Britsche represailles aangekondigd.
HALF TARIEF
De verscherping der Britsche controle.
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EEN ST. NIGOlflflSPAKKET
Wat beoogt Rusland met
Finland?
De aanslag te Miinchen opgehelderd.
EERSTE BLAD.
Belangrijkste Nieuws.
WOENSDAG 22NOV. 1939
54e JAARGANG - No. 45
Exporten van Duitschen oorsprong zullen
op zee in beslag genomen worden.
De schendingen van de Haagsche conventie over het
gebruik van mijnen.
Artillerievuur in de Vogezen.
De Provinciale
Stoombootdiensten.
De scheepvaart wordt nog meer beperkt.
Een klap voor neutraal Nederland.
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
8urcaux Lange Vorststraat 7 0, does
Postrekening 44455 Telefoon 2438
bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
j. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.60 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advcrtentiën 30 cent per regel
Ingezonden niedcdccliiigcn 60 cent per regel
Kleine AJverlentlUïi Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
veran-
„De belemmering van den Duitschen
export over de neutrale havens, zooals
door Minister Chamberlain aangekon
digd, zal voor de scheepvaart van de
neutrale landen in het algemeen en dus
ook voor Nederland ongetwijfeld zeer
schadelijke gevolgen hebben," aldus kan
men het oordeel van gezaghebbende Rot-
terdamsche scheepvaartkringen over
den voorgenomen maatregel van de En-
gelsche regeering samenvatten.
Men vreest te Rotterdam algemeen,
dat de toch reeds zoo sterk geslonken
scheepvaart daar opnieuw een gevoeli-
gen klap door zal krijgen. Zoowel reede-
rljen en oargadoorsbedrljven als handels
huizen zullen het reeds sterk gereduceer
de terrein van hun activiteit opnieuw in
geperkt zien, terwijl ook de havenbedrij
ven en in het algemeen alles wat met de
scheepvaart samenhangt, de nadeelige
gevolgen zullen ondervinden.
Ook moet men vreezen, dat de werk
gelegenheid in de havens van Rotterdam
en Amsterdam opnieuw in belangrijke
mate zal afnemen.
Het oordeel omtrent de Engelsche
plannen is te Rotterdam zeer pessimis
tisch. Men acht de voorgenomen belem
meringen van de neutrale scheepvaart
een ernstige klap voor de neutrale lan
den.
Ook in den vorigen oorlog heeft Enge
land dergelijke maatregelen genomen,
doch dat was pas na enkele jaren en ook
toen is tegen dit optreden krachtig ge
protesteerd. Men hoopt dan ook in
scheepvaartkringen te Rotterdam, dat
de neutralen zich niet zonder meer bij
het Engelsche besluit zullen neerleggen,
daar hier voor alle neutralen zeer groote
belangen mee gemoeid zijn.
Omtrent den omvang van de schade,
welke voor Nederland uit de Engelsche
maatregelen zal voortvloeien, is het
moeilijk zich een juist denkbeeld te vor
men, daar de uitwerking eerst in de
practijk ten volle zal blijken.
De Duitsche export over de neutrale
havens was nog vrij omvangrijk en zij
maakte een niet onbelangrijk deel uit
van het zoo sterk geslonken Nederland-
sche scheepvaartverkeer.
Het gevaar is thans groot, dat het
transitoverkeer zoo niet geheel dan
grootendeels zal komen te vervallen, in
dien althans Engeland bij deze maatre
gelen volhardt. Het Duitsche export
goed ging tot nu toe ongestoord over
neutrale havens naar vele neutrale be
stemmingen, zooals Zuid- en Noord-
Amerika, Italië, Spanje, Portugal, Scan
dinavië, Nederlandsch-Indië en groote
deelen van Afrika-en Japan.
Intusschen zal de uitwerking van de
Engelsche maatregelen grootendeels af
hangen van de vraag, welke uitlegging j
men aan het begrip „goederen van Duit- I
sche origine" wil hechten. Wanneer men
daaronder verstaat, alle goederen, die
uit Duitschland komen, dan wordt de
Duitsche export en dus ook het vervoer
daarvan, practisch geheel onmogelijk.
