De opperste Oorlogsraad weer bijeen
Rotterdamsche Lloyd
H.V. Hendrikse C= Bank Goes
In de lijn van Goljjn.
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD.
Het verzet in Polen.
Een Turksch-Russisch pact?
De duikbootoorlog.
Belangrijkste Nieuws.
Agentschap
ZATERDAG 23 SEPT. 1939
53e JAARGANG - No, 302
De tegenstand der Polen.
Artillerie-strijd in het Westen.
De duikbootoorlog.
Turksch-Russisch bijstandpact?
„Geheime wapenen" in den oorlog.
De toestand in Roemenië.
Telef. 2410.
De ongeregeldheden in Tjechië.
Uitgave: N. V. Uitgevers-Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, üoes
Postrekening 44455 Telefoon 2438
bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijs 12.60 per kwartaal
Weekabonnementen voor Midoelburg
Goes en Vllssingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentlën 30 cent per regel
Ingezonden mcdedeelingen 00 cent per ge!
Kleine Advertentlën Dinsdngs en Vrijdag»
0.75 bij vooruitbetaling
Advertentlën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
De aan de Tweede Kamer aangebo
den Nota betreffende den toestand van
's R\jks financiën, heeft velen verrast.
By sommigen was het een verrassing
van aangenamen, bij anderen een ver
rassing van zeer onaangenamen aard.
Om dit te verstaan moeten wij met
onze gedachten even terug naar de po
litieke geschiedenis van den laatsten
tijd.
Onze lezers weten er alles van.
In roomsche en roode en rose krin
gen heerschte een sterke oppositie te
gen het kabinet-Colijn, een oppositie die
zeer speciaal gericht was tegen Dr Co-
lijn en Mr de Wilde.
De door deze mannen gevoerde fi-
nancieele politiek werd scherp ver
oordeeld. Er deugde niets van.
De teekening die gegeven werd van
den financieelen toestand heette veel
te somber. Het was, zoo heette het, vol
strekt niet zoo erg als het werd voor
gesteld.
En de gevolgde politiek, waarbij een
gepaste zuinigheid werd betracht, ook
ten opzichte van op zichzelf begeerens-
waardige zaken, werd als gevaarlijk
voor onze volkskracht afgeschilderd. Er
moest veel meer actief worden opgetre
den. Het geld moest rollen en al rol
lende zou dat geld ryke vruchten af
werpen.
Men rustte dan ook niet voor het
Kabinet-Colijn was weggewerkt.
En de vreugde was groot, toen bleek
dat in het nieuwe Kabinet ook enkele
roode ministers waren opgenomen.
Het beloofde land was nog wel niet
geheel bereikt, maar het ging nu toch
in de goede richting. Een nieuwe koers,
zoo heette het, was ingeluid. Eindelijk
zouden dan nu de zoolang en met zoo
veel kracht gestelde eischen worden
vervuld.
Niet zonder spanning werden dan ook
de Troonrede en de verschijning van de
Millioenennota tegemoet gezien.
Tot nu toe was omtrent de nieuwe
koers nog weinig uitgelekt, maar nu zou
men zwart op wit zien, welke grondige
hervormingen werden aangebracht.
Niet gering evenwel is de teleurstel
ling, nu uit genoemde staatsstukken ge
bleken is, dat er, wat de groote lijnen
betreft, niets maar dan ook niets ver
anderd is.
De schildering die het Kabinet geeft
van den financieelen toestand is niet
minder somber dan wat door Minister
de Wilde werd uiteengezet.
Ondanks het voorzichtige beheer van
het Kabinet-Colijn, waarvan het nieuwe
ministerie thans kan profiteeren, wordt
in de millioenenota gewaagd van de t o-
renhooge schuld en de
sterk opgevoerde heffin
gen, die spreken van een ver
zwakt weerstandsvermo
gen.
En met het Kabinet-Colijn, blijkt het
Kabinet-de Geer, overtuigd van een
sluitende begrooting.
Van verschillende door het vorig
Kabinet in uitzicht gestelde maatregelen
wordt zelfs niet gerept.
En nieuwe belastingplannen worden
aangekondigd tot ongeveer eenzelfde
bedrag als door Minister de Wilde werd
gedaan, maar met dit verschil, dat
thans met de belangen van de groote
gezinnen in mindere mate reke
ning wordt gehouden.
