Chamberlain antwoordt Hitier.
Rotterdamsche Lloyd.
N.V. Hendrikse C= 8ank Eoes
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Frankrijk en Engeland zullen den strijd voortzetten.
Duitsche strijdkrachten van Polen naar het Westelijk front.
Opstand in Bohemen en Moravië
Verpachtingen
aroma.
Winterdienst dit jaar op
15 October.
Belangrijkste Nieuws.
DONDERDAG 21 SEPT. 1939
5 3 e JAARGANG - No. 300
ïiddag 3 u.: 770.
ïin.
Chamberlain zeide verder, dat Hitier
Legerberichten uit Polen.
Nieuwe bombardementen van
Warschau.
Opstand in Bohemen en Moravië?
Anpntcphan
Teief. 2410.
De rust aan het Westelijk front'.
3 4.50—6, id. C
sse extra 3.50
id. B 6—7.50,
1.504, Blanke
ïr. Williams 4—
Br. d'Aremberg
-9, Br. Wilhel-
icas 410, Br. v.
Superfin 48,
>0, Doyenné du
l'Angouleme 2
Foppeperen 2
ige Perzikp. 5
Marsepijnperen
4.50, Nouveau
jren 14, Pres.
n. d'Esperen 3
413, Spaan-
Souvenir de Con-
Mad. Treyve 4
Scharlakenperen
umph de Vienne
;ren 36, alles
pruimen 6.508,
Belle de Lou-
limen 216, Jef-
Monarchpruimen
apruimen 213,
-10, Rademakers-
?er 100 kg.
2930, Blauwe
Druiven 20, Groe-
:n 44.50, alles
n 0.504.50 per
Sept. 1939. Uien-
3, Bonken 2.70,
3, Stek 1.01.
ur en Inboedel, v.
2rf, Kram.
Weilanden enz,,
sept. 1939.
en 414,4 M.
00 Ev. ber. ANP.
iroepork. en solis-
jenw. 10.15 Gram.
10.35 Ens. Bert
rgel. 12.17 Gram.
Hierna Ens. Spe-
Causerie „Vrou-
2.30 Omroepork.
en soliste. 4.00
ttenden. 4.30 Pia-
uur. 5.30 AVRO-
solist. 6.30 Sport-
10 Causerie „E.H.
piano. 8.00 Ber.
HiernaEv.
30 Verkorte ope-
40 Radiotooneel.
ANP. Hierna:
v^RO-orkest.
L,5 M. 8.00—9.15
L.00 KRO. ,2.00—
Gram. 10.15 Mor-
30 Godsd. halfuur.
12.30 KRO-ork.
■ork. 2.00 Handw.-
.00 Vrouwenhalf-
3.45 Bijbell. 4.45
voor de jeugd.
Orgel. 7.00 Ber.
op de wereld ge-
,Een vervelend
herh. SOS-ber.
■ensemble Hilver-
Reportage. 9.40
P, act. halfuur,
en gram. 11.15
)0 Schriftl.
VEERBERICHT.
van hedenmorgen
n: weer: licht be-
O.-N.O.; tempera-
m hedennacht 13;
itmaal 0.
van hedenavond
eveer 19 uur: Voor
ideeltelijk bewolkt,
veer, koude nacht,
nist in het Z.O.,
dering in tempera-
atige N.O. tot 0.
nmiddag 3 u.:
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Ooes
Postrekening 44485 Telefoon 2438
bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Abonnementsprijs f2.ÓC per k\ -i-taal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Adyertentiën 30 cent per rege:
Ingezonden mededeeüngen 40 cent per rsgel
Kleine Advertciitlëii Dinsdags en V<"ljiingg
f0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
or fietsers:
Gisteren voerde Chamberlain in het
Lagerhuis het woord. Hij zei o.a.:
„De gebeurtenissen in de afgeloopen
week zijn van zoo ver strekkende be-
teekenis, dat er nog geen tijd is geweest,
om den invloed hiervan op den uitslag
van den oorlog en op de houding van de
andere landen na te gaan. De druk van
Duitschland op het Poolsche leger en de
tegenstand van de Polen heeft deze week
voortgeduurd en duurt nog voort in vele
deelen van Polen. Nog steeds bestaan er
eilanden van verzet, zooals te Warschau,
dat geweigerd heeft zich over te geven.