De over het algemeen geldende opvat
ting is echter, dat Duitsche goederen,
welke in een neutraal land verwerkt zijn,
niet meer als goederen van Duitsche ori
gine moeten worden beschouwd. Deze
opvatting is ook bij het opmaken van
certificaten van oorsprong de gebruike
lijke.
In semi-officieele kringen te Brussel
legt men er den nadruk op het feit, dat
de nieuwe Britsche maatrelegen buiten
gewoon ernstige gevolgen voor de kleine
neutrale landen als Nederland en België
zullen hebben.
Men vraagt zich in politieke kringen
af, wat Duitschlands houding zal zijn ten
opzichte van de neutrale landen.
Chamberlain's verklaring wordt dan
ook als buitengewoon ernstig beschouwd
zoowel in politiek als in economisch op
zicht. Daardoor immers zal de scheep
vaart in de Noordzee zoo goed als lam
gelegd worden.
ITALIë VOORZIET UITBREIDING
VAN HET CONFLICT.
Uit gewoonlijk goed ingelichte Italiaan-
sche kringen wordt vernomen, dat men
daar in het geheel niet verwonderd is
over de verklaring van Chamberlain,
dat de Duitsche exporten aangehouden
zullen worden.
Ondertusschen laakt de Italiaansche
pers deze blokkademaatregelen, wijl ze
uitbreiding van het conflict in de hand
werken.
Ciano's blad „Telegrafo di Livorno"
schrijft o.a.Het blokkade-probleem is
niet langer meer economisch, doch ook
van politieken aard, het bereidt den weg
tot ernstiger gevaren. De oorlogvoerende
landen, die van deze blokkade te ljjden
hebben en deze zullen breken, zouden
daardoor gedwongen kunnen worden om
het veld van hun militaire operaties uit
te breiden tegen elk neutraal land, dat
zich vrijwillig of tegen zijn wil neerlegt
en samenwerkt met de blokkade, het
hoofd buigend voor de gewetenlooze
Britsche eischen.
DRIE DUITSCHE VLIEGTUIGEN
NEERGESCHOTEN.
Het Fransche legerbericht van gister
avond luidt: „De dag werd gekenmerkt
door artillerievuur ten Oosten van de
Saar, alsmede ten Oosten van de Voge
zen. Aan beide zijden was de luchtmacht
actief. Een vijandelijk verkenningsvlieg
tuig is binnen de Fransche linies omlaag
geschoten. Twee jachtvliegtuigen zijn bo
ven de vijandelijke linies in brand ge
schoten. Al onze vliegtuigen zijn op hun
bases teruggekeerd."
Havas meldt nog, dat op verscheiden
plaatsen achter het front luchtalarm is
gegeven. Geallieerde jachtvliegtuigen
zijn opgestegen en hebben een Heinkel 3
en vermoedelijk nog twee andere toestel
len van dit type aangevallen. Ook wer
den de toestellen door het luchtafweer
geschut beschoten.
SLOWAKIJE KRIJGT EEN STUK
POOLSCH GEBIED.
Het verdrag wordt vandaag geteekend.
Uit Berlijn meldt D.N.B.: Naar on
langs werd bekend gemaakt, heeft de
Führer aan de Slowaaksche regeering de
toezegging gedaan, dat Duitschland de
door de Slowaaksche regeering uitge
sproken wensch in zake de hereeniging
van de door den vroegeren Poolschen
staat in 1920, 1924 en 1938 in bezit ge
nomen gebiedsdeelen met Slowakije zal
vervullen en dat de wederinlijving der
gebieden door een verdrag tusschen
Duitschland en de Slowaaksche repu
bliek zal worden geregeld.
Dit verdrag is intusschen gereed ge
maakt en zal vandaag op het ministe
rie van Buitenlandsche Zaken worden
onderteekend door den rijksminister van
Buitenlandsche Zaken v. Ribbentrop en
den Slowaakschen gezant te Berlijn, Cer-
nak.
BRITSCH OORLOGSSCHIP IN ACTIE
BIJ IJSLAND.
Duitsche boot getroffen?
