Rotterdamsche Lloyd.
N.V. Hendrikse C= Bank Goes
Polen meldt successen.
Geen beweging een 'tWestfront.
Dagblad voor de Provincie Zeeland
amma.
ledereen zorge nü
EERSTE BLAD.
Belangrijkste Nieuws.
Agentschap
DONDERDAG 14 SEPT. 1939
53e JAARGANG - No. 294
Het raadsel van Lodz - Een uiteenzetting van
Chamberlain - De gevechten in het Westen.
Roosevelt roept het congres bijeen.
Poolsche successen.
Duitsche voorstelling van zaken.
A. C. VAN DER REST,
Einde van 't Permanente Hof v. Int. Justitie?
Telef. 2410.
Spoorweg Trier-Metz opgeblazen.
n een gang, die
■d, zoodat ze op
loesten kruipen,
emeraohtig licht
erker werd, tot-
lucht kwamen,
soldaat die daar
Ir. Wijnperen 4
50—2 gld. p. 100
ipruimen 820,
Belle de Louvain
en 18, Jefferson-
archpruimen 3
nen 315, Roode
ne Claude Violet-
ipruimen 524
3erry 7,50—23,
tomaten 4 gld.
perziken 3.505
Sept. 1939. Aard-
enheimers f 2.30,
tjes f 1.90, drie-
sonken f 1.21, al
ii
uien f 4.01, bon-
f 1.50, piclclers
illes per 100 kg.
■■■■■■■■■■■■■■■«■Ma
■■«■■■■■■■■■■a
tember 1939.
75 en 414,4 M.
Ber. 10,00 Mor-
10,30 Voor de
eporkest. 11,00—
er. 12,17 Orgel,
t van Dinteren's
>eclam. 3,00 Or-
4,00 Voor zieken
5,00 Jeugdhalf-
:5 AVRO-Amuse-
Ca 6.25 Ber. 6,30
irogr. 7,40 Inter-
radiojournaal,
porkest en solist.
Het Omroepork.
nsemble en solis-
Ber. ANP., hier-
co's orkest.
1,5 M. 8,00—9,15
L,00 KRO. 2.00—
8,15 Ber. 10,00
10,45 Gram.
12,00 Ber. 12,15
Gram. 1,20 Het
.ndwerkuur. 3,00
,m. 3,45 Bybell.
3narbeid voor de
,00 Marcando-en-
1,45 C.N.V.-kwar-
Boekbespr. 7,45
amens de vereen.
der Ned. spoor-
ler tbc. 8,00 Ber.
8,15 Reportage.
ANP., act. half-
Gram. Ca. 11,50
■ERBEFMCHT.
ran hedenmorgen
weer: zwaar be-
temperatuur 16;
neerslag afge-
van hedenavond
[reer 19 uur
and: zwakke tot
.chtingen, betrok-
I bewolkt, aanvan-
I weer toenemen-
;inig verandering
nanacht en och-
riddag 3 u.:
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Vorststraat 7 0, Goes
Postrekening 44455 Telefoon 2438
Jijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
j, J.FANOY, Lange Burg 40. Telefoon 28
Abonnementsprijs f2,60 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vlissingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Directeur - HoofdredacteurR. ZU1DEMA
Advcrtcntlün 30 tent per .-cge'f
ingezonden mcdcdcelliigci! 00 cent per regel
Kleine Advertcntiëii Dinsdags eu Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentiën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
dag 3 u.: 757.
fietsers:
Radio-Warschau gaf het volgende be
richt: Dinsdagavond en gisteren hebben
de Poolsche troepen de Duitschers vèr
van Warschau terug geworpen.
Gistermiddag stond de Poolsche hoofd
stad wederom bloot aan een hevig lucht
bombardement. Daarbij werden 3 zware
Duitsche bommenwerpers omlaag ge
schoten.
Verscheidene huizen in het centrum
van de stad en in de buitenwijken wer
den getroffen. Onder de lijst van de
slachtoffers onder de burgerbevolking
waren 16 vrouwen en 18 kinderen.
Dinsdag hebben de Duitschers een
Roode Kruis trein, die gewonde soldaten
van het station van Zombky vervoerde,
gebombardeerd. De trein droeg duidelijk
de kenteekenen van het Roode Kruis.
