Rusland valt Polen aan.
8otterdairsche Lloyd.
N.V.Hendrikse&C— Bank Boes
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD.
Belangrijkste Nieuws.
Agentschap
MAANDAG 18 SEPT. 1939
53e JAARGANG - No. 297
Sovjettroepen 60 K.M. opgerukt.
Onderhandelingen over Warschau?
Polen veoht ook tegen de Russen.
Duitsche tegenaanvallen In het
Westen afgeslagen.
Ontwikkeling en ontspanning voor
gemoblllseorden.
De indruk over Moscou's actie
In den rug.
Telef. 2410.
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening <4455 Telefoon 2438
jijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
j. J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA
Abonnementsprijo f2.60 per kvartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Ylissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentiën 30 cent per rege!
Ingezonden mededeelingen 60 cent per regel
Kleine Advertentiën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder Ietter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Het Russische raadsel is opgelost! Wat
te voorzien was na de mobilisatie in Rus
land is geschiedDe Sovjet-troepen heb
ben de Poolsche grens overschreden.
Zondagmorgen om zes uur, Moskou-
sche tijd, zijn de bolschewistische troe
pen over de volle lengte der Oostgrens,
van Kamenez-Podolsk in het Zuiden tot
Polosk in het Noorden, het Poolsche ge
bied binnen gerukt.
De Poolsche troepen boden hardnek
kig weerstand, doch hebben niet kunnen
beletten, dat de bolsjewieken verscheiden
dorpen en steden in bezit namen. Zjj zijn
op sommige gebieden reeds 60 km het
Poolsche gebied binnen gerukt.
Deze bolsjewistische opmarsch is naar
een zegsman op het Duitsche ministerie
van Propaganda aan de United Press
verklaarde, geschied met volledige in
stemming van de Duitsche regeering.
Het motief er voor is: bescherming
van Russische belangen en minderheden
in Wit-Rusland en de Oekraine
De opmarsch van het Sovjet-leger in
Oost-Polen geschiedt onder de volledige
handhaving der neutraliteit van Sovjet-
Rusland in het huidige conflict, wat wel
héél merkwaardig is.
Daar de Poolsche staat op dit oogen-
blik niet meer als te bestaan te beschou
wen is, komen, naar de opvatting der
Sovjet-regeering, de vroeger gesloten
verdragen te vervallen.
Ziedaar weer een staaltje van de Bols
jewistische moraal. Zij, die eenige weken
geleden hebben voorspeld, dat Hitier en
Stalin het bij de afsluiting van hun non
agressiepact reeds eens geworden zijn,
over een verdeeling van Polen, schijnen
gelijk te zullen krijgen.
DE RUSSISCHE NOTA.
De nota van de Sovjet-regeering aan
de buitenlandsche regeeringen over den
opmarsch der Sovjettroepen in Oost-Po
len is in een geljjkluidenden tekst aan
alle buitenlandsche missies te Moskou
overhandigd. Deze tekst luidt:
„De Poolsch-Duitsche oorlog heeft de
inwendige onhoudbaarheid van den Pool-
schen staat aangetoond. In den loop van
de operaties gedurende tien dagen heeft
Polen al zijn industriegebieden en cultu-
reele centra verloren. Warschau bestaat
niet meer als residentiestad van Polen.
De Poolsche regeering is uiteengevallen
en geeft geenerlei teeken van leven meer
Dat beteekent, dat de Poolsche staat en
zijn regeering in feite opgehouden heb
ben te bestaan. Daardoor hebben de ver
dragen, die tusschen de Sovjet-Unie en
Polen bestonden, hun geldigheid verlo
ren.
Aan zichzelf overgelaten en zonder lei
ding gebleven, is Polen veranderd in een
gemakkelijk terrein voor alle gebeurte
nissen en verrassingen, die een bedrei
ging zouden kunnen opleveren voor de
Sovjet-Unie. Dientengevolge kan de Sov-
jetregeering, die tot dusverre neutraal
was, niet langer een neutrale houding te
genover deze feiten in acht nemen.
De Sovjetregeering kan ook niet on
verschillig blijven voor het feit, dat de
fflet haar bloedverwante Oekrainers en
Wit-Russen, die op het gebied van Polen
wonen en uitgeleverd zijn aan den wille
keur van het noodlot, zonder bescher
ming blijven.
