mil Meisje
Het heengaan van de Finnen.
Dagblad voor de Provincie Zeeland
[kerskneebt
ïnstmeisje
jsje
Nog steeds de zaak Oss.
EERSTE BLAD.
rskneGbt
Belangrijkste Nieuws.
T.FABERY DE JONGE
Binnenland.
WOENSDAG 15 NOV. 1939
54e JAARGANG - No. 39
loudster
loudster.
Activiteit van patrouilles aan het Westfront.
Vreemde vliegtuigen in België. - De oorlog ter
zee. - Vandaag het Duitsche antwoord?
Vandaag het antwoord van
Duitschland?
Blokkade en contröle ter zee.
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, does
Postrekening 44455 Telefoon 2438
.ijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
j. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.60 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advcrtentlön 30 cent per regel
Ingezonden mededeeilngen 00 cent per regel
Kleine Advertcntiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
id-
tref
&&2-O0I
tRTENSE, Voor-
bstad 16, Goes.
bij twee bejaar-
lémschestraat 24,
lodkop, Veere.
IN, Klein-Valke-
Schoolstraat
IS. VAN WEL—
id A 50, Kioe-»
ellicht tijdelijk
s.W. wind, be-
oewolkt, waar-
ivankelijk wei-
beratuur, later
lag 3 u
3 u.: 770.
sers:
DE RUSSEN ONTSTEMD OVER HET
VERTREK DER FINNEN.
Het vertrek van de Finsche delegatie
wordt door de Russische pers nauwelijks
vermeld.
Noch de „Pravda", noch de „Iswestia"
geven eenig bericht daaromtrent.
De „Roode Ster", het orgaan van het
leger, echter beschuldigt Engeland en
Frankrijk ervan, druk uit te oefenen op
Finland en Scandinavië, waardoor de
Sovjet-Finsche onderhandelingen onder
broken zouden zijn.
Het feit dat Engeland, en ook Frank
rijk het aanbod van België enNeder-
1 a n d inzake bemiddeling van de hand
gewezen hebben, heeft slechts ten doel,
om den oorlog te rekken en de Scandina
vische landen daarbij te betrekken, aldus
het blad.
De Zweedsche pers constateert, dat de
eischen van de Sovjets aan Finland
steeds zwaarder worden. De Russen
eischen niet alleen de marinebasis Han-
goe, maar ook de nieuwe punten op de
landengte, alsmede het eiland Bijderkoe,
zonder nog te spreken van het schier
eiland van het Noorden.
„Democraten", het orgaan der regee-
ringspartij, zegt, dat de Russische pers
in haar anti-Finsche artikelen getrouw
de uitdrukkingen overneemt van de
Duitsche pers tegen Benes en Schusch-
nigg. De Moskousche radio laat op drei
genden toon haar grieven tegen Helsinki
hooren.
De correspondent van „Aftonbladet"
te Helsinki meldt, dat boven het aan het
district Leningrad grenzende deel van
Finsch-Karelië voortdurend Russische
vliegtuigen vliegen.
Verder wordt gemeld, dat de roode
vloot plannen heeft voor oefeningen in
de Finsche Golf.
Volgens den correspondent gelooft
men te Moskou, dat een spanning van
zes maanden, die gepaard gaat met den
financieelen last der verdedigingsmaat
regelen, de Finnen meer toegankelijk zal
maken voor de Russische eischen.
Finland is thans bereid op een lang-
durigen „zenuwenoorlog". Een vijfde deel
van de Finsche bevolking, die drie mil-
lioen zielen telt, is onder de wapenen.
Stalin hoopt, dat de druk op de finan
ciën het economische leven van Finland,
dat reeds te lijden heeft tengevolge van
de inkrimping van den buitenlandschen
handel, zal ontwrichten.
Finland laat zich overigens niet af
schrikken. De Finsche bladen bereiden
het volk er op voor, dat het zich beper
kingen en offers zal moeten opleggen,
die echter met opgewektheid gedragen
zullen worden.
