Adventsrede H.M. de Koningin. N.V. Hendrikse C=Bank Soes Dagblad voor de Provincie Zeeland De Duitsche kruiser Von Spee door de bemanning tot zinken gebracht. KrSChin\eLTanschappen'die 200 Juist VERLOVINGSRINGEN De moedige verdediging der Finnen, De Mannerheim-linie houdt het. De houding van Italië uiteengezet. De strijd aan het Westelijk front. Activiteit in de lucht. EERSTE BLAD. Belangrijkste Nieuws. 4 Staatsleening MAANDAG 18 DEC. 1939 De commandant protesteert tegen de regeering van Uruguay. De vermetelheid van de Engelschen g!Tc de cornrnar>dant van de pee' met zijn schip was onderge- com"' m!ar later werd bericht, dat de Wat de Kapitein van de Graf Spee vertelde. C. JOOSSE - St. Adriaanstraat 11 - GOES (2en KERSTDAG GEOPEND). Beestenmarkt 8 - Telef. 2410* 54e JAARGANG No. 67 Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw" Bureaux Lange Vorststrnnt 7 0, (locs Postrekening 444BB 1 elcfoon 2438 JJkantoor Middelburg: Fa. Bockhandel j J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28 Abonnementsprijs t2M per kwsrtss! Weekabon n ementon voor Middelburg (locs en Vlissingcn f 0.20 Losse nummers 5 cent Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA Advertentie» 30 cent per regel lugc/.osidcu fiiededeciitigen 00 cent per regel Kleine AdvertcufK.1» Dinsdags en Vrijdags t 0.70 bij vooruitbetaling Advertcntiën onder letter of motto 10 cent extra Bij contract belangrijke korting Zaterdag werd gemeld, dat de regee ring van Uruguay definitief besloten had, aan de „Graf Spee" 72 uur tijd in de haven van Montevideo te laten. Groote spanning heerschte er over de vraag, wat de Duitsche vestzakkruiser nu zou doen. Den strijd aanbinden met de Engel- sche oorlogsschepen, die natuurlek als waakhonden op de loer lagen om hun lang gezochten vijand onschadelijk te maken In de duisternis trachten te ontsnap pen door ondiep water binnen de drie- mjls-grens naar een andere haven' Men wist het natuurlijk niet. Het werd al spannender, want zoo werd gemeld Zaterdagmiddag lag de „Graf Spee" onder stoom. Van vijf uur af heerschte er aan boord van het slag schip een enorme activiteit. Lasschers herstelden het laatste gat, terwijl groote voorraden aardappels en andere levens middelen aan boord werden gebracht. Zelfs de Kerstboom werd gereed ge maakt. Nadat men gisteren te Montevideo den geheelen dag nog in twijfel had ver keerd over het verdere lot van de Graf Spee, is gisteravond aan de spanning een eind gekomen. Hef. Duitsche vestzakslagschip is even voor zes uur gisteravond plaatselijke tijd 5 mijl buiten de kust door de bemanning tot zinken gebracht. Er deed zich allereerst een heftige ontploffing voor, die werd gevolgd door een aantal andere zware en minder zwa re ontploffingen en toen zonk het groote schip in de wateren van de La Plata- monding. Voor het schip de haven van Montevi deo had verlaten, waren ongeveer 700 leden van de bemanning aan boord van het Duitsche stoomschip Tacoma ge bracht, dat zich eveneens in de haven i van Montevideo bevond. Toen begonnen de vele toeschouwers reeds te begrijpen, dat het lot van het oorlogsschip beze geld was en dat de Duitschers het schip vermoedelijk zelf tot zinken wilden bren gen. Om half vier plaatselijken tijd begon men aan boord van het schip alles in ge reedheid te brengen voor het vertrek. Na haar vertrek uit de haven begaf de Graf Spee zich met geringe snelheid in Zuidelijke richting, later wijzigde zij haar koers en stoomde in Zuid-Ooste lijke richting. Aan den horizon ontwaarde men de silhouetten van twee