Vrijdagmiddag rede van Hitier.
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD.
DONDERDAG 5 OCT, 1939
54e JAARGANG - No. 4.
Geen vredesvoorstellen van Mussolini?
Redevoeringen van Hallfax en Daladier.
Rust aan het Westelijk front.
Distributie van petroleum.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
Gemeenteraad van Middelburg.
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Ooes
Postrekening 44499 Telefoon 2418
bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J, J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
DirecteurHoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementaprijf fadO per
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentlën 30 cent per regel
Ingezonden medsdeellnget? ('0 r«n# prr ft&el
Kleine Advertontllin Dlniiingii en Vrijii«,gi
f Ö.7B bij vooruitbetaling
Advertentlën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
De Duitsche Rijksdag komt Vrijdag
middag om 12 uur bijeen voor het aan-
hooren van een verklaring der regee
ring.
Om plm. 12.20 u. Ned. tijd zal Hitier
spreken.
Verwacht wordt, dat deze rede een
einde zal maken aan de onzekerheid, die
nu heerscht over de zoogenaamde vre
desvoorstellen, waarover nu allerlei ge
ruchten de ronde doen.
De laatste hoop der Nazi's op succes
van het „vredes-offensief" verdween
snel, meldt Un. Press, toen de inhoud
van Chamberlain's Lagerhuisrede be
kend werd.
De algemeene indruk in goed ingelich
te kringen van neutrale waarnemers te
Berljjn is, dat Chamberlain's rede een
verwerping beteekent van mogelijke
Duitsch-Russisclie en Italiaansche „vre
despogingen".
In deze kringen voorziet men, dat
Duitschland tengevolge van het misluk
ken van het „vredes-offensief", een ge
weldig offensief van de luchtmacht en
de vloot zal inzetten, teneinde de blok
kade snel te breken en de oorlog tot een
snelle beslissing te brengen.
Onderwijl gaat men in Duitschland
door, zich economisch op een langen
duur van den orlog in te stellen.
OVER MUSSOLINI'S VREDESROL.
Het Italiaansche persagentschap Ste-
fani meldde:
Verscheidene Engelsche bladen heb
ben de mededeeling gepubliceerd, dat
de D.uee bezig zou zijn een ontwerp voor
een vredesconferentie te bestudeeren en
geven hierbij zelfs een lijst van de zeven
mogendheden, welke hieraan zouden
moeten deelnemen.
Dit bericht is van allen grond ont
bloot. In den huidigen stand van zaken
zal Italië een dergelijk initiatief niet ne
men.
Te Londen kent men aan deze verkla
ring groote waarde toe. Men brengt de
ze verklaring in verband met het feit,
dat na het bezoek van Ciano aan Berlijn
geen communiqué is uitgegeven en men
concludeert, dat de Duce heeft gewei
gerd de vredesplannen van Hitier te
steunen. Dit is van te meer beteekenis,
omdat Chamberlain verklaard heeft,
ieder voorstel te zullen onderzoeken in
het licht van de voorwaarden, die hij te
voren had omschreven.
Klaarblijkelijk voldeden de Duitsche
plannen aan deze voorwaarden niet en
heeft Mussolini besloten geen verant
woordelijkheid voor het indienen der
voorstellen te aanvaarden.
VERKLARING VAN HALIFAX.
In antwoord op de debatten, die gis
teren in het Engelsche Hoogerhuis zijn
gehouden, heeft lord Halifax, sprekende
over mogelijke vredesvoorstellen, ver
klaard: „Wanneer de Duitsche regee
ring, inplaats van bedreigingen te uiten,
mocht trachten ons tevreden te stellen
met verzekeringen, moet gezegd worden
dat verzekeringen van de
tegenwoordige Duitsche
regeering niet genoeg zijn"
Lord Snell, de leider der labour-oppo-
sitie, hield een felle rede tegen het nazi
regiem in Duitschland, dat volgens hem
van den aardbodem zal moeten verdwij
nen.
DE ROL VAN TURKIJE.
Sprekende namens de liberale oppo
sitie zeide lord Samuel: Turkije heeft op
grond van zijn aardrijkskundige ligging
een groot belang bij de Zwarte Zee en
Azië, hetgeen het behoorlijk in staat zou
stellen vriendschap te onderhouden met
den Sovjet, terwijl het terzelfder tijd een
groot belang heeft in de Middellandsche
Zee, hetgeen het er toe zou brengen om
prijs te stellen op den goeden wil en zoo
noodig op den bijstand van Engeland en
Frankrijk.