In den ochtend van 17 September
overschreden de Russische troepen de
Poolsche grens op verscheidene punten
langs de geheele lengte van de grens en
trokken Polen binnen.
Ik kan niet zeggen, dat deze actie van
de Sovjet-Russische regeering onver
wacht kwam.
De Sovjet-regeering heeft medege
deeld haar politiek van neutraliteit in de
betrekkingen tusschen de Sovjet-Unie en
Engeland te willen voortzetten.
De Britsche regeering heeft op 18
September een verklaring gepubliceerd,
waarin werd gezegd, dat de aanval door
de Sovjet-regeering op Polen een land
waarmede zij een niet-aanvalsverdrag
had gesloten op een oogenblik waarop
Polen terneerlag voor de overweldigende
macht welke door Duitschland in het
veld was gebracht, niet kon worden ge
rechtvaardigd door de argumenten, wel
ke naar voren waren gebracht. Er is
niets geschied, wat eenig verschil zou
kunnen maken in het besluit van Zijne
Majesteit om de verplichtingen jegens
Polen te vervullen en den oorlog met alle
kracht voort te zetten tot deze verplich
tingen zijn vervuld.
Natuurlijk is de uitwerking van den
Russischen inval zeer ernstig geweest
voor de Polen, die het toch reeds zoo
hard te verantwoorden hadden. De Pool
sche strijdkrachten zetten hun dapperen
tegenstand voort. Volgens mededeeling
van 18 September heeft de Poolsche re
geering aan de Roemeensche regeering
gevraagd gastvrijheid te verleenen aan
het hoofd van den Poolschen staat en
zyn ministers, die een toevlucht hebben
gezocht op Roemeensch gebied.
Het is nog te vroeg om een uiteinde
lijke uitspraak te doen over de motieven
of de gevolgen van het optreden van de
Russen. De gevolgen van dezen cyni-
schen aanval zijn van een grimmige tra
giek voor het slachtoffer.
Indien Frankrijk en Engeland al niet
in staat zijn geweest de nederlaag van
de Poolsche legers af te wenden, zij heb
ben toch verzekerd, dat zij hun verplich
tingen niet zijn vergeten en dat zij blij
ven bij hun vast besluit den strijd door
te zetten.
ANTWOORD AAN HITLER.
Sprekende over de rede van Hitier zei-
de minister-president Chamberlain: „Het
is niet onze gewoonte te pochen of te
dreigen. Misschien is het daarom voor de
Duitsche leiders zoo moeilijk ons te be
grijpen: doch in de commentaar, dat ik
op deze rede heb te leveren, zal ik niet
afwijken van deze gewoonte om kalm en
sober te spreken.
De rede van Hitier, welke hij Dinsdag
te Danzig heeft uitgesproken, brengt
geen wijziging in den toestand, welken
wij het hoofd moeten bieden.
De uiteenzetting welke Hitler van de
gebeurtenissen heeft gegeven kan niet
als juist worden aanvaard.
Onder de vele verkeerde voorstellin
gen wenschte de minister-president Spe
ciaal aandacht te vestigen op de bewe
ring, dat de Fransche regeering accoord
ging met de Italiaansche bemiddelings
voorstellen, terwijl de Britsche regeering
weigerde erop in te gaan. Het antwoord
hierop wordt gegeven door het commu
niqué, dat door het officieele Italiaan
sche Nieuwsagentschap is gepubliceerd
°P 4 September en waaruit duidelijk
bleek, dat de Fransche en de Britsche re
geering een gelijke houding hadden aan
genomen.
in zyn rede veel heeft gesproken over
humane methoden, waarmede hij oorlog
voerde. De berichten over het bombar
deeren van open steden door de Duit-
schers en het met mitrailleurs schieten
op vluchtelingen hebben echter de ge
heele wereld geschokt." (Toejuichin
gen.)