oorlogsschepen, een Britsch en een Argentijnsch. De Graf Spee was vrij spoedig uit het ge zicht verdwenen. Van gevechtshandelingen is geen sprake geweest, vermoedelijk waren de Britsche schepen op de hoogte van het voornemen van de Duitschers om verder geen strijd meer te leveren en de Graf Spee te vernietigen. Toen de Graf Spee volgens sommige en ten mijl, volgens andere tele grammen 5 mijl uit de kust was, ging zij 01 a:nker- Natuurlijk was in de haven n Montevideo niet de geheele beman- ng van boord gegaan, omdat van- een aantal manschappen benoodigd s 9?1 ket schip naar buiten te bren- Lt* het anker was uitgeworpen, (W™ z,e®reddingsbooten gestreken en hpc-a/6^ kIvende deel van de bemanning ten r>Z nu aan boord van deze boo- Pp e matrozen stieten snel af en roei- öen van het schip weg. ziehso11'27 Amsterdamsche tijd deed volgden ril ,ontploffing voor, daarna offieipr andere- De sloepen met de eens nnf kadden verlaten, werden even- Pgepikt door de Tacoma. Eerst werd gemeld, dat kapitein mann- nt met een deel van de be" aan h'n9j°P WG^ 'S naar Buenos Aires D °°rd van sleepbooten en lichters. °atpeioöwQSpee is na opeenvolgende Kboo pfn gezonken. terwijl zes red- pergbemannlaar men meent 500 ^den het vertrpk aan boord namen. Voor Waren de nn,?* Admiraal Graf Spee de dste en gehuwde leden der bemanning overgegaan aan boord van de Tacoma. Gedurende de paar minuten, dat het slagschip drijvende bleef, bevonden zich de Tacoma en twee Argentijnsche oor logsbodems in de buurt. Zwarte rook wolken hingen boven de plaats waar de Graf Spee in de diepte verdween met al het geschut aan boord. Het Duitsche Nieuwsbureau meldt uit Berlijn: De voor het herstel van de zeewaar digheid van het pantserschip Admiral Graf Spee noodige tijd werd door de re geering van Uruguay geweigerd. Onder deze omstandigheden heeft de commandant besloten, het schip buiten de territoriale wateren van Uruguay in de lucht te laten vliegen. HITLER GAF HET BEVEL. Omtrent het tot zinken brengen van de „Graf Spee" wordt nader gemeld, dat de Führer en opperbevelhebber van le ger en vloot den commandant het bevel heeft gegeven het schip in de lncht te laten vliegen, aangezien de regeering van Uruguay heeft geweigerd den noo- digen tijd toe te staan het schip zee waardig te maken. DE LAATSTE BRIEF VAN DEN COMMANDANT. Voor het vertrek van de Graf von Spee uit de haven van Motevideo, heeft de j commandant, kapitein ter zee Lang&- dorff een langen brief gezonden aan den Duifechen gezant, waarin hij op hittenen toon protesteert tegen de weigering der regöeriniB van Uruguay meier tijd toe te staan voor herstellingen aan het schip. In deze brief verklaart hij, dat het onmogelijk was 'herstellingen uit te voe- ren binnen 72 uren, niet alleen 'voor ge- vechtsdoeleinden, doch ook om 'het 'hoofd te bieden aan de normale gevaren van scheepvaart 'en zee. Met het oog op de houding der auto riteiten van Uruguay en zijn verantwoor delijkheid voor de levens van duizend man was de eenige weg, welke hem over bleef, de redding voor te bereiden van de bemanning en als protest het schip op te blazen in de buurt van de 'haven van Montevideo'. HET WRAK. Er steekt niet veel van 'het wrak van de Graf 'von Spee boven water uit, hoe wel de zee ter plaatse slechts een meter of acht diep is. Het wrak zal een ern stige belemmering vormen voor het ha- venverkeer. In sommige kringen verwacht men dat Uruguay in verband daarmede stappen zal doen bij Duitsc'hland. D'e stookolie uit het wrak van de Graf von Spee beeft vlam gevat als