Met het oog op dezen stand van zaken
beeft de Sovjetregeering het opperbevel
van het roode leger instructies gegeven
om den troepen het bevel te geven de
grens te overschrijden en het leven en
eigendom der bevolking van de Weste-
hjke Oekraine en het Westelijke Wit-
Rusland onder hun bescherming te ne
men. Tegelijkertijd is de Sovjet-regeering
voornemens alle maatregelen te treffen
om het Poolsche volk uit den ongelukki-
ken oorlog, waarin het gestort is door
zijn onverstandige leiders, te voorschijn
te leiden en het de mogelijkheid te geven
een vreedzaam leven te hervatten".
POLEN VECHT OOK TEGEN DE
RUSSEN.
De Poolsche gezant Grzybowski ont-
wng om drie uur in den nacht van Za
terdag op Zondag het verzoek bij' Molo-
tof te verschijnen. Om vier uur las men
m de Russische nota voor, volgens
welke aan de troepen opdracht was ge
seven de Poolsche grens te overschrij
den. De redenen, welke voor dezen in-
werden opgesomd, achtte de Poolsche
gezant van dien aard, dat hij weigerde
de nota te aanvaarden en krachtig tegen
den inhoud protesteerde.
De Poolsche regeering heeft allen bui-
tenlandschen regeeringen een nota doen
toekomen, naar aanleiding van de Rus
sische inmenging. In deze nota wordt
verklaard, dat de inmenging van het
Russische leger een daad van agressie
vormt.
Op het Poolsche consulaat te Cernauti
wordt verklaard, dat over het geheele
front handnekkig wordt gestreden, zoo
wel tegen de Russische als tegen de
Duitsche troepen.
Twee uur na het bezoek van den Pool-
schen gezant trokken de bolsjewistische
troepen over de Poolsche grens. De stad
Baranowitsj, op 50 km. van de grens, is
in roode handen gevallen en de bolsje
wisten hopen, naar te Riga verluidt,
Maandag te Brest-Litowsk de Duitsche
troepen te zullen ontmoeten.
Van de Dwina in het Noorden tot aan
de Dnjester in het Zuiden rukken de
rooden op, met 't gevolg, dat zjj al
thans naar eigen zeggen de verbin
dingen van Polen met Roemenië vrijwel
hebben afgesneden. De rooden zeggen
verder in hun eerste berichten, dat zij
zeven Poolsche jachtvliegtuigen en drie
bombardementsmachines hebben neer
geschoten.
De Poolsche troepen aan de grens
hebben zich uit alle macht verzet. Zoo
kwam het by Molodechno tot een ver
bitterd gevecht. De bolsjewistische op
marsch geschiedde volgens het Duitsche
recept: de roode troepen kwamen klik-
semsnel oprukken met tanks en gemo
toriseerde eenheden.
Het gerucht ging, dat de Poolsche re
geering naar Roemenië was gevlucht.
Het Poolsche telegraafagentschap
meldt echter dat de Poolsche regeering
op Poolsch grondgebied is gebleven en
dat het Poolsche leger den strijd tegen
de Duitsche aanvallen zal voortzetten,
ongeacht de Duitsche numerieke meer
derheid.
De regeering bevindt zich te Koety.
Czernowitz in Roemenië is op het
oogenblik een verzamelplaats van vluch
telingen van allerlei aardPoolsche bur
gers en militairen zjjn er heen geko
men; de meeste buitenlandsche missies
komen er of worden er weldra verwacht.
Er zqn 55 Poolsche militaire vliegtui
gen te Cernauti gedaald, doch daarin be
vonden zich geen politieke persoonlijk
heden. De vliegtuigen werden in beslag
genomen en de inzittenden geïnterneerd.
DE INDRUK VAN HET RUSSISCHE
OPTREDEN.
De bolsjewistische inval heeft in de
Europeesche hoofdsteden diepen indruk
gemaakt. Te Londen, het centrum van
de tegenpartij', verklaarde men, dat de
nieuwe wending op geenerlei wijze En-
gelands besluit kan veranderen om het
Hitlerdom te vernietigen en dat het ove
rigens de vraag is, of de schijnbare
vriendschap tusschen de bolsjewieken en
de nationaal-socialisten wel bestendig
van duur zal zijn.
De Russische inval in Polen heeft
vooral in Roemenië consternatie gewekt,
aldus de Un. Press, temeer, omdat men
bericht ontvangen heeft, dat de Russi
sche troepen uit Kamenetz en Podolsk,
op slechts enkele kilometers afstand van
de Roemeensche grens in Oostelijke
richting oprukken, ten einde den Pool-
schen troepen den terugtocht naar Roe
menië onmogelijk te maken. Men vreest
daarom dat het aan de Roemeensche
grens tot gevechten zal komen.
