Rede van Churchill.
H. M. de Koningin te Amsterdam
EERSTE BLAD.
MAANDAG 2 OCT. 1939
54c JAARGANG - No. 1
Fransche vorderingen - Engeland roept
250.000 man op - Een vredesstap van
Mussolini - Verscherping van den duik
bootoorlog - Duitsche Rijksdag bijeen
geroepen.
Fransche vorderingen ten Z.W. van
Saarlautern.
Belangrijkste Nieuws.
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Yorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 2438
bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs f250 per kv '-taól
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0-20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per 'egel
Ingezonden mededcelingen cent p« regt-i
Kleine Advertentlën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
„NU WIJ BEGONNEN ZIJN, ZULLEN
WIJ TOT HET EINDE VOORTGAAN".
Churchill, de Britsche minister van
marine, heeft gisteravond voor den Brit-
schen omroep een rede gehouden, waar
in hjj een overzicht gaf van de eerste
oorlogsmaand.
Drie belangrijke dingen hebben zich,
aldus Churchill, voorgedaan.
In de eerste plaats is Polen onder den
voet geloopen door twee der groote mo
gendheden, die het land sinds 150 jaar
in boeien hielden, doch zijn geest niet
konden overwinnen. De heldhaftige ver
dediging van Warschau toont, dat de
Poolsche ziel niet verwoest kan worden.
In de tweede plaats heeft Rusland zijn
macht aangewend voor het volgen van
een koudbloedige politiek van eigenbe
lang.
Er is een Oostelijk front ontstaan,
waar Duitschland niet durft aan te val
len.
Toen Von Ribbetrop de
vorige week naar Moskou
ontboden werd, moest hij
er kennis van nemen en er
mee instemmen, dat de
plannen der nationaal'
socialisten ten aanzien
van de randstaten en de
Oekraine begraven moes
ten worden.
Het nationale belang van Rusland valt
samen met de Britsche en Fransche be
langen, daar het niet in overeenstem
ming met de Russische veiligheid is, dat
het nat. soc. Duitschland de Balkansta-
ten onder den voet zou loopen of het
Slavonische volk in ZuidOost-Europa
zou onderwerpen. Geen van deze drie mo
gendheden zou kunnen toelaten, dat Roe
menië, Zuid-Slavië, Burgarije en boven
al Turkije onder den hiel der nazi-boeka
niers zouden komen. Door een mist van
verwardheid en onzekerheid kunnen wij
een zeer eenvoudige belangengemeen
schap ontdekken, die tusschen Engeland,
rarikrij'k en Rusland bestaat en moet
erhinderen, dat de nat. socialisten de
lam van den oorlog tot in de Balkan-
anden en Turkije dragen.
Hitier heeft de waarschuwing gekre-
ert van het Oosten en Zuid-Oosten van
Europa af te blijven.
OE DUIKBOOTOORLOG.
Het derde belangrijke feit, de duikboot-
aanval op het leven van Engeland, heeft
I tot dusver geen succes gehad. De Brit
sche vloot jaagt dag en nacht op de
i duikbooten.
In de afgeloopen week is geen enkel
Engelsch schip tot zinken gebracht of
zelfs maar gemolesteerd en Engeland
heeft< thans 150.000 ton zeer gewenschte
leveranties meer gekregen dan het geval
zou zijn geweest indien de oorlog niet
was uitgebroken.
Ongetwijfeld hebben sommige duik
booten er de voorkeur aan gegeven zich
te verwijderen en onbeschermde neutrale
schepen van Noorwegen en Zweden tot
zinken te brengen.
Ik hoop, dat de dag zal komen, aldus
Churchill, waarop de admiraliteit de
schepen van alle landen zal kunnen uit-
noodigen zich bij de Britsche convooien
te voegen en deze schepen op hun reizen
zal kunnen beveiligen, tegen een redelijke
vergoeding.
