NI HENDRIKSE Co.'s BANK
De Koningin verjaart.
Afwisselend optimisme en pessimisme
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Geen treinverkeer In ons
land op 1 en 2 September.
Polen neemt verdere
militaire maatregelen
EERSTE BLAD.
Belangrijkste Nieuws.
No. 2410.
In verband met het spoed-
eischend karakter...
DONDERDAG 31 AUG. 1939
53c JAARGANG - No. 282
Weer een Britsch antwoord aan Hitier.
Geruchten over de eischen van den Fuhrer.
Een Duitsch ultimatum?
Duitsche ministerraad voor de
Rijksverdediging ingesteld.
GOES.
Ons telefoonnummer wordt met
ingang van 1 September a.s., des
namiddags vanaf 2 uur
Uitgave: N. V. Uitgevers - Maatschappij
„Luctor et Emergo" ter exploitatie van
het blad „De Zeeuw"
Bureaux Lange Voritatraat 7 0, Ooei
Postrekening 44485 Telefoon 2438
bijkantoor Middelburg: Fa. Boekhandel
j, J. F A N O Y, Lange Burg 40. Telefoon 28
Directeur - HoofdredacteurR. ZUIDEMA
Abonnementaprlj* f2.60 per kwartaal
Weekabonnementen voor Middelburg
Goes en Vllssingen f 0.20
Losse nummers 5 cent
Advertentlën 30 cent per regel
Ingezonden mededccllngcn 60 cent per regel
Kleine Advertentlën Dinsdags en Vrijdags
f 0.75 bij vooruitbetaling
Advertentlën onder letter of motto
10 cent extra
Bij contract belangrijke korting
Hare Majesteit onze geliefde Vorstin
viert vandaag haar 59sten verjaardag.
Het nu afgesloten levensjaar van onze
Koningin was een tijdperk van zegen en
van zorgen, van vroolijke zonneschijn en
daarnaast donkere schaduwen.
Er was vreugde bij de Vorstelijke Fa
milie toen opnieuw een Prinsesje gebo
ren werd.
Het was zoo stil geworden de laatste
jaren in het Koninklijk Paleis, nadat
eerst Koningin Emma en daarna Prins
Hendrik door God werden weggeroepen.
Maar nu is er weer leven en vroolijk-
heid, het geluid van kinderstemmen, die
spreken van hoop voor de toekomst.
Dankbaarheid vervult het hart van
onze Koningin als zij ziet de ouder
vreugde van hare kinderen en als zjj
daarnaast mag ervaren, dat de harte
lijke liefde die ons volk zjjn Vorstin toe
draagt, zich ook uitstrekt tot hare kin
deren en kleinkinderen.
Maar het is niet alles zonneschijn.
Meermalen heeft H. M. blijk gegeven
hoe vurig zij meeleeft met hen die door
de internationale crisis zoo zwaar wer
den getroffen. En zij heeft niet nagela
ten met bewogen stem, haar volk op te
roepen om gezamenlijk deze lassen te
dragen.
De nood van hare onderdanen was
ook haar nood. Er was bij onze KDnin-
gin meeleven en mee-1 ij d e n.
En nu is daar nog bijgekomen de in
ternationale spanning, die tenslotte zoo
sterk is geworden, dat ook onze zee- en
landmacht moesten worden gemobili
seerd.
In het diepe besef van hare groote
verantwoordelijkheid doet onze Vorstin
alles wat gedaan kan worden om voo:
ons land den vrede te bewaren en tege
lijkertijd tracht zij ook mee te werken
om de spanning in Europa te verminde
ren, en een bloedbad zonder weerga te
voorkomen.
Voor onze Koningin die nu voor de
tweede maal gedurende hare regeering
zee- en landmacht moest mobiliseeren,
zijn het bij uitstek zware dagen.
Maar des te meer heeft zij behoefte
aan de liefde en de trouw van haar volk,
dat vooral op dezen verjaardag al is
er dan geen plaats voor openlijk vreug
debetoon, behoefte heeft van zijn onver
zwakte trouw aan en zijn hartelijke lief
de voor zijn Koningin te doen blijken.