Grooten indruk heeft in Roemenië de
mededeeling gemaakt, dat Sovjet-Rus
land „zijn vroegere onderdanen in Polen
wil beschermen". Men wijst er in dit ver
band op, dat circa één millioen Russen
en Oekraïners op Roemeensch grondge
bied wonen, n.l. in Bessarabië en de Boe-
kovina, en dat Sovjet-Rusland nimmer
de annexatie van Bessarabië erkend
heeft.
In kringen, die nauw met de Roemeen
sche regeering in contact staan, deelt
men echter niet de vrees van de bevol
king, dat Sovjet-Ruiland thana ook
Roemenië zal aanvallen en gelooft men,
dat Duiteohland en de Sovjet-unie de
grenzen van Roemenië eerbiedigen zul
len.
Roemenië's houding, zoo verklaart
men, blijft onveranderd: het wil neu
traal blijven, doch is van den anderen
kant bereid, zijn grenzen te verdedigen.
Koning Carol heeft den geheelen dag
met zjjn adviseurs beraadslaagd.
Vernomen wordt, dat de Roemeensche
gezant te Moskou van de Sovjet-Russi
sche regeering de verzekering ontvan
gen heeft, dat zij de neutraliteit van
Roemenië eerbiedigen zal. Hetzelfde ver
wacht men van de Duitsche regeering,
met welke Roemenië thans over de we-
derzijdsche handelskwesties besprekin
gen voert.
Te Moskou verluidt, dat de Sovjet
regeering voornemens is Silezië, Danzig
en den Corridor aan Duitsohland te la
ten, de Westelijke Oekraine voor zich te
behouden en een Poolsche bufferstaat
te vormen.
Het bericht, dat de Russen de Pool
sche grens hebben overschreden, heeft
te Berlijn, niettegenstaande men het se
dert eenige dagen zag aankomen, toch
als een groote sensatie gewerkt. Alge
meen is men over dezen loop van zaken
uiterst bevredigd.
DE GEHEELE TOESTAND WORDT
TE LONDEN DUISTER GEACHT EN
ZEER DELICAAT.
Reuters diplomatieke redacteur meldt,
dat Chamberlain en Halifax gisteren
voortdurend in contact zijn gebleven,
terwijl ook een belangrijke minister-bij
eenkomst is gehouden. Men verneemt,
dat waarschijnlijk geen officieele reactie
op de laatste gebeurtenissen verwacht
kan worden, alvorens Londen over volle
dige inlichtingen betreffende den Russi-
schen inval beschikt en gelegenheid
heeft gehad om den toestand met Frank
rijk en Polen te bespreken.
Op het oogenblik heeft men nog geen
betrouwbare berichten over de houding
der Poolsche regeering zelf. In Poolsche
kringen overheerscht de meening, dat
Polen Rusland niet den oorlog zal ver
klaren, gelijk zij het Duitschland deed.
Het bericht, dat de Sovjet-Russische
troepen Polen zijn binnengerukt, werd
bij het Italiaansche publiek eerst Zon
dagmiddag bekend door een Stefani-
bericht, dat via de radio uitgezonden
werd. Het bericht maakte diepen indruk
op de bevolking. Tot nu toe neemt men
in officieuze kringen de grootste reser
ve in acht.
Wel geeft men te kennen, dat de han
delwijze van Sovjet-Rusland onvoorzie
ne gevolgen kan hebben.
De geheele toestand wordt duister ge
acht en zeer delicaat. Het is mogelijk
pessimistische gevolgtrekkingen te ma
ken of een meer gematigd standpunt in
te nemen.
Roosevelt heeft met hooge function-
narissen van het Departement van Bui
tenlandsche zaken de mogelijke gevol
gen bestudeerd van de Sovjet-Russische
interventie in Polen.
HET LOT VAN WARSCHAU.
Het schijnt dat de Poolsche hoofdstad
Warschau geheel door de Duitschers is
omsingeld.
De radiozender Warschau heeft be
kend gemaakt, dat de stad Zaterdag is
gebombardeerd. Ongeveer 200 bommen
zijn neergekomen. Het aantal slachtof
fers is zeer groot, de protestantsche
kerk en de legatie van Letland zijn ver
nield. Ook twee nachtasyls en verschei
dene ziekenhuizen werden door de bom
men getroffen.
Aan de stad werd van Duitsche zijde
een ultimatum gesteld, waaromtrent het
Duitsche Nieuwsbureau het volgende
meldt
Teneinde nog een laatste poging te
doen om lyf en leven van de burgerbe
volking van Warschau te sparen, heeft
de Duitsche legerleiding een Duitsch of
ficier als parlementair naar Warschau
gezonden, om de stad zonder strijd op
te eischen.
