Graf von Spee, heeft den auto
riteiten van Uruguay een verslag uitge
bracht van het gevecht in de monding
van d'en Rio de la Plata.
Hij zeide gehandicapt geweest te zijn,
omdat hij op drie fronten moest vechten.
De snolheid waarmede de Britsche krui
sers manoeuvreerden, was zoo groot, dat
alle plannen van den kapitein van de
Graf von Spee onmogelijk werden ge
maakt, zoodat hij op een gegeven ootjen-
blik in ondiep water terecht kwam.
Op dat oogenblik stelde een salvo van
zijn voorste 'kanonnen de Exeter buiten
gevecht. Toen drong de Ajax zich tua-
sohen de Graf von Spee en d'en oever
en plaatste twee salvo's op het Duitsche
schip, waardoor de vuurleiding van dit
schip beschadigd werd en een groot aan
tal manschappen werden gedood of ge
wond. Bovendien drong een granaat door
in een van de verblijven, boven de wa
terlijn.
Langsdorff verklaarde dat de Britsche
kanonniers huni schoten buitengewoon
nauwkeurig plaatsen.
Een groot deel van de bemanning van
de 'Graf von Spee 'kon niet meer aan de
actie deelnemen, niet alleen waren er
tiooden en gewonden, doch velen hadden
ook kneuzingen 'en' kleine verwondingen
opgei oopen.
Langsdorff vatte toien het plan op, om
gedelkt door een rookgordijn te ontsnap
pen en onder voor 'hem gunstiger om
standigheden later den strijd te 'hervatten
met ieder van de Britsche kruisers af
zonderlijk.
Deze manoeuvre weird echter onmid
dellijk door de tegenstanders doorzien en
onmiddellijk verhinderd. Met een onge-
loafelijke vermetelheid aldus Lang-
dorff gelastte de Britsche comman
dant van het gevecht de Ajax en de
Achilles de Graf von Spee in te sluiten
en deze manoeuvre bracht de Britsche
kruisers, die zich met rookgordijnen dek
ten, tot binnen een mijl afstand van de
Graf von Spee, van welken afstand het
Duitsche oorlogsschip van beide kanten
voortdurend salvo's kreeg.
De Exeter, die vrijwel niet meer in
staat was om te vechten, bleef den Noor
delijken weg beschermen, blijkbaar om
den terugtocht van de Graf von Spee
te verhinderen. Langsdorff verklaarde
verder dat de Ajax en de Achilles het
volle profijt trokken van hun snelhefd en
hun wendbaarheid en de Graf von Spee
bleven hinderen en het Duitsche schip
dwongen naar beide zijden vuur af te
geven. Van tijd tot tijd loste de Exeter
van grooten afstand van op zij eveneens
nog salvo's op het sc'hip.
Toen besloot de kapitein om het ge
vecht te staken.
Een Duitsche persvertegenwoordiger
heeft langen tijd aan boord van 'het
pantserschip „Graf von Spee" vertoefd,
waar de commandant, kapitein ter zee
Langsdorff, mëdedeelingen heeft gedaan
over den kruistocht van den bodem ge
durende meer dan drie -maanden -en over
het zeegevecht.
DEN HAAG. H. M. de Koningin is
voornemens zich op Woensdag 20 Dec.
des nam. één uur met een adventsrede
te richten tot haar volk, zoowel in Ne
derland als in de overzeesche gebieds-
deelen des rfjks.
De rede zal door alle Nederlandsche
omroepstations alsmede door de korte
golfzenders Kootwijk en Phohi worden
uitgezonden.
Drie maanden lang heeft de „Admiral
Graf von Spee" de Engelsche scheepvaart
op verscheidene wereldzeeën verontrust.
Op dezen kruistocht heeft het schip de
traditie van de „Embden" voortgezet. De
Engelsche opgaven bevestigen zelf, dat
voor meer dan 50.000 ton aan scheeps^-
ruimt'e tot zinken is gebracht.
