Britsch-Fransoh verdrag met Turkije
reeds geteekeud.
mJfërvet'sP
"AKKERÏJH
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD.
Belangrijkste Nieuws.
VRIJDAG 20 OCT. 1939
54e JAARGANG - No. 17
Besprekingen en radio-redevoeringen te Stock
holm. - De operaties aan het Westelijk front.
Het hooge water veroorzaakt moeilijkheden.
Oe besprekingen te Stockholm.
De Koningin naar Apeldoorn.
Het hooge water belemmert de
operaties aan het Westfront.
Uitgave: N. V. Uitgevers-Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 2438
bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
j. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - HoofdredacteurR. ZUIDEMA
Abonnementsprijs 12.60 per kwortaai
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentlïn 30 cent per regel
Ingezonden mededeellngen 60 cent per regel
Kleine Advertentlën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
ONTSTEMMING TE BERLIJN.
Het Britsch-Fransche verdrag met
Turkije is reeds geteekend. Dat men in
Berljjn ontstemd is over het feit, dat de
onderhandelingen te Moskou, die onge
veer drie weken hebben geduurd, ten
slotte op niets uitliepen en dat zoo spoe
dig 't Britsch-Fransch-Turksch verdrag
tot stand kwam, is te begrijpen. Men is
is Duitsche kringen reeds zoo vriende
lijk aan Turkije het lot van Polen voor
te houden.
Te Berlijn ging men van de gedachte
uit, dat Engeland en Frankrijk op den
Balkan niets te maken hadden, omdat
dit gebied behoorde tot de Duitsch-Rus-
sische invloedssfeer. Dat aan de Turk-
sche kwestie groote beteekenis wordt
toegekend en dat hier een van de groote
belangen van Rusland en Duitschland in
't geding is, blijkt wel uit het feit, dat
de Duitsche gezanten in Turkije en Rus
land direct naar Berljjn ontboden zijn.
Wellicht lacht Mussolini in zijn vuistje
om deze wending van zaken!
WAT HET VERDRAG INHOUDT.
Het verdrag bepaalt:
1. De regeeringen van Frankrijk en
Engeland verplichten zich, Turkije bij te
staan, op de eerste plaats in geval van
een daad van aanval van eenige Euro-
peesche mogendheid en op de tweede
plaats in geval van een actie van een
Europeesche mogendheid, welke zal lei
den tot een oorlog in het gebied van de
Middellandsche Zee, waarbij Turkije be
trokken wordt.
2. Turkije belooft, Engeland en Frank
rijk te hulp te komen, op de eerste plaats
wanneer door een daad van aanval van
een Europeesche mogendheid vijandelijk
heden zich ontwikkelen in het Oosten van
de Middellandsche Zee en op de tweede
plaats, wanneer Engeland en Frankrijk
in vijandelijkheden worden gewikkeld,
tengevolge van hun garanties aan Roe
menië en Griekenland.
3. De drie regeeringen komen overeen,
overleg te plegen over een gemeenschap
pelijke actie, indien zich een van boven
genoemde gevallen voordoet.
Het verdrag is geldig voor een periode
van 15 jaar.
Het protocol van 't verdrag verklaart,
dat Turkije niet verplicht is, handelend
op te treden, indien dit Turkije zou wik
kelen in een oorlog met de Sovjet Unie.
CHAMBERLAIN OVER 'T VERDRAG.
Chamberlain heeft gisteravond in het
Lagerhuis medegedeeld, dat een Britsch-
Fransch-Turksch verdrag geteekend was
Het Lagerhuis ontving deze mededeeling
met gejuich.
Chamberlain herinnerde aan zijn ver
klaring van 12 Mei, toen hij' mededeelde,
dat de regeeringen van Engeland en Tur
kije waren overeen gekomen, een accoord
van wederkeerigen aard en op langen
termijn te sluiten.
Later werd besloten, dat het accoord
tot stand zou komen in den vorm van een
driezijdig verdrag tusschen Engeland,
Frankrijk en Turkije.
Ongeveer drie weken geleden is men
tot overeenstemming ten aanzien van de
bepalingen van het verdrag gekomen,
doch in overleg met de Fransche en de
Britsche regeering werd de onderteeke-
ning uitgesteld, daar de Turksche regee
ring hoopte, dat het bezoek van haar
minister van buitenlandsche zaken aan
Moskou tot een parallel-loopend verdrag
tusschen Rusland en Turkije zou kunnen
leiden.
