Britsch-Fransoh verdrag met Turkije reeds geteekeud. mJfërvet'sP "AKKERÏJH Dagblad voor de Provincie Zeeland EERSTE BLAD. Belangrijkste Nieuws. VRIJDAG 20 OCT. 1939 54e JAARGANG - No. 17 Besprekingen en radio-redevoeringen te Stock holm. - De operaties aan het Westelijk front. Het hooge water veroorzaakt moeilijkheden. Oe besprekingen te Stockholm. De Koningin naar Apeldoorn. Het hooge water belemmert de operaties aan het Westfront. Uitgave: N. V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw" Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes Postrekening 44455 Telefoon 2438 bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel j. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28 Directeur - HoofdredacteurR. ZUIDEMA Abonnementsprijs 12.60 per kwortaai Weekabonnementen voor Middelburg Goes en Vlissingen f 0.20 Losse nummers 5 cent Advertentlïn 30 cent per regel Ingezonden mededeellngen 60 cent per regel Kleine Advertentlën Dinsdags en Vrijdags f 0.75 bij vooruitbetaling Advertentiën onder letter of motto 10 cent extra Bij contract belangrijke korting ONTSTEMMING TE BERLIJN. Het Britsch-Fransche verdrag met Turkije is reeds geteekend. Dat men in Berljjn ontstemd is over het feit, dat de onderhandelingen te Moskou, die onge veer drie weken hebben geduurd, ten slotte op niets uitliepen en dat zoo spoe dig 't Britsch-Fransch-Turksch verdrag tot stand kwam, is te begrijpen. Men is is Duitsche kringen reeds zoo vriende lijk aan Turkije het lot van Polen voor te houden. Te Berlijn ging men van de gedachte uit, dat Engeland en Frankrijk op den Balkan niets te maken hadden, omdat dit gebied behoorde tot de Duitsch-Rus- sische invloedssfeer. Dat aan de Turk- sche kwestie groote beteekenis wordt toegekend en dat hier een van de groote belangen van Rusland en Duitschland in 't geding is, blijkt wel uit het feit, dat de Duitsche gezanten in Turkije en Rus land direct naar Berljjn ontboden zijn. Wellicht lacht Mussolini in zijn vuistje om deze wending van zaken! WAT HET VERDRAG INHOUDT. Het verdrag bepaalt: 1. De regeeringen van Frankrijk en Engeland verplichten zich, Turkije bij te staan, op de eerste plaats in geval van een daad van aanval van eenige Euro- peesche mogendheid en op de tweede plaats in geval van een actie van een Europeesche mogendheid, welke zal lei den tot een oorlog in het gebied van de Middellandsche Zee, waarbij Turkije be trokken wordt. 2. Turkije belooft, Engeland en Frank rijk te hulp te komen, op de eerste plaats wanneer door een daad van aanval van een Europeesche mogendheid vijandelijk heden zich ontwikkelen in het Oosten van de Middellandsche Zee en op de tweede plaats, wanneer Engeland en Frankrijk in vijandelijkheden worden gewikkeld, tengevolge van hun garanties aan Roe menië en Griekenland. 3. De drie regeeringen komen overeen, overleg te plegen over een gemeenschap pelijke actie, indien zich een van boven genoemde gevallen voordoet. Het verdrag is geldig voor een periode van 15 jaar. Het protocol van 't verdrag verklaart, dat Turkije niet verplicht is, handelend op te treden, indien dit Turkije zou wik kelen in een oorlog met de Sovjet Unie. CHAMBERLAIN OVER 'T VERDRAG. Chamberlain heeft gisteravond in het Lagerhuis medegedeeld, dat een Britsch- Fransch-Turksch verdrag geteekend was Het Lagerhuis ontving deze mededeeling met gejuich. Chamberlain herinnerde aan zijn ver klaring van 12 Mei, toen hij' mededeelde, dat de regeeringen van Engeland en Tur kije waren overeen gekomen, een accoord van wederkeerigen aard en op langen termijn te sluiten. Later werd besloten, dat het accoord tot stand zou komen in den vorm van een driezijdig verdrag tusschen Engeland, Frankrijk en Turkije. Ongeveer