DE TROONREDE.
Polen verzet zich wanhopig tegen de beide vijanden.
Rotterdamsche Lloyd.
N.V.Hendrikse&C= Bank Goes
Dagblad voor de Provincie Zeeland
iramma.
Prachtige gift voor de
luchtverdediging.
EERSTE BLAD.
Belangrijkste Nieuws.
Agentschap
f
- en eavoye.
het algemeen vrij
en Limburg is de
dijk wordt schade
voorkomen van de
DINSDAG 19 SEPT. 1939
53e JAARGANG - No. 298
Hare Majesteit de Koningin heeft heden de Vereenigde zitting
van de Staten-Generaal geopend met het uitspreken van de
volgende rede
De strijd bij Warschau hervat.
Meer activiteit in het Westen.
De duikboot-oorlog.
Telef. 2410.
Duitsch-Russisch overleg inzake
toekomst van Polen.
In de overige ge-
De stand is over
i goeden stand,
voor. Plaatselijk
kt van aantasting
1 dit gewas is over
In Friesland, N.-
vrij' goed, in Gel
stand van koude
iten, geteeld in on-
warenhuizen) is
over het algemeen
logstvooruitzichten
goed. Wel zijn de
voornaamste late
>one van Boskoop
ippel, Brab. Belle
voor de vroegere
kking tot de Brab.
de aandacht geves-
jn gevolge van de
wordt een vrij goe-
oewel voor de ver-
de stand zeer uit-
de oogst van Tri-
ig. In het algemeen
ir dan van de appe-
Lucas en Doyenne
sen matigen stand;
een goeden stand,
stand van de drui-
ag door spint komt.
verwachtingen voor
'TEMBER 1939.
75 en 414.4 m.
gram. 9,00 Gram.
i Gram. 10,30 Voor
,0-Amusementsork.
ene „De vrouw en
10 Wenken voor de
jorkest en solisten
g van de St.-Gene-
oor H. M. de Ko-
ber. ANP. 2,00
r Cantor. 3,00 Deel.
or. 4,00 Piano. 4,30
00 Kinderhalfuur,
en gram. 7,00
Drgel. 7,45 Troon-
oningin (opn.).8,00
aag en Antwoord".
bewegelijke we-
rogr. 9,45 Causerie
10,15 Gram. 11,00
Orgel. 11,30—12,00
301,5 M. KRO-Ultz.
0,00 Gram. 11,30
12,00 Ber. 12,15
g van de St.-Gene-
or H. M. de Konin-
ïram. 2,00 Voor de
3,10 Het KRO-Ka-
im. 4,05 Causerie:
:r enkele huidige
ram. 4,25 Causerie
zers in dezen tijd".
4,50 Gram. 4.55
r.T. en haar intern.
lO-Melod. en solist.
KRO-Melod. 6,35
Ber. 7,15 Land- en
Gram. 8,00 Ber.
ted. ork. van Maas-
ie: „De goede oude
1 van den eersten
gel. 10,00 KRO-ork.
10 ICRO-Boys en sol.
-12,00 Gram..
WEERBERICHT.
van hedenmorgen
genweerbetrok-
O.; temperatuur 16!
t 14; neerslag af ge
lig van hedenavond
igeveer 19 uur:
le landgedeeltelijk
ier, weinig verande-
meest matige N.0'
enmiddag 3 u.:
Uitgave: N. V. Uitgevers-Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Qoei
Postrekening 4445S Telefoon 2438
Jijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Abonnementsprijs f.XMS per kvartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Yllssingen t 0.20
Losse nummers 5 cent
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Advertentiën 30 cent per ?egcS
Ingezonden mededeeüngen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
'morgen 10 u.:
oor fietsers:
i.
Leden der Staten-Generaal,
Onder sombere omstandigheden kom Ik heden in Uw midden. Ander
maal wordt ons werelddeel geteisterd door de verschrikkingen van een oorlog.
Dankbaar, dat ons land den vrede bewaren mocht, vervult Mij nochtans
deernis met de velen, die elders onder het oorlogsleed gebukt gaan.