Ons doel in dezen strijd is bekend: het
is: Europa te verlossen van een voortdu-
renden en steeds terugkeerenden angst
voor een Duitsohen aanval en de volken
van Europa in staat te stellen hun onaf
hankelijkheid en hun vrijheden te bewa
ren.
Geen bedreigingen zullen ons of onze
Fransche bondgenooten afhouden van
dit voornemen. De Britsche regeering
heeft dezen oorlog niet gezocht. Uit de
gepubliceerde documenten blijkt, dat zij
herhaaldelijk haar bereidwilligheid heeft
getoond een vreedzame regeling door
onderhandelen tot stand te brengen.
Aan het Westelijk front gaan de Fran-
schen methodisch en met succes voor
waarts. Waardevolle strategische en
technische plaatsen zijn bezet en de be
haalde terreinwinst is gehouden, niette
genstaande den toenemend heftigen te
genstand van de Duitschers.
De oorlog ter zee is er een van intense
en voortdurende activiteit van de vloot.
Terwijl wij in den vorigen oorlog een
verdedigende houding aannamen tegen
de duikbooten, zijn wij thans in den aan
val.
Ik geloof, dat ik niet te veel zeg, wan
neer ik verklaar, dat reeds zes of zeven
Duitsche duikbooten den vollen prijs,
hebben betaald voor hun aanvallen op"
Britsche schepen.
Ik vertrouw, dat wanneer het convooi-
systeem in vollen omvang zal worden
toegepast en het aantal en de doeltref
fendheid van de jacht makende eenheden
snel zal zijn vermeerderd, deze onder-
zeesche bedreiging met overeenkomstige
snelheid zal verdwijnen.
We moeten verwachten, dat we nu en
dan klappen zullen krijgen en soms zelfs
zware, zooals het verlies van de „Coura
geous", doch dit is de niet te vermijden
tol, welken een vloot in de actieve con
trole ter zee in tijd van oorlog moet
betalen.
Het is evenwel duidelijk, dat de vloot
en de koopvaardij in hun voortdurend
pogen in staat zullen zijn de noodzake
lijke voorraden van grondstoffen en le
vensmiddelen voor de bevolking en de in
dustrie aan te voeren.
Ten gevolge van aanvallen van duik
booten zijn tot nu toe de levens van 139
Britten en onderdanen van neutrale mo
gendheden verloren gegaan. Hierbij is
niet inbegrepen het verlies van men-
schenlevens, ten gevolge van het zinken
van de „Courageous". Vierenveertig per
sonen worden vermist.
„BELANGEN DER NEUTRALEN
GELIJK AAN DE ONZE."
Chamberlain zeide verder, dat het eer
ste doel van de Britsche politiek ter zee
is, de vijandelijke oorlogsschepen te ver
nietigen of onschadelijk te maken en te
zelfder tijd de eigen en neutrale koop
vaardij te beschermen. „De belangen van
de neutralen zijn werkelijk gelijk aan de
onze." In oorlog en in vrede hangt ons
leven af van den ononderbroken handel
en het is fundamenteel voor de Britsche
politiek om zooveel mogelijk de voor
waarden van den normalen handel te
handhaven. Het onderdrukken van den
handel in contrabande moet evenwel
noodzakelijkerwijze eenig ongemak ver
schaffen aan de neutralen. Wij zijn voor
nemens dit tot een minimum te beper
ken.
De neutralen zullen zich kunnen voor
zien van de normale behoeften van eigen
gebruik.
De Britsche regeering houdt zich
strikt aan de wet, hetgeen in contrast is
met de politiek, welke door Duitschland
wordt gevolgd.
De Duitsche methode van onderzee-
schen oorlog en het leggen van mijnen in
voilé zee heeft reeds talrijke onschuldige
slachtoffers geëischt, zonder rekening te
houden met neutraliteit. Ook neutraal
eigendom is vernield.
Tenslotte zeide Chamberlain: „Het
laatste woord, dat ik vandaag wil spre
ken, is een waarschuwing. De regeering
zal zich niet laten meesleepen in avontu
ren, welke niet zijn goedgekeurd door
onze militaire raadgevers, met wie wij in
het nauwste contact en wederkeerig ver
trouwen samenwerken, in avonturen,
welke weinig uitzicht geven op succes,
welke onze krachten uitputten en de uit
eindelijke overwinning verschuiven.