De regeering is eenstemmig in haar
besluit het maximum aan inspanning te
vragen, waartoe het Britsche volk in
staat is. En, wat ook mag gebeuren, vol
te houden tot de beslissende overwinning
behaald is.
Gij hebt de kracht van het parlement
de vorige week kunnen waarnemen, toen
een reusachtige begrooting, die een jaar
geleden iedereen tot woede zou hebben
gebracht, met snelle en krachtige vast
beradenheid werd aanvaard. Een groot
leger is reeds naar Frankrijk gegaan.
Britsche troepen worden op groote schaal
georganiseerd. Het Britsche volk is vast
besloten schouder aan schouder te staan
met het prachtige leger der Fransche
republiek en met haar te deelen, wat tot
ons zal komen. Het is mogelijk, dat in
dit land groote onheilen uit de lucht zul
len komen. Wij zullen ons best doen om
ons daarvan goede rekenschap te geven
en wij moeten ons steeds herinneren, dat
de beheersching der zeeën ons in staat
zal stellen reusachtige hulpbronnen uit
Canada en de nieuwe wereld aan te wen
den.
De regeering heeft aanwijzingen gege
ven voor de voorbereiding op een oorlog
van tenminste drie jaar. Dat beteekent
niet, dat de zege niet in korter tijd be
haald zou kunnen worden. Dat hangt af
van de vraag, hoe lang Hitier en zijn
slechte menschen, wier handen bevlekt
zijn met bloed, hun greep op het gedweeë
ongelukkige Duitsche volk kunnen hand
haven. Hitier kon zeggen, wanneer de
oorlog zou beginnen, doch hij of zijn op
volgers kunnen niet zeggen, wanneer de
strijd zal eindigen. De oorlog begon toen
hjj het wilde, en zal slechts eindigen wan
neer wij er van overtuigd zijn, dat hij
genoeg gehad heeft. De eerste minister
heeft ons oorlogsdoel omschreven in be
woordingen, die niet verbeterd en niet
vaak genoeg kunnen herhaald worden.
„De verlossing van Europa van de voort
durende en terugkeerende vrees voor de
Duitsche agressie en de handhaving van
de onafhankelijkheid en vrijheden der
Europeesche volken". Daarvoor strijden
de volken van Engeland en Frankrijk.
Nu wij begonnen zijn, zullen wij met
Gods hulp en in de overtuiging, dat wij
de verdedigers zijn van beschaving en
vrijheid tot het einde voortgaan.
Tenslotte tellen Engeland en Frankrijk
in het moederland alleen, tezamen 85 mil-
lioen zielen. Deze menschen zijn eensge
zind en overtuigd van hun plicht. Het
nazidom met al zijn tyrannieke machts
middelen beheerscht niet meer dan 85
miljoen menschen, wan wie ten minste 16
millioen, de veroverde Tsjechen, Slowa-
ken en Oostenrijkers, die ineen krimpen
onder zyn wreede juk en door geweld
onderhouden moeten worden. Wq hebben
de oceanen en de verzekering, dat wij de
uitgebreide latente macht der Britsche
en Fransche rijken op de beslissende pun
ten kunnen doen wegen. Wij hebben den
vrijwillig gegeven, geestdriftigen steun
van 20 millioen Britsche burgers in de
zichzelf besturende dominions Canada,
Australië, Nieuw-Zeeland en Zuid-Afrika
Wij hebben het hart en de moreele over
tuiging van Britsch-Indië aan onze zijde.
Wij gelooven aanspraak te kunnen ma
ken op het respect en de goede gezind
heid der wereld, in het bijzonder van de
Vereenigde Staten.
ENGELAND ROEPT EEN KWART
MILLIOEN MAN ONDER DE
WAPENEN.
Gisteren is een Koninklijke proclama
tie uitgevaardigd, krachtens welke met
zekere uitzonderingen alle mannelijke
Britsche onderdanen, die zich op 1 Octo
ber in Groot-Brittannië bevonden en op
dien datum den leeftijd van 20, maar nog
niet dien van 22 jaar bereikt hadden,
voor de weermacht kunnen worden opge
roepen.
