De strijd in het Westen.
De „City of Flint vrijgegeven".
Dagblad voor de Provincie Zeeland
De Finsch-Russische besprekingen
voortgezefTv. De wijziging van
Amerika's neutraliteit.
EERSTE BLAD.
ZATERDAG 4 NOV. 1939
54c JAARGANG - No. 30
De wijziging van Amerika's
neutraliteit.
Thee blijft voorlooplg nog vrij.
Binnenland.
Nieuwe tegemoetkoming
aan gemobiliseerden.
Belangrijkste Nieuws.
Uitgave: N. V. Uitgevers-Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het biad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 2438
bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
j. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f2.60 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per regel
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
EEN KALME DAG.
Het Fransche legerbericht van gister
avond luidt als volgt:
Een kalme dag aan het geheele front.
Eenige plaatselijke actie van de con
tact-elementen.
De achtste verliezenlijst der Britsche
luchtmacht bevat 30 namen. Zeven man
nen zjjn in gevechten gesneuveld, 18 zijn
in actieven dienst gedood of gestorven,
v\jf worden vermist,
EEN LUCHTGEVECHT BIJ BAZEL.
Even voor één uur gistermiddag heb
ben de inwoners van Bazel van de daken
der huizen een luchtgevecht gadegesla
gen, dat werd geleverd tusschen een
grooten Duitschen bommenwerper, een
JU 52 en zes Fransche jachtvliegtuigen,
die het Duitsche vliegtuig terug joegen
in Oostelijke richting. Het gevecht duur
de twintig minuten.
ACHTERVOLGING VAN DUITSCHE
VLIEGTUIGEN BOVEN FRANSCH
GEBIED.
Reuter meldt uit Londen, dat zich
tusschen Britsche en Duitsche vliegtui
gen opwindende gevechten hebben afge
speeld boven Fransch gebied. Twee vij
andelijke vliegtuigen zouden omlaag ge
schoten zijn, vier Duitschers zijn krijgs
gevangen gemaakt, twee gewond en twee
zijn ongedeerd. Een van de gevangen of
ficieren verklaarde, dat hij via Calais
was teruggekeerd van een vlucht boven
de Noordzee. Omstreeks één uur in den
middag vlogen drie Duitsche vlieg
tuigen boven Fransch gebied en wel bo
ven dat gedeelte waar de Britsche troe
pen zijn gelegerd. Het Britsche en Fran
sche afweergeschut opende onmiddellijk
het vuur en Britsche jachtvliegtuigen be
gonnen de achtervolging.
Eén van de Duitsche vliegtuigen werd
omlaag geschoten door een Britsch vlieg
tuig, een ander door de luchtafweer en
jachtvliegtuigen. Het derde slaagde er
in te ontsnappen. Het eerste vliegtuig
werd over een afstand van ongeveer 200
km achtervolgd. De gevechten werden
geleverd op een hoogte van ruim 6000 m.
GISTEREN WEER FINSCH-
RUSSISCHE ONDERHANDELINGEN.
SCHERPE TOON IN DE PERS.
Gistermiddag 18 uur i(plaatselijken
tijd) zijn de Finsohe onderhandelaars
onder leiding van Paasikivi en minister
Tanner op het Kremlin aangekomen om
de onderhandelingen met Sovjet-Russi
sche staatslieden, welke sedert '23 Octo
ber onderhrotoeni waren, voort te 'zetten.
De besprekingen, hebben ongeveer een
uur geduurd.
Omtrent den inhoud van
de bespreking is nog niets
hekend, Idloch men heeft den
indruk, dat de onderhande
lingen worden voortgezet.
