Hitier confereert met de Gouwleiders
Het optreden van het Kabinet-De Geer
EERSTE BLAD.
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Belangrijkste Nieuws.
WEK UW LEVER-GAL OP
MAANDAG 23 OCT. 1939
54e JAARGANG - No. 19
Een vredespoging van Van Zeeland?
Kalmte aan het front.
Duitsch marine-vaartuig op een mijn geloopen.
Duitsche luchtaanval op Britsch convooi.
De Schwabenland getorpedeerd
Felle rede van Göbbels tegen Churchill.
Weer een vredespoging
Heeft Hitier het offensief afgelast
Duitsch wachtschip in de lucht
gevlogen.
Duitsche luchtaanval op Britsch
convooi.
Memorie van Antwoord over de algemeene beschouwingen.
Wettelijke vacantie-regeling en werkloosheids-verzekering.
Nieuwe Zondagswet wordt voorbereid.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorititraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 2438
bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
j. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Abonnementsprijs 2.60 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Directeur - HoofdredacteurR. ZUIDEMA
Advertentlën 30 cent per regel
Ingezonden mededcellngen 00 cent per regel
Kleine Advertentlën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentlën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
BELANGRIJK BERAAD TE BERLIJN.
Alle gouwleiders uit geheel Duitsch-
land zijn op bevel van Hitier naar Ber
lijn gekomen voor het voeren van „be
langrijke besprekingen".
Beslissingen van zeer groote draag
wijdte schijnen voor de deur te staan.
Hitier zou tot dezen stap niet zijn over
gegaan, indien niet kwesties van het al
lergrootste belang aan de orde zouden
z(jn. Ook Zaterdag werden de besprekin
gen met den generalen staf, de admira
liteit en de Duitsche diplomaten voort
gezet.
Volgens den diplomatieken correspon
dent van de Observer beeft Hitier
besloten persoonlijk kennis te nemen van
de stemming van het Duitsche volk. De
gouwleiders staan het nauwst met het
volk in contact en daarom lijkt het, aldus
de correspondent, of Hitier besloten
heeft over de hoofden van Himmler en
de Gestapo heen, zelf achter de waarheid
te komen.
De correspondent meldt verder, dat
Hitler's aandacht overigens geconcen
treerd is op bet diplomatieke front, ge
deeltelijk in verband met het driezijdig
verdrag. Dat Duitschland over dit ver
drag bezorgd is, blykt uit het feit, dat de
ambassadeurs te Moskou, Rome en An
kara naar Berlijn ontboden zijn. Men
beeft dus vastgesteld, dat Italië, verre
van naar toenadering met Rusland te
streven, zooals Von Ribbentrop hoopte,
de gelegenheid beeft gekregen bet initia
tief van den Balkan, dat 't in 't voorjaar
aan Duitschland had verloren, te her
winnen.
Bovendien is de beveiliging der belan
gen in de Middellandsche Zee door bet
driezijdig verdrag zoozeer in bet voor
deel van een Italiaansche regeling met
Frankrijk en Engeland, dat Von Macken-
sen, de Duitsche ambassadeur te Rome,
bet waarschijnlijk even moeilijk als Von
Papen zal hebben, bjj de reeks conferen
ties, welke thans Hitler's tijd in beslag
nemen.
VAN ZEELAND ZOU
ROOSEVELT EN HULL POLSEN.
In neutrale diplomatieke kringen te
Londen doen berichten de ronde, volgens
welke Van Zeeland, die Zaterdag in New
York arriveerde, met Roosevelt en Huil
de mogelijkheid zal bespreken van een
vredesbemiddeling van de Ver. Staten.
Volgens deze berichten heeft 't nieuws
Londen bereikt, dat Hitier zijn groote
offensief uit zou stellen in afwachting
van de resultaten van Van Zeeland's
pogingen.
Dezelfde kringen verklaren, dat Hit-
Ier zal probeeren door te Maginot-linie
heen te breken, indien deze pogingen fa
len.
Ook verklaren deze kringen, dat Van
Zeeland de laatste drie weken, vóór hij
zich op de „President Harding" inscheep
te, Londen twee maal bezocht heeft.
Naar Un. Press meldt, is Van Zeeland
volledig geïnstrueerd betreffende de
voorwaarden, waaronder Duitschland en
de geallieerden bereid zouden zijn een
vredespoging van Roosevelt aandachtig
in overweging te nemen.