Het verheugt Mij, dat Onze vriendschappelijke betrekkingen met alle
Mogendheden onverzwakt voortduren.
In het bijzonder geldt dit ook Onze verhouding tot die neutrale landen,
met welke reeds in een vroeger tijdperk nauwere aanraking was verkregen.
De gezamenlijke vredesoproep, kortgeleden door Zijne Majesteit den
Koning der Belgen mede namens zes andere Staatshoofden gedaan, heeft
aan dien zin tot samengaan opnieuw uiting gegeven.
Dat deze oproep, evenals het aanbod van goede diensten van Zijne
Majesteit en Mij, in breeden kring instemming heeft gevonden, bevestigt
Mij in de overtuiging, dat, ondanks ondervonden teleurstelling, velen de
hoop blijven koesteren, dat door vreedzaam overleg betere internationale
verhoudingen kunnen worden in het leven geroepen.
Ter handhaving van de volstrekte onzijdigheid, waartoe ons land ge
roepen is en waaraan het zich met inzet van alle krachten wijdt, heb Ik Mij
genoopt gezien bevel te geven tot de mobilisatie van zee- en landmacht. Tot
Mijn groote voldoening heeft die mobilisatie, evenals de daarop volgende
concentratie, zich op voorbeeldige wijze voltrokken. Beide deelen Onzer
weermacht vervullen, met den besten geest bezield, hun moeilijke en soms
gevaarvolle taak.
Het economisch leven van ons land, dat zich den laatsten tijd in belang
rijke mate had hersteld, wordt door den uitgebroken oorlog in al zijn ge
ledingen zwaar getroffen. Het verkeer ter zee is ontwricht, waarvan in de
eerste plaats de scheepvaart en de visscherij den 'terugslag ondervinden.
Tal van ondernemingen missen den aanvoer van noodzakelijke grondstoffen.
Land- en tuinbouw, reeds vóór het uitbreken van het internationaal conflict
in een moeilijke positie, ondervinden nieuwen tegenslag door de stagnatie
van den uitvoer.
Bij deze beproevingen ontbreken gelukkig ook de lichtpunten niet.
Van een ernstigen schok bij ons geld- en bankwezen is geen sprake
geweest. Hoewel prijsstijgingen niet konden en kunnen uitblijven, is prijs
opdrijving niet'in verontrustende mate voorgekomen, terwijl, waar noodig,
van wettelijke bepalingen met goed gevolg gebruik wordt gemaakt. Ten
behoeve van de regelmatige voedselvoorziening zijn reeds maanden geleden
zoodanige voorbereidingen getroffen, dat er voorloopig geen enkele reden
tot ongerustheid behoeft te bestaan.
Maatregelen voor bodemproductie, voorraadvorming en distributie
vormen hier een aaneensluitend geheel. Voorts zijn voor de industriëele
productie Rijksbureaux ingesteld, waarin het bedrijfsleven met de Overheid
samenwerkt bij de regelmatige verdeeling van die artikelen, waaraan een
tekort kan ontstaan.
Het beleid der Regeering zal er op gericht blijven de opkomende nooden
der bevolking naar vermogen te lenigen en in het bijzonder een tekort aan
de noodzakelijke levensmiddelen te voorkomen.
Distributie van verbruiksartikelen zal niet op het bestaan van zulk een
tekort behoeven te wijzen, doch zal reeds plaats hebben, wanneer een recht
vaardige verdeeling gevaar zou kunnen loopen.
Daarnaast zal de Regeering alles in het werk stellen om het normale
verloop van het bedrijfsleven te bevorderen.
De Regeering hoopt hierdoor tevens zooveel doenlijk te voorkomen,
dat de werkloosheid, waarvan zij ook overigens de bestrijding krachtig en
onverdroten wil voortzetten, uit den ingetreden oorlogstoestand nieuw voed
sel ontvange.
Ook in Nederlandsch-Indië, Suriname en Curasao heeft de internatio
nale toestand het treffen van een aantal bijzondere maatregelen noodzakelijk
gemaakt.