Sedert het begin van de crisis is aan
vrijwillige bijdragen voor de defensie en
de steunorganisaties een bedrag van 73
millioen mark ontvangen. De giften zijn
gestort door alle lagen van de bevolking.
INCIDENTEN AAN DE
FINSCH-RUSSISCHE GRENS.
In officieele kringen verklaart men,
aldus U. P., dat gisteren zoowel te land
als in de lucht incidenten zijn voorgeval
len doch men weigerde een officieele ver
klaring daarover af te leggen. Deze inci
denten zijn, zoo werd verklaard, gelijk
aan die, welke in de laatste weken meer
malen zijn voorgevallen, toen de Russen
trachtten druk uit te oefenen op den loop
der Finsch-Russische onderhandelingen.
Volgens een nog niet bevestigd ge
rucht hebben de Finnen een Russisch
vliegtuig aan de Oostelijke grens van
„Niemandsland" neergeschoten.
De Russische infanterie zou verder
het moreel der Finsche troepen op de
proef hebben gesteld door met gevelde
bajonet tegen de prikkeldraadversper
ringen te chargeeren en in de lucht te
schieten.
VREEMDE VLIEGERS IN BELGIE
GEDAALD.
Gisterenmiddag hebben verscheidene
Engelsche militaire vliegtuigen over de
Westkust v. België gevlogen. Een toestel
daalde op het strand te de Panne, een
tweede te Coxyde. Een derde machine
zou, naar men gelooft, op Belgisch ge
bied bij de Fransche grens geland zijn.
De bestuurders der beide eerste toe
stellen zijn zeer jonge menschen. Zij ver
klaarden zich boven Fransch gebied ge
waand te hebben.
Een bericht van een buitenlandsch
agentschap zinspeelt op het vliegen van
Duitsche toestellen boven België en voegt
daaraan toe, dat België op deze schen
dingen zijner neutraliteit niet gereageerd
zou hebben. Een rechtzetting is daarom
noodig.
Het is juist, dat Duitsche toestellen
den laatsten tijd vrij vaak over België
hebben gevlogen, wanneer zij trachtten
Frankrijk te bereiken, of wanneer zij
na een vlucht naar Frankrijk wilden te-
rugkeeren naar Duitschland.
Telkens zijn de Belgische luchtmacht
en het afweergeschut in actie gekomen.
Herhaaldelijk werden Duitsche toestel
len daardoor gedwongen rechtsomkeert
te maken.
Voor het overige zijn steeds, wanneer
Fransche of Engelsche toestellen boven
Belgisch gebied vlogen, dezelfde maatre
gelen genomen.
Naar het Engelsche ministerie van
voorlichting mededeelt, verneemt men in
welingelichte Belgische kringen, dat er
geen Duitsche vliegtuigen over België ge
vlogen hebben of de Belgische neutrali
teit op andere wijze hebben geschonden,
sinds de Belgische regeering op 3 Nov.
te Berlijn geprotesteerd heeft.
NIET DIRECT NEGATIEF, MAAR
Uit vertrouwbare bronnen vernam U.
P., dat het antwoord aan België en Ne
derland, betreffende de goede diensten,
welke de souvereinen van deze staten
hebben aangeboden, waarschijnlijk van
daag te 's-Gravenhage zal worden over
handigd.
„Het antwoord zal niet direct negatief
zijn, maar er zal in worden geconstateerd
dat de Fransche en Britsche houding,
zooals die blijkt uit de redevoeringen van
Halifax en Churchill reeds bij voorbaat
de mogelijkheid van bespreking uitsluit"
Betrouwbare bronnen voegen daaraan
toe, dat de Britsch-Fransche voorwaar
den, dat Polen, Oostenrijk en Tsjecho
Slowakije hersteld moeten worden, ab
surd zijn. Wij zouden dergelijke voor
waarden nooit kunnen hespreken, zegt
men te Berlijn.