Moge God onze geliefde Vorstin zege
nen en nog vele jaren voor land en volk
tot een zegen stellen!
Het was gisteren te Londen weer een
dag van sensationeele geruchten en van
groote diplomatieke bedrijvigheid.
De geruchten liepen uiteen van gema
tigd optimisme tot het zwartste pessi
misme en volgden elkander met verwar
rende snelheid op. Er was echter een
volledige afwezigheid van iedere offici-
eele inlichting over den toestand.
De inhoud van de gewisselde nota's
wordt nog steeds geheim gehouden.
Het Britsche antwoord aan rijkskan
selier Hitler is gistermiddag naar Ber
lijn geseind.
Naar vernomen wordt, laat het de
deur open voor verdere onderhandelin
gen en verwacht men te Londen een
nieuw antwoord van Hitier.
De Britsche regeering heeft de regee
ringen van Frankrijk en Polen volledig
op de hoogte gehouden, terwijl de regee
ring van de Vereenigde Staten bij wijze
van beleefdheid eveneens volkomen op
de hoogte wordt gehouden van de ont
wikkeling van den toestand.
De nota-wisseling duurt dus nog steeds
voort. En vanzelf vraagt men zich af,
tot welk resultaat ze zal leiden. Zal het
gelukken op die wijze den vrede te be
waren?
Over het algemeen is de publieke opi
nie, zooals we gisteren schreven, geneigd
irZe vraaS bevestigend te beantwoorden.
Men wijst er op, dat Hitier niet toeslaat,
dat hij' zijn dreigementen van vorige
week niet in daden omzet, dat het Duit
sche en vooral het Italiaansche volk ver
re van oorlogszuchtig zijn, dat er op de
Beurs een opgewekte stemming heerscht,
dat Rusland het Duitsch-Russisch ver-
nóg niet heeft geratificeerd, dat
turkije trouw aan Engeland en Frank
rijk blijft, enz.
Maar aldus de „N. R. C." in En
gelsche diplomatieke kringen wordt dit
optimisme niet gedeeld. De kans, dat
Hitier zijn eischen zal matigen en zoo
doende een vreedzame oplossing voor de
crisis mogelijk zal maken, wordt in deze
nuchter denkende kringen nog steeds
zeer klein geacht.
Men blijft er dan ook ten volle op voor-
bereid, dat Hitier, na ontvangst van de
Jongste boodschap van de Engelsche re-
9eering, elk oogenblik zal kunnen be
sluiten, alle verdere onderhandelingen op
te geven en het signaal voor den oorlog
te geven.
Ook gisteravond ontstond in leidende
kringen te Brussel plotseling een groot
pessimisme, toen langs diplomatieken
weg de inhoud van Hitler's Jongste nota
aan Engeland werd vernomen.
ZWARE EISCHEN VAN HITLER?
In welingelichte kringen wordt ver
klaard, dat Hitier er in toegestemd heeft
onderhandelingen te openen, op voor
waarde, dat de Polen er bij voorbaat in
toestemmen, belangrijke territoriale, po
litieke en economische concessies te
doen.
Uit dezelfde bron werd vernomen, dat
de positie van Polen onveranderd is, on
danks Hitler's bereidheid om te onder
handelen, omdat de Führer in zijn bood
schap aan Engeland de eischen: Danzig
en de corridor heeft gehandhaafd.
Wat de jongste nota van den Führer
aan de Britsche regeering betreft, meldt
de „Un. Press", dat Hitier de Britsche
voorstellen noch volledig aanvaardt,
noch verwerpt en dat hij de deur open
laat voor een mogelijke voortzetting der
besprekingen.
Terwijl van gezaghebbende zijde te
Londen geen inlichtingen worden ver
strekt, aldus de parlementaire corres
pondent van Reuter, gaven politieke
kringen in hun uitlatingen over den loop
der onderhandelingen blijk van een ge
matigd optimisme.
Intusschen worden voor ieder onder
deel der Britsche defensie verdere vei
ligheidsmaatregelen genomen en zulks
met groote snelheid en degelijkheid.
De nieuwe Britsche ambassadeur te
Washington, lord Lothian, heeft gisteren
na een conferentie met staatssecretaris
Huil den verslaggevers verklaard, dat de
Europeesche toestand „een weinig was
verbeterd".