HET LEVEN TE WARSCHAU WORDT
WEER NORMAAL.
De zender Warschau 2 heeft gister
avond meegedeeld, dat het leven in de
Poolsche hoofdstad, den Duitschen lucht
aanvallen ten spijt, van dag tot dag nor
maler wordt. De rechtspraak vindt voort
gang, het postkantoor is geopend, leder
heeft druk werk. „Warschau aldus
zeide de omroeper werkt, waakt en
vecht als een groote familie. De gemeen
schapszin is van den hoogsten graad.
HET RAADSEL VAN LODZ.
Er is weer een nieuwe puzzle ontstaan,
n.l. Lodz. Na het bericht van Poolsche
zijde, dat de Poolsche troepen de stad
heroverd hebben, geeft het Duitsche
nieuwsbureau thans een verslag van een
bezoek van Hitier aan Lodz, waaruit
blijken moet, dat de Duitschers er weer
meester van zijn.
Van Duitsche zijde wordt de herove
ring van Lodz door de Polen echter niet
tegengesproken.
Het Duitsche nieuwsbureau deelt mee,
dat de Führer bij zijn tocht langs het
front gistermiddag om drie uur te Lodz
is aangekomen. De tocht door de stad,
welke eerst einde van de vorige week
werd ingenomen, was een groote verras
sing voor de Duitsche troepen en de be
volking.
De opmarsch van de Duitsche troepen
in Lodz is zoo snel gegaan, dat weinig
slachtoffers onder de burgerbevolking
zyn gevallen. De Polen hebben, aldus het
D. N. B., niet eens tijd gehad, de brug
gen op te blazen en de dorpen in brand
te steken, zooals aan vele andere deelen
van het front. Op vele plaatsen waar de
Führer doortrok, is de bevolking weer
rustig op het land 'aan het werk. De
vluchtelingen, die de dorpen in de eerste
opwelling hadden verlaten, zijn terug ge
keerd.
Ook de stad Lodz is niet vernield en
reeds rijden weer trams en de arbeid in
de fabrieken is normaal. De Duitsche be
woners van de stad hebben hun huizen
„versierd" met hakenkruisvlaggen.
MISREKENING VAN DEN
DUITSCHEN GENERALEN STAF
WREEKT ZICH.
Omtrent de krijgsverrichtingen aan
het Oost-front in Polen seint een verte
genwoordiger van de „United Press" nog
de volgende bijzonderheden:
Het Duitsche leger heeft zijn eerste
nederlaag geleden, ingesloten als het was
tusschen het Poolsche hoofdleger, dat
Warschau verdedigt en de Poolsche le
gers uit Posen en den Corridor, welk
laatste leger zich een weg heeft weten
te banen langs den Weichsel van Gdynia
uit. Het is gedwongen geweest, de stad
Lodz te ontruimen, welke verleden week
door de Duitschers was veroverd na een
bliksemsnellen tankaanval.
De Duitsche terugtocht uit Lodz stelde
de twee Poolsche legers in staat, contact
met elkaar te krijgen tusschen Gnesen
en Modlin, waarbij tegelijkertijd den
Duitschers werd belet, tien Poolsche di
visies af te snijden, bestaande uit een
kwart millioen man, die de Duitsche ge
nerale staf trachtte op te sluiten in den
„zak" van Posen. De Polen dwongen den
Duitschers terug te trekken van Lodz
naar de vallei van de Warthe, daar zij
anders gevaar liepen in den flank aan
gevallen te worden. Tengevolge hiervan
bestaat er thans een diepe insnijding in
de Duitsche linies, welke bij Warschau
begint en ver in Posen doorloopt. Hier
bevinden zich 500.000 Poolsche soldaten
van het leger uit den Corridor en uit
Posen.
Aldus zijn de Polen er in geslaagd om
zich zeer sterk te nestelen langs den
Weichsel tot Torun toe.
Posen is nog in Duitsche handen, doch
de bedreiging van Warschau, van het
Westen en Zuid-Westen uit, is aanzien
lijk verminderd, daar de Duitschers ge
dwongen zijn geworden, terug te trekken
op nieuwe stellingen, bijna 160 km van
de hoofdstad.