Er is uit den aard der zaak verschil
in onderdeelen. Maar wat de hoofdza
ken betreft, kan voorzoover thans een
oordeel mogelijk is, geconstateerd wor
den, dat het gaat in de lijn van
C o 1 y n.
Volkomen terecht wordt dan ook door
de „N. R. C r t." opgemerkt:
„M en vraagt zich, bij le
zing zoowel van de f i -
nancieele beschouwin
gen als van de richtlij-
nen der sociale politiek,
alleen in verbazing af,
waarom het vijfde Kabi-
net-Colijn zoo smadelijk
moest worden wegge-
ja a g d.
j De houding van de heeren de Wilde
en Colijn, welke tot het einde van het
positief-christelijke kabinet heeft geleid,
is door deze Millioenennota volko
men gerechtvaardig d."
En wij verstaan het, als het hoofd
orgaan van de S.D.A.P. zucht, dat het
voorshands achterwege laten van alle
nieuwe uitgaven op den gewonen dienst,
ook die, waarvan de urgentie zich in de
laatste jaren in toenemende mate heeft
opgedrongen, by velen ongetwijfeld een
gevoel van teleurstel
ling zal hebben gewekt.
Gisteren is een bijeenkomst van den
oppersten oorlogsraad in Engeland ge
houden.
De vergadering werd bijgewoond door
Daladier, Dautry, Gamelin en admiraal
Darlan voor Frankrijk en Chamberlain,
Halifax en Chatfield voor Engeland.
De ontwikkelingen sedert de bijeen
komst op 14 September werden bestu
deerd en er werd van gedachten gewis
seld over haar gevolgen voor den toe-
komstigen loop der gebeurtenissen.
Er bestond volledige overeenstemming
over den te volgen koers, zoowel om het
hoofd te bieden aan deze ontwikkelin
gen, als om de geallieerde plannen uit te
voeren.
De raad bestudeerde de kwestie der
munitie en ravitaileering en er werd
overeenstemming bereikt over de werk
wijze om te komen tot een coördinatie en
vervolmaking van de door beide regee
ringen te treffen regelingen.
DRIE HAARDEN VAN VERZET.
In Polen bestaan nog drie haarden van
tegenstand van het Poolsche leger, niet
tegenstaande het feit, dat de Duitsche en
Russische legers elkaar zijn genaderd.
De aanval van de Russen heeft evenwel
êen hereeniging van de Poolsche legers
onmogelijk gemaakt.
Twee Poolsche legers staan onder
commando van de generaals Sosno-
kowski en Sikorski. Het eerste strijdt bij
Grodno en het tweede in het Zuiden.
In het Zuiden bevinden zich ook Duit
sche en Russische gemotoriseerde afdee-
"Dgen, zoodat in dit gebied een mengel
moes van troepen bestaat.
De Poolsche tegenstand in het Noor
den, onder leiding van generaal Sosno-
kowski, wordt geboden door de troepen
die oorspronkelijk den rechtervleugel
van het Poolsche leger vormden, ver
sterkt door de troepen, die na den aan
val van de Duitschers bij de Narew wer
den teruggeslagen. Hierbij bevindt zich
veel cavalerie.
Het gebied waar generaal Sosno-
kowski strijdt, is gunstig voor de Polen.
Het is een bosch- en waterrijk land.
Het derde centrum van tegenstand is
Warschau en Modlin.
Warschau is wederom door zwaar ge
schut gebombardeerd. Twee Duitsche
toestellen werden neergeschoten.
Een Duitsche aanval werd afgeslagen
waarbij talrijke krijgsgevangenen wer
den gemaakt. In den Oostelijken sector
is de artillerie in actie, terwijl van den
Westelijken sector geen Duitsche bedrij
vigheid gemeld wordt.
De burgemeester van Warschau heeft
in een radiorede hulde gebracht aan den
heldenmoed van de bewoners van War
schau in hun strijd tegen den aanvaller.
Gisteravond zijn 70 bommen op de stad
gevallen; 700 personen werden gedood.
In Lwow bestaan nog haarden van
tegenstand in het centrum. Verder werd
nog heftig gestreden bij Kutno.
In het Oosten rukt het roode leger
langzaam op, doch zonder ernstigen te
genstand te ondervinden.
In het Russische legerbericht van 22
September wordt gezegd:
In het Westen van Wit-Rusland heb
ben de roode troepen de stad Bialystok
en Brest Litowsk bezet. Zij zijn begon
nen met het zuiveren van de bosschen
ten N.W. van Gradno van de overblijf
selen van de Poolsche troepen. Volgens
onvolledige gegevens zijn van 1721
September 120.000 soldaten en officie
ren van het Poolsche leger gevangen ge
nomen. 380 stukken geschut en 1400 ge
weren werden buitgemaakt.
