De nieuwe Staatsleening.
N.V. Hendrikse C=Bank Goes
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Volkenbonds-commissie veroordeelt
Ruslands daad. - Opnieuw Finsche
successen. - Merkwaardig vredes-
debat in het Engelsche Hoogerhuis.
Weer schepen gezonken.
Duitsche kruiser zwaar beschadigd.
Binnenland.
De begrooting van Justitie
door de Tweede Kamer
aangenomen.
Belangrijkste Nieuws.
4 Staatsleening
DONDERDAG 14DEC. 1939
54e JAARGANG No* 64
De daad van Rusland veroordeeld.
Finsche tegen-aanval.
Engelsche Hoogerhuisleden pleiten
voor vrede.
Slachtoffers van den zee-oorlog.
Zeeslag bij de kust van Uruguay.
Inschrijvingen op de nieuwe
worden gaarne aangenomen door
Beestenmarkt 8 - Telef. 2410.
Begrooting van Waterstaat.
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 2438
jijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
j. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.60 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advcrtentiün 30 cent per regei
Ingezonden 'ncdedceüugen 00 cent per rsge!
Kleine Advcrtentiün Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
De Volkenbondscommissaris heeft gis
teren de volgende resolutie aangenomen:
De Assemblée, vaststellende, dat de
Sovjet Unie door haar aanval op Finland
in strijd heeft gehandeld met het speci
ale politieke accoord, dat met Finland
gesloten werd, met het pact van Parijs
en met artikel 12 van het /Volkenbonds
pact, voorts vaststellende, dat de Sovjet-
Unie, vlak voor zij tot dien aanval over
ging, zonder daartoe het recht te hebben
het met Finland in 1932 gesloten non
agressiepact opgezegd heeft, dat tot ein
de 1945 van kracht moest blijven.
veroordeelt plechtig het optreden der
Sovjet Unie tegen den Finschen staat,
doet een dringend beroep op elk lid van
den Volkenbond om Finland elke mate-
rieele en humanitaire hulp te verleenen,
waartoe het in staat is en zich te onthou
den van elke daad, welke het verzet van
Finland kan verzwakken.
Algemeen wordt verwacht, dat de re
solutie, die wel de scherpste is die ooit
te Genève aangenomen is, zal worden
aangenomen en van kracht zal worden,
hetgeen daarop neerkomt, dat de Sovjet-
Unie als lid van den Volkenbond wordt
geroyeerd.
De Finnen hebben een tegenaanval in
het centrum des lands ondernomen. Zij
heroverden Salla.
Gemeld wordt, dat de Finnen de Rus
sen mijlen ver hebben terug gedreven.
Salla is een sleutelpositie aan het
Noordelijk front. De Russen trachtten
hier naar de zee door te breken.
Wanneer dit bericht juist is, beteekent
dat een groot succes voor het Finsche
tegenoffensief.
Berichten van de Zweed-
sche grens melden, dat de
totale Russische verlie
zen sinds de Finsch-Rus-
sische v ij andel ij kheden be
gonnen zijn worden geschat
op ongeveer 2200 0, terwijl
de Finsche verliezen, nauw-
keurigberekend, 1200 be
dragen.
Tot nu toe werden 1800 Russen krijgs
gevangen gemaakt en werden 144 tanks
vernietigd of veroverd.
De hevige Russische aanvallen heb
ben er slechts toe geleid dat het aantal
dooden aan Russische zijde nog is ge
stegen, terwijl anderzijds den Finnen
daardoor nog meer oorlogsmateriaal in
handen is gevallen.
Door een taktiek toe te passen, waar
bij de Finsche troepen te voren naar stra
tegisch gunstige posities waren terug
getrokken, hebben de Finnen de Russen
genoodzaakt om over moeilijk terrein
onder zeer ongunstige omstandigheden
op te trekken.
Aangezien zij met de bosschen en het
terrein daar in het geheel niet bekend
zijn, werden zij in de open plekken in het
bosch onder een hevig vuur genomen, af
komstig van de Finnen, die zich in na
tuurlijke versterkingen hadden terug ge
trokken.
Ten aanzien van den strijd in de lucht
deelt het Finsche communiqué méde, dat
de Russische luchtstrijdkrachten de di
stricten bij Hangoe gebombardeerd heb
ben, evenals verschillende eilanden in
de Finsche Golf.