drie weken geleden is men tot overeenstemming ten aanzien van de bepalingen van het verdrag gekomen, doch in overleg met de Fransche en de Britsche regeering werd de onderteeke- ning uitgesteld, daar de Turksche regee ring hoopte, dat het bezoek van haar minister van buitenlandsche zaken aan Moskou tot een parallel-loopend verdrag tusschen Rusland en Turkije zou kunnen leiden. De onderhandelingen van Saradjogloe te Moskou zijn thans tijdelijk onderbro ken. De Turksche regeering was van meening, dat ze kere der voorstellen, die haar gedaan waren, niet te vereenigen waren met de punten, waarover men reeds overeenstemming had bereikt met Turk ij e eenerzijds en Frankrjj'k en Engeland anderzijds. Niettemin is zoowel door Moskou als door Ankara gemeld, dat de betrekkin gen tusschen Turkije en Rusland blijven rusten op den grondslag van vriend schap. Intusschen heeft de Turksche regee ring besloten, de onderteekening van het Britsch-Turksche verdrag niet langer uit te stellen en het verheugt mij u te kun nen zeggen, dat het pact een half uur geleden te Ankara geteekend is. (Luid applaus.) Attlee, de leider der arbeiderspartij, zeide er van overtuigd te zijn, dat hij aan aller gevoelens uiting gaf, wanneer hij verklaarde- de verklaring toe te juichen. Sprekende namens Sinclair, wenschte sir Percy Harris, lid der liberale oppo sitie, de regeering geluk. Het is een buitengewoon groote vol doening voor ons, dat Turkije aan onze zijde staat in dezen strijd voor recht, or de en fatsoen in de internationale aange legenheden." DE INDRUK TE PARIJS. De aankondiging van de onderteeke ning van het verdrag had in Parijs eerst in den namiddag plaats. De beurs had echter eerder lont ge roken en toen daar verzekerd werd, dat het verdrag nog gisteren zou geteekend worden had onmiddellijk een aanzienlijke verbetering van de stemming plaats en boekten vooral de Fransche renten een aanzienlijke stijging. Men had aan de loyale houding van de regeering van Ankara zeker niet getwij feld, maar de lange duur der besprekin gen met Saradjogloe hield toch de mo gelijkheid in van nieuw uitstel. De zeer langzame onderhandelingen met Moskou deden veronderstellen, dat Berlijn door de Russische bemiddeling trachtte te bereiken, wat aan von Papen ontsnapt was. Het publiek vernam de onderteekening met groote voldoening. De publieke opi nie vat de onderteekening van het ac coord als een zeer belangrijk feit op en een échec van de Duitsche diplomatie. Het accoord van Ankara zal ook een diepen indruk maken op de Balkan-sta- ten en het komt rechtstreeks Grieken land en Roemenië ten goede, terwijl de invloed van Berlijn op den Balkan er on getwijfeld zeer door zal verminderen. Turkije heeft in aanzienlijke mate zijn prestige verhoogd, door zich niet te heb ben laten intimideeren door de Duitsche en Russische diplomatie. EEN OFFICIEEL COMMUNIQUé. Gisteravond werd het volgende com muniqué gepubliceerd: De koningen van Denemarken, Noor wegen en Zweden, alsmede de president van de republiek Finland, vergezeld van de ministers van buitenlandsche zaken van hun landen, zijn 18 en 19 October 1939 te Stockholm in conferentie bijeen gekomen. De conferentie heeft eerst den alge- meenen toestand bestudeerd van het standpunt der genoemde staten. Zij heeft vooral de moeilijkheden onder 1 de oogen gezien, welke de huidige moei lijke internationale toestand in den weg kan leggen aan het bewaren van 't recht, zelf te beschikken over hun neutrale po sitie, welke deze landen steeds hebben opgeëischt en bij 't begin van den oorlog hebben bevestigd door hun neutraliteits- verklaring. De conferentie stelde eenstemmig vast, dat de tegenwoordige regeeringen in nauwe samenwerking