Eerst thans worden nadere bijzonder
heden bekend omtrent het schip, dat
Maandagavond aan de kust van IJsland
in brand is geschoten. Naar United
Press verneemt, was het een vracht
schip, dat door een Britsch oorlogsschip
werd aangevallen.
Men vermoedt, dat het vrachtschip
van Duitsche nationaliteit was, alhoe
wel het onder een vreemde vlag voer.
Na veertien kanonschoten schonk het
schip brandend in de golven. De beman
ning zou tevoren door het Britsche oor
logsschip aan boord zijn genomen.
Wrakstukken zijn op een eenzame plek
aan de kust gevonden.
MILITAIRE CONFERENTIES TE
BERLIJN.
De chef van het opperbevel, generaal
Keitel, de opperbevelhebber van de ma
rine, groot-admiraal Raeder en andere
generaals en admiraals hebben gisteren
een bezoek gebracht aan.de rijkskanse
larij.
Hitier heeft de laatste dagen in de
kanselarij tal van conferenties gehouden
met de militaire chefs o.w. Göring, Kei
tel, Raeder en von Brauchitsch en met
eenige hooggeplaatste partijfunctiona
rissen. Sommige conferenties duurden
eenige uren.
DRIE BRITSCHE, TREILERS DOOR
DUIKBOOT TOT ZINKEN GEBRACHT
De Britsche treiler „Thomas Hankins"
is door een Duitsche duikboot tot zin-
VERZONDEN AAN HEIT VE.LÖ
POSTADRES W EEN MJUTAJR
BENEDEN DEN RANG VAN OFFICIER
MNGEBODEN TUSSCHEN 27 EN 30*
NOVEMBER,MET 2. EIKAAR &Ny-
DE.NDE LyNEN OVER HET ADRES»,
ken gebracht. Na twaalf uur roeien is
de bemanning door een anderen treiler
aan boord genomen en gisteren in
Noord-Ierland aan wal gezet.
Een tweede treiler, de „Seasweeper",
groot 329 ton, is eveneens door een
Duitsche duikboot tot zinken gebracht.
De bemanning, die ook hier uit 12 kop
pen bestond, is door een passeerend
stoomschip aan boord genomen.
De Britsche Admiraliteit heeft mede
gedeeld, dat ook de treiler „Delphine"
tot zinken is gebracht. Alle 13 opvaren
den zijn gered.
DE RUSSISCHE VLOOT LIGT
GEREED!
De Russische Oostzee-vloot aldus de
„Comsomolskaija" ligt gereed en
wacht op een bevel van de regeering om
ieder oogenblik uit te varen.
Bekend is, schrijft het blad, dat Rus
land vriendschappelijke betrekkingen met
Finland wenscht.
Ongelukkigerwijs schermt Finland met
de wapenen en de Finsche politici, die het
gezonde verstand hebben verloren en niet
langer den volksgeest vertegenwoordigen
roepen tot een oorlog tegen Rusland op.
De Finsche regeerders spelen hierdoor
slechts in de kaart van de oorlogshitsers
die van Finland een oorlogsbasis tegen
Rusland willen maken. Doch geen hin
derpalen zullen er Rusland van kunnen
weerhouden een duurzame vrede in de
Finsche Golf te vestigen.
Ook de „Prawda" en de „Iswestia"
wijzen op Finland's onverzoenlijke hou
ding en voorspellen, dat dit op een eco
nomische ramp voor Finland moet uit-
loopen.
DE DADER, DIE IN DEN NACHT
VAN 8 OP 9 NOVEMBER WERD
GEARRESTEERD, HEEFT EEN BE
KENTENIS AFGELEGD.
Himmler, de chef van de Duitsche
politie deelt mede, dat de dader van den
aanslag, op 8 November in de Bürger
braukeller gepleegd, de 36-jarige George
Eiser is, die gevangen genomen is bij
een poging om naar Zwitserland de wijk
te nemen. Hij is gevangen genomen in
den nacht van 8 op 9 November toen hij
beproefde op illegale wijze bij Constanz
de Duitsch-Zwitsersche grens te over
schrijden. Op 14 November heeft hij een
volledige bekentenis afgelegd.