De Duitsche hoop op een bliksemsnel
le overwinning in het Oosten, waarna het
Duitsche leger met zijn geheele kracht
het hoofd zou kunnen bieden in het Wes
ten aan Frankrijk en Engeland, is in rook
opgegaan door een misrekening van den
Duitschen generalen staf.
Evenals de Fransche generale staf,
twijfelde maarschalk Rydz Smigly aan
de waarde van de nieuwe tactiek van
Duitschland, om uitsluitend gemotori
seerde colonnes te gebruiken.
In plaats van te trachten, het gebied
tusschen de hoofdwegen schoon te ve
gen, vielen de Duitschers alléén met ge
motoriseerde eenheden aan, die gedwon
gen waren, de wegen te volgen. Het re
sultaat hiervan is geweest, dat meer dan
een kwart millioen Poolsche troepen in
het „veroverde" gebied werden achter
gelaten, die dekking zochten in de dich
te bosschen, totdat de Duitsche colonnes
voorbij' waren. Daarna kwamen zij uit
hun schuilplaatsen en door de wegen te
verlaten en uitsluitend in de velden te
opereeren, slaagden zij er in een com
pacte strijdmacht te formeeren, welke
Zondag j.l. is begonnen, aanvallen te
doen op de flanken en in den rug van
het Duitsche leger, dat probeerde de
Polen op het Weichselfront op de vlucht
te drijven en zich een weg naar War
schau te banen van het Westen uit.
Deze vergissing van de Duitschers was
zeer kostbaar en kwam spoedig aan het
licht, omdat, na twee dagen ingesloten te
zijn geweest tusschen twee Poolsche le
gers, die uit het Oosten en het Westen
aanvielen, de Duitsche generale staf ge
dwongen was, Lodz te ontruimen en te
rug te trekken, om een nog grootere ne
derlaag te ontgaan.
Het Poolsche leger, dat afgesneden
was in den Corridor, toen het Duitsche
leger het rijk met Oost-Pruisen verbond,
was in staat, om honderd mijlen door de
bosschen te marcheeren, zonder dat het
ook maar een enkele maal werd gehin
derd. Het heeft zich bij de in Posen ope-
reerende Poolsche troepen gevoegd, die
eveneens waren gepasseerd door de Duit
sche gemotoriseerde troepen. Samen be
gonnen zij op te rukken naar het Oosten
in de groote vlakten tusschen den Weich
sel én de Warthe. Tegelijkertijd zag
Smigly Rydz, dat de dunne Duitsche li
nie kon worden doorgesneden en hij
wierp 68 divisies naar het Westen te
gen het centrale leger van generaal Von
Bock, ten noorden van Lodz. Binnen 43
uur werd de Poolsche manoeuvre met
succes bekroond en de „zak" in Posen
keerde binnenste buiten. Aldus verloren
de Duitschers een kwart millioen moge
lijke krijgsgevangenen.
Het is geen gemakkelijke taak Polen
te overwinnen, want we zullen vermoe
delijk iederen soldaat moeten dooden,
voor het zal toegeven, verklaarde een
Duitsch officier.
De Duitsche infanterie moest met vol
le bepakking door zand en modder 50 km
per dag afleggen.
EEN GEHEEL ANDER GELUID.
Gistermiddag heeft de perschef van
de Duitsche regeering, dr Dietrich, die
den Führer op al diens reizen en in
specties op het Oostelijk front heeft
vergezeld, tegenover de buitenlandsche
pers in den vorm van een causerie, zijn
persoonlijke indrukken ongeveer als
volgt weergegeven.
Militair is het Poolsche leger in geen
enkel opzicht tegen het Duitsche opge
wassen. Zeer zeker bieden de Polen te
genstand, maar dit is niet de tegenstand
waarop zij zelf, alsmede de Engelschen
en Franschen hadden gerekend.
Het is niet de tegenstand, die den
stelselmatigen voortgang van den con-
centrischen opmarsch van het Duitsche
leger, waar dan ook, zal kunnen vertra
gen, laat staan beletten. In militair op
zicht heeft de door Polen geboden te
genstand nauwelijks iets te beteekenen
gehad, want nergens zijn de Poolsche
troepen erin geslaagd ordelijk en stel
selmatig terug te trekken, overal is de
terugtocht of volslagen gedesorgani
seerd geweest, of totaal belet doordat
de Poolsche troepen werden ingesloten.