Op maritiem en militair gebied zijn voorzieningen getroffen om, wan
neer zulks noodig mocht blijken, de plichten der neutraliteit stipt na te
komen, terwijl daarnaast maatregelen zijn en nog zullen worden genomen
op economsch terrein, in het bijzonder in het belang van de voedselvoorzie
ning. Belangrijke stoornissen op dit of ander gebied kwamen tot dusver
gelukkig niet voor.
Met groote dankbaarheid heb Ik kennis genomen van den geest van
toewijding en dienstvaardigheid, die in dezen ernstigen tijd, zoowel in
Nederland als onder alle bevolkingsgroepen in de overzeesche gebiedsdeelen,
op zoo verheffende wijze tot uiting komt.
Ik verwacht, dat dit besef van saamhoorigheid tot het einde zal worden
bewaard. Ook indien de tijden nog moeilijker worden, zal dan de toekomst
met vertrouwen kunnen worden tegemoet gezien.
Met de bede, dat God Mijn volk moge zegenen in de beproeving en
aan ieder van ons de kracht zal geven tot datgene waartoe hij thans ge
roepen is, verklaar Ik de gewone zitting der Staten-Generaal geopend.
Iedereen wil natuurlijk graag krach
tig en gezond blijven - het dagelijk-
sche kauwen van WRIGLEY'S P.K.
Is hierbij op de meest natuurlijke
wijze behulpzaam. Bovendien bevor
dert het de spijsvertering.
P.K. kauwen sterkt de zenuwen en neemt
dat drukkende gevoel na den maaltijd weg.
Het schept nieuwe levenslust en verhoogt
de werkkracht. Houdt steeds enkele pakjes
bij de hand. h.t.i.
Veel genot voor weinig geld: 5 cent,
AAAAAAAAAAAAAA
EEN GEHEELE BATTERIJ CADEAU.
Het comité luchtverdediging Den
Haag meldt:
Een in het buitenland woonachtige
Nederlandsche dame beeft aan dr Colijn
een bedrag van f 50.000 doen toekomen
voor defensiebelangen.
Dr Colijn is vrij dit bedrag te besteden
op de wijze, welke hem het beste toe
schijnt. In verband daarmede heeft dr
Colijn beschikt, dat voor deze som een
batterij luchtafweergeschut voor Den
Haag van het bekende kaliber van 2 c.M.
voor locale verdediging zal worden aan
geschaft, ten behoeve van de luchtver
dediging van Den Haag (sector binnen
stad.
Polen staat thans voor een bovenmen-
schelijke taak. Het heeft nu al enkele
weken moeten strijden tegen een indrin
ger, die in aantal en techniek verre de
meerdere is. Nu kreeg het Zondagmor-
geen een dolkstoot in den rug door Rus
land, dat nog wel een niet-aanvalsver-
drag met Polen had gesloten! Terecht
is dit een ezelstrap genoemd.
Sovjet-Rusland, dat nog altijd lid is
van den Volkenbond en dat voor kort
met Groot-Brittannië en Frankrijk zou
meegaan om een einde te maken aan de
agressies, heeft nu het wanhopig worste
lend Poolsch leger met een kolossale
troepenmacht in den rug aangevallen.
Waarom? Om een deel van den Pool-
schen buit binnen te halen.
Ziedaar de Sovjet-moraal, het cynis
me in zijn uiterste consekwentie.
Rusland en Duitschland zijn als roof
dieren bezig het zwakkere, maar dapper
vechtende Polen af te slachten.
Nationaal-socialisme en Bolsjewisme
(tot voor kort zoogenaamd eikaars vij
anden) nu broederlijk vereenigd!
De Times-correspondent te Zaleszcziki
meldde eenige dagen geleden:
Terwijl een week geleden kon worden
gemeld, dat het Poolsche leger ordelijk
terugtrok, en intact gebleven was, moet
thans worden verklaard, dat het tegen
overgestelde het geval is.
Het Poolsche front is volledig inge
stort en het is duidelijk, dat er voor de
Duitschers weinig meer te doen is dan
wegvegen wat er van het dappere leger
van meer dan anderhalf millioen man is
overgebleven.