Lord Ponsonby zeide: „Wij' hebben
eenige verantwoordelijkheid jegens onze
oude vrienden: België, Nederland,
Denemarken, Zweden en Noorwegen.
Wanneer de oorlog mocht voortduren,
zou hun handel worden ontwricht, hun
bevolking uitgehongerd, hun schepen tot
zinken gebracht en zij zouden lijden.
ANTWOORD VAN HALIFAX.
In zijn antwoord op de debatten zeide
lord Halifax o.a.
„Vredesvoorstellen, van welken aard
ook, zullen overwogen worden in het
licht van drieërlei omstandigheden:
In de eerste plaats de omstandighe
den, waarin zij worden aangeboden. Ten
tweede, de regeering, waardoor zij naar
voren worden gebracht, en ten derde de
zekerheid, die men zou kunnen hechten
aan eenigerlei overeenkomst, die denk
baar bereikt zou kunnen worden."
Wat de regeering van Duitschland be
treft, hebben wij zeer bittere ervaringen
over haar karakter en methoden. Wat de
waarborgen voor de toekomst betreft,
hebben wij gezien, dat deze heerschers
in Duitschland achtereenvolgens inter
nationale documenten, die zij hadden on
derteekend, verwerpen en de meest fun-
damenteele beginselen van hun politiek
onderstboven keeren.
„De Britsche régeering heeft het dui
delijk gemaakt, dat, wanneer eenmaal
geweld en kwade trouw terzijde gesteld
zijn, zij bereid en verlangend is de han
den ineen te slaan met de anderen, met
inbegrip van Duitschland, voor het werk
van een werkelijken wederopbouw van
de wereld.
Het is echter onmogelijk te beginnen
eenigerlei vordering in die richting te
maken, tenzij er in de eerste plaats een
zekerheid bestaat, en tenzij de naties be
vrijd kunnen worden van de eeuwige
vrees voor een aanval van Duitschland
en van de noodzakelijkheid van gewel
dige bewapeningen voor haar defensie.
FRANKRIJKS OORLOGSDOEL.
De Fransche minister-president Dala
dier heeft -gisteren een uiteenzetting ge
geven van de oorzaken van den oorlog.
De minister-president begon met te
constateeren, dat, indien de onmiddel
lijke oorzaak van den oorlog 't Duitsch-
Poolsche conflict is geweest, de diepere
1 oorzaak is gelegen in den wil tot over-
heersching, welke Duitschland heeft ge
koesterd.
Daladier bracht hulde aan de pogin
gen van Mussolini tot het laatste oogen-
blik, om een catastrofe te bezweren.
Hierna behandelde hij den loop der
besprekingen met Turkije en wees op
den geest van vriendschap en loyaliteit,
welke het kenmerk zijn van de betrek
kingen tusschen Frankrijk en Turkije.
In het laatste deel van zijn verklaring
zette de minister-presidentde redenen
uiteen, waarom het noodzakelijk is den
oorlog voort te zetten.
Frankrijk wil niet langer leven in de
onzekerheid van de laatste jaren.
Frankrijlk weigert te bukken voor het
geweld en het voldongen feit.
Zij wil geen wapenstilstand tusschen
twee aanvallen, doch een duurzamen vre
de, welke volledig de nationale veiligheid
garandeert voor alle mogendheden.
RUST AAN HET WESTELIJK FRONT
Het Fransche legerbericht meldde gis
teren: „een kalme nacht, plaatselijke
aanvallen en patrouilles, die uitgezonden
werden."
Havas berichtte gisteravond:
Sinds 24 uur heerschte aan het front
van Rijn tot Moezel een volkomen kalm
te, welke ternauwernood werd verstoord
door de artillerie der beide tegenstan
ders, welke bij tusschenpoozen optrad.
Boven het geheele gebied van Moezel
en Saar is een hevige regen gevallen. De
laaghangende wolken en het slechte
zicht hadden de activiteit van de lucht
macht verminderd.
HET FRANSCHE LEGERBERICHT
VAN HEDENMORGEN.
Het Fransche legerbericht van heden
morgen luidt:
De artillerie was op verschillende pun
ten van het front bij tusschenpoozen in
actie.
BERLIJN WAARSCHUWT OOK
DENEMARKEN EN FINLAND.
De Duitsche regeering heeft thans
ook waarschuwingen gericht tot Dene
marken en Finland wegens „onbehoor
lijk gedrag bij de Fransche en Britsche
wateren."