De onderhandelingen van Saradjogloe
te Moskou zijn thans tijdelijk onderbro
ken.
De Turksche regeering
was van meening, dat ze
kere der voorstellen, die
haar gedaan waren, niet
te vereenigen waren met
de punten, waarover men
reeds overeenstemming
had bereikt met Turk ij e
eenerzijds en Frankrjj'k en
Engeland anderzijds.
Niettemin is zoowel door Moskou als
door Ankara gemeld, dat de betrekkin
gen tusschen Turkije en Rusland blijven
rusten op den grondslag van vriend
schap.
Intusschen heeft de Turksche regee
ring besloten, de onderteekening van het
Britsch-Turksche verdrag niet langer uit
te stellen en het verheugt mij u te kun
nen zeggen, dat het pact een half uur
geleden te Ankara geteekend is. (Luid
applaus.)
Attlee, de leider der arbeiderspartij,
zeide er van overtuigd te zijn, dat hij aan
aller gevoelens uiting gaf, wanneer hij
verklaarde- de verklaring toe te juichen.
Sprekende namens Sinclair, wenschte
sir Percy Harris, lid der liberale oppo
sitie, de regeering geluk.
Het is een buitengewoon groote vol
doening voor ons, dat Turkije aan onze
zijde staat in dezen strijd voor recht, or
de en fatsoen in de internationale aange
legenheden."
DE INDRUK TE PARIJS.
De aankondiging van de onderteeke
ning van het verdrag had in Parijs eerst
in den namiddag plaats.
De beurs had echter eerder lont ge
roken en toen daar verzekerd werd, dat
het verdrag nog gisteren zou geteekend
worden had onmiddellijk een aanzienlijke
verbetering van de stemming plaats en
boekten vooral de Fransche renten een
aanzienlijke stijging.
Men had aan de loyale houding van de
regeering van Ankara zeker niet getwij
feld, maar de lange duur der besprekin
gen met Saradjogloe hield toch de mo
gelijkheid in van nieuw uitstel.
De zeer langzame onderhandelingen
met Moskou deden veronderstellen, dat
Berlijn door de Russische bemiddeling
trachtte te bereiken, wat aan von Papen
ontsnapt was.
Het publiek vernam de onderteekening
met groote voldoening. De publieke opi
nie vat de onderteekening van het ac
coord als een zeer belangrijk feit op en
een échec van de Duitsche diplomatie.
Het accoord van Ankara zal ook een
diepen indruk maken op de Balkan-sta-
ten en het komt rechtstreeks Grieken
land en Roemenië ten goede, terwijl de
invloed van Berlijn op den Balkan er on
getwijfeld zeer door zal verminderen.
Turkije heeft in aanzienlijke mate zijn
prestige verhoogd, door zich niet te heb
ben laten intimideeren door de Duitsche
en Russische diplomatie.
EEN OFFICIEEL COMMUNIQUé.
Gisteravond werd het volgende com
muniqué gepubliceerd:
De koningen van Denemarken, Noor
wegen en Zweden, alsmede de president
van de republiek Finland, vergezeld van
de ministers van buitenlandsche zaken
van hun landen, zijn 18 en 19 October
1939 te Stockholm in conferentie bijeen
gekomen.
De conferentie heeft eerst den alge-
meenen toestand bestudeerd van het
standpunt der genoemde staten.
Zij heeft vooral de moeilijkheden onder
1 de oogen gezien, welke de huidige moei
lijke internationale toestand in den weg
kan leggen aan het bewaren van 't recht,
zelf te beschikken over hun neutrale po
sitie, welke deze landen steeds hebben
opgeëischt en bij 't begin van den oorlog
hebben bevestigd door hun neutraliteits-
verklaring.
De conferentie stelde eenstemmig
vast, dat de tegenwoordige regeeringen
in nauwe samenwerking besloten zijn
zich te houden aan een strikte neutra
liteit.
Zij eischen het recht op,
deze houding, welke berust
op de oprechte vreedzame
betrekkingen met de ande
re mogenhed en, geëerbie
digd te zien.