Het grootste deel van het Poolsche
oorlogsmateriaal is dan ook of verloren
of in Duitsche handen of het bevind
zich nog aan de Westelijke zijde van
den Weichsel.
j Dat het Poolsche leger ten Oosten
van den Weichsel tegenstand van be-
teekenis zou kunnen bieden, wordt al
leen volgehouden om in West-Europa
den moed er nog wat in te houden. Het
zal niet lang meer duren, of ook dit
waanbeeld van Poolschen tegenstand in
Oost-Polen zal een illusie blijken te zijn.
voldoende voorraad Verband-
stoffen, Genees- en Verster
kingsmiddelen, Bandages,
Zeep, Ontsmettings-vloel-
stoffen, enz. in huis te hebben I
Fabrieken leveren thans traag, maar U kunt
nog gebruik maken van de groote voorraad
bij
Ass. Apotheker, Lange Kerkstraat,
GOES. Telefoon 2468.
Intusschen zal de Führer, na alle dee
len van de Duitsche weermacht in Polen
te hebben bezocht, naar Berlijn terug-
keeren. Binnen slechts weinige dagen
zal dit reeds kunnen geschieden. De
taak van den Führer in Polen zal dan
zqn afgeloopen, omdat ook de veldtocht
in dat land zal zijn voltooid. Wat er dan
nog aan tegenstand zal zijn, is de tegen
stand van uit elkaar geslagen troepen,
die vreezen in Duitsche gevangenschap
te geraken, omdat men hun heeft ver
teld, dat zij dan zullen worden mishan
deld.
Voorts is er dan nog de tegenstand
van de civiele bevolking (franc-tireurs)
welke zal moeten worden gebroken,
maar dat heeft geen militaire beteekenis
meer.
Een officier van een Duitsche tankaf-
deeling, die juist van het Poolsche front
was teruggekeerd, heeft aan den Ber-
lijnschen correspondent van „Politiken"
van zijn ervaringen verteld. „De Duit
sche tanks hebben de verwachtingen
overtroffen," zoo verklaarde hij, „maar
tot welken prijs." De moderne oorlog
voering zal niet anders blijken te zijn
dan een slachting op groote schaal.
De officier schatte de Duitsche verlie
zen aan het oostelijk front alleen op
15.000 man, terwijl het hem onmogelijk
was het aantal gesneuvelden aan Pool
sche zijde te schatten. Dit aantal moet
tusschen 150.000 en de 300.000 liggen.
„Wij geven toe, dat het zeer te betreu
ren is," verklaarde de officier, „maar
het was ons onmogelijk gevangenen te
maken, in de eerste plaats wel, omdat
wij bang waren, dat zij achter onze
tanks zouden komen. Wij moesten schie
ten op ieder, die binnen ons bereik
kwam. In de tweede plaats hadden wij
niemand, die zich met de zorg voor de
gevangenen kon belasten.
Daarom hebben wij bijna heelemaal
geen gevangenen gemaakt. Wij moesten
iedereen wel neerschieten."
AMERIKAANSCH OORDEEL OVER
DE BEESTACHTIGE DUITSCHE
BOMBARDEMENTEN.
Het staatsdepartement te Washing
ton heeft gisteren een telegram gepubli
ceerd van den Amerikaanschen ambas
sadeur in Polen, waarin verklaard
wordt, dat de Duitsche luchtstrijdkrach
ten van iedere gelegenheid gebruik ma
ken, zonder rekening te houden met ge
vaar voor de burgerbevolking, dat zou
kunnen ontstaan.
Het telegram, dat den datum 8 Sep
tember draagt, voegt hieraan toe, dat
het ook duidelijk is, dat de Duitsche
bommenwerpers hun bommen laten val
len, zelfs wanneer zjj twijfelen over de
identiteit van hun doelen.