De „Prawda" schrijft: €>W ij weten,
welke de krachten zijn, waar
op Erkko hoopt op steun in
z ij n s t r ij d tegen ld e 'Sovjet-
U n i e. Dit zijn de krachten, welke den
oorlogsfaJkkel in Europa hebben ontsto
ken en hun voornemen ten uitvoer heb
ben gebracht; die gepoogd hebben en nog
pogen, hoewel zonder succes, de Sovjet-
Unie in oorlog te brengen met Dhitseh-
land en met zijn eigen huren aan de
Oostzee.
Het zijn de krachten, die den Poolsoh-
Duitschen oorlog hebben doen ontstaan
en zoo Polen hebben geruïneerd en tot
den ondergang hebben gebracht.
Men moet erkennen, dat Erkko met
zijn oorlogsuitdaging niet alleen is ge
bleven. Een dergelijke campagne is ook in
de 'Zweeldlsche pers ontketend. D'e Zweed-
sche pers verklaart, dat het voorstel van
de Sovjet-Unie om een vlootbasis te krij
gen aan den noordelijken ingang van de
Finsohe Golf, het grootste gevaar op
levert.
„Stockholms Tidningen" schrijft, dat
deze vlootbasis de onafhankelijkheid van
Scandinavië bedreigt.
De Ziweedsohe minister van buitenland-
sche zaken, Sandler, heeft verklaarfd1, dat:
„Indien de Finnen er in toestemmen hun
'havens ter beschikking te stellen van de
Sövj et-Unie, dit het einde van Scandi
navië zou beteekenen".
Het is evenwel bekend, aldus de
Prawda, dat onder het bewind der tsaren
Finland geheel onderworpen was aan
Rusland en 'dat dit land de beschikking
had over alle havens van Finland en
de eilanden, hierbij ingesloten de
Aalandseilanden. Waarom spraken toen
de Zweedsche politici niet en riepen zij
niet over het gevaar hiervan voor Scan
dinavië?
De Zweedsche politici van toen kropen
voor de tsaristische regeering en vleiden
haar.
Wat is er aan de hand? De zaak is,
dat deze Zweeld'sche politici
handelen in opdracht van
lastgevers in het Westen.
Hoe moet Sovjet-Rusland reageeren op
dit valsohe rumoer? Ons antwoord is
klaar en .duidelijk. Wij zullen het spel
van alle politieke gokkers naar den dui
vel 'gooien en onzen eigen weg gaan, on
danks alles.
Het huis van afgevaardigden heeft den
eindtekst van het neutraliteitsontwerp
aangenomen. Het ontwerp zal vandaag
naar het Witte Huis gezonden worden
voor onderteekening door Roosevelt.
Een proclamatie zal worden uitgevaar
digd', waardoor de wet van kracht wordt,
kort na de onderteekening.
In een persconferentie heeft president
Roosevelt zijn voldoening te kennen ge
geven over de groote meerderheid, waar
mede het huis van afgevaardigden het
opheffen van 'het embargo op wapenen
heeft goedgekeurd en hij' gaf zijn toe
stemming tot het puhliceeren van de vol
gende 'verklaring:
„Ik ben verheugd, dat het
wetsontwerp aan de V e r -
eenigde Staten hun histo
rische positie van neutra
liteit terug heeft gegeven".
Voorts deelde de president mede, dat
hij een aantal proclamaties zal uitvaar
digen, wanneer de wet onderteekend za!
zijn, wa'arbiji de toepassing van de wet
zal worden geregeld.
De Amerikaansehe vliegtuigfabrieken
zullen op volle kracht gaan werken.
Zoodra Roosevelt de wet onderteekend
heeft, zullen de Britsche en Fransohe in
kooporganisaties in werking treden.
De Douglasfabrieken zullen thans be
ginnen met de productie van 700 twee-
motorige bommenwerpers voor Frank
rijk. Deze toestellen waren oorspronkelijk
bestemd voor het Amerikaansehe leger.
De North-American Aviation voltooit een
Britschen order van 14 millioen dollar
voor 400 oefentoestellen plus 775 van
dergelijke toestellen voor Frankrijk.