Na de redevoeringen van Halifax en
Churchill zien wij geen mogelijkheid van
besprekingen met Engeland en Frankrijk
op de basis van het Belgisch-Nederland-
sche aanbod".
GROOTE ACTIVITEIT VAN
PATROUILLES.
Het Fransche legerbericht van gister
avond luidt:
Groote activiteit van de
patrouilles, vooral ten
Oosten van de Saar.
LONDEN CONSTATEERT „LEKKEN".
In deskundige kringen spreekt men
thans de meening uit, dat, indien al de
Duitsche bedreiging met de continentale
blokkade van Engeland bij woorden ge
bleven is, de Britsche contrabande-con
trole tegen Duitschland gericht toch ook
geenszins volmaakt is.
Men wijst er op, dat de Engelschen
er in geslaagd mogen zijn, de Duitsche
scheepvaart onmogelijk te maken, doch
dat anderzijds nog tal van „lekken" be
staan, die het Duitschland mogelijk
maken handel te drijven.
Als de belangrijkste lekken noemt men
Italië, Nederland, Scandinavië en België,
en, aan de andere zijde, als een zeer be
langrijken factor: Rusland.
Men acht het een groot bezwaar, dat
het Russische graan, de petroleum en
het mangaanerts, en verder het graan,
de mineralen en het vee van den Balkan
en het ijzererts van Zweden ongehinderd
Duitschland kunnen binnenkomen.
Er gaan geruchten, dat de Duitsche
handelsmissie, die in Stockholm verblijft
krachtigen druk heeft pogen uit te oefe
nen op de regeering daar, om den Zweed-
schen uitvoer naar Duitschland te ver-
grooten.
Niet alleen Rusland zelf is een bron
voor de Duitsche economie, doch ook de
trans-Siberische spoorlijn wordt een be
langrijke toevoersweg. In diplomatieke
kringen verneemt men, dat Duitschland
bezig is, spoorwegwagons te bouwen met
verstelbare wielstellen, waardoor de wa
gons zoowel op 't breede spoor van Rus
land als op het smallere spoor van de j
andere landen kunnen rijden.
UITBREIDING CONTRABANDE
CONTROLE.
Lord Finlay, de voorzitter van de
Britsche contrabande-commissie, heeft
gisteravond in een persconferentie op
twee punten gewezen, t.w,:
1i. Engeland' is voornemens, volledig
zijn recht van oorlogvoerende uit te
oefenen om te controleeren, of zich aan
boord van schepen contrabande bevindt;
2. Engeland is echter tevens voor-
nemensy dit recht uit te oefenen met zoo
weinigi mogelijk ongemak voor de neu
trale landen.
'Hij! gaf toe, dat er vertragingen zijn
ontstaan hij' de contrabande-controle,
maar krachtige pogingen worden in het
werk gesteld om de kwestie onder de
knie te krijgen.
De omvang van de schepen maakt het
onmogelijk, vertragingen uit te sluiten,
maar zij siju reeds aanzienlijk vermin
derd en zullen blijven verminderen.
In vele gevallen is het passeeren der
schepen langs de contrabande-controle
vergemakkelijkt, doordat de vaartuigen
hun papieren vooruit op sturen. Met tal
rijke scheepvaartlijnen is ook overeenge
komen, dat, indien haar schepen verlof
zouden krijgen terstond door te varen,
deelen van de lading, waarover eenige
twijfel kan bestaan, in afwachting van
een beslissing zullen worden opgeslagen
op de kade.
Finlay wees er met nadruk op, dat
geen lading veroordeeld kon worden
zonder uitspraak van- het prijzenbof,
waartegen beroep mogelijk is.