De uitvaardiging van de koninklijke
proclamatie beteekent de oproeping van
een kwart millioen man.
Volgens Havas zullen de jongemannen
van 20 en 21 jaar waarschijnlijk eerst in
November worden opgeroepen, doch zij
moeten zich reeds eerder laten inschrij
ven.
Een communiqué van het opperbevel
van de Duitsche weermacht van
gisteren meldt:
In het Westen was het
artillerievuur van den
v ij and vooral in de omge
ving van Saarbrücken ster
ker; verder valt er geen noemenswaar
dige gevechtsactie te melden.
In het Westen werden twee Fransche
en tien Britsche vliegtuigen omlaag ge
schoten en boven de Noordzee werden
twee Britsche toestellen vernield.
De Duitsche luchtmacht verloor twee
vliegtuigen.
Het Fransche oorlogscommuniqué
van Zondagmorgen luidt als volgt
Verbetering van onze
stellingen in de streekten
Zuidwesten van Saarlouis
(Saarlautern).
Het Fransche legerbericht van gister
avond meldt: De dag is kalm verloopen.
Ten oosten van de Saar was de artillerie
aan beide zijden actief.
H. M. de Koningin heeft Zaterdag een
bezoek gebracht aan Amsterdam.
In de morgenuren werd de Spoorweg
tentoonstelling bezocht.
Vervolgens werd het Korps Vrouwe
lijke Vrijwilligers in oogenschouw geno
men. Bjj een rondgang door de verschil
lende dienstlokalen toonde Hare Majes
teit groote belangstelling voor elk onder
deel der organisatie.
Tenslotte werd nog een bezoek ge
bracht aan het Olympisch Stadion, waar
een overzicht gegeven werd van wat er
zooal georganiseerd is en tot stand ge
bracht, om de hoofdstad zoo goed moge
lijk paraat te maken tegen de gevaren
die haar uit de lucht zullen bedreigen
wanneer onverhoopt de oorlogsramp ook
over ons ons land zou komen.
Er was bij dit bezoek vrij veel pu
bliek aanwezig, maar het gaf blijk oog te
hebben voor den ernstigen achtergrond
van dit gebeuren. Dit neemt niet weg
dat de Koningin bij Haar aankomst har
telijk werd toegejuicht, waarna het Wil
helmus werd gezongen.
Om ruim vier uur heeft H.M., na bij
het afscheidnemen van Haar groote in
genomenheid met en waardeering voor
het geziene getuigd te hebben, het Sta
dion, onder de hartelijke toejuichingen
van het publiek dat zich buiten verza
meld had, veriaten.
PRINS BERNHARD OP INSPECTIE.
Z.K.H. Prins Bernhard heeft namens
H. M. de Koningin heden onderdeelen
van de le divisie van de Kon. Land
macht in oogenschouw genomen.
Bij' de verkenningsvluchten der gealli
eerden is gebleken, dat Duitsche troepen
geconcentreerd worden bij Kehl, tegen
over Straatsburg en in den driehoek Frei-
burg-Constanz-Bazel.
Duitschland is begonnen, aldus Un.
Press, met het treffen van toebereidse
len, om ernst te maken met den strijd
tegen de westelijke mogendheden, wan
neer en de Duitschers geven thans
zelf toe dat dit waarschijnlijk is het
„vredesoffensief" van het rijk geen re
sultaten heeft.
LUCHTGEVECHTEN BOVEN DE
SIEGFRiEDLINIE.
De Engelsche minister van voorlich
ting heeft gisteravond meegedeeld, dat
vijf Britsche verkennings
vliegtuigen boven deSieg-
friedlinie een groot ge
vecht met vijftien Duit
sche Messerschmidt-ge-
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Binnenland.
De „Jan van Gelder" loopt op een mijn.
Drie doodteni, drie vermisten en enkele
gewonden.
H. M. de Koningin te Amsterdam.
Vordering van suiker.