Ook andere industrieën zullen door de
opheffing van het embargo druk werk
krijgen.
In een persconferentie heeft de minis
ter voor de voorraden, Burgin, gezegld:
„W anneer het Amerikaan-
sche wapenembargo wordt
opgeheven, zullen de geal
lieerden een arsenaal van
onbeperkte 'hulpbronnen tot
hun beschikking hebben. Wij
moeten de leemten in onze productie
nagaan en uit de Amerikaansehe nijver
heid putten voor de artikelen, die in
onze eigen industrie ontbreken. Ik stel
mij voor, dat wij1 onmiddellijk machines,
staal voor kanonnen en grondstoffen 'en
later misschien eenige munitie nood'ig
heh'ben."
DE POLITIEK VAN ZUID-AFRIKA.
Het hoofdbestuur van de Vereenigde
Partij (regeeringspartij) heeft met 28
tegen 18 stemmen zijn goedkeuring ge
hecht aan de politiek van den eersten
minister Smuts.
Het bestuur verwierp daarbij de poli
tiek van neutraliteit, zooals geformu
leerd door den vroegeren minister-presi
dent Hertzog.
Dientengevolge verkrijgt generaal
Smuts de leiding van de partij-organi
satie.
Generaal Smuts zei in een openbare
vergadering, dat Hitier Polen is inge
vallen, terwijl hij wist, dat dit een oorlog
met Engeland beteekende. Zijn daad
staat gelijk met een oorlogsverklaring
aan Londen.
Er is thans een strijd op leven en dood
tusschen Engeland en Frankrijk en Hit-
Ier. De vroegere minister van defensie,
Pirow, had verklaard, dat Zuid-Afrika
hulp zou verleenen, indien een beroep
werd gedaan door eenig ander deel van
het Britsche bebied in Afrika.
Smuts voegde hieraan toe, dat de ge
heele Unie onmiddellijk zou antwoorden
indien zulk een beroep zou worden ge
daan. Zuid-Afrika gaat met sterke vrien
den de toekomst in.
DE DUITSCHE PRIJSBEMANNING IN
NOORWEGEN GEÏNTERNEERD.
De Noorsche admiraliteit deelt mede,
dat de „City of Flint" met de Duitsche
prjjsbemanning aan boord, begeleid door
twee Noorsche oorlogsschepen te Hauge-
sund is aangekomen.
Hier werd het anker uitgeworpen,
zonder dat daartoe aanleiding bestond.
Aangezien er geen geldige reden was
een Noorsche haven aan te doen, heb
ben de Noorsche autoriteiten beslist dat
,het schip weer aan de Amerikaansehe
bemanning zal worden prijsgegeven en
dat de Duitsche bemanning zal worden
geïnterneerd.
VOORRADEN
ZIJN RUIM VOLDOENDE.
Ondanks alle geruchten, die steeds de
ronde blijven doen, dat binnenkort distri
butie van thee te wachten zou zjjn, kan
het „Alg. Hbld" van de meest bevoegde
zjjde mededeelen, dat dit alles volkomen
uit de lucht is gegrepen. Voorloopig ligt
het geenszins in de bedoeling een distri
butie van thee in te voeren, daar de voor
raden ruim voldoende zqn. Mocht even
wel een sterke stagnatie in den aanvoer
komen, doordat de schepen te lang in
controle worden gehouden, dan zou men
distributie moeten gaan overwegen. Op
het oogenblik is daarvoor echter nog niet
te vreezen.
Aan de „Telegr." wordt omtrent de
thee nog gemeld:
Te Batavia blijft groote belangstelling
voor thee bestaan tegen prijzen, die be
langrijk boven het in Nederland geregle
menteerde prijsniveau liggen. De vraag
komt niet alleen van Australië en Ame
rika, doch ook van andere landen; het
gerucht gaat zelfs, dat ook Nederland-
sche koopers hier in de markt zijn en
deze hooge prijzen betalen. Hoe hierop
de detailprijzen in Nederland zullen rea
geeren is niet met zekerheid te zeggen,
doch wél kan als vaststaand worden
aangenomen, dat, indien deze aan het
Indische prijsniveau moeten worden aan
gepast, verdere prijsstijging in het voor
uitzicht ligt.