Het blad „Deutscher Dienst" houdt
zich bezig met den eisch van het Engel
sche financieele blad „Financial News",
de Engelsche blokkade ook uit te breiden
tot de Duitsche exporten op neutrale
schepen.
De goederen, welke uit Duitschland
naar neutrale landen geëxporteerd wor
den, zijn echter met het verlaten van het
Duitsche rijksgebied reeds in het bezit
van den neutralen kooper overgegaan en
worden door dezen uit neutrale landen
op neutrale schepen naar neutrale plaats
van bestemming verzonden.
Een verwezenlijking van
den in de „Financial News"
gestelden eisch treft dus
uitsluitend en in de eerste
plaats de neutrale landen.
BRITSCHE TREILER GETORPEDEERD
D'e treiler „Gresswell" is door een
Duitsche duikboot aan de kust van Noord
Schotland tot zinken gebracht. Zes leden
van de bemanning worden vermist. De
overige zeven zijn door den treiler
„Phyllisia" opgepikt.
Later werd vernomen, dat de „Cresis-
well" zonder waarschuwing tot zinken is
gebracht. Tien van de uit dertien koppen
bestaande bemanning wisten op een vlot
te komen, maar drie vielen er af door
uitputting; drie andere leden der beman
ning verdronken eveneens. Twee uur la
ter werden de overlevenden opgepikt door
de duikboot. Zij bleven hier zeven uur
aan boord en werden toen overgegeven
aan den treiler „Phyllisia". Toen de
schipper van den treiler de duikboot ver
liet, izeide de duikbootkapitein: „Vertel
aan mijnheer Churchil, dat Duitsche
duikbootmannen geen hartelooze moorde
naars zijn, zooals men je wil doen 'ge-
loeven."
Een lid der bemanning zeide „Wij
wisten pas dat de duikboot bij' ons was,
toen de kogels om ons been vlogen. Wij
hadden geen tijd een sloep uit te zetten.
De onderzeeër vuurde op zijn minst twin
tig schoten op 'den treiler af."
ONTPLOFFING OP EEN BRITSCH
VRACHTSCHIP.
Ook Noorsch schip gietorpedeerd.
Naar wordt mededeeld zijn ten ge
volge van een ontploffing aan boord van
het Britsche vrachtschip „Matra" gister
avond twee man gedood en 22 gewond.
De „Matra" bevond zich op de Noord
zee. De kapitein, de loods, tien officieren
en veertig Laskaren werden opgepikt door
e'en reddingsboot, die zich tot drie keer
toe naar het schip begaf. Andere leden
van de bemanning werden opgepikt door
een tankschip, nadat zij' verscheidene
uren op zee hadden rondgeroeid. De
„Matra" is gezonken.
Drie en twintig leden van de beman
ning van de Noorsche tankboot „Arne
Kjode" zijn voorts in een Noordelijke
Britsche haven door een treiler aan land
gezet. De mannen bevonden zich in een
open boot en verklaarden dat zij reeds
dertig uur op zee rondgedreven hadden.
De treiler zocht nog vijf uur naar een
tweede boot, waarin naar verluidt ziclh
nog zeventien leden van de bemanning
bevonden.
De overlevenden van de Noorsche boot
DE TWEEDE KAMER INFORMEERT
NAAR DE VOORNEMENS VAN DEN
MINISTER.
Veraoheidene leden meenen dat
hervatting van het onderzoek
noodig ia.
Blijkens het voorloopig verslag der
Tweede Kamer over de begrooting van
Justitie, informeerden verscheidene leden
naar de voornemens van den Minister
met betrekking tot de afwikkeling van
de zaak Oss.
Eenige leden waren nog steeds van
oordeel, dat rechtsherstel dient plaats te
hebben op de wijze, zooals de N. S. B. dat
altyd heeft geëischt.
Verscheidene andere leden, die zich uit
drukkelijk van dit standpunt losmaakten,
gaven niettemin als hun oordeel te ken
nen, dat het ook na het Kamervotum
dat tot op zekere hoogte aan de maré
chaussee voldoening schonk niet mo
gelijk zal zijn deze zaak eenvoudig te la
ten rusten.