Buitenland.
Rede van Ohurc'hill.
Ciano te Berlijn.
Luchtgevechten en artillerie-bedrijvigheid
in het Westen.
Engeland roept Yi millioen recruten op.
De Russische actie in de Oostzee-landen.
De houding van Turkije.
vechtstoestellen hebben
gehouden. De minister voegt hier
aan toeDe Britsche vliegers hebben ver
liezen geleden, doch in hun eerste oor
logservaring hebben zij weer de oude ge
vechtskwaliteiten getoond. De Britsche
vliegtuigen hadden opdracht gekregen 'n
bijzondere stelling achter de Duitsche
linie in het sterkst verdedigde deel van
de Saarwerken, te verkennen. De lucht
doelbatterijen openden een hevig sper
vuur, doch de Britsche vliegtuigen kwa
men daar met succes doorheen.
Toen zij zich op een behoorlijken af
stand van de grens op een hoogte van
meer dan 6000 m bevonden, kreeg de es
cadrilleleider den vijand in het oog. Van
achter een mistbank naderden negen ge
vechtsvliegtuigen, die 700 m hooger vlo
gen. Aan de rechterzijde zetten zes an
dere toestellen den aanval in. De verken
ning moest volbracht worden en de Brit
sche escadrille vloog dan ook door. Toen
het gevecht begon onthulde de vijand
zijn tactiek. De Duitsche toestellen ver
braken hun formatie en concentreerden
achtereenvolgens op alle Britsche vlieg
tuigen een massavuur. Het was hun tac
tiek naar beneden te komen en onder den
staart der Engelsche vliegtuigen te ko
men. Het hevige gevecht duurde 35 mi
nuten. Drie Engelsche toestellen werden
neergeschoten, een vierde maakte een
noodlanding, doch men heeft waargeno
men, dat acht leden van de twaalf kop
pen tellende bemanningen der vliegtui
gen zich door middel van hun valscherm
konden redden.
De escadrilleleider bleef over en zette
zijn werk voort. Hij verwijderde zich van
het geconcentreerde vijandelijke vuur,
doch bleef den koers, die voor de verken
ning noodig was, volgen. Intusschen
bleef het geschut in den staart van het
toestel vuurtdurend vuren. Een regen
van kogels trof het leidende Messer-
schmidt-toestel, dat brandend neerstort
te. Een tweede Duitsche machine ging in
vrille naar beneden terwijl een zwarte
rook uit de neus opsteeg. De 13 overblij
vende Duitsche vliegtuigen gaven den
strijd op. De navigator gaf den bestuur
der den koers voor den terugtocht aan,
H. M. de Koningin inspecteert tijdens Haar rondgang door het stadion te
Amsterdam de ledieru van den beschermingsdienst der gemeente-telefoon.
Reuter meldt uit Parijs, dat de Fran
sche vorderingen gedurende het week
einde ten Zuid-Westen van Saarlautern
over een front van anderhalve mijl van
het front zijn verloopen.
Het bezette gebied ligt in den hoek,
welke de samenvloeiing van de Nied en
de Saar vormt. Het plateau beheerscht
de vallei van de Saar en de steden Saar
lautern, Pachten, Roden en Wallerfangen
De Fransche troepen hebben, naar Reu
ter meldt, reeds vijftig Duitsche dorpen
veroverd, waarvan vier een bevolking
van meer dan 6000 zielen heibben.
Bij den aanval van Donderdag j.l. op
het gebied tusschen Perl en Borg is het
Fransche front ongeveer 7 km naar vo
ren geschoven. De Fransche verliezen
sedert het begin van den oorlog zijn lager
dan bij een enkele plaatselijke operatie
tijdens den vorigen oorlog.
De openbare schuilplaatsen hadden de belangstelling van H. M. de Koningin,
toen Zij 'Zaterdag in Amsterdam vertoefde. D'e vorstin tijdens de bezichtiging
van de schuilplaats in het Weteringplantsoen.