EEN ULTIMATUM?
In tegenstelling met deze hoopvoller
berichten was een telegram van de „Un.
Pres", Het heet daarin, dat Hitier den
Brltschen ambassadeur een tijdlimiet
had gesteld, welke heden te middernacht
afloopt. Dat zou dus een soort ultimatum
zjjn.
Het telegram vervolgde aldus: „Vol
gens welingelichte bron zou de Britsche
ambassadeur Henderson, toen hij Dins
dagavond Hitler's antwoord aan Enge
land ontving, het document haastig heb
ben gelezen en toen hebben uitgeroepen:
„m aar dat is een ultima
tum!"
Hitier zou gezegd hebben„Toch
niet, ik stel immers on
derhandelingen voo r".
Voorts wordt, aldus de „Un. Press"
verder, verklaard, dat Hitier Maandag
in zgn onderhoud met Henderson Silezië
gevoegd heeft bij de territoriale eischen.
Verder verklaren door
gaans goed ingelichte
kringen, dat Hitier ge
vraagd heeft dat Pool-
sche vertegenwoordigers
binnen 24 uurnaar Berlijn
zouden komen, om te be
vestigen, dat Polen toe
stemt in een overgave van
Danzig en denCorridor en
het openen van onderhan
delingen over andere kwes
ties.
Naar verluidt, werd aan Hitier reeds
te verstaan gegeven, dat er geen kijk
op is, dat een Poolsch vertegenwoordiger
naar Berlijn gaat met een speciaal be
grensden tijd van verblijf.
Nadere bijzonderheden omtrent het
antwoord, dat Hitier aan Engeland ge
geven heeft, doen blijken, dat men onder
scheid moet maken tusschen het door
Hitier aan Henderson overhandigde g e-
schreven antwoord, en datgene wat
men op grond van het daarop tusschen
hen beiden besprokene als antwoord
moet opvatten.
De indruk, dat er sprake was van een
„tijdslimiet" van 24 uur was voortgeko
men uit de geschreven repliek. Hen
derson heeft Hitler's aandacht gevestigd
zegt men, op het feit, dat zulks als een
ultimatum te beschouwen was, waarop
Hitier erin zou hebben toegestemd dat
men dat punt achterwege
liet.
Zoo kon men thans in o f-
ficieele kringen zeggen,
dat het antwoord van Hit-
Ier zooals het definitief
was overgebracht, geen
ultimatum inhield.
Wat den inhoud van des Führer's ant
woord aangaat, meent men thans de vol
gende punten te kunnen vaststellen:
1. Hitier bevestigt Duitschlands
vriendschap voor Engeland.
2. Hitier herhaalt zijn wensch, Danzig
en den Corridor bij het Derde Rijk in te
lijven.
3. Hitier getuigt van zijn bereidwillig
heid een Engelsch voorstel tot bemidde
ling te aanvaarden.
4. Hitier spreekt de hoop uit, dat Po
len een gevolmachtigde naar Berlijn
zendt, om te onderhandelen, op den
grondslag van gelijkheid, met Duitsch-
land.
Volgens Un. Press heeft Hitier wel
mondeling de eischen van een terug
keer van Danzig en den Corridor en de
herziening van de Poolsch-Duitsche
grens aan Henderson medegedeeld. In de
jongste nota moet de rijkskanselier bo
vendien uiting hebben gegeven aan de
hoop een hoop, die inmiddels niet in
vervulling is gegaan dat de Britsche
regeering haar goede diensten zou aan
bieden om de komst van een der Pool-
sche regeeringsleiders naar Berlijn te be
vorderen.
Deze zou dan te Berlijn officieel ken
nis kunnen nemen van Duitschlands
eischen!
Verder is het bekend geworden, dat
het staatshoofd van Danzig, Forster, op
het oogenblik te Berlijn vertoeft. Hjj
heeft drukke conferenties met Hitier.
In buitenlandsche kringen heeft de
aanwezigheid van Forster te Berlijn on
der de huidige omstandigheden de bij
zondere aandacht. Reeds hoort men ge
ruchten omtrent een op handen zijnden
Anschluss van de Vrije Stad.