De ambassadeur haalt dan als volgt
een aantal voorbeelden aan: aanvallen
op mqn villa en die van mijn buurman,
een zware aanval op moderne flatwo
ningen in de buitenwijken van War
schau, op een kilometer van de militaire
barakken, verwoesting van een sanato
rium, waarbij tien kinderen den dood
ENGELAND EN FRANKRIJK
TREKKEN ZICH TERUG.
De regeeringen van het Vereenigd
Koninkrijk, Australië en der Fransche
republiek hebben aan het Secretariaat-
Generaal van dien' Volkenbond mededee-
ling gedaan, dat naar hun meening aan
vaarding van art. 36 van het Statuut
voor het 'hof van Permanente Internatio
nale Justitie niet meer in staat geacht
kan worden resultaat te hebben ten aan
zien der verschillende geschillen, welke
uit het verloop van den huidigen oorlog
kunnen voortvloeien.
Het bedoelde art. 36 bepaalt:
„Het Permanente Hof van Internatio
nale Justitie doet uitspraak in elk geschil
op internationaal gebied, dat door den
Volkenbondsraad of vergadering aan het
Hof wordt voorgelegd."
De regeeringen verklaren, dat nu ver
scheidene staten de artikelen 16 en 17
van het Volkensbonldshandvest niet meer
als bindend beschouwen', zij- van oordeel
zijn, dat de omstandigheden, waaronder
zy artikel 36 hebben aanvaard, niet meer
bestaan.
vonden, in de bosschen nabq Otwock,
het bombardeeren van een vluchtelin-
gentrein op weg uit Kutno, schade toe
gebracht aan een hospitaal-trein, die ge
wonde soldaten vervoerde, duidelijk ge
kenmerkt was met het Roode Kruis op
het dak en gerangeerd stond op het niet
overdekte Oosterstation in Warschau,
verwoesting van een padvindershut,
waarbij twaalf meisjes werden gedood.
De Amerikaansche ambassadeur heeft
nog een tweede telegram gezonden aan
het staatsdepartement, dat gisteren ont
vangen is uit de Poolsche stad, waar de
Amerikaansche ambassadeur thans ver
bluf houdt. In dit telegram wordt een
beschrijving gegeven van een luchtaan
val door de Duitschers, waarbij bommen
vielen binnen de 300 m. van de ambas
sade. Het telegram zegt: deze plaats,
een onverdedigd, open dorp, werd gis
teren om 11 uur gebombardeerd door
vier Duitsche bommenwerpers, maar
ook in de hoofdstraat op nog geen drie
honderd meter van de ambassade even
als van het departement van buiten
landsche zaken, dat hier gevestigd is.
Onder de vastgestelde slachtoffers be
vinden zich 11 dooden en 40 ernstig ge
wonden, terwijl vele eigendommen be
schadigd zijn. De bevolking was ontzet
door het plotselinge en onverwachte van
den aanval.
DE BRITSCHE PERS OVER HET
VOORNEMEN VAN HITLER OM ON
BEPERKTE BOMBARDEMENTEN TE
GAAN TOEPASSEN.
In een commentaar op het dreigement
van Hitler open steden te bombardeeren
schrijft de News Chronicle dat deze
brute opdracht de uiteindelijke val van
Hitier moet verhaasten.
Deze opdracht zal bijdragen om de
openbare meening in de wereld tegen
hem te versterken.
Het zou verstandig zijn van Hitier de
waarschuwing van Lord Halifax in het
Hoogerhuis ter harte te nemen, dat En
geland zich gerechtigd zal achten, alle
geëigende maatregelen te nemen wan
neer de nat.-socialisten onbeperkte bom
bardementen gaan toepassen.
Het Fransche legerbericht van 13 Sep
tember des avonds luidt als volgt:
„Onze troepen hebben het geheel der
stellingen, die in den loop der vooraf
gaande dagen veroverd waren, verbe
terd. Onze vlootstrijdkrachten treden
krachtig op tegen de vijandelijke duik-
booten. Beperkt optreden van de lucht
macht tengevolge van het slechte weer."
De „Temps" schryft, dat de strijd niet
van karakter is gewijzigd. Nog steeds
poogt men op economische wijze, d.w.z.
met de voorhoede, gesteund door vecht-
wagens en artillerie, het voorterrein
van den Westwal te veroveren. De
aanvallen hebben evenwel de Franschen
groote plaatselijke successen gebracht.