Na anderhalf uur wachten kreeg de
Duitsche parlementair het antwoord,
dat de opperbevelhebber van Warschau
hem weigerde te ontvangen. De Duit
sche officier vroeg toen, de schriftelijke
boodschap op eenige andere wijze aan
den bevelhebber te doen toekomen, doch
ook dat werd van de hand gewezen.
Het opperbevel van de Duitsche
luchtmacht heeft daarna door escadril
les van de luchtmacht millioenen vlug
schriften boven Warschau laten afwer
pen. In de vlugschriften stond, dat het
de schuld der regeering van Polen zou
EEN INITIATIEF VAN DEN PRINS.
Op initiatief van Z.K.H. Prins Bern-
hard en in overleg met den opperbe
velhebber van land- en zeemacht zal
worden Ingesteld een centrale raad van
advies inzake de ontwikkeling en de
ontspanning van gemobiliseerde militai
ren, onder voorzitterschap van jhr ir O.
C. A. van Lidt de Jeude.
Omtrent samenstelling en taak van
dezen raad zullen spoedig nadere mede
deelingen volgen. In afwachting daar
van, zoo deelt men ons mede, komt het
gewenscht voor, dat de zich reeds ge
vormd hebbende plaatselijke en geweste
lijke comitè's nog geen uitvoering geven
aan bestaande plannen, teneinde in deze
materie zooveel mogelijk eenheid van
werkwijze te verkrijgen.
ztfn, indien het karakter van open stad
aan Warschau zou worden ontnomen.
Indien de stad zich niet binnen 12
uur zou hebben overgegeven, zou zij
als strijdgebied worden beschouwd.
Later meldde het D. N. B.:
later door de radio aan het opperbevel
oorspronkelijk had geweigerd, heeft hij
later door de radio van het opperbevel
van het Duitsche leger verzocht, een
Poolschen onderhandelaar te willen ont
vangen.
Van Duitsche zijde werd dit ingewil
ligd.
Zondagavond te 18.06 uur is door den
Duitschlandzender het Duitsche ant
woord op het door een parlementair
overgebracht voorstel aan den com
mandant te Warschau medegedeeld.
In dit antwoord wordt gezegd, dat de
parlementair voor de ontruiming van
Warschau door de bevolking en de ver
tegenwoordiger van het diplomatieke
korps voor de evacuatie van dit korps
en de buitenlandsche kolonies verwacht
werden in twee auto's op 17 September
te 22 uur aan den straatweg Praga-
Minsk-Mazowiecki, ter hoogte van de
Duitsche voorposten.
De Berlijnsche correspondent van Un.
Press wijst er op, dat deze radiomede-
deeling geen antwoord geeft op de vraag
of de Polen Warschau zonder strijd
willen overgeven, immers, er wordt al
leen gesproken over onderhandelingen
betreffende de burgerbevolking en de
buitenlanders.
Men meent dan ook, dat de ontruiming
der stad gevolgd zal worden door een
bloedigen strijd om het bezit van War
schau.
SCHANDELIJKE BOMBARDE
MENTEN VAN OPEN STEDEN.
De oorlog, welke Hitier aan de bur
gerbevolking verklaard heeft, wordt
zonder ophouden meedoogenloos voort
gezet. De laatste dagen zijn de steden
Krzemieniec, Trembowla, Tarnopol en
Czorkow gebombardeerd. Deze steden
zyn alle gelegen buiten de militaire zone.
De Duitsche vliegers vliegen zeer laag
zonder gevaar voor zichzelve, en be
schieten met de machinegeweren de bur
gers, die aan hun bommen ontsnappen'.
Per radio is medegedeeld, dat 18 Duit
sche vliegtuigen Wilna hebben gebom
bardeerd en op de binnenstad 200 bom
men hebben geworpen, welke groote
schade hebben aangericht. Het aantal
slachtoffers onder de burgerij, vrouwen
en kinderen is zoo groot, dat dit nog
niet definitief kon worden vastgesteld.
De Duitsche bombardeurs hebben ook
een aanval ondernomen op Molodeczno,
boven welke plaats zij 18 bommen heb
ben uitgestrooid.
Het is wel beestachtig.
Havas meldde uit Parijs, dat de inval
der Russen in Polen daar geen groote
verrassing baarde. Men had er sinds de
mobilisatie in Rusland en de concentra
tie der troepen aan de Poolsche grens
reeds op gerekend.