De op de conferentie van Stockholm
vertegenwoordigde regeeringen zijn
overeengekomen, dat voor den duur van
den huidigen oorlog, Denemarken, Fin
land, Noorwegen en Zweden in hun poli
tiek dezelfde gedragslijn zullen volgen,
als die, welke met succes, dank zij een
nauwe samenwerking, is toegepast gedu-
i rende den oorlog van 1914 tot 1918.
De conferentie heeft zich bovendien
bezig gehouden met de moeilijkheden,
welke handel en scheepvaart van de neu
trale mogendheden treffen tengevolge
van de maatregelen van de oorlogvoe
renden.
Zij is overeengekomen op dit gebied
samen te werken en om voort te gaan
met het toepassen van de beginselen,
welke zijn geformuleerd in het communi
qué van Kopenhagen van 19 Sept. 1939,
hierbij met alle landen de traditioneele
handelsbetrekkingen handhavend en el
kaar wederkeerig steun verleenend om
de ravitailleering van de Noordelijke lan
den te verzekeren.
De conferentie is eveneens overeenge
komen te besluiten, de tot stand geko
men samenwerking voort te zetten tus
schen de staten der Oslo-groep, alsook
met de overige neutrale landen, tot be
veiliging van de gemeenschappelijke be
langen.
De Scandinavische regeeringen herin
neren aan het verlangen by te dragen tot
het uit den weg ruimen van de interna
tionale moeilijkheden, dat reeds vóór het
uitbreken van de vijandelijkheden tot
uiting is gekomen door het feit, dat de
staatshoofden zich hebben aangesloten
bij den oproep van koning Leopold ten
gunste van den vrede.
Dit verlangen is gelijk gebleven.
DE RADIO-REDEVOERINGEN DER
NOORDSCHE VORSTEN.
Gistermiddag hebben de Scandinavi
sche staatshoofden voor de radio ge
sproken, waarbij als eerste Koning
Gustaaf van Zweden het
woord voerde.
Hij zeide o.a.: „De volken van Scan
dinavië wenschen in vrede te leven met
alle andere volken. Zij willen leven als
vrije naties. Zij wenschen derhalve, dat
geen enkele aanslag wordt gepleegd op
dit recht van één hunner, in vrede en
vrijheid te leven."
De koning gaf vervolgens den wensch
te kennen, te kunnen bijdragen tot het
herstel van den vrede en tot het uit den
weg ruimen van de geschillen, welke op
het oogenblik zooveel landen tegenover
elkaar stellen. Alle volken verlangen
oprecht naar vrede en vrijheid.
Wij hebben reeds bemerkt, dat de vij
andelijkheden ook de belangen van de
neutrale mogendheden aantasten.
Het is mijn diepste wensch, dat geen
Noordelijk land zijn recht om vreedzaam
te leven zal zien beknot.
Vervolgens nam de koning van Dene
marken het woord. Hij herinnerde
aan de bijeenkomst der drie koningen
van Scandinavië te Malmoe in 1914. Hij
bevestigde dat, evenals toen, de Scandi
navische volken bezield zijn met gevoe
lens van solidariteit en met dezelfde ver
langens hun neutraliteit te handhaven.
De president van de F i n s c h e repu
bliek prees zich gelukkig, dat Finland
zich heeft kunnen voegen bij de gemeen
schap van de Scandinavische landen als
de jongste van deze vrije volken en hij
dankte voor den diplomatieken steun
welke aan Finland is gegeven door de
andere Scandinavische landen.
Deze Scandinavische samenwerking,
voegde hij hieraan toe, wordt niet alleen
uitgedrukt in woorden, doch komt tot
uiting door de actie van de Scandinavi
sche volken, die thans erkennen een ge
meenschappelijk lot te hebben met Fin
land
Na nogmaals zijn dank te hebben uit
gesproken voor den steun en de bewij
zen van solidariteit, welke hij heeft ont
vangen, verklaarde hij te vertrouwen op
God, dat de rechtvaardige zaak van
Finland zal zegevieren.
„Finland" zoo besloot h ij
zijntoespraak, „is bereid
zijn onafhankelijkheid en
vaderlijk erfdeel te ver
dedigen. Het wil in vrede
leven op eigen grond. Het
vertrouwt, dat zijn mach
tige buur de verdragen,
welke reeds zijn gesloten,
zal eeibiedigen, opdat een
vreedzame regeling wordt
getroffen voor de ge
schillen.