Havas meldt nog:
In het Westen werd het bosch van
Warndt reeds in de eerste dagen van de
vijandelijkheden bezet, terwijl aan de
Oostzijde, de heuvels op den linkeroever
van de Blies tusschen Sarreguemines en
Hornbach werden bezet. Op den uiterst
Westelijken vleugel van het front is niet
alleen een aanval van de Duitsche troe
pen in het gebied van Sierck tot staan
gebracht, doch de Fransche troepen zijn
zelfs nog iets opgerukt.
Het belangrijkste blijft evenwel de op-
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Binnenland.
Tweede Kamer keurde wetsontwerp in
zake de vervoermiddelen goed.
Duitsch vliegtuig bij Ameland aange
houden.
Nederlandsch vliegtuig door Duitsch
vliegtuig aangevallen.
Geen Joodsche emigranten meer in ons
land.
Buitenland.
Polen blijft successen melden.
Het lot van Lodz onzeker?
Chamberlain weer aan het woord.
De gevechten in het Westen brengen
geen verandering.
Roosevelt roept het congres bijeen.
Weer een vredespoging van Italië?
marsch op den linkeroever van de Blies,
waar, niettegenstaande den tegenstand
van den vijand belangrijke stellingen,
waaronder goede waarnemingsposten,
werden veroverd. De vijand heeft hierop
geantwoord met een zwaar artillerie
vuur en ook de Duitsche verkennings
vliegtuigen toonden zich zeer actief.
Verscheidene malen hebben Fransche en
Duitsche vliegtuigen boven de stellin
gen gevechten geleverd.
„Aujourdhui" spreekt zijn verbazing
uit over de offers aan manschappen en
munitie, waarmede de Duitschers den
Franschen opmarsch tegengaan in het
niemandsland voor de Siegfriedlinie en
oppert het denkbeeld, dat de linie in de
zen sector niet gereed is om een volle
dige Franschen aanval op te vangen.
United Press meldt, dat men thans
in de naaste toekomst operaties op
grooter schaal tegen verschillende pun
ten van de Siegfried-linie mag verwach
ten.
De Franschen boekten volgens United
Press ten Westen van Sierck met hun
gemechaniseerde eenheden een terrein
winst van eenige duizenden meters.
Zware artillerie is in dit gebied in actie
ter voorbereiding van ïnfanterie-opera-
ties.
Charles Morice schrijft in de „Petit
Parisien", dat de Fransche manoeuvre
in de richting van Saarbrücken duidelijk
wordt.
Zij bedreigt zeer ernstig de belang
rijke industriestad, welke reeds nu tot
werkloosheid schijnt voorbestemd."
In het door de Duitsche zenders ver
spreide communiqué heeft de Duitsche
generale staf medegedeeld, dat de Fran
sche artillerie het ontruimde vliegveld
van de vroegere hoofdstad van het Saar-
gebied heeft gebombardeerd. Dit is de
eerste bekentenis, welke naar de mee
ning van Morice niet de geheele waar
heid vertelt, daar de Fransche kanon
nen sedert 24 uur de geheele streek ten
Noord-Westen van het vliegveld voor de
stad bombardeeren. Men kan zeggen,
dat de voorsteden van Saarbrücken, tot
St. Arnual, een klein plaatsje ten Wes
ten waarvan zich 't vliegveld uitstrekt,
overvloedig worden bestookt.
Het oogenblik zal misschien niet meer
zeer ver af zijn, waarop de Duitschers
onder onzen druk zich verplicht zullen
zien, zich achter Saarbrücken terug te
trekken op stellingen, welke in het heele
gebied ten Noorden van deze stad zijn
ingericht.
Gistermorgen te elf uur hebben de
Duitschers den spoorweg Trier-Metz, te
genover het Luxemburgsche plaatsje
Schengen, opgeblazen.
De brokstukken ijzer kwamen in
Schengen (Luxemburg) terecht, zonder
evenwel iemand te treffen.
Een nader bericht meldt: De Duit
schers hebben een deel van den spoor
weg Perl-Trier opgeblazen.
Perl is gelegen op Duitsch grondge
bied juist tegenover Schengen. De zware
explosie deed splinters terecht komen