De Finsche luchtstrijdkrachten hebben
de Russische militaire bases gebombar
deerd en machinegeweervuur gericht op
Russische troepen.
Uit Suomussalmi wordt gemeld, dat de
gevechten voortduren. Gemeld wordt,
at de Finnen nieuwe stellingen ge-
eed maken ten einde den Russen in een
grooten slag ten noorden van de linie
ymes-Uleaborg te bestrijden. Uit het
ge ïed ten noorden van het Ladogameer
orden verdere Finsche successen ge-
een bloedigen slag.
to„ geloovert de corresponderr-
dat 5er Zweedsche bladen te Helsinki,
«iof 5 ,ussen sPoedig een groot offen-
tenen3" Finsche front zouden ontke-
voornaamste oogmerken zal
0 zijn de spoorlijn met Zweden af
te snijden en de oevers te bezetten van
de Botnische Golf.
Voorts melden de correspondenten,
dat in 't Roode leger scheurbuik heerscht
en dat deze ziekte zoowel onder de offi
cieren als manschappen een groot aantal
sterfgevallen heeft veroorzaakt.
Vernomen wordt, dat Finsche vlieg
tuigen de Russische spoorlijn hebben ver
nield tusschen Moermansk en het Lado
gameer over een afstand van 17 km.
BR1TSCHE VLIEGTUIGEN VOOR
FINLAND.
In het Engelsche Lagerhuis heeft het
■lid der oppositie, Strauss, de vraag ge
steld: „Waarom heeft dit land de vlieg
tuigen, die door Britsche firma's gezon
den worden aan Finland niet noodig voor
doeleinden voor den huidigen oorlog?"
Hierop heeft Kingsley Wood geant
woord: „Na overweging van alle feiten
heeft de Britsche regeering besloten een
Britsche firma exportvergunningen te
geven, teneinde haar in staat te stellen
deze vliegtuigen naar Finland te zen
den".
Twee leden van het Engelsche Hooger
huis, lord Darnleij en lord Arnold, heb
ben er thans bij de regeering op aange
drongen, alsnog gebruik te maken van
het Nederlandse h-Belgische be
middelingsaanbod, ten einde vrede met
Duitschland te sluiten.
De minister van Buitenlandsche Za
ken, lord Halifax, heeft hierop geant
woord met een rede, waarin hij de uit
latingen van beide eerstgenoemde lords
ten zeerste betreurde, wegens den indruk
dien zij' in het buitenland zouden kunnen
maken.
Dit is een ongelukkig debat geweest,
aldus de minister.
Halifax herinnerde er aan, dat de vre
desoproep van de Koningin der Neder
landen en den Koning der Belgen was
gericht tot de drie regeeringen in Enge
land, Frankrijk en Duitschland.
„Ik denk niet, dat men
eerlijk zal kunnen zeggen,
dat ons antwoord en dat
van de Fransche regeering
de deur sloten voor demo
gel ij k h e i d van verdere on
derhandelingen.
De gezanten van Nederland en België
zijn te Berlijn ontvangen, waar Von Rib-
bentrop hen uit naam van den rijkskan
selier er van in kennis stelde, dat na de
abrupte verwerping door de Engelsche
en Fransche regeeringen van hun dien
sten, ook de Duitsche regeering het on
derwerp als afgedaan beschouwde.
Om die reden en om vele andere vrees
ik, dat geen enkel nuttig doel gediend is
door deze debatten, aldus Halifax.
Het Engelsche s.s. Deptford
groot 4034 bruto register ton, is gister
morgen door een torpedo aan de West
kust van Noorwegen gezonken.
Volgens de laatste berichten zijn 7 op
varenden gered. Vermoedelijk zijn 30 op
varenden verdronken.
Het Zweedsche tankschip A1 -
g o 1 (989 ton) is in de Zweedsche terri
toriale wateren bij Falsterbo op een mijn
geloopen. De bemanning werd gered.
Naar Reuter uit Londen verneemt, is
het Britsche kolenschip „M a r -
wick Head" (496 br. tons) Dinsdag
aan de Oostkust van Engeland op een
mijn geloopen en gezonken. Zes van de
elf leden der bemanning worden ver
mist.
Duitsche oorlogsschepen hebben in de
Oostzee opnieuw twee Estlandsche
schepen aangehouden, de „Itildus" en de
„Romeo", welke met een lading hout op
weg waren naar N e d e r 1 a n d. Zij zijn
naar Swinemünde opgebracht.