Ten slotte sprak de koning van Noor
wegen. Deze koning hoopte, dat de vijf
Scandinavische landen, IJsland inbegre
pen, hun samenwerking op alle gebied,
geestelijk, economisch enz. zullen kun
nen voortzetten.
De Finsche president heeft Stockholm
om vier uur verlaten. Htf werd tot het
vliegtuig uitgeleide gedaan door koning
Gustaaf, den kroonprins, andere leden
van de koninklijke familie en de minis
ters van buitenlandsche zaken.
Het afscheid van Kallio was hartelijk
en duidelijk kwam de vriendschap tot
uiting, die bestaat tusschen de staats
hoofden der Noorsche landen en de per-
H. M. de Koningin is hedenochtend
met den gewonen trein van kwart voor
acht naar Apeldoorn vertrokken.
De Koningin heeft vandaag eenige
legeronderdeelen in Gelderland bezocht,
DE PRINS BEZICHTIGT HOSPITAAL
SCHEPEN.
Z. K. H. Prins Bernhard heeft heden
namens de Koningin eenige in aanbouw
zynde hospitaalschepen bezichtigd.
Prikkelbaar en opgewonden?
Neem 'n "AKKERTJE" - hel
werkt kalmeerend op Uw ge-
heele gestel en™ in korten tijd I
soonljjke vriendschap tusschen koning
Gustaaf en Kallio.
Uit Luxemburg wordt gemeld, dat het
water van de Moezel sterk stijgt en dat
het land langs de rivier grootendeels is
overstroomd. De Duitschers, die by de
Luxemburg8che grens liggen zijn koorts
achtig bezig met de verdedigingswerken
te versterken. 0.a. leggen zij diepe loop
graven aan en richten zij enorme prik
keldraadversperringen op.
De zware regenbui aan het Westelijk
front belet niet alleen de operaties op
het land, maar heeft tevens het water
in den Rijn doen stggen, die eveneens
buiten zqn oevers is getreden. Het schijnt
dat deze overstrooming den Duitschers
veel overlast veroorzaakt, want dag en
nacht hoort men het geluid van de pom
pen, die het water uit de verdedigings
werken van de Siegfriedlinie moeten
wegwerken.
De plotselinge en hevige was van den
Rijn heeft onverwacht in den Elzas een
uit een militair oogpunt zeer bijzondere
situatie geschapen. In den Elzas vormt
deze rivier namelijk over een honderdtal
km een scheiding tusschen de beide ver
dedigingsstelsels.
De meeste permanente versterkings-
werken, Duitsche zoowel als Fransche,
bestaan uit betonblokken. Met het oog
op het overstroomingsgevaar bestaan zij
in deze streek niet uit diepliggende ka
zematten. De meeste blokken zijn op den
dijk zelve.
Door den was van den Rijn, die de
laatste dagen al slijk aanvoert, waardoor
de fortificaties aan weerszijden worden
bedreigd, is de toestand der Duitsche
versterkingswerken'veel hachelijker dan
die der Fransche.
De blokhuizen aan de Fransche zjjde
zgn nog lang niet binnen het bereik van
den stroom.
Gisteren en in den afgeloopen nacht
zijn aan het front tusschen Rjjn en Moe
zel plaatselijk verbeteringen in de stellin
gen aangebracht, zoo meldt Parijs. Op
sommige punten kwamen overvallen
voor. Vaker evenwel hebben de Duit
schers zekere te zeer blootgestelde sail
lanten, die zij te voren hadden bezet, ont
ruimd. De Fransche troepen hebben er
bijna zonder strijd weer bezit van geno
men.
De voornaamste activiteit heerscht,
naar gebleken is, in het gebied ten Wes
ten van Saarlouis (Saarlautern) en ten
Zuiden van Saarbrücken, waar aan beide
zijden tal van patrouilles optreden. Aan
de rest van het front zijn de Duitschers,
die voor het oogenblik niet schijnen te
willen probeeren hun offensief te vervol
gen, bezig hun nieuwe stellingen te orga-
niseeren.
De Duitsche communiqué's verklaren,
dat een zeer groot aantal Franschen door
de Duitschers zijn gevangen genomen.
Deze bewering is volkomen onjuist zegt
Parijs.
