N.V. Hindrikse C— Bank Goes
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD.
Belangrijkste Nieuws.
Agentschap
MAANDAG 25 SEPT. 1939
53e JAARGANG - No. 303
Heftiger Duitsche aanvallen aan het
Westelijk front - Mussolini aan het
woord - De duikbootoorlog.
Einde Zomertijd.
Toespraak van Mussolini.
Grooter activiteit op het Westelijk
front.
Uitgave: N. V. Uitgevers-Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 2438
Jljkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
j, J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R, ZUIDEMA
Abonnementsprijs !3.<I0 per k~.ri-<sa!
Weekabonnementen voor Middclluirg
Goes en Vlissingcn f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advcrtentiëu 30 cent ncr r«gel
lugc/.oiuicit meucdcclingeii 00 cent viigri
Kleine Advcrtcnilëii Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Volgens de Times heeft Warschau
Zondag het hevigste bombardement se
dert het begin van de vijandelijkheden
te doorstaan gehad. Batterijen van zwa
re kanonnen, naar schatting meer dan
honderd, onderhielden sedert Zaterdag
een aanhoudend vuur op alle belangrijke
deelen van de stad. Een ziekenhuis, waar
gewonde militairen en burgers werden
verzorgd, viel in puin en vele patiënten
vonden den dood.
Het aantal dooden Zondag door het
bombardement veroorzaakt, gaat over
de duizend en kan misschien in duizen
den worden geteld.
De verdedigers van Warschau tarten
het bombardement en verklaren, dat zij
door blijven vechten tot den laatsten
man. Blijkbaar is het lot van Polen tot
de verdedigers van de hoofdstad niet
doorgedrongen.
Havas meldt nog uit de Poolsche
hoofdstad
De kerk van den Verlosser werd tij
dens de Mis getroffen. Vele geloovigen
werden gedood of gewond, doch de pries
ter bleef voortgaan met het opdragen
van de Mis. Verder zijn de zijvleugels
van een ziekenhuis, dat met het Roode
Kruis gemerkt was, verwoest, waarbij
vele soldaten, vrouwen en kinderen ge
dood zijn. De technische hoogeschool, de
nationale schouwburg en andere gebou
wen staan in vlammen. De bevolking is
vastbesloten tot het einde te strijden.
Volgens een bericht van de Duitsche
radio zou een Duitsch infanterie-deta-
chement na een verkenning in een voor
stad van Warschau gedwongen zijn ge
worden terug te trekken.
Het Poolsche legercommando heeft
de laatste dagen in radio-telefonische
verbinding gestaan met de troepen, die
sedert het uitbreken van den oorlog te
genstand bieden op het schiereiland
Hela, waar de Duitsche aanvallen wor
den opgevangen door moderne verdedi
gingswerken. De te land en ter zee aan
gevallen Poolsche troepen, die niet ster
ker dan een bataljon zijn, hebben tot
dusverre alle aanvallen afgeslagen. Zij
beschikken nog over levensmiddelen en
munitie.
AANVALLEN OP BURGERBEVOL
KING IN POLEN.
Biddle, de Amerikaansche ambassa
deur te Warschau, is te Parijs aangeko
men. Hij heeft onmiddellijk den Pool-
schen ambassadeur ontvangen. In een
onderhoud met een vertegenwoordiger
van Havas heeft Biddle verteld over de
tragische dagen, die hij in Polen beleefd
had. Reeds in Februari had hij op aan
dringen van de Poolsche regeering voor
geval van oorlog twee villa's gehuurd in
een plaats, gelegen op 18 km van War
schau en zonder eenig militair object,
een fabriek of zelfs maar een Weichsel-
brug in de nabijheid. Hier waren de em-
ployé's van de ambassade met hun ge
zinnen onderdak gebracht.
Op zekeren ochtend liet een vliegtuig
hier elf bommen vallen, waarvan er vijf
ontploften.
Steden zonder militaire waarden, waar
naar de Duitschers wisten, het diploma
tieke corps zich bevond, werden gebom
bardeerd, terwijl op de burgerbevolking
machinegeweervuur geopend werd. „Het
schijnt, dat de Amerikaansche kenteeke-
nen op onze auto's er slechts toe dien
den, de Duitsche vliegers aan te trekken.
Wij zijn een tiental malen achtervolgd en
drie of viermaal met machinegeweer
vuur bestookt.