RUSSISCH SCHIP IVIET 1000
PASSAGIERS VERGAAN.
Het Russische s.s. „Indigirka" is op
800 m. van Wakkanai Hokkaido vergaan
Er bevonden zich duizend passagiers op
het schip.
De bemanning bestond uit 36 koppen.
Tot dusver heeft men 87 lijken gevon-
den. 390 opvarenden zyn door de Japan
ners gered en naar Wakkanai gebracht,
waar zij verzorgd worden. Thans worden
nog 560 opvarenden vermist, doch men
gelooft, dat hiervan nog ongeveer 200
in leven zijn.
De hooge zee maakte het reddings
werk evenwel zeer moeilijk.
OOK DE „NEW-YORK" IN EEN
DUITSCHE HAVEN AANGEKOMEN.
De Nord-Deutsche Lloyd meldt, dat
de „New-York" (metende 22.337 br. t.),
van de HamburgAmerika-lijn uit
Moermansk te Hamburg is aangekomen.
EEN RAID NAAR KIEL VERIJDELD?
Betreffende de patrouilles, die Brit
sche vliegtuigen hebben uitgevoerd bo
ven Helgoland als basis voor mijnenleg-
gende watervliegtuigen deelt men van
Duitsche zijde mede, dat een mislukte
raid is beproefd op de baai van Kiel.
Het Britsche ministerie voor Lucht
vaart deelt nog mede, dat de vliegtuigen
behalve boven Helgoland ook hebben ge
vlogen boven de eilanden Sylt, Borkum
en verder boven Norderney. Men stuitte
daarbij op heftig vuur van het lucht
doelgeschut, doch niettemin konden de
verrichtingen van de vliegers tot een
goed einde worden gebracht.
DE DUITSCHE KRUISER
„ADMIRAAL VON SPEE"
ZWAAR BESCHADIGD.
Bij de Zuid-Amerikaansche kust is gis
terochtend een zeeslag geleverd tusschen
het Duitsche vestzakslagschip „Admiraal
Von Spee" en drie Britsche kruisers.
Volgens een Britsche mededeeling werd
de „Admiraal Von Spee" herhaaldelijk
getroffen en is de Britsche kruiser „Exe
ter" beschadigd.
De „Admiraal von Spee" heeft na een
achtervolging door de Britsche kruisers
tot op de reede van Montevideo, heden
nacht zwaar beschadigd in deze haven
plaats toevlucht gezocht, waar men de
dooden en gewonden aan land heeft ge
bracht.
Er zouden 30 dooden en 80 gewonden
zijn.
Spoedig daarop deelde de Britsche ad
miraliteit mede, dat het bericht, dat de
„Achilles" tot zinken zou zijn gebracht,
ongegrond was.
Uit de tot nu toe ontvangen inlichtin
gen blijkt, dat drie Britsche kruisers in
contact zijn geweest met de „Admiraal
Von Spee". De „Admiraal von Spee"
werd herhaalde malen getroffen. Tijdens
het hevig gevecht, dat vier uur duurde,
werd de Britsche kruiser „Exeter" be
schadigd en gedwongen zich van verdere
actie te onthouden. De andere kruisers,
de „Ajax" en de „Achilles" hebben de
achtervolging voortgezet.
De „Admiraal Von Spee" is de nieuw
ste van de drie Duitsche vestzak-slag
schepen, in 1936 in gebruik genomen.
De normale bemanning telt 926 kop
pen. Het schip is bewapend met 14 ka
nonnen en 14 stukken luchtdoelgeschut.
Het heeft twee vliegtuigen aan boord.
De „Von Spee" heeft een groot gat in
den geschutstoren.
Vermoedelijk zijn de zware kanonnen
buiten werking gesteld. Een vliegtuig is
zwaar beschadigd eVenals de scheeps
wand.
SPIONNAGE IN BELGIE.
De juridische politie van het parket
te Luik heeft een buitenlandsch propa-
gandabureau ontdekt in een café te Che-
ratte, in de provincie Luik.
De caféhouder was een in Duitschland
geboren Italiaan. Deze is gearresteerd
en ter beschikking van de militaire
autoriteiten gesteld.
In zijn kamer werd bij huiszoeking
een nieuw mitrailleur-pistool en een
dienstpistool gevonden, alsmede een
stafkaart van de omgeving van Che-
ratte.