Hitier heeft bij decreet een „minister
raad voor de Rijksverdediging ingesteld.
Het decreet luidt:
„Decreet van den Führer inzake de
vorming van een ministerraad voor de
Rijksverdediging van 30 Augustus 1939.
UTRECHT. In verband met verplaat
singen van troepen zal op 1 en 2 Septem
ber a.e. ook de beperkte dienstregeling
bij de Ned. Spoorwegen op hoog bevel
buiten werking worden gesteld, zoodat
reizigersvervoer op die dagen niet mo
gelijk zal zijn.
Reizigers, die zich op genoemde dagen
van en naar een andere plaats moeten
begeven, zullen dat met een ander ver
voermiddel, b.v. bussen uitgaande van
de spoorwegen, moeten doen.
Vermoedelijk zal Zondag a.s. de be
perkte dienstregeling op enkele uitzon
deringen na, weer in werking treden. In
verband met het bovenstaande zullen de
autobusdiensten, welke de spoorwegen
onderhouden, worden uitgebreid.
Voor den duur van de huidige span
ning op buitenlandsch-politiek gebied be
veel ik ten behoeve van een ongedeelde
leiding van bestuur en economie:
1. Uit de Rijksverdedigingsraad wordt
als permanente commissie een „minister
raad voor Rijksverdediging" gevormd.
Tot de ministerraad van de Rijksverde
diging behooren als permanente leden:
Göring als voorzitter, de plaatsvervan
ger van den Führer, de algemeen gevol
machtigde voor het Rijksbestuur, de al
gemeen gevolmachtigde voor de econo
mie, de Rijksminister en chef van de
Rijkskanselarij, de chef van het opper
commando der weermacht. De voorzitter
kan ook andere leden van den Rijksver
dedigingsraad alsmede verdere persoon
lijkheden bij de beraadslagingen roepen.
2. De ministerraad voor de Rijksverde
diging kan verordeningen met kracht
van wet uitvaardigen, indien ik niet het
afkondigen van een wet door de Rijksre-
geering of den Rijksdag beveel.
3. De bevoegdheden van generaal-veld-
maarschalk Göring krachtens de veror
dening tot het verwezenlijken van het
vierjarenplan van 18 October 1936, spe
ciaal zijn recht, orders te geven, blijven
bestaan.
4. De zaken van den ministerraad voor
de Rijksverdediging worden behandeld
door den Rijksminister en chef van de
Rijkskanselarij.
5. Het tijdstip van het buiten werking
treden van dit decreet bepaal ik.
Berlijn, 30 Aug. 1939. Geteekend: der
Führer Adolf Hitler; Göring, generaal-
veldmaarschalk; de rijksminister en chef
van de Rijkskanselarij dr Lammers."
GEHEIMZINNIG VLIEGTUIG.
Gisteravond kort na zeven uur is een
Duitsch Junkervliegtuig van het vlieg
veld Heston (Eng.) naar Berlijn vertrok
ken. Vermoedelijk is dit hetzelfde toestel
dat gistermorgen vroeg uit Duitsehland
te Heston arriveerde. Ook nu weer wa
ren de autoriteiten van het vliegveld niet
in staat eenige mededeeling te doen om
trent de identiteit van de inzittenden.
HET HEEFT NIET VEEL VERTROU
WEN IN VERDERE ONDERHANDE
LINGEN.
Te Warschau is een officieel commu
niqué gepubliceerd van den volgenden
inhoud
Sinds verscheidene maanden voert
Duitsehland een agressieve politiek je
gens Polen. De perscampagne, de bedrei
gingen der leidende Duitsche staatslie
den, de systematische provocaties der
grensincidenten, en de steeds toenemen
de concentratie van troepen aan de
Poolsche grenzen, zijn hiervan de duide
lijkste bewijzen.
De onlangs ontplooide actie op het
gebied van de vrije stad Danzig, welke
gericht is tegen de rechten en onweer
legbare belangen van Polen, alsmede de
territoriale oogmerken, welke door
Duitsehland tegenover den Poolschen
staat aan den dag worden gelegd, la
ten geen twijfel bestaan over het feit,
dat Polen bedreigd wordt.