De vlucht van het Poolsche leger kan
niet worden toegeschreven aan gebrek
aan moed bij den gemiddelden Poolschen
soldaat, maar de Poolsche strijdkrachten
waren niet gemechaniseerd en werden
eenvoudig weggemaaid door de opruk
kende tanks, als dat nog niet reeds was
gedaan door de machinegeweren uit de
vliegtuigen.
Dezer dagen werden de kleinste Pool
sche troepenconcentraties opgemerkt
door de vijandelijke vliegers en genade
loos afgemaakt. Dit was mogelijk, om
dat de Duitschers in de eerste dagen van
den oorlog elk vliegkamp in het land
bombardeerden en spoedig het grootste
deel van de Poolsche luchtmacht hadden
verwoest. Daarop bombardeerden zij de
benzinevoorraden en bronnen der Polen.
De verwoesting van deze essentieele
voorraden werd hoofdzakelijk in de af-
geloopen tien dagen uitgevoerd.
Het gevolg was, dat er geen druppel
benzine in het grensgebied van Polen
meer te krijgen was, afgescheiden van
hetgeen de Duitschers meebrachten.
Een andere oorzaak van de ineenstor
ting is de volledige verwoesting van de
Poolsche radioverbindingen.
Toch meldt het Poolsche telegraaf -
agentschap, dat de Poolsche regeering
haar werkzaamheden te Kuty op Poolsch
grondgebied blijft voortzetten. Zij heeft
daar haar voorloopig hoofdkwartier ge
vestigd.
Het Poolsche agentschap voegt hier
aan toe, dat het Poolsche leger zijn strijd
voortzet tegen den Duitschen aanvaller,
ondanks een numerieke meerderheid van
70 divisies, ondanks een meerderheid
der luchtstrijdkrachten van tien tegen
één en ondanks de aanzienlijke meerder
heid der gemotoriseerde troepen.
Volgens het Poolsche telegraafagent-
schap werd een belangrijke groep Duit-
sche gemechaniseerde strijdkrachten gis
teren in de buurt van Grodekjagiellonsky
op 24 km ten Westen van Lwow (Lem-
berg), volkomen vernietigd.
100 pantserwagens en 50 kanonnen
zijn buitgemaakt. Er zijn eenige duizen
den krijgsgevangenen gemaakt, terwijl
de rest der Duitsche strijdkrachten in
wanorde in Westelijke richting is terug
getrokken.
Het agentschap voegt hier aan toe:
Het feit, dat dit succes is verkregen, on
danks de noodzakelijkheid, terug te trek
ken met het oog op de numerieke en de
technische meerderheid der vijandelijke
strijdkrachten, levert een welsprekend
getuigenis voor het uitstekende moreel
der Poolsche troepen.
DUITSCHERS EN RUSSEN
ONTMOETEN ELKANDER.
Een telegram uit Moskou aan 't Duit
sche Nieuwsbureau meldt, dat de Rus
sische en de Duitsche troepen elkander
te Brest-Litowsk hebben ontmoet. De
officieren begroetten elkander.
Een radiobericht uit Moskou meldt,
dat de Russische troepen Wilna, zonder
tegenstand te ontmoeten, hebben bezet.
Uit Kaunas meldt United Press, dat
blijkens een radiobericht uit Moskou de
Sovjet-troepen wel tot bij Wilna zyn op
gerukt, maar dat zij de stad nog niet
hebben bezet.
Uit Poolsche bron wordt gemeld, dat
de Sovjet-troepen te 21 uur Wilna begon
nen binnen te rukken. Het kwam tot een
vuurgevecht tusschen Poolsche en-Rus
sische soldaten.
De telefoonverbindingen werden niet
verbroken.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt, dat
de rechtervleugel van het in Zuid-Polen
opereerende leger gisteren van Sambor
naar het Zuidoosten trekkend Droho-
byez heeft genomen. Hiermee is de voor
naamste plaats van het petroleumgebied
in Duitsche handen gevallen.
De strijd bij Warschau is hervat, aan
gezien een Poolsche onderhandelaar zich
niet heeft aangemeld.