Zooals men weet is een soortgelijke
waarschuwing gericht tot de regeerin
gen van Amerika en Zweden.
Wederom zijn een tweetal Zweedsche
schepen door Duitsche duikbooten aan
gehouden en opgebracht.
RUSLANDS BEDOELINGEN
De besprekingen tusschen Rusland,
Letland en Litauen worden nog voortge
zet.
De Litausche minister van buiten-
landsehe zaken, Urbsys, is na een on
derhoud met Molotof per vliegtuig naar
Kaunas teruggekeerd, waar een minis
terraad is gehouden.
Een hoofdartikel in het Russische
blad Iswestia schijnt te bevestigen, dat
Sovjet-Rusland, Letland en Litauen
zal vragen een pact van wederzijdschen
bijstand te teekenen met hun buurman.
Misschien zal deze het recht vragen een
of meer vloot- of luchtbases te vestigen
in Letlandsche havens.
CHINEEZEN ZOUDEN ZWARE
VERLIEZEN HEBBEN GELEDEN
IN HOENAN.
Volgens het communiqué van het Ja-
pansche expeditieleger in Midden-China
hebben Japansche troepen in het Noor
delijke deel der provincie Hoenan, in de
z.g. negende oorlogszone, slag geleverd
aan 42 divisies Chineesche troepen en
aan 14 dezer, waarbij 6 divisies van het
Chineesche centrale leger, een vernieti
gende slag toegebracht.
Ook 7 andere divisies hebben tamelijk
ernstige schade opgeloopen.
Aan dit communiqué wordt nog toege
voegd, dat de Chineezen 25.000 man aan
dooden hebben achtergelaten, terwijl
2500 man werden gevangen genomen.
De Japansche buit heeft 100 stuks
berggeschut, 30 houwitsers, 50 zware
machinegeweren, 200 Tsjechische ma
chinegeweren en 4000 geweren opgele
verd.
MET INGANG VAN EEN NADER TE
BEPALEN DAG.
Met ingang van een nader te bepalen
dag mag petroleum niet worden ge
kocht, verkocht en afgeleverd, dan met
inachtneming van de vastgestelde dis
tributieregeling.
De distributiedienst verstrekt op een
desbetreffende aanvrage aan ieder ge
zinshoofd voor zoover verbruiker van
petroleum voor huishoudelijke doelein
den, een petroleumdistributiekaart,
voorzien van doorloopend genummerde
bonnen, nadat de aanvrager heeft inge
leverd een nauwkeurig en naar waarheid
ingevulde en onderteekende vragenlijst.
Voor zoover, mede uit de ingeleverde
vragenlijst, blijkt, dat het gezin van het
gezinshoofd bestaat uit meer dan vier
personen, wordt den betrokkene, aan
wien reeds 2 of 3 petroleumdistributie-
kaarten zijn uitgereikt, op een desbetref
fende aanvrage behalve de hier bedoel
de, daarenboven een petroleumdistribu
tiekaart uitgereikt. De bonnen geven
recht op het koopen van petroleum. Zij
hebben een beperkte geldigheidsduur.
Aflevering van petroleum tegen inle
vering van een lossen bon is verboden en
de bon moet in tegenwoordigheid van
den leverancier van de distributiekaart
worden afgescheurd.
Uiterlijk op den eersten werkdag, vol
gende op den laatsten dag van den gel
digheidsduur van de bonnen, kan een
petroleumhandelaar of petroleum-klein-
handelaar deze bij den distributiedienst
van een distributiekring inleveren, vol
gens door dezen dienst te stellen rege
len.
De distributiedienst verstrekt tegen
over de aldus ingeleverde bonnen den
handelaar of kleinhandelaar een gewaar-
merkten bestelbon recht gevende op het
koopen van een hoeveelheid petroleum,
gelijk aan de hoeveelheid, vertegenwoor
digd door de bonnen, welke werden in
geleverd.
Aan den bestelbon wordt een geldig
heidsduur verleend van dertig dagen.
De directeur kan zoowel aan den ver
bruiker van petroleum voor industrieele
doeleinden als, in bijzondere gevallen,
aan den verbruiker van petroleum voor
huishoudelijke doeleinden op diens aan
vrage schriftelijk vergunning verleenen
tot het koopen van petroleum.
De bepalingen van de beschikking zijn
niet van toepassing op het koopen door,
of het verkoopen en afleveren aan be
voegde militaire autoriteiten en instan
ties.
VERVOERVERBOD
VAN KUNSTMESTSTOFFEN.
Binnen enkele dagen wordt een regeling
verwacht.