De tactiek der Duitschers was als
volgt
De vliegtuigen bombardeeren hun ob
jecten, doch, wanneer een stofwolk de
aanwezigheid van een convooi auto's
verried, vielen zij de wagens met hun
mitrailleurs aan. De bestuurders der
vliegtuigen waren in doorsnee twintig
jaar oud.
Een trein, die gezinnen van ambtena
ren vervoerde, werd 72 maal gebombar
deerd. Voortdurend moesten vrouwen en
kinderen in de bossehen vluchten en
wanneer zij naar den trein terugkeerden
werden zij met machinegeweervuur be
stookt. Het is duidelijk aldus vervolg
de Biddle dat welbewust getracht
werd de burgerbevolking te terrorisee-
ren en daardoor het moreel der soldaten
te drukken.
Volgens zekere schattingen werden
5000 vliegtuigen voor dit doel gebruikt.
Drie dagen voor zijn vertrek waren ten
minste 300 toestellen neergeschoten.
DE SOVJET-TROEPEN BEREIKEN
DE GRENS VAN LETLAND.
De Times meldt van de Litausche
grens
De Sovjet-troepen bezetten Zaterdag
Tourment, het eerste Poolsche station
voorbij de Letlandsche grens in de rich
ting van Wilna. Tot heden waren de
Russen de Letlandsche grens zelden
dichter dan 15 K.M. genaderd. Poolsche
vluchtelingen begonnen verleden week
Maandag Letland binnen te stroomen,
maar Dinsdag verminderde hun aantal
en Woensdag hield de intocht heelemaal
op. Er zijn tot nu zoowat 1800 Poolsche
vluchtelingen in Letland.
Tot heden hadden de Russen, in te
genstelling met den toestand aan de
grens van Litauen, geen contact ge
zocht met de Letlandsche grens. Met de
bezetting van Tourment gaan de Russen
nu blijkbaar ook deze opening sluiten.
De methode, die de Russische troepen
volgen bij de bezetting van Wit-Russi-
sche steden en stadjes die geen weer
stand bieden, is gewoonlijk als volgtZe
zenden een of twee militaire motorrij
ders of een auto met enkele soldaten
naar de te bezetten plaats. De Sowjet-
soldaten plakken biljetten op huizen en
heiningen, waarin de a.s. bezetting door
de Russische troepen wordt aangekon
digd en waarin hun, die er de voorkeur
aan geven, wordt toegestaan de plaats
te verlaten. Velen vooral in de grensstre-
den maken hiervan gebruik en zoeken
een schuilplaats ergens op het omlig
gende land of probeeren zich over de
grens in veiligheid te stellen. Voor hen,
die dieper in het land wonen is de kans,
om te ontkomen aan de Russische pa
trouilles, die het bezette land doorzoe
ken, uiterst gering. Den dag na de aan
komst van de soldaten met de motor be
gint de eigenlijke bezetting, die met
meer of minder ceremonieel gepaard
gaat. De roode vlag wordt geheschen
en daarop volgen vergaderingen in de
open lucht, waarin de instelling van een
provinciaal of een plaatselijk Sowjet- en
andere bestuurslichamen worden aange
kondigd.
Het bezette gebied wordt overstroomd
met Sowjet-lectuur en de portretten van
de leiders in Rusland.
Volgens de nieuwe Sowjet-pers in
Poolsch Rusland hadden de Sowjettroe-
pen Vrijdag al 120.000 Poolsche gevan
genen gemaakt met een oorlogsbuit van
380 kannonnen en 1400 machinegewe
ren. Deze pers erkent, dat de Poolsche
troepen hier en daar, o.a. in Grodno,
wanhopig weerstand hebben geboden.
PLAATSELIJKE SOVJETBESTUREN
GEVORMD.
De boeren in de Poolsche Oekraine be
trekken de rijke huizen van hun landhee-
ren, aldus kondigde het radiostation van
Moskou aan. Waar de landeigenaars nog
in hun huizen gevonden waren, werden
zij gearresteerd. Velen van hen hebben
echter de vlucht genomen en houden zich
schuil in bossehen en moerassen.
Het Roode Leger heeft plaatselijke af-
deelingen van boeren gevormd, die jacht
moeten maken op deze vluchtelingen.
Zoodra zij gevonden zijn, worden zij te
ruggebracht naar de steden en dorpen,
waar zij in de gevangenis moeten wach
ten op hun vonnis, dat over hen zal uit
gesproken worden wegens het „exploi-
teeren van de werkende klasse".