Er loopen allerlei geruchten, dat Hit-
Ier den aanval tegen de Maginot-linie
heeft afgelast of althans uitgesteld. Of
dit nu in verband zou staan met het hier
boven geplaatste' bericht omtrent een
vredespoging van Van Zeeland is wel
hoogst twijfelachtig. Meer waarschijnlijk
is, dat de weersomstandigheden een
woordje meespreken en dat Hitier toch
wel een beetje bevreesd is, dat deze
slachting op groote schaal niet het resul
taat zal opleveren dat men hoopt.
Hij schijnt meer te verwachten al
thans in de e.v. weken en maanden
van de actie der luchtmacht en onder
zeeërs.
Het Duitsche opperbevel deelde gister
morgen mee
In het Westen geen bijzondere gebeur
tenissen, afgezien van geringe activiteit
van artillerie en verkenningsafdeelingen.
Het Fransche legerbericht van gister
morgen luidt
Aan het geheele front was de nacht
vrij kalm.
Het gisteravond uitgegeven Fransche
communiqué luidt als volgt:
Kalme dag, patrouilles en hinderlagen
op verschillende punten van het front.
Reuter meldt uit Parijs
Men gelooft, dat een knappe strategi
sche zet van het Fransche opperbevel de
plannen van het Duitsche hoofdkwartier
voorloopig in de war heeft gestuurd.
Volgens hier ontvangen berichten wilden
de Duitschers een groot offensief op de
Fransche troepen aan de Duitsche zijde
van de grens openen. Gamelin trok toen
heimelijk alle troepen terug, met uitzon
dering van de voorposten, die zóóveel
gebruik van munitie, zoeklichten enz.
maakten, dat de Duitschers niet tot de
ontdekking kwamen, dat de Fransche
troepen reeds twee dagen tevoren waren
weggetrokken.
Afgezien van eenige observatieposten
vallen de Fransche linies thans ongeveer
samen met de grens, terwijl de Duitsche
dtroepen voor het overstroomde gebied
van Rijn, Moezel en Saar staan.
Havas meldt
De kalmte, die sinds Donderdag j.l. aan
het front is ingetreden, blijft heerschen.
Opgemerkt moet echter worden, dat de
artillerie, die sedert twee dagen bijna
gezwegen had, eenigszins actiever is ge
worden. Op verschillende punten zijn de
tegenstanders weer begonnen bedrijvig
heid te toonen, in het Niemandsland,
waarbij elk patrouilles uitstuurt en hin
derlagen legt tegen soortgelijke onder
nemingen van den tegenstander.
DE WASSENDE RIVIEREN MAKEN
MILITAIRE OPERATIES MOEILIJK.
Havas meldt uit Parijs:
De afgeloopen week is veel kalmer ge
ëindigd dan begonnen.
De Franschen zijn terug getrokken op
nauwkeurig bestudeerde en gereed ge
maakte stellingende Duitschers hebben
zich verwijderd van de bescherming, die
hen de onmiddellijke nabijheid van de
betonnen verdedigingswerken gaf, zij zjjn
opgerukt tot een nieuwe lijn, waar zij
hun veldversterkingen moeten opwerpen
onder onmiddellijke bedreiging van de
Fransche verdedigingswerken.
Sedert de vorige week Zondag had
men den indruk, dat een Duitsche aan
val zou komen en in den nacht van 15
op 16 October werd dit zekerheid door
de beweging, welke bjj het vallen van
den nacht in de Duitsche linies werd op
gemerkt. Het Fransche opperbevel nam
onmiddellijk maatregelen en gaf de voor
hoede, welke was achtergelaten om het
contact te bewaren, opdracht in geval
van aanval onmiddellijk terug te trekken.
Verder was deze week gekenmerkt
door het feit, dat de Britsche troepen
hun stellingen hebben bezet. Het moei
lijke werk van het verschepen en con-
eentreeren van de troepen is geëindigd.
Het weer is over het algemeen ongun
stig geweest, zoodat de luchtmacht bijna
niet in werking is getreden. De overvloe
dige regenval heeft Moezel en Saar doen
wassen, waardoor de Duitsche verster
kingen worden bedreigd met overstroo
ming. Indien de was aanhoudt kunnen
hierdoordoor ernstige moeilijkheden voor
de militaire operaties ontstaan.
VERMOEDELIJK 71 SLACHTOFFERS.
Zaterdag is een Duitsch bewakings
vaartuig in het voor den Zuidelijken toe
gang tot de Sont gelegde mijnenveld op
mijnen geloopen en in de lucht gevlogen.