ACCOORD TE MOSKOU TUSSCHEN
RUSLAND EN DUtTSCHLAND.
Officieel wordt medegedeeld, dat de
Duitsche en Russische regeeringen te
Moscou tot overeenstemming zijn geko
men over de demarcatielijn tusschen de
Duitsche en de Russische legers. Deze
lijn zal loopen langs de rivieren Pisia,
Narew, Weichsel en San.
Volgens deze demarcatielijn bezetten
dus de Russische troepen ongeveer de
helft van Polen. Daarin liggen de ste
den Wilna, Bialystok, Brest-Litovsk,
Lublin en Lemberg.
Deze lijn is echter slechts de grens
tusschen de beide legers en zal waar
schijnlijk niet samenvallen met de poli
tieke grenslijn, waarover de besprekin
gen nog voortduren.
Het Duitsche nieuwsbureau meldt:
„Naar van goed ingelichte Duitsche
zijde wordt medegedeeld, is de nu be
kend gemaakte Duitsch-Russische de-
markatielijn in beginsel reeds vastge
steld vóór het begin der Duitsche mili
taire tegen-maatregelen tegen Polen,
voor het geval deze noodzakelijk moch
ten worden.
Hierbij' is men van Duitsche zijde, naar
verder wordt vernomen, uitgegaan van
de opvatting, dat het niet de taak van
het Duitsche leger was zooveel mogelijk
Poolsch gebied te bezetten dan wel het
Poolsche leger in zoo kort mogelijken
tyd te vernietigen. Dat doel is bereikt".
ACTIVITEIT
WEER IETS TOEGENOMEN.
De dorpen tusschen de beide versterk
te linies aan het Westfront, waarvan
daan reeds alle burgers vertrokken zijn,
werden gisteren den geheelen dag ge
bombardeerd door de vesting- en veld-
batterijen van de Franschen, zoowel als
van de Duitschers.
De activiteit van de artillerie aan het
Westelijk front is weer iets toegenomen,
maar geen van beide legers heeft een
zwaren aanval gewaagd.
Het zwaarste kanonvuur was gecon
centreerd in de Blies-vallei, waar de
Duitschers den gemakkelijksten toegang
tot de Siegfriedlinie trachten te blokkee-
ren en in de beboschte heuvels bij Saar-
brücken, waar de Fransche kanonnen
zyn opgesteld.
Van het front in Polen komt steeds
meer materiaal naar het Westen. Blijk
baar uit vrees voor een Fransche bezet
ting van Saarbrüeken en een aanval op
de Blies-vallei hielden de Duitschers zon
der onderbreking alle wegen, waarlangs
een aanval ondernomen zoukunnen wor
den onder vuur.
Eer het Duitsche materiaal volledig
van Polen naar het Westelijk front zal
zijn overgebracht, zullen nog wel een
paar weken verloopen.
Bovendien hebben de spoorwegen in
Duitschland te kampen met gebrek aan
rollend materiaal.
De eerste officieele vermelding van de
activiteit der Britsche koninklijke lucht
strijdkrachten in Frankrijk geschiedt in
een kort communiqué van het ministerie
van voorlichting, waarin wordt ver
klaard
Onze luchtmacht in Frankrijk heeft
bij haar operaties op 20 September een
Duitsch gevechtsvliegtuig omlaag ge
schoten.
Het Fransch communiqué van gister
avond luidt:
De dag was kalm op het geheele front.
De maritieme strijdkrachten gaan
voort, met goed resultaat de convooien
te beschermen en de vijandelijke onder
zeeërs te achtervolgen.
VERLIEZEN DER FRANSCHE
LUCHTMACHT.
Van bevoegde Fransche zyde wordt
ontkend, dat de Duitschers zooals zij
beweren bij de gevechten van Donder
dag drie ballons en' zeven vliegtuigen
hebben neergeschoten. Deze cijfers, al
dus de Fransche lezing, vormen het
totaal der Fransche verliezen sedert
het begin van den oorlog.
BRITSCHE TREILER RAMT PER
ONGELUK EEN DUIKBOOT.