Op dit oogenblik van den oorlog kan
ik kon niet zeggen, waar en wanneer de
beslissende macht vereenigd zal zyn, of
wanneer het beslissende oogenblik zal
komen. Dit hangt af van de gebeurtenis
sen, welke niemand kan voorzien.
De omvang van onze voorbereiding en
het feit, dat wij reeds hebben aangekon
digd, dat wij ons baseeren op de veron
derstelling, dat de oorlog op zijn minst
drie jaar kan duren, verzekert, dat wij
onze kracht geleidelijk zullen versterken
om alles wat zal komen het hoofd te bie
den.
CHURCHILL OVER HET VERGAAN
VAN DE „COURAGEOUS"
In het lagerhuis heeft Churchill, de
minister van marine, verklaard, dat de
duikboot, welke een aanval heeft ge
daan op de „Courageous", onmiddellijk
is aangevallen door de escorteerende
schepen en vermoedelijk verloren is ge
gaan.
„Het verlies van dit waardevolle
schip", zoo zeide Churchill verder, „is
niet iets, dat ik zou willen verkleinen.
De „Courageous" werd vergezeld door
een volledig escorte torpedojagers. Hij
kon niet zeggen, hoe de duikboot erin
is geslaagd, zoo dichtbij te naderen.
DE OPPOSITIE AAN HET WOORD.
De leider van de oppositioneele la-
bourfractie, Greenwood, heeft ver
klaard: het is zeer droevig, dat, nadat
overeenstemming met Polen was bereikt,
het niet meer edelmoedig van hulp is
voorzien, welke het zoo bitter noodig
had."
De les, welke getrokken kan worden
uit het feit, dat Polen niet meer hulp is
verleend, is, dat in de toekomst de bij
stand aan de vrienden van Engeland
snel, zeker en edelmoedig moet zijn.
Indien dit niet het geval zou zijn, zul
len zij, die misschien bondgenooten zou
den willen worden, ertoe gedreven wor
den schoorvoetend passieve vrienden te
worden.
Sinclair, de leider van de liberale op
positie heeft verklaard, dankbaar te zijn
voor iedere aanduiding, dat de strijd
meer heftig wordt gevoerd.
Het feit, dat Rusland in het Zuiden is
opgerukt om een positie in te nemen en
honderd divisies in te zetten, moet, van
het standpunt van den Duitschen gene-
ralen staf gezien, tamelijk onheilspel
lend zijn.
Sinclair stelde vervolgens voor, dat
het lagerhuis een geheime zitting zou
houden, waarin de leden meer openhar
tig zouden kunnen spreken.
OORLOGSMAATREGELEN IN DEN
FRANSCHEN MINISTERRAAD
BESPROKEN.
De Fransche ministers zijn gisteren
in vergadering bijeen gekomen.
Daladier heeft een uitvoerig gedocu
menteerde uiteenzetting gegeven van den
militairen en diplomatieken toestand.
Met algem. stemmen werden de con
clusies van deze uiteenzetting goedge
keurd. De ministerraad bracht hulde aan
den heldenmoed van Polen, dat in de ge
meenschappelijke overwinning een recht
vaardig rechtsherstel zal vinden.
Opnieuw werd de iederen dag hechter
solidariteit tusséhen Frankrijk en Groot-
Brittannië tot uitdrukking gebracht.
Daladier heeft ook langdurige bespre
kingen gevoerd met Gamelin en andere
hooge functionarissen.
De Fransche regeering heeft nogmaals
blijk gegeven van haar voorgenomen be
sluit om evenals Engeland het
recht over het geweld te doen zegevie-
ven. De gebeurtenissen, die zich gedu
rende de laatste dagen hebben voorge
daan, hebben in de positie, welke Frank
rijk heeft aangenomen, geen enkele wij
ziging gebracht.
Alle schikkingen werden getroffen, die
door de huidige omstandigheden worden
vereischt, zoowel op militair als op fi
nancieel en economisch terrein.
FRANSCHE STAP TE MOSKOU?
