Dagblad voor de Provincie Zeeland
1
ImSK
yC\
VC-1
Nauwere samenwerking tusschen Engeland en Frankrijk.
Opperste oorlogsraad bijeen. De actie in het Westen.
Vreemde vliegtuigen boven België.
Gisting in Bohemen en Moravië.
Italië waarschuwt Rusland.
EERSTE BLAD.
Belangrijkste Nieuws.
De Tweede Kamer over
Visscherijzaken.
r.OO Ber. 7.15
7.35 Act.
eded. 8.15 Me-
ram. 8.45 Ge-
10.40—12.00
Pro.
ZATERDAG 18 NOV. 1939
54c JAARGANG - No. 42
Coürdlnatie In de economische
oorlogvoering.
Engelsch jachtvliegtuig In België
gedaald.
De Radiorede van
Minister De Geer.
De gisting in Bohemen en Moravië.
KV»
rechercheur
tian onachul-
|de iheer de
eenige da-
ïaarin niets
den recher-
besloot ooi
it. V \RA-uitz.
-8.00 VPRO.
>.00 Morgenw.
|Continu-bedr.
Y ANP.) 1.30
per.-uitz. 2.20
Do Reportage,
fagenbus. 4.50
1.30 Filmland.
Jitz. 6.45 Kin-
alender, 7.05
adio-journaal,
fe Kerk? Dia-
Herh. SOS-
.-Varia. 8.15
9.10 Toe-
^olijke schets.
Gram. 10.00
ANP. 11.10
„The Ram-
1939.
|414,4 M. 8.30
KRO, 5.00
auz. (gram.)
liernaGew.
|e „De kracht
a. 12.45 Ber.
KRO-Melod.
Gram. 3.00
It. 3.45 Harp.
%30 Zieken-
3ew. muziek
enst. Hierna:
|r. 7.50 Gram.
S.15 Vroolijk
10-orkest en
ANP. 10.40
Irantol.
8.55 VARA.
5.00 VPRO.
15 Tuinbouw-
1.40 Causerie
|r. 10.00 Zon-
ïerv. Kerkd.
In van dezen
Imentsorkest.
|00 Orgel en
gesproken
-2.27 Boek-
Gram. 4.00
|4.25 AVRO-
a. ANP. 5.00
[Voor de kin-
Iharme. 6.30
17.00 VARA-
I onschuldig?
Ber. ANP.,
i solist. 8.55
istiek. 9.30
met muziek,
en gram.
ÏERICHT.
edenmorgen
zwaar be-
W.tempe-
cht 8; neer
hedenavond
9 uur:
ge Z.W. tot
lar bewolkt,
sinig veran-
l 3 u.:
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 2 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 2438
bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Abonnementsprijs f2.60 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vllsslngen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Directeur - HoofdredacteurR. ZUIDEMA
Advcrtentlën 30 cent per regel
Ingezonden mededeellngeu 40 cent per rege!
Kleine Advertcutlën Dinsdags en Vrijdags
f 0.73 bij vooruitbetaling
Advertentlën onder ietter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
De eerste ministers van Engeland en
Frankrijk hebben een gemeenschappe
lijke verklaring doen publiceeren, waarin
gezegd wordt, dat de regelingen, welke
reeds door beide regeeringen in toepas
sing zijn gebracht, thans zijn versterkt en
voltooid ter verzekering van 't gemeen
schappelijke beleid op het gebied van de
lucht, munitie, grondstoffen, petroleum,
voedselvoorziening, scheepvaart en eco-
nomischen oorlog.
De gemeenschappelijke verklaring van
Chamberlain en Daladier luidt als volgt:
„Teneinde een volkomen gebruik te
maken van de tusschen 1914 en 1918 op
gedane ervaring, hebben de regeeringen
van Engeland en Frankryk reeds by het
uitbreken van den oorlog besloten, de
economische oorlogvoering der beide lan
den op zoo volledig mogelijke wijze te
coördineeren. Tot dit doel zijn bij het be
gin der vijandelijkheden onmiddellijk
maatregelen genomen.
In overeenstemming met de besluiten
door Chamberlain en Daladier tijdens de
laatste bijeenkomst van den hoogen raad
van oorlog genomen, zijn de regelingen,
welke reeds door beide regeeringen in
toepassing waren gebracht, thans ver
sterkt en voltooid ter verzekering van
het gemeenschappelijke beleid op de vol
gende terreinen: luchtmacht, munitie,
grondstoffen, petroleum, voedselvoorzie
ning, scheepvaart en economischen oor
log.