De houding van Nederlandsche koo
pers is volkomen begrijpelijk, omdat de
theevoorraad in Nederland in de eerste
hand zeer klein is en de vrees bestaat,
dat door de groote afdoeningen in Ned.-
Indië de betere en voor de Nederlandsche
consumptie geschikte theeën aan onze
markt worden onttrokken.
Een andere vraag is, of men voldoende
scheepsruimte zal kunnen krijgen om de
thee, die niet voor de verkoopingen te
gen maximum-prijzen bestemd is, hier
aan te voeren, doch aangenomen kan
worden, dat de regeering hier wel een re
geling zal treffen, om den aanvoer van
thee te verzekeren.
ONGEDIERTE IN GEVANGENIS.
Vragen van mevrouw De Vries-Bruims.
Meivrouw Dte Vries-Bruins 'heeft aan
'den minister van Justitie de volgende
vragen gesteld:
Heeft de minister vernomen, dat in de
strafgevangenis te Scheveningen in ver
schillende cellen ongedierte (cimex lec-
tularius) wordt aangetroffen?
Is het juist, dat hetzelfde verschijnsel
twee jaar geleden is voorgekomen?
Kan de minister meedeelen of toen
maatregelen zijn genomen, onder leiding
of op advies van ter zake deskundigen,
zoodat mag wodd'eni aangenomen, dat de
bedoelde maatregelen afdoende het euvel
hebben bestreden?
Zoo ja, welke verklaring moet dan
worden gegeven van 'het opnieuw optre
den van deze insecten?
Is de minister bereid, om in 'het be
lang van een goede behandeling van de
gedetineerden, zoo spoedig mogelijk alles
in het werik te stellen om Idëze gevange
nis te 'zuiveren?
GEMOBILISEERDE LEDEN VAN
PROVINCIALE STATEN EN
GEMEENTERADEN.
Het Tweede Kamerlid dr I, H. J. Vos
heeft de volgende vraag gericht tot den
Minister van Binnenlandsche Zaken:
Wil de minister bevorderen, dat aan
de leden der provinciale staten en ge
meenteraden, die gemobiliseerd zijn, de
gelegenheid wordt aangeboden, de zit
tingen van de colleges, waarin zij zitting
hebben, bij te wonen, voorzoover mili
taire belangen, zich daartegen niet ver
zetten?
MAXIMUM
DER KOSTWINNERSVERGOEDING
WEDEROM HOOGER.
De kostwinnersvergoeding voor mili
tairen, welke onlangs reeds gebracht is
van f 17,50 op f 21 per week, zal opnieuw
worden verhoogd en gebracht worden op
f28 per week, omdat de minister van
Defensie gebleken is, dat de bestaande
regelingen onvoldoende waren.
In speciale gevallen zal men nog bo
ven de genoemde bedragen kunnen gaan.
Rekening zal worden gehouden met het
loon, dat de kostwinner vóór het onder
de wapenen gaan had en naar dit loon
bedrag wordt als regel viervijfde vergoed
met inachtneming van het maximum van
f28.
Bij de mogelijke uitzonderingen wor
den genoemd de gevallen, waarin het ge
zinshoofd minder dan f 15 per week ver
diende. Deze komen door de nieuwe re
geling in een gunstiger positie te verkee-
ren. Bij het bepalen der kostwinnersver
goeding zal verder ook rekening worden
gehouden met het hoogere loon, dat in
het vrije bedrijf is verdiend of bij sei
zoenwerkzaamheden had kunnen zijn ver
diend.