besloten zijn zich te houden aan een strikte neutra liteit. Zij eischen het recht op, deze houding, welke berust op de oprechte vreedzame betrekkingen met de ande re mogenhed en, geëerbie digd te zien. De op de conferentie van Stockholm vertegenwoordigde regeeringen zijn overeengekomen, dat voor den duur van den huidigen oorlog, Denemarken, Fin land, Noorwegen en Zweden in hun poli tiek dezelfde gedragslijn zullen volgen, als die, welke met succes, dank zij een nauwe samenwerking, is toegepast gedu- i rende den oorlog van 1914 tot 1918. De conferentie heeft zich bovendien bezig gehouden met de moeilijkheden, welke handel en scheepvaart van de neu trale mogendheden treffen tengevolge van de maatregelen van de oorlogvoe renden. Zij is overeengekomen op dit gebied samen te werken en om voort te gaan met het toepassen van de beginselen, welke zijn geformuleerd in het communi qué van Kopenhagen van 19 Sept. 1939, hierbij met alle landen de traditioneele handelsbetrekkingen handhavend en el kaar wederkeerig steun verleenend om de ravitailleering van de Noordelijke lan den te verzekeren. De conferentie is eveneens overeenge komen te besluiten, de tot stand geko men samenwerking voort te zetten tus schen de staten der Oslo-groep, alsook met de overige neutrale landen, tot be veiliging van de gemeenschappelijke be langen. De Scandinavische regeeringen herin neren aan het verlangen by te dragen tot het uit den weg ruimen van de interna tionale moeilijkheden, dat reeds vóór het uitbreken van de vijandelijkheden tot uiting is gekomen door het feit, dat de staatshoofden zich hebben aangesloten bij den oproep van koning Leopold ten gunste van den vrede. Dit verlangen is gelijk gebleven. DE RADIO-REDEVOERINGEN DER NOORDSCHE VORSTEN. Gistermiddag hebben de Scandinavi sche staatshoofden voor de radio ge sproken, waarbij als eerste Koning Gustaaf van Zweden het woord voerde. Hij zeide o.a.: „De volken van Scan dinavië wenschen in vrede te leven met alle andere volken. Zij willen leven als vrije naties. Zij wenschen derhalve, dat geen enkele aanslag wordt gepleegd op dit recht van één hunner, in vrede en vrijheid te leven." De koning gaf vervolgens den wensch te kennen, te kunnen bijdragen tot het herstel van den vrede en tot het uit den weg ruimen van de geschillen, welke op het oogenblik zooveel landen tegenover elkaar stellen. Alle volken verlangen oprecht naar vrede en vrijheid. Wij hebben reeds bemerkt, dat de vij andelijkheden ook de belangen van de neutrale mogendheden aantasten. Het is mijn diepste wensch, dat geen Noordelijk land zijn recht om vreedzaam te leven zal zien beknot. Vervolgens nam de koning van Dene marken het woord. Hij herinnerde aan de bijeenkomst der drie koningen van Scandinavië te Malmoe in 1914. Hij bevestigde dat, evenals toen, de Scandi navische volken bezield zijn met gevoe lens van solidariteit en met dezelfde ver langens hun neutraliteit te handhaven. De president van de F i n s c h e repu bliek prees zich gelukkig, dat Finland zich heeft kunnen voegen bij de gemeen schap van de Scandinavische landen als de jongste van deze vrije volken en hij dankte voor den diplomatieken steun welke aan Finland is gegeven door de andere Scandinavische landen. Deze Scandinavische samenwerking, voegde hij hieraan toe, wordt niet alleen uitgedrukt in woorden, doch komt tot uiting door de actie van de Scandinavi sche volken, die thans erkennen een ge meenschappelijk lot te hebben met Fin land Na nogmaals zijn dank te hebben uit gesproken voor den steun en de bewij zen van solidariteit, welke hij heeft ont vangen, verklaarde hij te vertrouwen op God, dat de rechtvaardige zaak van Finland zal zegevieren. „Finland" zoo besloot