De vuurproef aan de monding van de
Rio de la Plata was voor schip en be
manning hard, daar hier strijd moest
worden geleverd, nadat het schip bijna
drie maanden van huis was.
De commandant, die tijdens het ge
vecht op het hoogste punt van den ge
vechtstoren hadgestaan, werd door een
granaatsplinter licht aan 'het -hoofd ge
troffen en door ©en ander licht aan den
schouder. Door een geweldigen treffer
werd 'hij tegen den grond geslagen. Hij
herstelde -zich en heeft het gevecht tot
het einde toe geleid.
DE ENGELSCHE VERLIEZEN.
De Britsche admiraliteit maakt bekend,
dat aan boord van 'de Exeter gedurende
het gevecht met de „Graf von Spee" de
volgende 'verliezen zijn geleden: doo-den
5 officieren en 5'6 minderen; gewonden:
3 officieren en 20 minderen.
Officieel wordt medegedeeld, dat ze
ven leden der bemanning van de Ajax
om het leven zijn gekomen en 'dat vijf
werden gewond, van wie een ernstig, 'bij
den slag in het Zuidelijk deel van den
Atlantischen -Oceaan.
DE WACHT VOOR DE LA PLATA
RIVIER.
Tot de schepen, welke de Graf von
Spee voor Montevideo opwachtten be
hoorden de Renown (32.000 ton, met zes
15 duims kanons), het Fransche slag
schip Dunkerque (26.500 ton met acht 13
duims kanons), de kruiser Achilles (7000
ton met acht zes duims kanons), de Ajax
(7-000 ton met 8 zes duims kanons), het
vliegkampschip Ark Royal (22.000 ton,
met aan boord -zestig vliegtuigen). D'e
Ark Royal is het Britso'he vliegkamp-
schip, dat volgens berichten uit Duit
sche bron tot zinken zou zijn gebracht.
van zuiver goud, zijn een
sieraad aan Uw hand.
Wij hebben aparte mooie modellen. Geweldige sorteering voor iedere beurs.
Scherpe prijzen, graveeren gratis, (fabrikaat Drijfhout).
Aanbevelend,
DE DAPPERHEID DER FINNEN.
Havas meldt uit Helsinki
Theoretisch rukken de Sovjettroeppen
een zeker aantal kilometers per dag op,
over een front van 800 km, tusschen het
Ladogameer en den bovenpunt van den
nauwen gang, waarin Finland aan de
IJszee uitloopt. Uiteraard kan de op-
marsch in dit geaccidenteerde woestijn
gebied van het Finsche Noorden voort
gaan tot het oogenblik, waarop de Fin
nen een punt van weerstand vastgesteld
hebben en de Sovjettroepen gedwongen
zijn hun opmarsch te onderbreken. Dat
is de laatste dagen gebeurd bij Tolvajaer-
vi en vervolgens bij Suomussalmi, waar
de Sovjettroepen thans omsingeld zijn en
de Finnen deze omsingeling langzamer
hand nauwer toetrekken.
In de streek van Salla, boven den Pool
cirkel, waarover de laatste dagen weinig
gesproken is, vorderen de Sovjettroepen
wellicht nog steeds op den weg naar Ke
rn ijaervi. Men spreekt hier echter de
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
hoop uit, dat de Finnen erin zullen slagen
den vijandelij'ken opmarsch in deze rich
ting te stuiten.
Naar het schijnt is de Finsche weer
stand voor 90 pet. te danken aan den per
soonlijke moed van de Finnen en aan hun
handigheid in het gebruik maken van
het terrein, terwijl de Sovjetdruk voor
90 pet. toegeschreven moet worden aan
de overmacht van manschappen en ma
teriaal.
Bg het Ladogameer zijn de Sovjettroe
pen aangekomen aan de grens van het
vlakke terrein, waar het eerste deel van
de spoorlijn eindigt, die bij Pitkaeranta
begint. Men kan verwachten, dat hier de
moeilijkheden zullen beginnen, wanneer
zij het heuvelachtig gebied zullen berei
ken.