Een Engelsche trawler heeft gister
middag geheel per ongeluk een Duitsche
duikboot geramd, die na de botsing on
middellijk zonk. Even tevoren was de be
manning van den trawler door kruisers
gewaarschuwd voor de aanwezigheid
van onderzeeërs in de nabijheid, doch het
schip vervolgde full speed zijn weg.
Plotseling kwam er een schok, de
voorsteven van den trawler werd om-
hooggeworpen en de boot kwam tot vol
komen stilstand, hoewel de machines op
volle kracht werkten. Spoedig daarna
kwam er een groote olievlek op het wa
ter, die niet van den trawler afkomstig
(was.
De diplomatieke medewerker van Reu
ter meldt uit Londen
Er bestaat goede technische reden
voor het officieele vertrouwen in de be
kwaamheid om doeltreffend op te treden
tegen de duikbootbedreiging. Ingevolge
de nieuwe methoden is het geen overdrij
ving te zeggen, dat terwjl in den vorigen
oorlog veertien torpedobootjagers ge
bruikt konden worden voor de jacht op
duikbooten, thans twee dezer schepen
het doeltreffender kunnen verrichten.
VREEMDE DUIKBOOTEN BUITEN
AMERIKAANSCHE KUST.
President Roosevelt heeft tegenover
vertegenwoordigers van de pers ver
klaard, dat twee buitenlandsche duik
booten gezien zijn op zee: een buiten de
Zuidelijke grens van Alaska en een op
5070 mijl buiten de Zuidpunt van
Nieuw Schotland. Toen journalisten
naar de nationaliteit van de duikbooten
vroegen, maakte Roosevelt er zich met
een grapje af en zei „Zwitsersch".
IS DE „BREMEN" TE MOERMANSK?
De Duitsche consul-generaal te New
Orleans heeft verklaard, dat de „Bre
men" zich veilig en wel in de haven van
Moermansk bevindt.
Het schip werd in volle zee gecamou
fleerd en meed de gebruikelijke routes.
Twaalf dagen wist de „Bremen" uit het
vaarwater der vijandelijke oorlogssche
pen te blijven.
DE ENGELSCHE ZWARTE LIJST.
Op de Engelsche „zwarte lijst" komen
278 namen voor. Van deze 278 namen
zijn er meer dan 100 van Zuid-Ameri-
kaansche personen en firma's. Volgens
de wet nopens de handei met den vijand
is het verboden zaken te doen, met op
de lijst voorkomende namen, waaronder
ook firma's voorkomen in tal van neu
trale Europeesche mogendheden, Ne
derland komt met tien namen op
de lijst voor.
Reuter meldt, dat de Turksche minis
ter van buitenlandsche zaken, Sarajog-
loe, vergezeld door den sovjet-ambassa
deur in Turkije, naar Moskou is vertrok
ken, om te onderhandelen over een
TurkschRussisch pact van wederzyd-
schen bijstand.
WAT HITLER BEDOELDE.
Wat bedoelde Hitier, toen hij Dinsdag
j.l. in zijn rede te Danzig over „het ge
heime wapen van Duitschland" sprak?
De vermaarde Britsche geleerde, pro
fessor A. M. Low, meent hierop het vol
gende antwoord te kunnen geven:
„Hitier bedoelt een krachtiger duik
bootcampagne tegen schepen van alle
mogendheden, neutrale en niet-neutrale,
en massa-luchtaanvallen op de burger
lijke bevolkingen. De professor dreef
voorts den spot met het gerucht, dat
Duitschland met den z.g. doodenden
straal zou gaan werken, want volgens
de leer der physica is zulks practisch
niet mogelijk. Ook acht hij de kans ge
ring, dat Duitschland over krachtige
bacteriën-bommen zou beschikken, die
vernieling en verderf zouden zaaien in
het land, waar zij terechtkomen. „De
voorzorgsmaatregelen, die wij genomen
hebben", aldus de professor, „zijn zóó
degelijk, dat dergelijke bommen slechts
weinig of geen schade zouden uitrich
ten.
Ik ben van meening, dat Hitier niet
over de middelen beschikt om op het ge-
wenschte oogenblik met een afschrik
wekkend wapen aan te komen. Daaren
tegen kan ik naar waarheid verklaren,
dat, indien Groot-Brittannië het zou
willen, het op het vereischte tijdstip Hit-
Ier afschrik zou kunnen inboezemen."