De Nederlandsche Tuindersbond heeft
een telegram gezonden aan den minister
van Economische Zaken, waarin wordt
aangedrongen op opheffing van het uit
voerverbod voor kunstmeststoffen, aan
gezien dit groote stagnatie veroorzaakt
Z. K. H. Prins Bernhard bracht Woensdag een bezoek aan de fabrieken der Mij. yoor
Papendrecht. De Prins bezichtigt de X-32.
vliegtuigbouw „Aviolanda" te
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Binnenland.
Distributie van petroleum.
De Raad van Middelburg besluit tot het
stichten van een abattoir.
De suikerbietencampagne begonnen.
Buitenland.
Morgen een redevoering van Hitier.
Halifax en Daladier aan het woord.
Geen vredesvoorstellen van Mussolini?
Rust aan het Westelijk front.
in de tuinbouwwerkzaamheden voor de
nieuwe teelten.
De Msb. vernam, dat binnen enkele
dagen een betreffende regeling kan wor
den verwacht.
PRINS BERNHARD BEZOEKT DE
KON. MARINE.
Z. K. EL Prins Bernhard heeft he'den
namens de Koningin onderdeden der
Kon. Marine te Amsterdam in ©ogen
schouw genomen.
SUPPLETOIRE BEGROOTING
DEFENSIEFONDS.
Voor 1938 12,79 millioen meer
aangevraagd.
In een suppletoire begrooting van het
Defensiefonds voor het dienstjaar 1938
stelt de minister van Defensie voor arti
kel 11 van den kapitaaldienst (bijdrage
aan den gewonen dienst) met 12.797.867
galden te verhoogen.
KUNSTSCHATTEN IN
SCHUILKELDERS IN DE DUINEN?
Het ligt in de bedoeling der regeering,
om de voornaamste Nederlandsche
kunstschatten uit de diverse musea on
der te brengen in een centralen bomvrij
en schuilkelder, welke in de Katwijksche
duinen zou worden aangelegd.
Sinds eenigen tijd zijn er reeds vele
kunstschatten uit de musea naar veili
ger plaatsen gebracht, doch deze bevei
liging is geenszins afdoende.
Vandaar, dat de regeering de moge
lijkheid heeft overwogen aan de voor
naamste kunstschatten een alleszins vei
lige plaats te geven in een ook tegen
bommen beveiligden kelder.
BRANDSTOFFEN IN DE LIJST
UITVOERVERBODEN OPGENOMEN.
De regeering heeft het noodig geoor
deeld de reeds bekend gemaakte verbo
den van uitvoer voor bepaalde goederen
aan te vullen met een uitvoerverbod
voor steenkolen, cokes, steenkoolbriket
ten, bruinkolen, bruinkoolbriketten, turf
eu turfbriketten.
ONDER DE WAPENEN BLIJVEN
VAN WEGENTROEPEN.
Ingediend is een ontwerp van wet tot
het onder de wapenen blijven van dienst
plichtigen.
In de memorie van toelichting zegt de
minister van defensie:
Na het voltooien van de mobilisatie en
de concentratie is het verkeer, o.m. ver
band houdende met den aan- en afvoer-
dienst van het leger, dermate toegeno
men, dat maatregelen moeten worden
getroffen om de wegen in het bijzon
der die, waarover in normale tijden wei
nig verkeer plaats vindt in behoorlij
ken staat te houden.
Het werd daarom noodig geacht een
aantal buitengewone dienstplichtigen
(plm. 700 man), die ervaring bezitten in
het onderhouden van wegen en uit dien
hoofde bestemd waren voor de wegen
troepen, bij Koninklijk besluit van 5 Sep
tember 1939 in werkelijken dienst te roe
pen.
VOORSTEL TOT STICHTING VAN
EEN ABATTOIR AANGENOMEN.
Gisteren vergaderde de Raad van Mid
delburg. Afwezig de heer Onderdijk.
De voorzitter deelde o.a. mede, dat
B. en W. uitzien naar een geschikt op
volger van wijlen den heer Hondius als
ambtenaar van den Burgerlijken Stand.
Hij vroeg den raadsleden het te zeggen
als zij iemand wisten.
Stichting Centrale Slachtplaats c.a.
Aan de orde kwam nu het plan inzake
stichting van een Centrale Slachtplaats
op een terrein aan den Seisweg, daarvoor
een crediet toe te staan van f250.000; een
voorschot tot dat bedrag te aanvaarden
van den Bijksdienst voor de werkverrui-