De Duitschers hebben de hand kunnen
leggen op een klein aantal gewonden
of verdwaalden.
Het Fransche legerbericht van gister
avond zegt:
„Vandaag groote activiteit van pa
trouilles van weerskanten, vooral in het
gebied ten Oosten van de Moezel. In de
zelfde streek was onze artillerie buiten
gewoon bedrijvig.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Binnenland.
Slagkruisers en bommenwerpers voor
Indië?
Amerikaansche aankoop en in Indië.
Buitenland.
Turirije's pact met Engeland en Frank
rijk geteekend.
De conferentie der Noorsche Staten te
Stockholm.
Het hooge water belemmert de operaties
aan bet Westfront.
Een nieuwe Poolsche staat?
Het geheel der ontvangen Inlichtingen
bevestigt, dat de Duitschers op 16 Octo
ber krachtig hebben aangevallen over
een front van ongeveer 6 km Oostelijk
van de Moezel en 30 km Oostelijk van de
Saar. De aanvallen waren tegen een ledi
ge ruimte gericht.
De cavalerie-afdeellngen, die met en
kele infanterie-deatchementen gebleven
waren na het terugtrekken van het gros
der divisies, welke wij' voor offensieve
doeleinden in het begin September ge
bruikt hadden, aanvaardden overeenkom
stig de ontvangen orders den terugtocht
bij het inzetten van het voorbereidende
artillerievuur.
Eén der detachementen, bestaande uit
een officier en 50 onderofficieren en
manschappen, werd door den vijand af
gesneden. De mannen verdedigden zich
moedig.
Wij hebben op verschillende punten
gevangenen gemaakt.
Radio Paris heeft medegedeeld:
„Wij vernemen uit Berlijn, dat Hitier
verklaard heeft, dat hij bereid is een mil-
lioen man op te offeren, om door het
Fransche frónt heen te breken".
Kalm wachten de Franschen den Duit-
schen stormloop af.
De ministers van luchtvaart van En
geland en Frankrijk hebben gisteren op
Franschen bodem een samenkomst ge
had. De conferentie vormde een nieuwe
manifestatie der Fransch-Britsche sa
menwerking.
KANONGEBULDER
TEN WESTEN VAN SKAGEN.
Er wordt uit Skagen, Noord-Jutland,
gemeld, dat daar des middags en des
avonds een hevig kanongebulder is ge
hoord ten westen van Skagen.
BRITSCH PASSAGIERSSCHIP
GETORPEDEERD.
Zestig opvarenden zouden vermist
worden.
„De Scheepvaart" meldt, dat op 200
mijl ten Z.W. van de Iersche kust het
7958 ton metende Britsche s.s. Sagaing
langen tijd door een Duitsche duikboot is
achtervolgd. Het schip verwittigde de
Britsche admiraliteit en trachtte intus
schen een veiligen afstand te bewaren.
Te halfvier Woensdagnacht deelde de
kapitein van het Amerikaansehe s.s.
„Mobile City" mede, dat de „Sagaing"
tot zinken was gebracht. Van de opva
renden zouden 223 passagiers opgepikt
zijn. Zestig opvarenden zouden vermist
worden. De „Sagaing" kwam van Ran
goon.
DUITSCHE BOMMENWERPER
NEERGEHAALD.
Officieel wordt medegedeeld, dat twee
Duitsche vliegers gisteren te Whitby
(Yorkshire) zijn aangespoeld, nadat het
bombardementsvliegtuig, waarin zij
zich bevonden, boven de Noordzee was
neergeschoten.
De mannen bevonden zich in een op
vouwbaar dinghy. Zij waren uitgeput.
Een hunner had een beenwonde. Zij be
vinden zich thans onder de hoede van de
politie. De beide andere leden der be
manning van het vliegtuig waren ge
dood. De bommenwerper was Dinsdag
omlaag geschoten.
VERDRAG MET POLEN GOLD ALLEEN
BIJ EEN AANVAL DOOR
DUITSCHLAND.
In antwoord op een vraag in 't Lager
huis heeft Butler verklaard, dat 'het ver
drag van wederzijdsc'hen bijstand tus
schen Engeland en Polen slechts van
toepassing was biji een Duit
se hen aanval.
Er is biji de onderhandelin
gen bepaald, dat een aanval
1