De officieele regeling hieromtrent zal
zeer spoedig afkomen.
Wat het menagegeld betreft, ook hier
voor komt een nieuwe regeling, krach
tens welke de soldaten, die met periodiek
verlof komen, menagegeld zullen krijgen
boven de vastgestelde kostwinnersver
goeding.
De regeering hoopt met deze nieuwe
regeling de talrijke klachten van vele
kostwinnende militairen te hebben on
dervangen.
KAMER VAN KOOPHANDEL EN FA
BRIEKEN VOOR DE ZEEUWSCHE
EILANDEN.
Gisterenavond vergaderde de Kamer
van Koophandel en Fabrieken vodr de
Zeeuwsehe eilanden te Middelburg on
der voorzitterschap van den heer W.
Berdenis van Berlekom.
Terwijl de leden zich van hun zetels
verhieven, wees de voorzitter er op, dat
op 11 October aan de Kamer is ontval
len het mede-lid Willem Bosman, in
dienstjaren de Nestor van de Kamer.
Zeven en twintig jaar heeft hij via de
Kamer van Koophandel, industrie en
handel gediend. Ook buiten de Kamer
heeft hij op verschillend gebied zijn
krachten aan openbare en sociale zaken
gegeven. Zoo heeft het Kamer-district
in het algemeen en de stad zijner in
woning in het bijzonder, door zijn heen
gaan een groot verlies geleden.
Vervolgens hield de voorzitter een
rede over den algemeenen toestand. De
furie van het oorlogsgeweld is thans
tusschen Europeesehe groot-staten los
gebarsten en heeft ook bij ons het maat
schappelijk leven, handel en industrie
volkomen ontwricht.
De crisis, ontstaan na den vorigen oor
log, gaf juist teekenen van vervlieging
en voor velen opende zich reeds een be
tere toekomst; spreker behoefde slechts
te wijzen op de grootste industrie in het
district, de Kon. Mij. „De Schelde", die
de laatste maanden zich in volle kracht
kon ontwikkelen, doch die opdrachten
noodig heeft om dit te kunnen voortzet
ten; de Mij'. „Zeeland", die in dezen zo
mer nieuwe schepen in de vaart bracht
en de haven van Vlissingen, zij allen za
gen de toekomst minder somber in. Het
zelfde kan, zij het ook met eenige reserve
gezegd worden van middenstand en land
bouw. Thans zijn talrijke illusies met één
slag vernietigd. Toch mag men het hoofd
niet buigen; niets is gevaarlijker dan
moedeloosheid.
En hoe somber het wolkenfloers ook
zij, men mag niet blind zijn voor de licht
gekleurde randen die sommige wolken
ook thans nog vertoonen. De Schelde
werkt door met groote kracht, de Zee
land doorworstelt de crisis met voorbeel
dige energie, de haven van Vlissingen
doet alles om het gewonnen terrein te
handhaven. Defensie bezorgt aan talrijke
industrieën belangrijke ordersde mobi
lisatie brengt levendigheid aan midden
stand, terwijl ten opzichte van den land
bouw en handel in bodemproducten er op
gewezen mag worden, dat talrijke instan
ties voor hun belangen waken.
Het voorschrift van den minister om
oude voorraden tegen oude prijzen te ver-
koopen is onbillijk.
Intusschen heeft de minister thans me
degedeeld, het oogenblik gekomen te
achten om tot een meer systematische
behandeling van het prijsprobleem over
te gaan. In verband met dit alles wil spr.
gaarne de verzekering geven, dat het bu-
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Binnenland.
Nieuwe tegemoetkoming' aan gemobili
seerden.
■De suikerdistributie-regeling.
Nog geen thee-distributie.
Buitenland.
D'e Russisch-Finsche besprekingen voort
gezet.
De gevolgen van de wijziging der Ameri
kaansehe neutraliteitswet.