De plaatselijke overheden worden om
gezet in sovjet-comité's. In het stadje
Bartsjewo bijv. is de Poolsche gemeente
raad vervangen door een dergelijk comi
té, waarin twee loonboeren, een timmer
man en een arbeider zitting hebben.
Overal is order gegeven, dat de roode
vlag moet worden uitgestoken en dat
plakkaten moeten worden aangebracht,
waarop hulde wordt gebracht aan Stalin.
Het land, de levensmiddelenvoorraad
en de persoonlijke bezittingen van de
landeigenaren worden verdeeld onder de
boeren.
De Duitschers en de Russen voeren in
de door hen bezette gebieden een ver
schillende tactiek. De Duitschers nemen
de Inwoners gevangen en dwingen hen
met de bajonet werk te verrichten!
De Russen daarentegen laten de men-
schen voor een groot deel vrij en trach
ten hen te winnen.
De aanwezigheid van de twee groote
legers in Polen vormt een ontzaglik pro
bleem, maar de Polen zijn vast besloten,
beide indringers eens van hun gebied te
verjagen.
Volgens de laatste berichten uit War
schau wordt er nog steeds hevig gevoch
ten. De grootste slag vindt plaats tus-
schen Warschau en Modlin.
DUITSCH LEGER BERICHT.
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakt bekend:
De veldtocht in Polen is geëindigd. In
een aaneengesloten reeks, vernietigende
slagen, waarvan de grootste en beslis-
sendste slag in de Weichselbocht was, is
het Poolsche millioenenleger verslagen,
gevangen genomen of uiteen gedreven.
Geen enkele der Poolsche actieve of re-
serve-divisies, geen enkele der zelfstan
dige brigades etc. is aan dit lot ontko
men.
Slechts brokstukken van afzonderlijke
corpsen konden zich door te vluchten
naar de moerasgebieden van Oost-Polen
aan de onmiddellijke vernietiging ont
trekken. Zij worden daar verslagen door
de Sovjet-Russische troepen.
Van de geheele Poolsche weermacht
strijdt op het oogenblik nog slechts een
minimaal restant op een hopeloozen post
in Warschau, in Modlin en op het schier
eiland Hela.
DE HOUDING VAN DUITSCHLAND.
De Fransche pers ziet in de verdeeling
van Polen tusschen Duitschland en de
Sovjet-unie een teeken van zwakte van
het nationaal-socialistische Duitschland.
Lucien Bourgues schrijft in de „Petit
Parisien", dat het verbazingwekkend is
te constateeren, hetgeen door de pers in
de neutrale landen wordt bevestigd, dat
Duitschland zulk een enormen prijs be
taalt voor het verdrag tusschen von Rib-
bentrop en Molotof. Hitier moet wel
ernstig gevreesd hebben voor de blok
kade, om niet alleen te hebben toege
staan, dat de Russen Polen binnentrok
ken, doch ook toe te staan, dat de bolsje
wisten zich vestigen aan den Weichsel
en de Karpathen. Uit deze wanhoops
daad blijkt de verwarring van zijn geest.
Gustave Herve schrijft in „La Vic-
toire", dat door de Russische interventie
een einde is gekomen aan den droom
van de ijzeren garde in Roemenië, om
met behulp van Duitschland koning Ca
rol van den troon te stooten.
Hoe de grensvaststelling precies zal
worden, is natuurlijk van ondergeschikt
belang. Wat de kaartjes in groote trek
ken geven, is voldoende om ze met ver
bijstering te doen bekijken. De eerste ge
volgtrekking, die zich opdringt, is wel
de vraag hoe hachelijk Berlijn zijn posi
tie wel moet hebben ingezien om het ac-
coord von Riddentrop-Molotof met zulk
een prijs te betalen.
Alleen de vrees voor de blokkade-ge
volgen en de verwachtingen van de eco
nomische diensten, die Berlijn van Mos
kou hoopt te krijgen, kunnen daartoe ge
leid hebben.
Het conflict met de Westersche groote
mogendheden moet den leider van het
Derde Rijk wel voor oogen hebben ge
staan en de vrees daarvoor moet hem ge
bracht hebben tot de enorme concessies,
die zijn eigen drang naar
de Zwarte Zee komen ver-
ij delen, de sovjets tot het
centrum van Europa doen
doordringen tot in de Kar
pathen en tot aan den
Weichsel.