Vermoedelijk zijn 71 menschen bij deze
ramp omgekomen.
De laatste dagen blijken tientallen mij
nen van de Duitsche versperring voor de
Sont te zijn losgeslagen.
Het verongelukte Duitsche wachtschip
Este 701, behoorde tot de zevende Duit
sche voorpostenflottille, het was op weg
naar Tralleborg om daar de wachtdienst
bij het mijnenveld over te nemen.
Van de 76 man sterke bemanning zjjn
er vijf gered.
De Kopenhaagsche correspondent van
de Telegraaf heeft gelegenheid gehad
met een der geredden in het ziekenhuis
te Stege een gesprek te voeren. Hij ver
klaarde het volgende:
„Ons schip was blijkbaar door het
slechte weer in een mijnenveld geraakt;
om één minuut voor 12 werd het terzijde
door drie mijnen getroffen. De uitwer
king was vreeselij'k. Ontzaglijke water
massa's stortten zich over ons vaartuig.
Geweldige ontploffingen dreunden. Het
schip werd op hetzelfde moment volko
men uiteengereten en zonk terstond met
zijn bemanning van 76 koppen in de diep
te. Door de ontploffing moeten velen
reeds op slag zijn gedood.
Alleen wij vijven zwommen op de plek
van de ramp rond. Wij zagen een vlot-
dat zich van het dek losgerukt had, en
ondanks het zware weer en de hooge zee
gelukte het ons hieraan houvast te krij
gen. Enkelen klauterden er op, de ande
ren hielden zich aan de kanten vast.
Eén onzer was zóó zwak, dat hij niet
voor zichzelf kon zorgen en met de groot
ste moeite en inspanning slaagden wij er
in hem met een stuk touw, dat toevallig
op het vlot lag, vast te binden.
Om twee uur zagen wij een vliegtuig
boven onze hoofden voorbij vliegen. Maar
de bestuurder scheen ons niet opgemerkt
te hebben. Twee uur later kwam er een
Deensch vliegtuig opdagen en dit ontdek
te ons. De vlieger cirkelde eerst eenige
malen op geringe hoogte om ons vlot
heen, blijkbaar om ons daarmee te be
duiden, dat hij ons opgemerkt had. Hij
vloog daarna weg.
Eenigen tijd later kwam een tweede
Deensch watervliegtuig onzen kant uit.
Het leek wel of het wilde dalen. Wij
achtten het echter onmogelijk, dat het
dit op deze zware zee zou klaarspelen.
Maar toch slaagde de vlieger daarin en
wij kunnen niet anders zeggen, dan dat
het een buitengewone prestatie geweest
is.
De vlieger en zijn waarnemer klommen
uit het toestel en met de grootste moeite
was het hun mogelijk ons op de drijvers
van het vliegtuig te trekken. Zij gaven
ons heete koffie uit hun thermoflesschen
en koeken: door te zorgen dat wij op de
drijvers bleven, redden zij, met gevaar
voor eigen leven, het onze.
De vijfde van ons troepje was nu be
wusteloos geworden.Wjj moesten hem aan
den drijver van het vliegtuig vastbinden,
want bloedverlies had zijn «krachten uit
geput. Eenigen tijd later is hij gestorven.
Omstreeks zes uur kwam eindelijk een
motorboot aanvaren en nam ons aan
boord.
Later werd nog vernomen, dat de 31-
jarige korporaal-machinist Emig gered
is, na 7 uur voor zijn leven gezwommen
te hebben in de wilde zee.
VAN DE 12 DUITSCHE MACHINES
WERDEN ER 4 NEERGESCHOTEN.
In de Noordzee heeft een 12-tal Duit
sche vliegtuigen een Britsch convooi
aangevallen. De Duitschers verloren vier
toestellen, de Engelschen geen, terwijl
ook de schepen vrij bleven van bommen.
DE STAAT VAN BELEG ZAL ZOO
NOODIG WORDEN AFGEKONDIGD.
Aan de memorie van antwoord op het
voorloopig verslag van de afdeelingen
der Tweede Kamer over de algemeene
beschouwingen nopens hoofdstuk I van
de Rijksbegrooting voor 1940 is het vol
gende ontleend:
De critiek op de kabi
netsformatie, hierop neerko
mend, dat een poging had moeten wor
den gedaan tot het formeeren van een
kabinet, uitsluitend gevormd uit die poli
tieke groepen, die haar medewerking
verleenden aan de aanneming van de mo
tie Deckers, kan niet als juist worden er
kend. De politieke groepen die vóór de
motie-Deckers stemden, deden dit niet
op grond van geestverwantschap of van
een gemeenschappelijk practisch pro
gram, maar omdat zij elk voor zich
meenden, dat door het optreden van het
vijfde kabinet-Colijn een onjuiste
staatkundige figuur was ont
staan en dat aan die figuur zoo spoedig
doenlijk een einde behoorde te worden
gemaakt. Een ander motief verbond hen
niet. Daarom was hun gezamenlijk optre
den in een kabinet, met uitsluiting van
anderen, niet een eisch van den toestand.