De nieuwe maatregelen, door beide re-
geeringen aanvaard, voorzien in voor het
gemeenschappelijke belang beste hulp
bronnen voor grondstoffen, productie-
- middelen, tonnage enz. Zij voorzien ook
in een gelijke verdeeling van beperkin
gen, indien de omstandigheden een ver
mindering der invoerprogramma's noo-
dig zouden maken.
De beide landen zullen voortgaan hun
invoerprogramma's gemeenschappelijk
op te stellen en concurrentie bij de aan-
koopen, welke volgens die programma's
in het buitenland zullen worden gedaan,
vermijden.
De ten uitvoer legging dezer werk
zaamheden is opgedragen aan een per
manente Britsch-Fransche coördinatie
commissie, die onverwijld zal worden in
gesteld.
De bereikte overeenstemming, welke
zoo noodig tot andere terreinen kan uit
gebreid worden, biedt opnieuw het be
wijs, dat beide landen vastbesloten zijn,
hun krachtsinspanning voor den oorlog
in zoo groot mogelijken omvang te coör
dineeren.
Op deze wyze zijn de regelingen ter
organisatie van het gemeenschappelijke
beleid, welke in den vorigen oorlog pas
na het derde jaar tot stand gekomen wa
ren, thans twee maanden na het uitbre
ken der vijandelijkheden in toepassing
gebracht".
OPPERSTE OORLOGSRAAD BIJEEN.
Downingstreet 10 heeft het volgende
officieele communiqué gepubliceerd:
„De hooge raad van oorlog heeft gis
teren te Londen een vergadering gehou
den.
De bijeenkomst werd bijgewoond door
Daladier, generaal Gamelin, admiraal
Darlan en general Vuillemin aan Fran-
sche zijde en door den minister-president
en de ministers van buitenlandsche za
ken, coördinatie der defensie en lucht
vaart aan andere zijde.
De raad kwam te 11 uur 15 bijeen en
heeft den militairen bijstand en zijn mo
gelijke verdere ontwikkeling bestudeerd.
Men kwam tot volkomen
overeenstemming ten aan
zien van de beste methode
voor een gecombineerd ge
bruik der Fransche en
Britsche strijdkrachten,
met het doel de operaties
zoo doeltreffend mogelijk
te doen z y n".
De bijeenkomst van den hoogen raad
van oorlog, de derde sedert het uitbreken
van den oorlog, heeft ongeveer drie uur
geduurd.
Chamberlain, die op een wandelstok
leunde, had een ovatie in ontvangst te
nemen. Het was voor het eerst sedert
zijn jichtaanval, dat hij zijn woning had
verlaten.
„De gemeenschappelijke verklaring,
waarbij de regeeringen van Engeland en
Frankrijk openlijk hebben besloten tot
coördinatie van de krachtsinspanning
voor den oorlog en van het economische
beleid, is volgens Havas zonder eenigen
twijfel de belangrijkste gebeurtenis se
dert het uitbreken van den oorlog. Zij is
in de eerste plaats van beteekenis voor
de eigenlijke Fransch-Britsche samen
werking voor de economische wereldbe
trekkingen.
De genomen besluiten hebben ten doel,
den oorlog in zoo kort mogelijken tijd
te winnen, met vermijding van een ver
deeling van krachtsinspanning en mid
delen.
Evenals bij de toewijzing van het com
mando steunt men op de ervaring van
den vorigen oorlog, die geleerd heeft,
dat in een verspreide orde geen over
winning wordt behaald.
De maatregel is niet nieuwer dan de
instelling van een eenhoofdig com
mando.
Tusschen de verantwoordelijke leden
der regeeringen zullen ministerieele be
sprekingen gehouden worden, telkens,
wanneer dat noodzakelijk blijkt.
Voor de economische wereldbetrekkin
gen is de gemeenschappelijke verklaring
niet minder belangrijk. De landen, die
grondstoffen, industrieproducten en le
vensmiddelen leveren, zullen voortaan
hebben te onderhandelen met een orga
nisme, dat voor rekening van de twee
staten optreedt.
Door deze centralisatie van de vraag
zal elke vertraging in het zaken doen,
die schadelijk kan zijn voor den verkoo-
per zoowel als voor den kooper, voorko
men worden.
Het is onnoodig te betoogen, hoeveel
gemakkelijker de veiligheid der con-
vooien verzekerd zal kunnen worden.