In het bijzonder ten aanzien van den
procureur-generaal te Den Bosch zijn h.i.
zóó bezwarende omstandigheden gebleken
dat in ieder geval dient te worden nage
gaan of er te zijnen opzichte nadere
maatregelen moeten worden genomen.
Ook meenden deze leden, dat hervat
ting van het onderzoek in verschillende
zaken noodig is.
Van andere zijde werd tegen deze be
schouwingen aangevoerd, dat mag wor
den betwijfeld, of het nationale belang er
mee gediend zou worden, wanneer de
zaak-Oss, die tot heftig debat aanleiding
pleegt te geven, opnieuw in het centrum
der belangstelling werd geplaatst.
Bovendien waren deze leden van mee
ning, dat de leden van het korps der
Kon. Marechaussee, die bij deze zaak be
trokken waren, reeds voldoening hebben
ontvangen in de door de Kamer aanvaar
de conclusie van de meerderheid der
commissie, waarin wordt uitgesproken,
dat de feiten en omstandigheden, welke
den Minister van Justitie hebben geleid
tot het nemen van den maatregel van
1 April 1938, dien maatregel niet recht
vaardigden.
Wat den procureur-generaal betreft,
merkten deze leden op, dat de Kamer h.i.
haar waardigheid niet versterkt, indien
zij over het hoofd van den Minister heen,
scherpe critiek oefent op de handelingen
van dezen ambtenaar, die zich niet in
het openbaar kan verdedigen, terwijl de
Kamer niet beschikt over de kennis van
alle feiten en omstandigheden, welke
voor een juiste beoordeeling van zijn op
treden noodig is.
Wèl zouden deze leden er prijs op stel
len van den Minister te vernemen, tot
welke conclusie deze, na kennisneming
van het te zijner beschikking staande
materiaal, ten opzichte van het beleid
van den procureur-generaal gekomen is.
vertelden, dat bet schip zonder waar
schuwing was getorpédeerd.
DE DUITSCHE AANVAL OP DE
SHETLAND-EILANDEN.
De vier 'Duitsche vliegtuigen, welke
Maandag een aanval hébben ondernomen
op de Sihetland-eilanden, hebben minstens
twaalf zware bommen laten vallen, welke
naar schatting 250 kilogram per stuk
wegen.
D'e bommen, welke op bet land terecht
kwamen waren ongeveer 400 meter van'
met kinderen bezette scholen af. 'Groote
hoeveelheden aarde en steenen werden
wel dertig meter om hoog geslingerd.
D'e Duitsche vliegtuigen vlogen laag als
gevolg van den zwaren regen en het
slechte zicht. Zij' waren slechts korten
tijd zichtbaar, doch werden met hevig
luchtdoelgeschut aangevallen.
De Duitsche pers wijst er op, dat on
danks de aankondiging van 'Churchil, als
zou den Duitschen vliegers het weder te
slecht zijn, een vlucht is' ondernomen
naar de Shetland-eilanden. De aanvals-
vluc'ht is volgens het programma uitge
voerd, zegt de „Berliner Lokal-Anzeiger"
en „onze vliegtuigen zijn alle behouden
teruggekeerd. Churchill moet dus voor
taan wat voorzichtiger met zijn voorspel
lingen zijn."
GESCHUTVUUR TE BERLIJN
GEHOORD.
Gistermiddag was in het Berlij'nsche
Westen gedurende vijftien minuten dui
delijk geschutvuur te hooren, dat om 4.15
begon.
Het eerst was het op zeer verren af
stand waarneembaar, totdat het naderbij
kwam. Om 4.30 scheen het vrij dicht bij
de stad.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Binnenland.
De Tweede Kamer over de begrooting
van Economische Zaken en Landbouw
crisisfonds.