Het is te betreuren, dat deze leden zich
tot deze critiek bepaald hebben en er
zich van onthouden hebben aan te geven,
langs welke lijn hun inziens dan een uit
weg uit den verwarden toestand, waarin
ons staatkundig leven geraakt was, had
moeten worden gezocht. De gedachten-
wisseling had daardoor stellig vrucht
baarder en leerzamer kunnen zijn.
De minister moet zich er thans wel toe
bepalen op te merken, dat wat als norm
juist kan worden geacht, niet in iedere
situatie bereikbaar is.
Dat bij het pogen tot kabinetsformatie
op de breedst mogelijke basis ook de so-
ciaal-democraten werden inbegrepen,
was in overeenstemming met wat een
maand tevoren door den toenmaligen
formateur was beproefd.
De voorgeschiedenis nagaande, merkt
de minister op, dat de critiek, die in het
voorloopig verslag op het ten dezen in
genomen standpunt wordt geoefend, dan
ook als niet voldoende gefundeerd moet
worden afgewezen.
Dat de tot dusver beantwoorde leden
aan hun critiek toevoegden, dat de door
hen ontwikkelde bezwaren geen aanlei
ding vormen, aan het kabinet bij voor
baat hun steun te ontzeggen, daar zulks
inconstitutioneel en, vooral onder den
tegenwoordigen toestand, ook practisch
onjuist zou zijn, wordt door het kabinet
in hooge mate gewaardeerd. Ook voor
het begrip en de waardeering, van ver
schillende andere zijden ten aanzien van
het optreden en de samenstelling van het
huidige kabinet getoond, betuigt de mi
nister gaarne zqn dank.
Dat het kabinet niet onmiddellijk na
zijn optreden een regeeringsver-
klaring heeft afgelegd, vindt zijn
oorzaak in den datum van zijn optreden,
zoo lezen wij verder in dit stuk.
Inzake de handhaving van het gezag
en de bescherming van de geestelijke
vrijheid wordt thans in het algemeen
niet anders gedacht dan onder het vierde
kabinet-Colijn. Ter zake van de Zon
dagswet bestaat het voornemen, de
totstandkoming van een nieuwe
wet voor te bereiden.
De ontwerpen betreffende de k i n -
derbijslagverzekering en
de echtscheiding zullen worden
gehandhaafd, het laatste waarschijnlijk
behoudens eenige nog aan te brengen
wijzigingen. Omtrent de ontwerpen be
treffende de openbare orde wordt
een nader onderzoek ingesteld.
Het ligt in het voornemen der regee
ring een ontwerp ter zake van een wet
telijke vacantieregeling in
te dienen, terwijl de voorbereiding van
een wettelijke regeling van
de werkloosheidsverzeke
ring met kracht zal worden voortgezet.
Van de instemming met het gevoerde
buitenlandsche beleid, heeft
de regeering met voldoening kennis ge
nomen, terwijl zij de hulde, in zoo warme
woorden gebracht aan de weer
macht in haar verschillende onderdee-
len, ten volle onderschrijft.
Dat de positie van onzjj-
d i g e, welke ons land in de huidige oor
logsomstandigheden inneemt, ook de
noodzakelijkheid meebrengt van een ze
kere beperking van meeningsuiting in de
pers, vooral wat den vorm aangaat,
waarin deze gegeven wordt, wordt door
de regeering beaamd. Verreweg de mees
te organen der publieke opinie houden
daarmede ook in loffelijke mate reke
ning.
Indien de uitzonderingen, die hierop
nog voorkomen, ten slotte een optreden
van de regeering onvermijdelijk mochten
maken, zal dit naar de bestaande wet
geving alleen afdoende kunnen geschie
den, door de afkondiging van den staat
van beleg. Indien noodig, zal van dit
middel worden gebruik gemaakt.