gevolg waarvan het wrak in vlammen werd ge huld. Aan 'de kust stond een «eer groote menigte naar het brandende wrak te kijken. De brand heeft omstreeks een uur gewoed. VERONTWAARDIGING IN MONTEVIDEO. Te Montevideo geeft men algemeen uit drukking aan verontwaardiging over het feit, dat de plaats welke was uitgezocht om de Graf von Spee in de lucht te laten vliegen, de voornaamste ankerplaats was. Het wrak vormt een ernstige hinderpaal voor het havenverkeer en waarschijnlijk kan het alleen met behulp van dynamiet worden opgeruimd. Men gelooft, dat de gezagvoerder de laatste man was, die de Graf von Spee heeft verlaten. DE VERMETELHEID DER BRITTEN. Kapitein 'Langsdorf'f, de commandant van de Graf von Spee, heeft den auto riteiten van Uruguay een verslag uitge bracht van het gevecht in de monding van d'en Rio de la Plata. Hij zeide gehandicapt geweest te zijn, omdat hij op drie fronten moest vechten. De snolheid waarmede de Britsche krui sers manoeuvreerden, was zoo groot, dat alle plannen van den kapitein van de Graf von Spee onmogelijk werden ge maakt, zoodat hij op een gegeven ootjen- blik in ondiep water terecht kwam. Op dat oogenblik stelde een salvo van zijn voorste 'kanonnen de Exeter buiten gevecht. Toen drong de Ajax zich tua- sohen de Graf von Spee en d'en oever en plaatste twee salvo's op het Duitsche schip, waardoor de vuurleiding van dit schip beschadigd werd en een groot aan tal manschappen werden gedood of ge wond. Bovendien drong een granaat door in een van de verblijven, boven de wa terlijn. Langsdorff verklaarde dat de Britsche kanonniers huni schoten buitengewoon nauwkeurig plaatsen. Een groot deel van de bemanning van de 'Graf von Spee 'kon niet meer aan de actie deelnemen, niet alleen waren er tiooden en gewonden, doch velen hadden ook kneuzingen 'en' kleine verwondingen opgei oopen. Langsdorff vatte toien het plan op, om gedelkt door een rookgordijn te ontsnap pen en onder voor 'hem gunstiger om standigheden later den strijd te 'hervatten met ieder van de Britsche kruisers af zonderlijk. Deze manoeuvre weird echter onmid dellijk door de tegenstanders doorzien en onmiddellijk verhinderd. Met een onge- loafelijke vermetelheid aldus Lang- dorff gelastte de Britsche comman dant van het gevecht de Ajax en de Achilles de Graf von Spee in te sluiten en deze manoeuvre bracht de Britsche kruisers, die zich met rookgordijnen dek ten, tot binnen een mijl afstand van de Graf von Spee, van welken afstand het Duitsche oorlogsschip van beide kanten voortdurend salvo's kreeg. De Exeter, die vrijwel niet meer in staat was om te vechten, bleef den Noor delijken weg beschermen, blijkbaar om den terugtocht van de Graf von Spee te verhinderen. Langsdorff verklaarde verder dat de Ajax en de Achilles het volle profijt trokken van hun snelhefd en hun wendbaarheid en de Graf von Spee bleven hinderen en het Duitsche schip dwongen naar beide zijden vuur af te geven. Van tijd tot tijd loste de Exeter van grooten afstand van op zij eveneens nog salvo's op het sc'hip. Toen besloot de kapitein om het ge vecht te staken. Een Duitsche persvertegenwoordiger heeft langen tijd aan boord van 'het pantserschip „Graf von Spee" vertoefd, waar de commandant, kapitein ter zee Langsdorff, mëdedeelingen heeft gedaan over den kruistocht van den bodem ge durende meer dan drie -maanden -en over het zeegevecht. DEN HAAG. H. M. de Koningin is voornemens zich op Woensdag 20 Dec. des nam. één uur met een adventsrede te richten tot haar volk, zoowel in Ne derland als in de overzeesche