Wat Hongarije betreft, dat in Hitier
den slagboom tegen het bolsjewisme
bleef zien en waar de verbijstering wel
moet groeien, meent men, dat de vrees
van dien staat niet gering moet zijn,
zich nu neus tegen neus tegenover de
sovjet-unie te bevinden, die nimmer zijn
verlangen zijn invloed tot de Adriatische
Zee uit te strekken, heeft verborgen ge
houden. En voor de Balkanstaten moet
de bezorgdheid niet minder groot zijn.
Hongarije zou daarvoor de aangewezen
toegang zijn, die door niemand anders
versperd zou kunnen worden dan door
Italië, dat maar matig zal apprecieeren,
dat een zoo onrustige en gevaarlijke
buurman als de bosjewisten zijn, hun
zee komen opeischen.
MOSKOU'S DOELEINDEN?
De „Japan Times" wijdt een beschou
wing aan den Europeeschen toestand, in
welke het blad, sprekende over Rusland,
schrijft
Fundamenteel ligt het belang van
Moskou er in, de mogendheden van West
OP 8 OCTOBER A.8.
De Minister van Binnenlandeche Za
ken heeft bij rondschrijven de aandaoht
der gemeentebesturen gevestigd op het
Kon. besluit van 24 Februari, waarin
o.m. Is bepaald, dat In 1939 de zomertijd
zal eindigen op 8 October, te 3 uur v.m.
Europa alle uitgeput te zien door onder-
lingen oorlog.
Een beslissende overwinning van
Duitschland zal een bedreiging voor de
toekomst van Sovjet-Rusland beteeke-
nen, terwijl het ook niet gaarne zou zien
dat de Engelsche en Fransche strijd
krachten zegevierend uit den strijd kwa
men. Het onmiddellijke streven van Mos
kou gaat uit naar een verlenging van den
oorlog met alle middelen.
Wanneer de mogendheden in Westelijk
Europa door en door vermoeid zijn door
wederzijdsche aanvallen, wordt het pres
tige van Sovjet-Rusland uiteraard in
drukwekkender en sterker.
EEN DREIGEMENT?
Zaterdag heeft Mussolini in het Palaz
zo Venezzia een toespraak gehouden tot
de fascistische leiders uit Bologna, waar
in hij o.a. zeide:
„Wij ontmoeten elkaar op het oogen
blik op een stormachtig oogenblik, waar
op niet alleen de kaart van Europa, doch
misschien ook die van de werelddeelen
op het spel staat.
Niets is natuurlijker, dan dat deze
groote gebeurtenissen en hun terugslag
in Italië ook onder ons emoties hebben
opgewekt.
Het Italiaansche volk weet, dat het
den loods niet moet storen, vooral niet,
wanneer hij bezig is te sturen in storm
achtig weer en het weet ook, dat het hem
niet elk oogenblik vragen moet stellen
over den koers.
Indien ik op het balkon zou verschij-
i nen en het Italiaansche volk bijeen roe
pen, dan zou dit niet zijn om het den
toestand uiteen te zetten, doch om het,
zooals is geschied op 2 October 1935 en
9 Mei 1936, beslissingen, ik zeg beslis
singen mede te deelen, welke historische
beteekenis hebben. Op het oogenblik is
dit niet het geval. Onze politiek is vast
gesteld in de verklaring van 1 Septem
ber en er is geen reden om dit te wijzigen
Dit beantwoordt aan onze nationale
belangen, aan onze verdragen en politie
ke overeenkomst en aan het verlangen
van alle volken, ook het Duitsche, het
geen is: tenminste het conflict te locali-
seeren.
Bovendien, nu Polen geliquideerd is,
is Europa in werkelijkheid niet in oorlog
De massa's van de legers zijn nog niet in
contact geweest. Men kan den schok ver
mijden door zich rekenschap te geven,
dat de wil om de positie, welke door de
geschiedenis en de natuurljke dynamiek
van het volk veroordeeld is, te handha
ven of erger nog te herstellen, een jdele
hoop is.
Het is zeker met de wijze bedoeling het
conflict niet uit te breiden, dat de regee
ringen van Londen en Parijs nog niet
gereageerd hebben op het Russische vol
dongen feit, doch door zoo te handelen
hebben zjj hun moreele rechtvaardiging,
welke ten doel had het Duitsche voldon
gen feit te herzien, gecompromitteerd.
In een toestand als de huidige, vol van
ontelbare onbekenden, is spontaan onder
de massa van het Italiaansche volk een
leus ontstaan zich militair voor te be
reiden voor iedere eventualiteit, zooveel
mogelijk de vredespogingen te steunen
en waakzaam en zwijgend te arbeiden.