Tezamen met den caféhouder zijn drie
andere vreemdelingen gearresteerd,
evenals hij in Duitschland geboren Ita
lianen.
Verder bericht de „Nation Beige", dat
de politie in een hotel te Saint Hubert,
in de provincie Luxemburg, een gehef-
men draadloozen zender heeft ontdekt.
De Regeering heeft alie vertrouwen, dat
de leening een succes zal worden.
Bij de behandeling van het Wetsont
werp inzake het aangaan van geldlee-
ningen ten laste van het Rijk, heeft Mi
nister De Geer, sprekende over de aan
gekondigde leening o.m. gezegd:
De regeering heeft alle vertrouwen,
dat de leening een succes zal worden.
Om tal van redenen, waarvan ik er
hier drie wil noemen:
Vooreerst zal nu, na een aantal jaren
waarin het vaak moeilijk viel tegen een
aannemelijke rente solide beleggingsob
jecten te vinden, weder een eersterangs
beleggingsfonds tegen 4 pet. worden
aangeboden.
In de tweede plaats zullen de inschrij
vers, door de verleende betalingsfacili
teit, tegen daling van den koers bij mo
gelijk stijgenden rentestand zijn gevrij
waard.
En in de derde plaats zal ook niet
worden vergeten, dat in een tijd als deze
bij het openstellen van de inschrijving
op een staatsleening het bekende woord
van Nelson geldtHet vaderland
verwachtdatiederzijnplicht
zal doen.
DE VEILIGHEID VAN KOOP
VAARDIJSCHEPEN.
De adviescommissie vergadert.
De door den minister van Waterstaat
benoemde commissie die zal onderzoe
ken of verdere middelen ter verhooging
van de veiligheid van koopvaardijsche
pen en hun opvarenden onder de tegen
woordige omstandigheden kunnen wor
den toegepast, heeft gisteren onder lei
ding van den inspecteur-generaal voor
de scheepvaart haar eerste vergadering
gehouden, gedurende welke de werk
wijze van de commissie werd vastgesteld
DE „WERKERS-BIJEENKOMST"
VAN DE N. S. B.
Het onderzoek naar de uitlatingen nog
gaande.
Op vragen van het soc. dem. Tweede
Kamerlid van der Goes van Naters in
verband met uitlatingen op de werkers
bijeenkomst van de N. S. B., op 10 No
vember 1939 te 's Gravenhage gehou
den, heeft de minister van justitie ge
antwoord, dat op de bedoelde bijeen
komst van de N. S. B. inderdaad uitla
tingen zijn gedaan, welke over het alge
meen geacht kunnen worden overeen te
komen met het in de vraag gestelde.
Het onderzoek naar de vraag, of eeni-
ge uitlating tot een strafrechterlijk op
treden kan leiden, is nog niet beëindigd.
Na afloop van dit onderzoek zal de
minister overwegen, of er voor nadere
maatregelen zijnerzijds aanleiding be
staat.
Geen ongelukkig debuut van den
nieuwen minister.
De Tweede Kamer heeft gisteren de
begrooting van Justitie z. h. st. aange
nomen.
Een succes voor den nieuwen Minister
van Justitie die zich met groote handig
heid door de mijnen en vallen die den be-
grootingsweg versperden heeft heenge-
werkt.
Minister Gerbrandy heeft, na zijn rede,
wat men noemt een goede pers.
Hij wordt geprezen als een minister
met een eigen stijl, die de Kamer op aan
gename wijze weet bezig te houden. Een
origineel type, die zich door de vele re
devoeringen heelemaal niet vervaard
toont, en die de kunst verstaat de goede
stemming er bij de Kamerleden in te
houden. Een minister die in zooverre
profiteert van de oorlogsomstandighe
den, dat hij gemakkelijker dan in ge
wone tijden, al te lastige kwesties kan
ter zijde schuiven.
Inzake de „kwestie Oss" verklaarde
de minister dat hij zich thans door zoo'n
zaak niet kan laten absorbeerden. En
de Kamer ging er mee accoord.
Wat betreft de toepassing van de
Zondagswet wenscht hij voorzich
tig te zijn. Hij wil zonder de werkelijke
tegenstellingen te verdoezelen, de tegen
stellingen toch ook niet toespitsen. Soe
pele en wijze toepassing van de Zon
dagswet is gewenscht.