Gedachtenwisseling met andere neu
trale staten ter zake van de bemoei-
1 k i n g die onze handel
ondervindt van de zijde der oorlog
voerende mogendheden, heeft reeds
plaats gehad en zal, indien noodig en
voorzoover daarvan een nuttig effect
kan worden verwacht, worden voort-
gezet.
Binnenland.
Memorie van antwoord op de algemeene
beschouwingen over de Staatsbegroo-
ting.
Geen verlaging van de leerlingenschaal.
De stijging van de kosten van levenson
derhoud.
De belastingplannen der regeering.
Bijslag bij den werkloozensteun gevraagd
Buitenland.
Hitier confereert met de gouwleiders.
Een vredespoging van Van Zeeland?
Duitsch offensief uitgesteld?
Duitsch marinevaartuig vergaan.
Duitsche luchtaanval op Britsch convooi.
en a zult 's morgens alt bed springen,
gereed om bergen te verzetten,
lederen dag moet uw lever een liter lever-
vvv' v wn WOU0IQ* UlOI.) UOl UOUÜ1 J.U. U VUtJlL U
opgeblazen, u raakt verstopt. Uw lichaam la
vergiftigd, u voelt u beroerd en ellendig, u
ziet alles zwart.
De meeste laxeermiddelen zijn slechts lap
middelen. U moet CARTER'S LEVER-PIL
LETJES nemen om deze liter lever-gal vrij te
doen vloeien en u zult u een geheel ander mensch
voelen. Onschadelijk, plantaardig, zacht, on
overtroffen om de lever-gal te doen vloeien.
Eischt Carter's Lever-Pilletjes bfj apothekers
en drogisten, f. 0.7S.
Het Britsche ministerie van luchtvaart
maakt bekend, dat sedert den aanval op
het convooi in de Noordzee (op Zater
dag), waarbij vier vijandelijke vliegtui
gen werden neergehaald, vijf Duitsche
vliegers werden opgepikt en door trei-
lers te Grimsby aan land zijn gezet.
Twee vliegers werden ernstig gewond
aan land gebracht. Drie anderen werden
gisterochtend in een rubberboot aange
troffen; een dezer was gewond. Sinds
Zaterdagmiddag hadden ztf rondgedob
berd.
SCHWABENLAND GETORPEDEERD.
De New York Times publiceert een
telegram uit Buenos Aires, waarin wordt
g;ezegd, dat volgens sommige diploma
tieke kringen, het Duitsche s.s. „Schwa
benland", het vroegere basisvaartuig
voor Duitsche vliegtuigen op den dienst
naar Zuid-Amerika, verantwoordelijk is
voor den ondergang van het Britsche
lijnschip Clement, waarover op 2 Oct.
gemeld is. Aan het telegram wordt toe
gevoegd:
Volgens ooggetuigen op zee heeft een
Britsche kruiser eenige dagen later de
Schwabenland tot zinken gebracht.
Deze kruiser heeft de bemanning van
de Schwabenland aan boord genomen,
alsmede den kapitein en den eerste offi
cier van de Clement, die de Duitschers
gevangen hadden genomen.
KORT ZEEGEVECHT BIJ JUTLAND.
De bevolking van Hirtshals (Noord-
West-Jutland) zegt een zeegevecht van
twee uur te hebben waargenomen tus-
schen drie Britsche torpedojagers en een
Duitsche torpedoboot. Van de kust af
was kanonvuur duidelijk te hooren en
rook duidelijk te zien. Om zes uur des
avonds was het gevecht ten einde, toen
de Duitsche oorlogsbodem Zuidwaarts
vluchtte.
LOOS ALARM.
De Engelsche ministers van Lucht
vaart en Binnenlandsche Veiligheid dee-
len mede, dat gistermorgen niet-geïden-
tificeerde vliegtuigen btf de Oostkust
zijn waargenomen, vliegende in Noorde
lijke richting. Er werden voorzorgsmaat
regelen genomen: gevechtsvliegtuigen
stegen op en in een deel van het Noor
delijke district werd alarm gemaakt. Men
heeft geen Duitsche vliegtuigen waarge
nomen en geen enkel schot gehoord.
Binnen een uur na het alarmsein volg
de het signaal, dat alle gevaar geweken
was.
NOORSCH TANKSCHIP GEZONKEN.
De reddingsboot van Great Yarmouth
heeft 23 opvarenden van het Noorsche
tankschip Deodata aan land gebracht.
Drie van deze geredden werden door een
Britsch schip aan boord genomen en
later overgezet op de reddingsboot. De
gewonden zjjn naar het ziekenhuis ver
voerd.
De derde stuurman deelde den corres-