DE ACTIE IN HET WESTEN.
LUCHTALARM.
Het Fransche legerbericht van gister
avond luidt: Plaatselijke activiteit van
verkenningsafdeelingen en artillerie.
Havas meldt voorts, dat in verschil
lende deelen van Frankrijk luchtalarm
werd gemaakt en wel in Poitiers, twee
maal in Clermont-Ferrand, in het gebied
van Chatellerault en in Duinkerken.
Ook in het Rijselsche werd luchtal
arm gemaakt.
Ook boven de Shetland-eilanden werd
gistermorgen weer een Duitsch vlieg
tuig waargenomen.
Officieel wordt meegedeeld, dat het
luchtdoelgeschut in de buurt van Man
chester in werking is geweest.
Britsche gevechtsvliegtuigen stegen
op en verdreven een vijandelijk toestel.
Er werden geen bommen uitgeworpen.
De jongste- berichten vermelden, dat
men een zwart vliegtuig gezien heeft bo
ven een stad in het Zuid-Westen van
Lancashire, waar luchtalarm was gege
ven en het luchtdoelgeschut in actie
kwam.
Het Duitsche vliegtuig, dat boven de
Shetland-eilanden is waargenomen,
vloog op een hoogte van ongeveer 3000
meter en was blijkbaar op verkenning.
De machine werd hevig door het lucht
doelgeschut onder vuur genomen.
DOODSCHE STILTE AAN HET
WESTELIJKE FRONT.
Aan het Westelijk front is het dood
stil, meldt het Alg. Hbld. Binnen een
strook van eenige kilometers breed
langs de Fransche grens beweegt zich
niets. De Britsche patrouillevliegtuigen
ronken af en aan, voortdurend op den
uitkijk, om elke beweging te signaleeren,
welke de camouflage van het massale
oorlogsmaterieel in deze zone minder
doeltreffend zou maken.
Na die paar kilometer begint er bewe
ging in het landschap te komen. Er rij
den een paar militaire vrachtauto's, er
marcheeren kleine groepjes soldaten.
Weer een paar kilometer verder wordt
de beweging drukker. De boeren werken
op het veld, er verschijnen particuliere
auto's op de wegen. In de dorpjes spelen
de kinderen op straat. De winkels zijn
open, de trams en de autobussen rijden
en het verkeer is druk. Als de ruiten niet
met papier beplakt zouden zijn, en er
Jhr Mr H. M. van Haersma de With,
Nederlandsch gezant te Berlijn, arriveer
de Vrijdag te Den Haag, waar hij een
bezoek Macht aan het ministerie van
Buitenlandsche Zaken, om minister van
Kleffens verslag uit te brengen over de
diplomatieke gebeurtenissen van den
laatsten tijd.
niet zooveel uniformen op straat waren,
zou men kunnen gelooven, in een neu
traal land te zijn, inplaats van in een
gebied, dat gemakkelijk door vijandelijke
batterijen onder vuur genomen kan wor
den, zoodra deze aan de Fransche grens
zouden zijn opgesteld. Men ziet echter
vrijwel geen mannen van twintig tot der
tig jaar op straat, tenzij in militaire uni
form. De jongemannen staan voorname
lijk aan de grens, in de frontlinie, met
het Britsche expeditieleger wachtend op
het sein, dat de geweldige militaire ma
chine in beweging zal zetten.
Het is interessant, de opeenvolgende
zones te doorkruisen. Eerst die doodstil
le eerste gevechtszone; dan de tweede,
waar het beeld van algemeene verstij
ving kleine roerselen gaat vertoonen;
dan de derde, waar de beweging alge-
meener en vrijer wordt en gaat opvallen
tegen den achtergrond van vredigheid in
het landschap. Ten slotte de vierde zone,
waar de burgerlijke nijverheid wedijvert
met de militaire bedrijvigheid.
In deze zone is het, waar dag en nacht
koortsachtig wordt gewerkt, waar volle
treinen puffend voortkruipen en lange
convooien over de wegen rommelen, op
weg naar dat gebied van camouflage.
Een tweemotorig Engelsch jachtvlieg
tuig was gisteren gedwongen in een wei
de in de buurt van St. Baafs Vijve( pro-
vicne West-Vlaanderen) tengevolge van
regen en storm te dalen. Bij de landing
werd de cabine van het toestel bescha
digd.
Het vliegtuig is in beslag genomen. De
drie inzittenden zijn geïnterneerd.