Naar verluidt heeft de Fransche zaak
gelastigde te Moskou verzocht een onder-
VERBETERDE TREINENLOOP.
Prof. Dr Ir Goudriaan heeft by de
viering van het eeuwfeest der Spoorwe
gen te Utrecht meegedeeld, dat de win-
terdienstregeling der Spoorwegen dit
jaar niet op 8, doch op 15 October zal
ingaan. Op dien datum worden dan ook
de nieuwe Amsterdamsche stations in
gebruik genomen.
Waarschijnlijk zal Maandag a.s. weer
een directe treinverbinding Amsterdam-
Parijs v.v. worden ingesteld.
De binnenlandsche treinenloop zal
weldra weer zoo goed als normaal wor
den.
houd te mogen hebben met den voorzit
ter van den Raad van volkscommissaris
sen en volkscommissaris voor buiten-
landsche zaken, Molotov.
Vernomen wordt, dat de zaakgelastig
de een nota van de Fransche regeering
aan de regeering van de Sovjet-Unie
moet overhandigen, waarin om nadere
inlichtingen wordt gevraagd over het
binnenrukken van het roode leger in Po
len.
Berlijn meldt: Tegenstand van betee-
kenis wordt in het door ons bezette Po
len nog slechts geboden in en ten Zuiden
van Modlin, alsmede te Warschau.
Onze bij' de achtervolging van den te
genstander tot aan de linie StryjLem-
bergBrestBialystok opgerukte troe
pen worden thans na de vernietiging van
de laatste resten van het Poolsche leger,
die zich in die streek nog bevinden, sys
tematisch op de tusschen de Duitsche en
Russische regeering definitief vastgeleg
de demarcatielijn terug getrokken.
De strijd bij Gdingen is gisteren met
de inneming van de oorlogshaven beëin
digd. Ook hier zijn verscheiden duizen
den gevangenen in onze handen gevallen.
Warschau meldt: Het commando der
verdedigers van Warschau heeft per ra
dio medegedeeld: „In den nacht van 18
op 19 September heeft de vijand in den
Oostelijken sector eenige aanvallen on
dernomen, die werden afgeslagen met
aanzienlijke verliezen voor de aanvallers.
De aanvallen van onze troepen ten Zui
den van de buitenwijk Praga hebben het
mogelijk gemaakt den vijand uit de om
streken der stad te verdrijven. In den
Noordelijken sector hebben de Poolsche
troepen na een verwoeden aanval belang
rijke vorderingen gemaakt en nieuwe
stellingen bezet. Aan het eigenlijke front
duurt de strijd voort.
Uit Warschau wordt gemeld:
De stad is gisteren hevig gebombar
deerd. Er zijn tal van slachtoffers, voor
al onder de vrouwen en kinderen. In de
voorstad Praga duurt de strijd voort.
Volgens Poolsche radio-berichten heeft
Duitschland in Polen ernstige verliezen
geleden aan menschen en materiaal. De
strijd duurt voort. Op dit oogenblik zijn
er verschillende punten van weerstand,
waarvan Warschau het voornaamste is.
Verder wordt nog gemeld, dat de Pool
sche strijdkrachten vorderingen hebben
gemaakt aan den westelijken rand van
de stad.
Woensdagmiddag deden 40 Duitsche
vliegtuigen een hevigen aanval op de
stad. Velen werden gedood of gewond.
Er werden 7 vliegtuigen neergeschoten.
HONDERDEN TERECHTGESTELD.
Uit Londen wordt gemeld:
In gezaghebbende kringen wordt ver
nomen, dat op 17 September een revolu
tionaire beweging is begonnen in Bohe
men en Moravië.
Deze beweging was eenige dagen vroe
ger voorafgegaan door arbeidersbetoo-
gingen in Praag, welke tegen Zaterdag
zich ontwikkeld hadden tot ernstige bot
singen tusschen de bevolking en de Duit
sche autoriteiten, hoofdzakelijk S. S.
Aan beide kanten werd gebruik ge
maakt van vuurwapens en gezegd wordt
dat een aanzienlijk aantal dooden en ge
wonden is gevallen.