h ij zijntoespraak, „is bereid zijn onafhankelijkheid en vaderlijk erfdeel te ver dedigen. Het wil in vrede leven op eigen grond. Het vertrouwt, dat zijn mach tige buur de verdragen, welke reeds zijn gesloten, zal eeibiedigen, opdat een vreedzame regeling wordt getroffen voor de ge schillen. Ten slotte sprak de koning van Noor wegen. Deze koning hoopte, dat de vijf Scandinavische landen, IJsland inbegre pen, hun samenwerking op alle gebied, geestelijk, economisch enz. zullen kun nen voortzetten. De Finsche president heeft Stockholm om vier uur verlaten. Htf werd tot het vliegtuig uitgeleide gedaan door koning Gustaaf, den kroonprins, andere leden van de koninklijke familie en de minis ters van buitenlandsche zaken. Het afscheid van Kallio was hartelijk en duidelijk kwam de vriendschap tot uiting, die bestaat tusschen de staats hoofden der Noorsche landen en de per- H. M. de Koningin is hedenochtend met den gewonen trein van kwart voor acht naar Apeldoorn vertrokken. De Koningin heeft vandaag eenige legeronderdeelen in Gelderland bezocht, DE PRINS BEZICHTIGT HOSPITAAL SCHEPEN. Z. K. H. Prins Bernhard heeft heden namens de Koningin eenige in aanbouw zynde hospitaalschepen bezichtigd. Prikkelbaar en opgewonden? Neem 'n "AKKERTJE" - hel werkt kalmeerend op Uw ge- heele gestel en™ in korten tijd I soonljjke vriendschap tusschen koning Gustaaf en Kallio. Uit Luxemburg wordt gemeld, dat het water van de Moezel sterk stijgt en dat het land langs de rivier grootendeels is overstroomd. De Duitschers, die by de Luxemburg8che grens liggen zijn koorts achtig bezig met de verdedigingswerken te versterken. 0.a. leggen zij diepe loop graven aan en richten zij enorme prik keldraadversperringen op. De zware regenbui aan het Westelijk front belet niet alleen de operaties op het land, maar heeft tevens het water in den Rijn doen stggen, die eveneens buiten zqn oevers is getreden. Het schijnt dat deze overstrooming den Duitschers veel overlast veroorzaakt, want dag en nacht hoort men het geluid van de pom pen, die het water uit de verdedigings werken van de Siegfriedlinie moeten wegwerken. De plotselinge en hevige was van den Rijn heeft onverwacht in den Elzas een uit een militair oogpunt zeer bijzondere situatie geschapen. In den Elzas vormt deze rivier namelijk over een honderdtal km een scheiding tusschen de beide ver dedigingsstelsels. De meeste permanente versterkings- werken, Duitsche zoowel als Fransche, bestaan uit betonblokken. Met het oog op het overstroomingsgevaar bestaan zij in deze streek niet uit diepliggende ka zematten. De meeste blokken zijn op den dijk zelve. Door den was van den Rijn, die de laatste dagen al slijk aanvoert, waardoor de fortificaties aan weerszijden worden bedreigd, is de toestand der Duitsche versterkingswerken'veel hachelijker dan die der Fransche. De blokhuizen aan de Fransche zjjde zgn nog lang niet binnen het bereik van den stroom. Gisteren en in den afgeloopen nacht zijn aan het front tusschen Rjjn en Moe zel plaatselijk verbeteringen in de stellin gen aangebracht, zoo meldt Parijs. Op sommige punten kwamen overvallen voor. Vaker evenwel hebben de Duit schers zekere te zeer blootgestelde sail lanten, die zij te voren hadden bezet, ont ruimd. De Fransche troepen hebben er bijna zonder strijd weer bezit van geno men. De voornaamste activiteit heerscht, naar gebleken is, in het gebied ten Wes ten van Saarlouis (Saarlautern) en ten Zuiden van Saarbrücken, waar aan beide zijden tal van patrouilles optreden. Aan de rest van het front zijn de Duitschers, die voor het oogenblik niet schijnen te willen probeeren hun offensief te vervol gen, bezig hun nieuwe stellingen te orga- niseeren. De Duitsche