Gistermorgen werd in de buurt van
Gent een Duitsch vliegtuig waargeno
men, dat op ongeveer 6000 meter hoogte
vloog. Belgisch luchtdoelgeschut is di
rect in actie getreden. Het vliegtuig
heeft zich dadelijk verwijderd.
De laatste dagen hebben vliegtuigen
der oorlogvoerende landen veelvuldig bo
ven Belgisch grondgebied gevlogen. Men
heeft een aantal Duitsche en Engelsche
toestellen herkend. Andere vliegtuigen
heeft men niet kunnen identificeeren.
Het luchtdoelgeschut en de jachtvlieg
tuigen zijn telkens opgetreden, wanneer
het mogelijk was.
Wanneer de vliegtuigen zich ontdekt
en achtervolgd zien, verwijderen zjj zich
terstond. Het is slechts éénmaal ge
beurd, dat een vliegtuig gepoogd heeft
door te vliegen. Het werd toen tot dalen
gedwongen.
GEKOZEN TIJDSTIP WAS HET
JUISTE.
Op de vragen van Ridder van Rappard
betreffende het tijdstip, waarop de voor
zitter van den Raad van Ministers zijn
radiorede naar aanleiding van den inter
nationalen toestand heeft uitgesproken,
heeft minister De Geer geantwoord, dat
hij zijn radiorede op Maandag 13 dezer
te 1 uur heeft uitgesproken, omdat hem
dit het juiste oogenblik scheen.
De vraag, of het niet beter ware ge
weest, zoo de minister zich onmiddellijk
nadat de regeering voornemens was ver
scherpte militaire maatregelen te treffen
tot het Nederlandsche volk had gewend,
wordt ontkennend beantwoord.
Ook voortaan zal de minister^ indien
hij, naast de wijze, bedoeld in artikel 97,
lid 2, der Grondwet, meent de natie ook
rechtstreeks per radio te moeten inlich
ten, daartoe het oogenblik kiezen, waar
op hem zulks noodig en mogelijk voor
komt.
TSJECHISCHE HOOGESCHOLEN
VOOR DRIE JAAR GESLOTEN.
NÉGEN TSJECHEN GEFUSILLEERD;
VERSCHEIDENE ARRESTATIES.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
Sinds eenigen tijd probeert een groep
Tsjechische intellectueelen, in samenwer
king met den gevluchten ex-president
Benes, door kleine of grootere daden
van tegenstand rust en orde in het pro
tectoraat Bohemen en Moravië te ver
storen.
Daarbij kon worden geconstateerd, dat
de raddraaiers van deze daden van te
genstand vooral ook aan de Tsjechische
hoogescholen te vinden zijn.
De Tsjechische hoogescholen werden
voor den duur van drie jaren gesloten en
negen daders werden doodgeschoten,
terwijl een vrij groot aantal betrokkenen
gearresteerd werd.
Volgens een in Maribor ontvangen be
richt is gistermorgen een politie-ambte-
6,
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Binnenland.
Begrooting van Economische Zaken aan
genomen.
Vreemde vliegtuigen boven ons land.
De Tweede Kamer over vlsscherijzaken,
Voorlooplg Verslag over de Onderwijs-
begrootlng.
De radio-rede van Minister de Geer.
Buitenland.
Meer eenheid in de EngelschFransche
oorlogseconomie.
Activiteit in de lucht.
Gisting in Bohemen en Moravië.
Italië waarschuwt Rusland.
naar te Weenen vermoord.
De aanslag zou verband houden met
talrijke arrestaties, welke dagelijks in
Oostenrijk verricht worden sedert den
bomaanslag te München.
Twaalfhonderd studenten bevinden
zich momenteel onder arrest. Oorspron
kelijk hadden de Duitsche autoriteiten
er tweeduizend gearresteerd, maar later
werden er achthonderd in vrijheid ge
steld.
De S.S. te Praag werd gisteren ver
sterkt en in goed-ingelichte kringen
verwacht men, dat ook op andere ge
bieden van van het Tsjechische leven
streng zal worden opgetreden.
De benedenstad van Praag lijkt na de
officieele aankondiging der executies
en arrestaties een doode stad, omdat dé
Tsjechische bevolking zich niet op straat
begeeft.
Toch „orde en rust".
Ten aanzien van de in een deel der
buitenlandsche pers verschenen geruch
ten over beweerde onrust in het rijks-
protectoraatBohemen en Moravië werd
gisteren van bevoegde zijde aan de ver
tegenwoordigers der buitenlandsche
pers medegedeeld, dat in het protecto
raat orde en rust heerscht.