Volgens deze bekentenis is het plan
tot den aanslag reeds opgevat in den zo
mer van 1938. De ten uitvoerlegging van i
het plan begon echter eerst in Augustus
Onder de tegenwoordige omstandighe
den hebben Gedeputeerde Staten het
nogmaals noodig geoordeeld, zich er van
te vergewissen dat de Provinciale Stoom
bootdiensten op de Wester- en Ooster-
Schelde op den bestaanden voet gehand
haafd kunnen blijven.
Blijkens van militair-deskundige zijde
verkregen inlichtingen, levert het uitoe
fenen van de verschillende diensten op de
wijze als tot dusverre geschiedt, noch
voor de passagiers, noch voor het perso
neel vooralsnog eenig gevaar op.
1939. De wekker van de helsche machine
was gesteld op zes dagen of 144 uren.
Het is den dader niet zeer gemakkelijk
gevallen om de lont er in te krijgen. Dit
is hem eerst drie of vier dagen voor
den aanslag gelukt. In den nacht van 7
op 8 November is de dader nogmaals in
de Bürgerbraukeller geweest om te hoo-
ren of de wekker van de helsche ma
chine nog liep. Dit bleek het geval te
zijn, maar het tikken was tamelijk luid.
De man heeft toen den wekker zoo ge
steld, dat hij iets zachter tikte.
Als geldgever heeft de dader genoemd
de Engelsche Intelligence Service, als
organisator heeft hij echter Otto Stras-
ser aangegeven, de bekende uitgewezen
leider van het z.g. Zwarte Front.
De mededeeling van Himmler.
De rijksleider van de S. S. en chef van
de Duitsche politie maakt bekend:
„Onmiddellijk na den snooden aanslag
in den Bürgerbraukeller, op 8 November,
zijn maatregelen getroffen, welke voor
de opheldering van het misdrijf noodig
leken en konden leiden tot arrestatie
van dader of daders. Bij deze opspo
ringsmaatregelen ging men onverwijld
over tot sluiting van de geheele Duit
sche grens en een verscherpte grens
controle.
Onder de nog in dienzelfden nacht ge
arresteerden bevond zich een man, die
trachtte langs illegalen weg naar Zwit
serland te vluchten. Het was de 36-ja
rige Georg Eiser, laatstelijk wonende te
München. Onder den last van het be
wijsmateriaal, dat de speciale commissie
op de plaats van de misdaad en in de in
tusschen bekend geworden sehuilplaat-
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Binnenland.
De verstrekking van gasmaskers.
Vergadering Provinciale Staten.
De Tweede Kamer over Binnenlandsche
Zaken.
Het scheepvaartverkeer met Indië.
Memorie van Antwoord Sociale Zaken.
Buitenland.
De aanslag te München opgehelderd.
Japansch schip op een mijn geloopen.
Britsche represailles aangekondigd.
Russische actie tegen Finland?
sen van Eiser verzameld had, alsmede
na verscheidene confrontaties, legde Ei
ser, die eerst hardnekkig ontkende, op
14 November een volledige bekentenis af.
Op een wijze, die in de geschiedenis
der criminologie eenig is, had hij in een
arbeid, welke wekenlang duurde, in een
der pilaren van den Bürgerbraukeller
een tijdbom aangebracht, waarvan het
uurwerk op zes dagen of 144 uren was
gesteld. Het ontwerpen van de misdaad
gaat terug tot September resp. October
1938, in Augustus 1939 werd de ruimte
voor de helsche machine gereed Jge-
maakt.
De lading bracht Alser op den zeven
den dag voor de bijeenkomst in den
Bürgerbraukeller aan en enkele dagen
later kreeg hij gelegenheid zijn helsche
machine te plaatsen. Hij vertrok daarna
onmiddellijk om zich over Stuttgart
naar Zwitserland te begeven, waar zijn
opdrachtgevers reeds op hem wacht
ten. Om zekere redenen keerde hij in
den middag van den zevenden nog eens
naar München terug. Hij slaagde er in in
den nacht van 7 op 8 November opnieuw
in den Bürgerbraukeller binnen te drin
gen om zich nogmaals van het tikken
van het uurwerk te overtuigen.