gebieds- deelen des rfjks. De rede zal door alle Nederlandsche omroepstations alsmede door de korte golfzenders Kootwijk en Phohi worden uitgezonden. Drie maanden lang heeft de „Admiral Graf von Spee" de Engelsche scheepvaart op verscheidene wereldzeeën verontrust. Op dezen kruistocht heeft het schip de traditie van de „Embden" voortgezet. De Engelsche opgaven bevestigen zelf, dat voor meer dan 50.000 ton aan scheeps^- ruimt'e tot zinken is gebracht. De vuurproef aan de monding van de Rio de la Plata was voor schip en be manning hard, daar hier strijd moest worden geleverd, nadat het schip bijna drie maanden van huis was. De commandant, die tijdens het ge vecht op het hoogste punt van den ge vechtstoren hadgestaan, werd door een granaatsplinter licht aan 'het -hoofd ge troffen en door ©en ander licht aan den schouder. Door een geweldigen treffer werd 'hij tegen den grond geslagen. Hij herstelde -zich en heeft het gevecht tot het einde toe geleid. DE ENGELSCHE VERLIEZEN. De Britsche admiraliteit maakt bekend, dat aan boord van 'de Exeter gedurende het gevecht met de „Graf von Spee" de volgende 'verliezen zijn geleden: doo-den 5 officieren en 5'6 minderen; gewonden: 3 officieren en 20 minderen. Officieel wordt medegedeeld, dat ze ven leden der bemanning van de Ajax om het leven zijn gekomen en 'dat vijf werden gewond, van wie een ernstig, 'bij den slag in het Zuidelijk deel van den Atlantischen -Oceaan. DE WACHT VOOR DE LA PLATA RIVIER. Tot de schepen, welke de Graf von Spee voor Montevideo opwachtten be hoorden de Renown (32.000 ton, met zes 15 duims kanons), het Fransche slag schip Dunkerque (26.500 ton met acht 13 duims kanons), de kruiser Achilles (7000 ton met acht zes duims kanons), de Ajax (7-000 ton met 8 zes duims kanons), het vliegkampschip Ark Royal (22.000 ton, met aan boord -zestig vliegtuigen). D'e Ark Royal is het Britso'he vliegkamp- schip, dat volgens berichten uit Duit sche bron tot zinken zou zijn gebracht. van zuiver goud, zijn een sieraad aan Uw hand. Wij hebben aparte mooie modellen. Geweldige sorteering voor iedere beurs. Scherpe prijzen, graveeren gratis, (fabrikaat Drijfhout). Aanbevelend, DE DAPPERHEID DER FINNEN. Havas meldt uit Helsinki Theoretisch rukken de Sovjettroeppen een zeker aantal kilometers per dag op, over een front van 800 km, tusschen het Ladogameer en den bovenpunt van den nauwen gang, waarin Finland aan de IJszee uitloopt. Uiteraard kan de op- marsch in dit geaccidenteerde woestijn gebied van het Finsche Noorden voort gaan tot het oogenblik, waarop de Fin nen een punt van weerstand vastgesteld hebben en de Sovjettroepen gedwongen zijn hun opmarsch te onderbreken. Dat is de laatste dagen gebeurd bij Tolvajaer- vi en vervolgens bij Suomussalmi, waar de Sovjettroepen thans omsingeld zijn en de Finnen deze omsingeling langzamer hand nauwer toetrekken. In de streek van Salla, boven den Pool cirkel, waarover de laatste dagen weinig gesproken is, vorderen de Sovjettroepen wellicht nog steeds op den weg naar Ke rn ijaervi. Men spreekt hier echter de Dit nummer bestaat uit 2 bladen. hoop uit, dat de Finnen erin zullen slagen den vijandelij'ken opmarsch in deze rich ting te stuiten. Naar het schijnt is de Finsche weer stand voor 90 pet. te danken aan den per soonlijke moed van de Finnen en aan hun handigheid in het gebruik maken van het terrein, terwijl de Sovjetdruk voor 90 pet. toegeschreven moet worden aan de overmacht van manschappen en ma teriaal. Bg het Ladogameer zijn de Sovjettroe pen aangekomen aan de grens van het vlakke