communiqué's verklaren, dat een zeer groot aantal Franschen door de Duitschers zijn gevangen genomen. Deze bewering is volkomen onjuist zegt Parijs. De Duitschers hebben de hand kunnen leggen op een klein aantal gewonden of verdwaalden. Het Fransche legerbericht van gister avond zegt: „Vandaag groote activiteit van pa trouilles van weerskanten, vooral in het gebied ten Oosten van de Moezel. In de zelfde streek was onze artillerie buiten gewoon bedrijvig. Dit nummer bestaat uit 2 bladen. Binnenland. Slagkruisers en bommenwerpers voor Indië? Amerikaansche aankoop en in Indië. Buitenland. Turirije's pact met Engeland en Frank rijk geteekend. De conferentie der Noorsche Staten te Stockholm. Het hooge water belemmert de operaties aan bet Westfront. Een nieuwe Poolsche staat? Het geheel der ontvangen Inlichtingen bevestigt, dat de Duitschers op 16 Octo ber krachtig hebben aangevallen over een front van ongeveer 6 km Oostelijk van de Moezel en 30 km Oostelijk van de Saar. De aanvallen waren tegen een ledi ge ruimte gericht. De cavalerie-afdeellngen, die met en kele infanterie-deatchementen gebleven waren na het terugtrekken van het gros der divisies, welke wij' voor offensieve doeleinden in het begin September ge bruikt hadden, aanvaardden overeenkom stig de ontvangen orders den terugtocht bij het inzetten van het voorbereidende artillerievuur. Eén der detachementen, bestaande uit een officier en 50 onderofficieren en manschappen, werd door den vijand af gesneden. De mannen verdedigden zich moedig. Wij hebben op verschillende punten gevangenen gemaakt. Radio Paris heeft medegedeeld: „Wij vernemen uit Berlijn, dat Hitier verklaard heeft, dat hij bereid is een mil- lioen man op te offeren, om door het Fransche frónt heen te breken". Kalm wachten de Franschen den Duit- schen stormloop af. De ministers van luchtvaart van En geland en Frankrijk hebben gisteren op Franschen bodem een samenkomst ge had. De conferentie vormde een nieuwe manifestatie der Fransch-Britsche sa menwerking. KANONGEBULDER TEN WESTEN VAN SKAGEN. Er wordt uit Skagen, Noord-Jutland, gemeld, dat daar des middags en des avonds een hevig kanongebulder is ge hoord ten westen van Skagen. BRITSCH PASSAGIERSSCHIP GETORPEDEERD. Zestig opvarenden zouden vermist worden. „De Scheepvaart" meldt, dat op 200 mijl ten Z.W. van de Iersche kust het 7958 ton metende Britsche s.s. Sagaing langen tijd door een Duitsche duikboot is achtervolgd. Het schip verwittigde de Britsche admiraliteit en trachtte intus schen een veiligen afstand te bewaren. Te halfvier Woensdagnacht deelde de kapitein van het Amerikaansehe s.s. „Mobile City" mede, dat de „Sagaing" tot zinken was gebracht. Van de opva renden zouden 223 passagiers opgepikt zijn. Zestig opvarenden zouden vermist worden. De „Sagaing" kwam van Ran goon. DUITSCHE BOMMENWERPER NEERGEHAALD. Officieel wordt medegedeeld, dat twee Duitsche vliegers gisteren te Whitby (Yorkshire) zijn aangespoeld, nadat het bombardementsvliegtuig, waarin zij zich bevonden, boven de Noordzee was neergeschoten. De mannen bevonden zich in een op vouwbaar dinghy. Zij waren uitgeput. Een hunner had een beenwonde. Zij be vinden zich thans onder de hoede van de politie. De beide andere leden der be manning van het vliegtuig waren ge dood. De bommenwerper was Dinsdag omlaag geschoten. VERDRAG MET POLEN GOLD ALLEEN BIJ EEN AANVAL DOOR DUITSCHLAND. In antwoord op een vraag in 't Lager huis heeft Butler verklaard, dat 'het ver drag van wederzijdsc'hen bijstand tus schen Engeland en Polen slechts van toepassing was biji een Duit se hen aanval. Er is biji de onderhandelin gen bepaald, dat een aanval 1

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1939 | | pagina 1