Ziedaar de fascistische stijl, dit moet zijn
en is ook de stijl van het Italiaansche
volk.
In deze rede wordt het Italiaansche
standpunt, dat het thans tijd zou zijn om
den oorlog te beëindigen, waarbij Polen
dan zou moeten worden opgeofferd, voor
het eerst officieel tot uiting gebracht.
Mag men nu dit verband leggen, dat
indien de Westelijke democratieën geen
gevolg zouden geven aan den Italiaan-
schen wenk om vredesonderhandelingen
te beginnen, Mussolini het oogenblik ge
komen zou achten om in te grijpen?
Met andere woorden, zou Italië, wan
neer eenmaal werkelijk de strijd in het
Westen met groote heftigheid gaat be
ginnen zich aan de zijde van Duitschland
scharen De nabtfe toekomst zal het lee-
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Binnenland.
Duitsch vliegtuig boven Nederland?
Weer drie maal per week naar Indië?
Buitenland.
Warschau hevig gebombardeerd.
De bezetting van Polen.
Heftiger Duitsche aanvallen in het
Westen.
De duikbootoorlog.
Telef. 24!O
ren, doch zéker is het, dat na deze
rede de Franschen nog
meer dan tevoren goed
zullen doen hun grenzen
in het Zuidoosten en ook
de grens tusschen Tunis
en Lybië niet te verzwak
ken.
Wat de voorloopige verdeeling van
Polen tusschen Rusland en Duitschland
betreft, daarop geven de bladen te Rome
niet veel commentaar, doch het is dui-
dèlijk, dat men in Italië niet erg geest
driftig kan zijn voor een regeling, waar
bij het bevriende Hongarije aan het rijk
der Sovjets komt te grenzen en waarbij
Rusland een invloed in den Balkan dreigt
te verkrijgen, die het zelfs vóór den we
reldoorlog nooit in die mate bezeten
heeft.
NOG ALTIJD VERWACHT ROME
VOORSTELLEN VAN HITLER.
De Times meldt uit Rome:
Mussolini's rede doet veronderstellen,
dat hij de mogelijkheid voorziet, dat Ita
lië niet altijd in staat zal zijn de houding
die het op het oogenblik aanneemt, te
handhaven.
Het Italiaansche vredesoffensief, dat
was verzwakt, is na Mussolini's rede
weer met nieuwe kracht ingezet.
De verwachting te Rome is, dat de
voorstellen, die van Hitier tegemoet
worden gezien, zullen worden gedaan
zoodra de beschikbare Duitsche troepen
uit Polen naar het Westen zijn overge
bracht, maar voordat daar een ernstig
Duitsch tegenoffensief wordt onderno
men.
Welingelichte kringen te Londen zijn
van meening, dat de grondtoon van de
door Mussolini te Boulogna gehouden re
devoering gematigd was. Zij juichen zijn
verklaring toe, dat Italië neutraal zal
blijven en een uitbreiding van het con
flict zal vermijden. Natuurlijk wordt het
feit, dat Italië op alle gebeurlijkheden
voorbereid is als een natuurlijke voor
zorgsmaatregel, welke voor alle neutrale
landen van Europa geldt, aanvaard.
De Daily Herald schrijft, dat de Pool
sche nederlaag geen wijziging brengt in
de vastbeslotenheid van het Britsche en
Fransche volk. Deze volken hebben be
sloten de wereld te beveiligen tegen ag-
gressie. Zij zullen den oorlog voortzetten
tot het nationaal-socialisme voor goed
is ondergegaan.
De Daily Express zegt, dat Engeland
niet Duitschland maar het Hitlerisme
wil uitroeien.
ZAL ITALIë VECHTEN AAN
DUITSCH LANDS ZIJDE?
Sommige Japansche bladen verwach
ten dat Italië in den Europeeschen oor
log aan de zijde van Duitschland mee
zal vechten. De militaire waarnemers
zijn evenwel van oordeel, dat het voor
Italië moeilijk is reeds dit jaar aan den
oorlog deel te nemen, aangezien zijn ben
zinevoorraden nog niet zijn aangevuld.
In Februari heeft Italië een overeen
komst gesloten met de Sovjet-unie tot
levering van schepen tegen betaling in
benzine ten bedrage van een milliard
lire.
Nu de Duitschers aan het Westelijk
front zich hebben kunnen versterken en
nu ook Hitier er is aangekomen neemt
hier de activiteit toe.