De burgemeester van Warschau heeft
Maandagavond in een radio-toespraak
verklaard, dat de stad zich niet zal over
geven, doch zich tot het bittere einde zal
verdedigen.
De Duitsche troepen aldus het D.
N. B. hebben het grootste deel van
den Poolschen staat, waarin drie vierden
van de totale bevolking woont bezet.
Vrijwel het geheele gebied met Poolsche
bevolking is dus in handen van het Duit
sche leger.
HET OPRUKKEN DER SOVJET
TROEPEN.
De speciale correspondent van Stefani
te Cernauti bericht, dat de Sovjet-troe
pen in Westelijke richting oprukken
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Binnenland.
De opening der Staten-Generaal.
H. M. de Koningin spreekt de Troonrede
uit.
De visscherij en het mijnengevaar.
De uitvoer van eieren naar Engeland.
Buitenland.
Warschau vecht tot het bittere einde.
Rusland en Duitschland over de verdee
ling van Polen.
Poolsche vluchtelingen naar Roemenië en
Letland.
De Duitschers zenden versterkingen naar
het Westerfront.
De ondergang van het Engelsche vlieg
tuigmoederschip.
langs de grens tusschen Polen en Roe
menië. De opmarsch werd in de afgeloo-
pen nacht vertraagd door het slechte
weer.
Van Poolsche zijde wordt medegedeeld
dat de Russen voortrukken met groote
witte vlaggen en verklaren, dat z(j' de
bevolking vrede en rust komen brengen.
Het schijnt dat een ware wedloop is
ontstaan tusschen de Duitsche en Rus
sische troepen met Lwow (Lemberg) als
einddoel. Lwow wordt nog door de Pool
sche troepen tegen de Duitschers verde
digd.
Van Lemberg, als hoofdstad van de
door de Russen verlangde Poolsche
Oekraine, zullen de Duitsche troepen
moeten aftrekken, opdat zij plaats kun
nen maken voor Russische troepen. Ook
het belangrijkste van de onderscheidene
tot dusver Poolsche petroleumdistricten
in Galicië, ten Zuiden van Lemberg en
Drohobycz, wordt door Rusland begeerd,
terwijl het anderzijds voor Duitschland
bitter zou zijn van de petroleumbronnen
aldaar af te zien.
De Duitsche bladen publiceeren een
commentaar, waarin in zes punten de
„consequenties" van de Duitsch-Russi-
sche overeenkomst inzake de invasie in
Polen worden uiteengezet.
De overeenkomst bevat de volgende
punten:
le. De twee regeeringen zijn van oor
deel, dat den Poolschen staat van het
oogenblik zijner oprichting af, de natuur
lijke bestaansvoorwaarden hebben ont
broken.
2e. De Poolsche staat was door zijn
politieke incompetentie gedoemd ineen
te storten en is thans eindelijk gevallen.
De twee regeeringen trekken uit deze
feiten de noodzakelijke conclusies.
3e. Zij zijn het met elkaar eens, dat
de toestand der verschillende volken,
welke Polen bewonen, een nieuwe rege
ling eischt, welke moet worden tot stand
gebracht door de instelling van rechts
persoonlijkheid hebbende organen van
deze volken.
4e. De taak van beide staten is het
maken van een volkomen nieuwe rege
ling van hun belangensferen, welke den
vrede en de orde zal verzekeren.
5e. Het beroep op Frankrijk en Brit-
tannië om Polen te hulp te komen is vol
komen nutteloos gebleken en de bond
genootschappen met Polen bestaan niet
meer.
6e. Frankrijk en Brittannië zien zich
opnieuw voor de vraag geplaatst, met
welk doel zij feitelijk tegen Duitschland
oorlog voeren.
PRESIDENT MOSCICKl RICHT EEN
PROCLAMATIE TOT HET
POOLSCHE VOLK.
In een proclamatie tot de Poolsche na
tie zegt Moscicki, de president der Pool
sche republiek o.a. het volgende:
Op het oogenblik, waarop ons leger
met weergaloozen moed worstelt tegen