De City of Flint vrijgegeven.
reau het oog gevestigd houdt op alle
moeilijkheden, die spr. noemde of die zich
nog zullen voordoen. Spr. hoopt, dat nie
mand uit handel of industrie zal aarze
len tot het bureau te komen wanneer hij
verdwaald raakt in den doolhof van re-
geeringsvoorschriften en het bureau zal
dan gaarne helpen en steunen, voor zoo
ver het in zyn vermogen ligt.
De leden gaven blijk van instemming
met de woorden van den voorzitter.
De voorzitter deelde daarna o.a. mee,
dat adhaesie is betuigd aan het adres van
de Kamer voor het Rijnland te Leiden
tot den Minister van Economische Zaken
inzake de regeling der veevoeder-distri
butie en dat een adres is gericht tot den
Minister van Defensie om de bezwaren,
die bij meerdere belanghebbenden be
staan tegen de wijze waarop wollen de
kens voor de militairen worden gevor
derd, kenbaar te maken.
Begrooting 1940.
Bij de behandeling van de begrooting
voor 1940, bepleitte de heer Duvekot de
wenschelijkheid om een bedrag uit te
trekken voor steun aan de export en im
port, die thans zulke groote moeilijkhe
den ondervindt.
De voorzitter vroeg dit meer te presi-
seeren.
De heer Duvekot zeide, dat hij bedoelt
speciaal hulp voor de betrokkenen in het
district der Kamer. Daarvoor zou hij een
bepaald bedrag willen uittrekken.
De voorzitter ziet daarin groote be
zwaren.
De heer Duvekot zeide o.a. nog te mee-
nen, dat de regeeringsinstanties niet over
voldoende gelden beschikken voor finan-
cieelen steun.
De voorzitter meende, dat dit juist
anders is, en zij wél over voldoende gel
den beschikken. De toestand moet zich
op dit terrein nog verder ontwikkelen
en het is 't beste diligent te blijven. Fi-
nancieelen steun zou men ook alleen aan
alle belanghebbenden samen kunnen ge
ven.
De Nijverheidsraad.
Thans kwam aan de orde het voorstel
betreffende een adres van de Kamer te
Zaandam inzake het doen zitting nemen
van vertegenwoordigers van de Kamers
in den Nijverheidsraad.
De voorzitter wees op het merkwaar
dige, dat het bureau dat eerst voor
stelde adhaesie te betuigen, na de op
merkingen der commissies voor de Nij
verheidsbelangen en de Handelsbelangen
op zijn voorstel is teruggekomen.
Z.h.st. werd het nader voorstel om
geen adhaesie te betuigen aangenomen.
Rondvraag.
De heer Wesseling wees er op, dat z.i.
de noodspoorwegdienstregeling, zooals
die in September werd uitgevaardigd,
beter was voor de Zeeuwsehe lijn, dan de
winterdienst, die nu sedert enkele weken
van kracht is.
De heer Jeronimus was het volkomen
eens met den heer Wesseling voor wat
betreft de plaatsen als Vlissingen, Mid
delburg, Goes en Kruiningen-Ierseke,
doch voor de kleinere stations was de
noodregeling slecht en dan denkt spr.
o.a. aan Arnemuiden.
De secretaris wees er op, dat bij de
noodregeling na 14 dagen toch stoptrei
nen tot Bergen op Zoom werden inge
legd.
De heer Jeronimus gaf dit toe, maar
voegde er nog aan toe, dat dit motor-
treinen waren.
De heer Jeronimus bracht dank aan
het bureau voor zijn activiteit inzake
den uitvoer van karwijzaad. Toch wilde
spr. de kwestie nader toelichten. Karwij
zaad is een product dat niet voor voedsel
voor mensch of dier kan dienen en het is
alleen goed als exportartikel. Het is een
meerjarige vrucht, dus er is geen sprake
van uitbreiding van den teelt. Het was
wel eigenaardig, dat de landbouw aan-