DE BELANGEN VAN GARNALEN-
VISSCHERS EN OESTERKWEEKERS
BEPLEIT.
Bij de behandeling gisteren van de be
grooting van Economische Zaken, afd.
Visscherij, drong de heer K i e v i t (S.
D.) aan op voldoende hulp voor het vis-
scherij-proefstation, zoodat dit belang
rijke station niet verloren gaat.
De oester- en mosselcul
tuur gaan moeilijkheden tegemoet.
Spr. betwijfelt, of de mosselkweekers er
zonder steun zullen kunnen komen. Spr.
wijst voorts op de moeilijkheden van de
garnalenvisschers.
De minister houde zooveel mogelijk re
kening met alle belangen.
De heer B a k k e r (C. H.) brengt de
Zondagsrust voor de zeevisschers ter
sprake. Tot 1919 werd daaraan de hand
gehouden, doch dit is thans veranderd.
«Het is afhankelijk van den schipper. Kan
de minister daaraan niets doen?
De heer D r I. H. J. V o s (Lib.) waar
deert de genomen maatregelen voor de
visscherij.
Spr. bepleit vergrooting van den aan
voer van visch naar de groote steden.
Kan de minister geen steun verleenen
aan de kleine vischhandelaars
De minister stimuleere het vischge-
bruik door militairen en werkloozen en
overwege verlaging van den accijns op
bakolie.
De heer Schilthuis (V. D.) is
van oordeel, dat het visscherijproefsta-
tion behouden moet blijven. Spr. waar
deert de voor de zoetwatervisscherij ge
nomen maatregelen.
Wat de oestercultuur betreft,
de pannensteun heeft sprekers volledige
instemming, doch hij begrijpt niet, dat
diegenen, die een kleiner aantal pannen
hebben uitgelegd dan verleden jaar, geen
steun krijgen. Waar ligt de reden?
De heer Mes (R. K.) vraagt de spe
ciale aandacht voor deZeeuwsche
gamalenvisïchers. In hun toe
toestand moet verandering komen, daar
zij anders niet in Zeeland kunnen blijven
wonen, maar te IJmuiden hun intrek
moeten nemen. Voor Arnemuiden
enBreskens zou dit zeer nadeelig
zijn. Kan men dezen dreigenden uittocht
niet voorkomen?
De heer Duymaer van Twist
(A. R.) klaagt over de prijsopdrijving
van visscherijbenoodigdheden.
Kan men geen maatregelen nemen om
den export te bevorderen? Is voor de
visch een afzetgebied te vinden?
Over de saneering van het g a r n a -
lenbedrijf vraagt spr., wanneer de
zaak haar beslag zal krijgen. Door de
internationale moeilijkheden verkeert de
garnalenvisscherij in groote moeilijkhe
den.
Ook deze spr. bepleit verlaging van den
prijs van bakolie.
Laat de minister met de steunmaat
regelen inzake de oestercultuur
niet te lang wachten.
De Minister van Economi
sche Zaken, de heer Steen-
b e r g h e, behandelt eerst de Zondags
rust in de visschery.
Spr. heeft het bloed onder zyn nagels
weggehaald om te bezuinigen; daarom
kan spr. het subsidie voor het proefsta
tion niet verder verhoogen. Verlaging
van den prys van bakolie is onmogelyk.
Het verstrekken van visch
aan militairen acht spr. niet
zoo aanbevelenswaardig. Men mag niet
alle overgeschoten producten in de ma
gen van de militairen stoppen.
Men kan wel om steun vragen, doch
deze steun moet mogelijk zijn. Het zal
voor de regeering te eenenmale onmoge
lijk zyn om de schade, ontstaan door de
buitengewone omstandigheden, als regel
van de particulieren over te nemen. D e
bedoeling van de pannen-
steunregeling is geweest
het uitzetten van de pan
nen te bevorderen. Degenen,
die niet aan die voorwaarden voldoen,
krygen uit sociale overwegingen toch
steun.
De mogelijkheden van garnalen
van Zeeland naar IJmui-
d e n zyn ernstig onder het oog ge
zien, doch gebleken is, dat de kwaliteit
niet op peil gehouden kan worden. Daar
door brachten zy den minimumprijs niet
op.
De begrooting van het Landbouwcri
sisfonds werd z.h.s. aangenomen, even
als de begrooting van Economische Za
ken.