Op de Karelische landengte is de weer
stand van de Finsche troepen te opmer-
Binnenland.
Vreemde vliegtuigen boven ons land.
Adventsrede van H. M. de Koningin.
Werkloozensteun verhoogd.
Buitenland.
De Duitschers brengen de Von Spee tot
zinken.
De moedige strijd der Finnen.
De politiek van Italië.
Activiteit in de lucht.
Duitsche kruiser getorpedeerd?
Inschrijvingen op de nieuwe
worden gaarne aangenomen tot uiterlijk
a.s. Dinsdagmiddag 3 uur door
MS—
keiijker daar de Russen, sedert een week
op dit punt hardnekkige pogingen doen
met groote aantallen tanks, veel grana
ten en troepen, zonder dat zij erin sla
gen de Finnen aan te tasten. Het ziet er
uit naar een ware verspilling van muni
tie en manschappen.
Het Noorsche Telegraafagentschap
meldt uit Kirkness, dat aan het front
van Salmijaervi de strijd, welke Zater
dagochtend werd gestaakt, in den loop
van den dag niet werd hervat. De op
marsch der Sovjettroepen en -tanks naar
Kolosjoki, dë stad in het gebied der nik-
kelmjjnen, en Salmijaervi, heeft den ge
heelen dag voortgeduurd langs de hel
ling van de Kaulatunturi.
Het fraaie weer hield nog aan en be
gunstigde den opmarsch der Russische
troepen.
Het communiqué van het Russische
hoofdkwartier van Zondagavond meldt,
dat de Russiche troepen op 17 December
in het district Moermansk 75 km zijn op
gerukt langs den weg ten Zuiden van
Petsamo. In het district Ukhta hebben
Russische troepen de stad Kursu bezet.
FINLAND ROEPT RESERVES TEN
STRIJDE.
Alle nog niet opgeroepen Finsche re
servisten moeten zich thans onverwijld
aanmelden.
Het verluidt, dat deze maatregel re
serveofficieren tot 60 jaar en minderen
tot 40 jaar betreft. De landweer is nog
niet opgeroepen.
Alle weerbare mannen van 2040 jaar
worden hiermede dus onder de wapenen
geroepen.
DE GROOTE RUSSISCHE VERLIEZEN
Een correspondent van Nya Dagligt
Allahande in Finland meldt, dat het Rus
sische leger minstens 40.000 soldaten
heeft verloren en dat er 100.000 soldaten
zijn van wie ledematen zijn bevroren. De
materieele onmogelijkheid de lijken te be
graven wegens den bevroren bodem,
doet vreezen, dat in het voorjaar ver
schrikkelijke epidemieën zullen voorko
men. Overigens heeft men geconstateerd
dat de Russische krijgsgevangenen aan
pokken lijden en betoogt men, dat te Le
ningrad cholera zou heerschen.
De Finsche soldaten zijn, ondanks hun
haat tegen den agressor, vol afschuw
over de afslachtingen, waaraan het Rus
sische hoofdkwartier de roode troepen
blootstelt.
Van officieuse zijde wordt uit Helsin
ki gemeld, dat sedert het begin der vij
andelijkheden 176 tanks door de Finnen
zfjn genomen.
In tegenstelling met sommige in het
buitenland verspreide berichten, heeft de
Noorsche generale staf, welke in voort
durend contact staat met de grenswach
ten aan de Noorsch-Finsche grens ver
klaard, dat de Sovjet-Russische troepen
in den strijd tegen Finland, geen enkel
moment de Noorsche grens hebben over
schreden.
De correspondent van het Noorsche
telegraafagentschap bericht, dat gister
ochtend het gevecht is hervat.
Het schijnt, dat de Finnen terugtrek
ken naar Pitkajaervi. Het gevecht, dat
zeer hevig schijnt, wordt voortgezet.
TOESPRAKEN TOT DE TROEPEN EN
HET VOLK VAN FINLAND.
President Kallio van Finland heeft een
radiorede voor het leger gehouden.