„Zonder eenige overdrijving kan ik
verklaren", zoo vervolgde hij, „dat de
bewapening van de Britsche strijdkrach
ten aanmerkelijk verder is, dan men be
kend gemaakt heeft. Onze bewapening
is verwonderlijk goed. Indien de Sieg
friedlinie geen wereldwonder is, ver
trouw ik, dat zij door de Britsche ar
tillerie in elkander zal gekraakt wor
den."
TALRIJKE LEDEN VAN DE
VROEGERE IJZEREN GARDE
TERECHT GESTELD.
Naar het D. N. B. uit 'Boekarest meldt,
hebben de autoriteiten na den moord op
minister-presaldlent Galinescu zeer scher
pe vergeldingmaatregelen genomen tegen
leden van de vroegere IJzeren Garde. In
bijna alle steden zijn talrijke vroegere
Binnenland.
De begrooting van Sociale Zaken.
Rykssteun aan Landbouw en Visschertf.
De exploitatie van de Wieringermeer.
Buitenland.
De geallieerde opperste oorlogsraad weer
byeen.
Het verzet der Polen.
De duikboot-oorlog.
Een Turksch-Russisch bystandsverdrag?
Gardisten gearresteerd en hier en daar
ook doodgeschoten. In het concentratie
kamp van Miercurea Ciucului in Zeven
bergen, waar mien sedert anderhalf jaar
ruim honderd toonaangevende leden van
de IJzeren Garde een verblijfplaats had
aangewezen, zijn er volgens het D'. N. B.
44 Idoodgesdhoten.
Ook Havas meldt uit Boekarest, dat in
de provincie talrijke terechtstellingen
hebben plaats gehad.
In diplomatieke kringen te Parijs, al
dus Havas, verbaast men zich over de
Duitsche propaganda, welke vertellen
durft, dat Calinescu op aanstichten van
Engeland vermoord is. Te Parijs merkt
men op, dat de gardisten, die de gruwel
daad verrichtten, zich bedienden van me
thoden, welke aan de nationaal-socialis-
tische identiek zijn. Er zijn tal van be
wijzen, dat de gardisten bij' de verkiezin
gen van 1937 geld en materiaal uit
Duitschland kregen.
AANTAL SLACHTOFFERS REEDS
HOOG.
Op gerond van wat ons van welinge
lichte Tsjechische zijde is medegedeeld,
kunnen wij verzekeren, aldus de Maas
bode, dat de Duitsche logenstraffing van
de berichten omtrent den opstand in
Tsjecho-Slowakije volkomen in strijd is
met de waarheid.
Er heerscht in Tsjecho-Slowakije een
guerrilla, welke slechts kan vergeleken
worden met de Spaansche> guerrilla tegen
Napoleon, den gruwelijksten strijd van
dien aard, diei ooit gevoerd is.
Deze strijd is niet alleen gericht tegen
de Duitsche troepen, doch tegen iederen
Duitschen militair persoonlijk, die den
Tsjechen in handen valt of in een stille
zijstraat onder het bereik van zijn mes
of revolver komt. Het aantal slachtoffers
onder die Duitsche soldaten en officieren
is reeds hoog.
De leiders van de guerilla stellen zich
op het standpunt, dat zij geen oorlog voe
ren maar een nationalen opstand tegen
een vreemden indringer, dien zij niet op
bun bodem dulden.
Be militaire medewerker van de „D'aily
Telegraph" hecht groote beteekenis aan
Idie uitbarsting in Tsjecho Slowakije.
Deze schrijver beweert, dat een opstand
■van dezeni aard nooit volkomen onder
drukt kan worden door meedoogenlooze
strafmaatregelen. De opstandelingen heb
ben het voordeel, dat 'geheel de bevolking
op hun hand is.
ZOMERTIJD OOK IN FRANKRIJK
VERLENGD.
De Fransche regeering heeft besloten
evenals de Engelsche, den zomertyd tot
18 November te verlengen.
DUITSCHLAND HERVAT VLIEG-
DIENSTEN.
Uit Berlijn wordt gemeldDe benzine
voorziening in Duitschland laat thans
weer een hervatting toe van het Duit
sche passagiersvervoer door de lucht,
voor zoover dit in verband met den oor
logstoestand in Europa mogelijk is.
De binnenlandscke lijn BerlijnDan
zigKoningsbergen is reeds weer ge
opend en ook zal binnenkort op andere
trajecten worden gevlogen. Tevens zal
het vliegverkeer met het buitenland her
steld worden, daar een aantal landen
van Duitschland uit ongehinderd bereikt
kan worden.