Tusschen 17 en 19 September hebben
zich relletjes voorgedaan in een aantal
plaatsen in Bohemen en Moravië.
In Brno maakt een deel van de Duitsch
Tsjechische bevolking gemeene zaak
met de Tsjechen.
Op 19 September verspreidde de be-
Binnenland.
Winterdienst by de spoorwegen begint
15 Oct.
Moeiiykheden in het levensmiddelenbe-
dryf.
Buitenland.
Rede van Chamberlain.
Duitsche strijdkrachten uit Polen naar
het Westelyk front.
Geruchten over opstand in Bohemen en
Moravië.
De verdeeling van Polen door Russen en
Duitschers.
Een pact tusschen Rusland, Duitsch
land, Japan en Italië?
weging zich naar West-Slowakije. De
Slowaaksche garnizoenen te Ruzomberok
Zilina en Trencin kwamen in opstand en
ongeveer 1500 man troepen werden ont
wapend.
Toen 'de Duitsche autoriteiten er zich
van bewust werden, dat zij niet stonden
tegenover sporadische uitbarstingen,
maar tegenover een georganiseerde be
weging, werden onmiddellijk meedoogen-
looze maatregelen genomen. De lijst der
arrestaties loopt in de duizenden en hon
derden werden terechtgesteld.
Deze onderdrukkingsmaatregelen heb
ben naar het schijnt niet het beoogde
effect gehad.
Wie geen vuurwapens bezat, greep
ieder voor de hand liggend wapen. Arbei
dersvrouwen in Praag stelden zich te
vreden met bespijkerde planken, waar
mee zij op den vijand insloegen. Er werd
grimmig gevochten.
Tijdens den opstand werd aanzienlijke
materieele schade aangericht. Bruggen
op belangrijke spoorlijnen en wegen wer
den afgebroken, brandweerposten wer
den buiten werking gesteld, rollend ma
terieel der spoorwegen en ander spoor
wegmateriaal werd beschadigd, werk
plaatsen van belangrijke fabrieken ge
bombardeerd en machines vernield.
Naar de Telegr. meldt is er, althans
voor wat Pilsen en Brün betreft, geen
sprake geweest van ongeregeldheden. In
geheel Bohemen en Moravië oefent de
Gestapo een verscherpt toezicht als ge
volg waarvan in verschillende plaatsen
arrestaties zijn verricht, doch in geen
geval op groote schaal. Verder zijn er
eenige kortstondige stakingen geweest
bij Skoda en Pilsen.
Er heerscht in het geheele vroegere
Tsjecho-Slovakije in verband met het
conflict tusschen Duitschland en Polen
uiteraard een groote spanning, doch van
iets wat op een opstandige beweging lijkt
is in het geheele protectoraat niets te
merken en ook te Praag is de toestand
rustig.
Havas verklaart de rust, die thans in
het Westen heerscht, door er op te wij
zen, dat de strijd gekomen is in een pe
riode van strategisch afwachten.
De rust wordt zelfs nauwelijks nog ver
stoord door artillerievuur van de beide
partijen, welke tot voor kort nog zoo ac
tief waren. Een uitzondering moet hier
bij gemaaakt worden voor den sector ten
Oosten van de Blies, die het tooneel blijft
van acties der Duitschers, welke dan ge
volgd worden door kanonnades van den
anderen kant.
De bescheiden Duitsche aanval van
Dinsdag had een kleinen post ten doel.
Slechts een enkele compagnie werd daar
voor ingezet. De Duitschers slaagden er
in de Fransche linies binnen te dringen
doch een onmiddellijke tegenaanval ver
joeg de indringers direct.
Er wordt veel gegist naar de bedoelin
gen van Duitschland aan het Westelijk
front. De jongste operaties hadden dui
delijk ten doel, de Franschen te verdrij
ven van de hoogten aan de Saar, de Blies
een kleine rivier ten Oosten van Saar-
brücken, welke door bosschen is om
zoomd en het plateau ten Westen van de
rivier de Nied, van welke plaatsen de
Fransche kanonnen uitgestrekte indus-
striegebieden beheerschen en waar zij in
aanraking zyn met de Siegfried-linie
zelve.