terrein, waar het eerste deel van de spoorlijn eindigt, die bij Pitkaeranta begint. Men kan verwachten, dat hier de moeilijkheden zullen beginnen, wanneer zij het heuvelachtig gebied zullen berei ken. Op de Karelische landengte is de weer stand van de Finsche troepen te opmer- Binnenland. Vreemde vliegtuigen boven ons land. Adventsrede van H. M. de Koningin. Werkloozensteun verhoogd. Buitenland. De Duitschers brengen de Von Spee tot zinken. De moedige strijd der Finnen. De politiek van Italië. Activiteit in de lucht. Duitsche kruiser getorpedeerd? Inschrijvingen op de nieuwe worden gaarne aangenomen tot uiterlijk a.s. Dinsdagmiddag 3 uur door MS— keiijker daar de Russen, sedert een week op dit punt hardnekkige pogingen doen met groote aantallen tanks, veel grana ten en troepen, zonder dat zij erin sla gen de Finnen aan te tasten. Het ziet er uit naar een ware verspilling van muni tie en manschappen. Het Noorsche Telegraafagentschap meldt uit Kirkness, dat aan het front van Salmijaervi de strijd, welke Zater dagochtend werd gestaakt, in den loop van den dag niet werd hervat. De op marsch der Sovjettroepen en -tanks naar Kolosjoki, dë stad in het gebied der nik- kelmjjnen, en Salmijaervi, heeft den ge heelen dag voortgeduurd langs de hel ling van de Kaulatunturi. Het fraaie weer hield nog aan en be gunstigde den opmarsch der Russische troepen. Het communiqué van het Russische hoofdkwartier van Zondagavond meldt, dat de Russiche troepen op 17 December in het district Moermansk 75 km zijn op gerukt langs den weg ten Zuiden van Petsamo. In het district Ukhta hebben Russische troepen de stad Kursu bezet. FINLAND ROEPT RESERVES TEN STRIJDE. Alle nog niet opgeroepen Finsche re servisten moeten zich thans onverwijld aanmelden. Het verluidt, dat deze maatregel re serveofficieren tot 60 jaar en minderen tot 40 jaar betreft. De landweer is nog niet opgeroepen. Alle weerbare mannen van 2040 jaar worden hiermede dus onder de wapenen geroepen. DE GROOTE RUSSISCHE VERLIEZEN Een correspondent van Nya Dagligt Allahande in Finland meldt, dat het Rus sische leger minstens 40.000 soldaten heeft verloren en dat er 100.000 soldaten zijn van wie ledematen zijn bevroren. De materieele onmogelijkheid de lijken te be graven wegens den bevroren bodem, doet vreezen, dat in het voorjaar ver schrikkelijke epidemieën zullen voorko men. Overigens heeft men geconstateerd dat de Russische krijgsgevangenen aan pokken lijden en betoogt men, dat te Le ningrad cholera zou heerschen. De Finsche soldaten zijn, ondanks hun haat tegen den agressor, vol afschuw over de afslachtingen, waaraan het Rus sische hoofdkwartier de roode troepen blootstelt. Van officieuse zijde wordt uit Helsin ki gemeld, dat sedert het begin der vij andelijkheden 176 tanks door de Finnen zfjn genomen. In tegenstelling met sommige in het buitenland verspreide berichten, heeft de Noorsche generale staf, welke in voort durend contact staat met de grenswach ten aan de Noorsch-Finsche grens ver klaard, dat de Sovjet-Russische troepen in den strijd tegen Finland, geen enkel moment de Noorsche grens hebben over schreden. De correspondent van het Noorsche telegraafagentschap bericht, dat gister ochtend het gevecht is hervat. Het schijnt, dat de Finnen terugtrek ken naar Pitkajaervi. Het gevecht, dat zeer hevig schijnt, wordt voortgezet. TOESPRAKEN TOT DE TROEPEN EN HET VOLK VAN FINLAND. President Kallio van Finland heeft een radiorede voor het leger gehouden.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1939 | | pagina 1