In den nacht van 8 op 9 November
trachtte hij in de nabijheid van Con
stanz over de Zwitsersche grens te ko
men. Het algemeene alarm, dat intus
schen gemaakt gemaakt was, verijdelde
deze poging echter en leidde tot zijn ar
restatie.
In een verklaring over het Duitsche
mijnenveld, waar de laatste dagen zoo
veel schepen den ondergang vonden,
heeft minister-president Chamberlain gis
teren in het Lagerhuis het volgende
gezegd:
De Britsche regeering zal niet lijdelijk
toezien bij deze methoden van oorlogvoe
ring. De Duitsche aanvallen op koop
vaardijschepen wettigen représaille
maatregelen en wel deze, dat exporten
van Duitschen oorsprong op zee in be
slag worden genomen.
Vele schendingen van het internatio
nale recht, zoo voegde Chamberlain hier
aan toe, en de meedoogenlooze grofheid
van de Duitsche methoden hebben ons
doen besluiten, thans zulk een koers te
volgen.
De verklaring werd afgelegd, in ant
woord op een interpellatie van Attlee, die
gevraagd had, of „de regeering voor
nemens was, maatregelen te nemen met
het oog op het feit, dat het zonder waar
schuwing leggen van mijnen op de scheep
vaartroutes in strijd is met het interna
tionale recht?" Attlee herinnerde daar
bij aan den ondergang van de „Simon
Bolivar".
Chamberlain zeide nog: „Het zal het
huis bekend zijn, dat de laatste drie dagen
meer dan tien schepen, waaronder, zes
neutrale, door Duitsche mijnen tot zin
ken zijn gebracht en dat daarbij zeer ern
stige verliezen aan menschenlevens zijn
te betreuren.
De Haagsche conventie, welke door
Duitschland is onderteekend, bepaalt, dat
bij het gebruik van verankerde mijnen
alle mogelijke voorzorgsmaatregelen voor
de veiligheid der vreedzame scheepvaart
moeten worden genomen. Dit is juist het
kardinale punt der conventie, daar de
mijn geen onderscheid maakt tusschen
oor logs- en koopvaardijschepen, tusschen
oorlogvoerenden en neutralen.
De conventie eischt in het bijzonder,
dat wanneer de mijnen niet langer onder
controle van hen, die ze gelegd hebben,
staan, de gevaarlijke zóne bekend ge
maakt wordt, zoodra de militaire behoef
ten dat toelaten.
Bij het leggen van de mijnen, welke
de door mij genoemde verliezen veroor
zaakt hebben, heeft de Duitsche regeering
geen dezer bepalingen in acht genomen
Deze nieuwe gewelddaad is een hoogte
punt in de reeks verdragsschendingen,
waaraan Duitschland zich heeft schuldig
gemaakt.
Ik behoef slechts te herinneren aan hel
tot zinken brengen van de „Athenia",
waarbij 110 menschenlevens verloren gin
gen, en de daarop volgende vernietiging
van Britsche, gealliëerde of neutrale sche
pen door middel van mijnen, torpedo's
of kanonvuur.
Deze aanvallen zijn vaak zonder waar
schuwing ondernomen en meer en meer
met volkomen veronachtzaming van het
door Duitschland geteekende protocol
over den duikbootoorlog en de meest ele
mentaire wetten van menschelijkheid.
De Britsche regeering is niet voor
nemens toe te laten, dat deze methodes
van oorlogvoering voortduren zonder ver
geldingsmaatregelen (bijval). Ik moge
het huis er aan herinneren, dat geduren-
de den vorigen oorlog bij wijze van ge
rechtvaardigde represaille voor de duik-
bootaanvallen op koopvaardijschepen ex
porten van Duitschen oorsprong of van
Duitsche eigenaars op zee in beslag zijn
genomen. De vele schendingen van hel
internationale recht en de meedoogen
looze ruwheid der Duitsche methoden
hebben ons er toe doen besluiten thans
een dergelijken koers te volgen." (Luide
bijval.)