Alle pogingen tot verzoening, welke
ondernomen zijn, vonden tot dusver géén
weerklank bij de Duitsche regeering.
Rekening houdende met deze feiten,
vooral na den intocht van Duitsche troe
pen in Slowakije, is de Poolsche regee
ring, na de maatregelen, welke zij vroe
ger genomen heeft, thans genoodzaakt
haar veiligheid te verhoogen, door de
defensieve militaire maatregelen, welke
de omstandigheden vereischen.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Binnenland.
De verjaardag van H. M. de Koningin.
De vredespoging van Koningin Wilhel-
mina en Koning Leopold vindt sym
pathie.
Morgen en Zaterdag treindienst stop
gezet.
Verzending van brieven aan militairen.
Buitenland.
Weer een Engelsch antwoord aan Hitier.
Optimisme en pessimisme. Polen neemt
nieuwe maatregelen.
Duitsche ministerraad voor defensie in
gesteld.
Frankrijk vordert spoorwegen.
Station te Danzig door Duitsche staats
politie bezet?
De minister van Sociale Zaken heeft
aan de gemeentebesturen toestemming
verleend, dat de werkloozenzorg wordt
ingeschakeld bij het maken van sehuil-
loopgraven voor de burgerbevolking.
De minister wijst zelf op het spoed-
eischende van deze zaak.
En dus zou men denken, dat de ge
meentebesturen deze zaak wel zelf kun
nen regelen.
Maar zoo eenvoudig gaat dat niet in
ons goede land.
De gemeentebesturen moeten ondanks
de drukke werkzaamheden, beginnen
met naar Den Haag te schrijven; zij
moeten plannen met teekeningen, bere
keningen en wat niet al indienen bij den
rijksdienst.
Deze dienst gaat weer overleg plegen
met de rijksinspectie voor de bescher
ming tegen luchtaanvallen.
En dan is er een kans, wie weet na
hoeveel geschrijf en gewrijf, dat de on
mondig geachte gemeentebesturen ein
delijk toestemming krijgen.
Dat alles vanwegehet spoed-
eischend karakter.
Deze maatregelen werden te Berlijn en
Rome voorgesteld als een algemeene mo
bilisatie. Politieke Duitsche kringen ver
klaren, dat dit een uiterst ernstigen toe
stand schept. Deze zelfde interpretatie
heeft in Rome een einde gemaakt aan
het optimisme, men gaf uitdrukking aan
de vrees, dat het geduld van Hitier geen
weerstand zou kunnen bieden aan „deze
nieuwe provocatie".
De correspondent van de Times be
richt uit Warschau, dat men daar elk
oogenblik een Duitschen inval verwacht.
De Poolsche regeering heeft alle ge
oefende reserves van de weermacht be
neden de 40 jaar onder de wapenen ge
roepen. Alle paarden, auto's vrachtauto's
wagens, rijwielen en andere vervoersmid
delen zijn gerequireerd. Polen heeft de
laatste militaire maatregelen genomen
voor het geval van oorlog. Donderdag te
middernacht is Polen geheel gereed om
eiken aanval het hoofd te bieden.
Naar de Un. Press in Poolsche poli
tieke kringen hoorde zeggen, acht men
op grond van de berichten uit Londen in
zake den inhoud van Hitiers antwoord
aan Engeland, het oogenblik genaderd,
waarop verdere diplomatieke activiteit
niet meer mogelijk zou zijn, zoodat de
zaken dan een climax zouden bereiken.
Van Hitler's antwoord aan Londen
meent men te Warchau te weten, dat het
nog negatiever is dan het antwoord van
Hitier aan Daladier. Men is er onder
deze omstandigheden eenigermate ver
wonderd over, dat de onderhandelingen
tusschen Londen en Berlijn voortgaan.
Veel vertrouwen heeft men te Warschau
in dit diplomatieke spel niet.
De mobilisatie-maatregelen te War
schau zijn in alle kalmte verloopen en
hebben niet de geringste paniek teweeg
gebracht.
De Poolsche radio heeft in de Fran-
sche, Engelsche, Duitsche en Poolsche
taal zoowel gesproken als in Morse-code
een waarschuwing gegeven aan alle