Men is verder in zijn uitlatingen zeer
gereserveerd en merkt op, dat niet er
nog op wijst, dat Rusland zich aan Duit
sche zijde zou hebben geschaard om aan
den oorlog deel te nemen.
De hoop van de Polen en'van hunne
bondgenooten, dat de Poolsche troepen
zich in het Oosten des lands zouden kun
nen terugterkken en daar nog geruimen
tijd doeltreffend tegenstand zouden kun
nen bieden, is door het binnenmarchee-
ren der Russische troepen veredeld.
Heeft Rusland nog verdere plannen?
Er is voor het standpunt van de Daily 1
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Binnenland.
Zitting der Staten-Generaal gesloten.
Ontwikkeling en ontspanning voor de
gemobiliseerden.
De vooruitzichten voor de fruitteelt.
Een scheepsramp bij de Nederlandsche
kust.
Buitenland.
De Russen rukken Polen binnen.
Het lot van Warschau onzeker.
Een bom te Berlijn ontploft.
Fransche mijnenlegger vergaan.
De strijd in het Westen.
De duikbootoorlog.
Telegraph, welke Stalin's besluit uitlegt
als een maatregel van zelf-bescherming
tegen Duitschland, wel het een en ander
te zeggen. Dit blad betoogt, dat de aan
wezigheid van een machtig Russisch le
ger aan Duitschland's Oostgrens een
groot deel van Hitler's strijdkrachten
zal vasthouden, op het oogenblik dat zij
in het Westen noodig zijn.
Uiteraard wordt de vraag gesteld:
Wat zullen Engeland en Frankrijk doen?
Moskou heeft verklaard neutraal te wil
len blijven in het Duitsch-Poolsche con
flict. Het acht zich dus niet in oorlog
met Engeland en Frankrijk.
LEGERBERICHTEN.
Het officieele communiqué der Duit
sche weermacht luidt als volgt:
„De zuiveirng van Oost-Galicië heeft
op 16 September verderen voortgang ge
vonden. Lemberg is aan drie zijden om
singeld. Poolsche strijdkrachten tus
schen Lemberg en Przemysl trekken zich
naar het Zuid-Oosten terug. Noordelijk
van de monding van de San dringen de
Duitsche troepen verder in de richting
van Dublin. Deblin is ingenomen. Daar
bij zijn honderd vliegtuigen onbescha
digd in onze handen gevallen. Bij Wlo-
dawa, ten zuiden van Berst hebben de
voorste afdeelingen uit Oost-Pruisen en
die uit Opper-Silezië en Slovakjje elkan
der de hand gereikt.
De slag voor Kutno verloopt geheel
volgens opzet. Kutno zelf werd van het
Westen uit genomen, de BBzoera werd
in Noordelijke richting overschreden.
Warschau is eng omsingeld.
De poging van de afgesneden Poolsche
troepen om over Siedlce naar het Zuid
oosten te ontkomen eindigde daarmee,
dat 12000 man gevangen genomen wer
den en dat 80 stukken geschut, zes pant
serwagens en elf vliegtuigen buitge
maakt konden worden.
Onder ongunstige weersomstandighe
den heeft de luchtmacht ten Oosten van
den Weichsel door herhaalde aanvallen
op troepenconcentraties en masch-colon-
nes aan den zich terugtrekkenden vijand
de mogelijkheid ontnomen zich te her-
groepeeren.
„WEERSTAND NIET VERZWAKT".
Van Poolsche zijde wordt uit Lublin
gemeld, dat ondanks de overweldigende
overmacht van het Duitsche leger zoo
wel numeriek, daar het Duitsche leger
70 divisies in Polen heeft, als meterieel
met zijn luchtmacht en gemotoriseerde
formaties de gevechten in alle secto
ren harnekkig worden voortgezet.
De barbaarsche oorlogsmethoden der
Duitschers, aldus gaat het Poolsche be
richt verder, het bombardeeren van de
open steden, van het platteland en van
de spoorwegen verzwakken den weer
stand van het Poolsche leger niet. Deze
feiten moeten van invloed zijn op het ze
gevierende eindresultaat van den oorlog
der bondgenooten. Het moreel van het
leger en de houding van de Poolsche re
geering en der bevolking hebben niet de
minste verandering ondergaan en zullen
hetzelfde blijven tot het einde.
BECK LICHT ROOSEVELT IN OVER
DE STRIJDWIJZE DER DUITSCHE
LUCHTMACHT.
De Poolsche ambassadeur te Boeka
rest heeft den gezant der Vereenigde