De minister wil er niet van weten de
magistratuur ten opzichte van de uit
legging van bepaalde wetten te beïn
vloeden. Hij is niet-circulaire-achtig.
Voor de invoering van een nieuwe ad
ministratieve rechtspraak door meer
dere leden bepleit is de minister niet ge
porteerd. De burger is voldoende be
schermd tegen de Overheid.
De minister wenscht krachtige hand
having van de openbare orde. Maar te
gen het door zijn voorganger ingediende
Binnenland.
Kerstgave aan werkloozen.
Memorie van Antwoord inzake de Wa-
terstaatsbegrooting.
Begrooting van Justitie aangenomen.
Buitenland.
Tegenaanval der Finnen.
Vredesdebat in het Engelsche Hooger
huis.
Weer schepen vergaan.
Zeeslag by Uruguay. Duitsche kruiser
zwaar beschadigd.
wetsontwerp heeft hij bezwaren om dat
hij daarin gevaar ziet voor de rechten en
de vrijheden der burgers. En zal in deze
bijzondere omstandigheden iets op ge
vonden moeten worden om b.v. tegen het
schrijven van artikelen als in „Volk en
Vaderland" door spr. als „bijna lands-
verraderlijk" aangeduid te kunnen
optreden.
Nagegaan zal worden wat er te doen
is ten opzichte van leden van de rech
terlijke macht, behoorende tot de N.S.B.
Ten opzichte van de reorganisatie van
de politie werd er nadruk op gelegd, dat
van de vorming van een geheimen poli
tiedienst geen sprake is. Evenals ver
schillende leden moet hij van een soort
Gepeoe of Gestapo, niets hebben.
De uitbreiding van de marechaussee
en de Rijksveldwacht is in voorbereiding.
De veiligheid van het platteland zal vol
doende zijn verzekerd.
DE INPOLDERING VAN GEBIEDEN
IN DE WESTERSCHELDE.
Aan de uitvoerige memorie van ant
woord aan de Tweede Kamer inzake de
Waterstaatsbegrooting is het volgende
ontleend
Ten aanzien van de inpoldering
van gebieden in de Wester
se h e 1 d e is een onderzoek gaande om
vast te stellen, in hoeverre zij tot uit
voering kunnen worden gebracht zonder
schade voor den stroom als vaarweg.
Eerst na afloop van dit onderzoek kan
de minister daaromtrent zijn standpunt
bepalen.
De denkbeelden, door sommige leden
geopperd, om de verkeersbelan-
gen, met name die ten plat
te 1 a n d e, zoo weinig mogelijk te doen
lijden onder eventueele maatregelen tot
besparing van brandstof, zal de minis
ter zich gaarne ten nutte maken.
Afgezien van de vraag, of het aanbe
veling verdient, de belasting,
drukkende op het autover
keer, te verlagen, meent de minister,
dat handhaving van het bestaande sy
steem van belasting, waarbij naast een
belasting op de benzine een belasting
op het motorrijtuig wordt geheven, ge
wenscht is.
De minister stemt in met de geuite
meening, dat de spoorwegen
in ons land niet gemist kun
nen worden en dat men zich voor
het voortbestaan daarvan offers zal
moeten getroosten, alsmede dat de toe
stand van 's lands financiën niet toe
staat, de uitgaven voor het verkeer op
andere wijze te bestrijden.
De omstandigheid, dat een groot aan
tal motorrijtuigen door de militaire
autoriteiten is gerequireerd, heeft onge
twijfeld een nadeeligen invloed op de
opbrengst der motorrijtui-
genbelasting. Intusschen ver
wacht de minister niet, dat de opbrengst
over 1940 dientengevolge meer dan f 1
millioen onder de raming zal blijven.
Invoering voor de motorrijtuigenbe
lasting van een systeem van heffing, ge
lijksoortig aan het voor de rijwielbelas
ting toegepaste systeem, acht de minis
ter niet mogelijk.
De aanleg van vr ij liggende rij-
wielpaden heeft de voortdurende
aandacht. Van de ruim 2100 km rijks
wegen welke deel uitmaken van het rijks
wegenplan waren in September j.l. reeds
890 km van een of twee vrijliggende rij
wielpaden voorzien. Verder zijn zulke
paden langs ongeveer 130 km in uitvoe
ring, terwijl ten behoeve van 140 km
thans de grond daarvoor wordt aange
kocht.