De begrooting van Justitie.
Weer een geval van uniformen-smokkel?
Buitenland.
Het vertrek van de Finnen uit Rusland.
Vreemde vliegtuigen in België.
De oorlog ter zee. „Lekken" in de blok-
RANTSOENEERING VAN KLEEDING
IN DUITSCHLAND.
D'e correspondenten der Zwitsersche
bladen te Berlijn verschaffen bijzonder
heden over de rantsoeneering van klee
ding in Duitschland, waartoe met ingang
van heden „Reichskleiderkarten" zullen
worden ingevoerd.
Bevoegde Duitsche kringen hopen het
volgend jaar eenige verlichting in de be
perkende maatregelen inzake de aan
schaffing van kleederen te kunnen bren
gen. Zij gronden hun optimisme op het
feit, dat de verovering van Polen en van
de uitgestrekte wouden aldaar bet de
Duitsche kunstwolindustrie mogelijk zal
maken haar productie te verhoogen.
Volgens de „Neue Buercher Zeitung"
zijn de kleedingkaarten persoonlijk,
hetgeen ruil of verkoop uitsluit, teneinde
te vermijden, dat personen, die het beter
kunnen betalen, 'zich meer aanschaffen
■dan anderen.
De aankoop van luxe-kleeding, als rok
en smoking, is voortaan niet meer mo
gelijk.
'Op de kaarten staat de opmerking
„Koop alleen, wat ge noodig
hebt. Met deze kaart moet ge
toe tot 31 December 1940".
De correspondent voegt hieraan toe,
dat deze strenge rantsoeneering tot den
ondergang moet leiden van talrijke tex
tielondernemingen en een groot nadeel
is, in het bijzonder voor de modezaken.
JUWELIER - HORLOGER
LANGE KERKSTRAAT 30 - GOES
PETROLEUMBRAND IN VENEZUELA
Eenige honderden dooden.
Uit Caracas wordt gemeld:
Ten gevolge van een brand op de pe-
troleumvelden te Lagunilla aan het Ma-
racaibo-meer in Venezuela, zijn eenige
honderden personen gedood en worden
zeer velen vermist. Reeds staat van 300
tot 500 personen vast, dat zij zijn omge
komen. 2000 huizen werden door het
vuur vernield.
200 personen verloren het leven, door
dat een lichter op het meer omsloeg.
Ooggetuigen vertelden hoe vele slacht
offers, die opgesloten zaten in houten
huizen, die gedeeltelijk over het water
water gebouwd, genoodzaakt waren in
het meer, dat gewoonlijk met een dikke
laag petroleum is bedekt, _te springen.
Deze petroleum had eveneens vlam ge
vat.
Aangenomen wordt, dat onder de
slachtoffers geen buitenlanders zijn.
Door het verbranden van een brug was
het niet mogelijk het dorp op de gewone
wijze te verlaten, zoodat, volgens Un.
Press, 2000 personen aan de vlammen
waren overgeleverd.
DUURTEBIJSLAG VOOR ARBEIDERS
IN DE TEXTIELINDUSTRIE.
De fabrikantenvereeniging te En
schede, de Almelosche fabrikanten-
vereen., de Twentsch-Geldersche fabri
kantenvereeniging en de bond van tex
tielondernemingen in en buiten Twente,
hebben aan de besturen der drie samen
werkende textielarbeidersbonden bericht
dat ingaande deze week een duurtebij-
slag van f 1 per week zal worden toege
kend aan de kostwinners. Voor de arbei
ders boven achttien jaar zal deze bijslag
vijftig cent bedragen en voor de jeug
dige arbeiders 25 cent per week.
Bij gewijzigde omstandigheden zullen
deze bijslagen onmiddellijk kunnen wor
den ingetrokken. Op het verzoek tot het
instellen van een wachtgeldregeling werd
afwijzend beschikt.
